Azərbaycan əhalisinin həyat tərzi

1. HƏYAT TƏRZİ
HESABAT
Dekabr 2014 | Business Insight

2. Business Insight ESOMAR Ümumdünya Marketinq və Araşdırma
Mütəxəssisləri Assosiasiyasının üzvüdür
Business Insight bütün marketinq, sosial araşdırmaları və promo
kampaniyaları ICC/ESOMAR-ın Marketinq və Sosial Araşdırma
Təcrübəsi üzrə Məcəlləsində öz əksini tapan ən yüksək peşəkar və etik
standartlara və ISO 20252 beynəlxalq standartının tələblərinə müvafiq
olaraq həyata keçirir.

3. ARAŞDIRMA HAQQINDA
3

4. Məqsəd? Hədəf Qrup? Seçim Nümunəsi?
Əhatə Dairəsi?
2014
Noyabr 02
Noyabr 22
Vaxt? Sorğu Metodologiyası?
Araşdırma haqqında
Azərbaycan əhalisinin həyat tərzi,
istehlak vərdişlərinə istiqamətli
trendləri, markalarla əlaqələrini
və gündəmlərini periodik olaraq
ölçmək və yaymaqdır. Respondent sayı: 1025
Bakı 552
Gəncə 111
Sumqayıt 101
Lənkəran 101
Xaçmaz 80
Şirvan 80
Toplam 1025
18-50 yaş arası Azərbaycan əhalisinin
reprezentativi (ağırlıq mərkəzinə
yaxın).
Əhalinin həyat tərzinin öyrənilməsi
üçün tədqiqat vahidi kimi ev
təsərrüfatları götürülüb.
Anket vasitəsi ilə Klassik
Telefon Sorğusu

5. 5
Bakı və region üzrə bölgü (%)
53.9
46.1
Bakı Regionlar
16.5 18.1 16.8 17.1 17.6
14.0
18-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-50
Orta yaş
34,16
Respondentin yaşı (%)
200 AZN
və az
201-400 401-600 601-800 801-1000 1001-1
500
1501
AZN+
Gəlirim
yox
Cavab
yox
2.5
14.5
22.1
15.8
13.1
8.9
5.5
17.6
15.4
17.0
13.4
5.1
2.7 1.7 .9
38.0
5.9
Ailə Gəliri Şəxsi Gəlir
Bir aylıq orta gəlir (%)
Orta: 833 AZN Orta: 460 AZN
Ailə üzvlərinin sayı (%)
Tək
yaşayıram
Mən də
daxil
olmaqla 2
nəfər
Mən də
daxil
olmaqla 3
nəfər
Mən də
daxil
olmaqla 4
nəfər
Mən də
daxil
olmaqla 5
nəfər
Mən də
daxil
olmaqla 5
nəfərdən
çox
.9
4.8
18.6
36.3
23.7
15.7
Orta
sayı:
4.24
Sorğuya cəlb olunanların orta
yaşının 34 və hər bir
respondentin ailəsində orta
hesabla 4.3 nəfərin yaşaması
göstərir ki, ölkəmizin əhalisi
daha gənc və daha dinamik
əhali qrupuna aiddir.
Respondentlərin 54 faizi paytaxt
sakinləri, 46 faizi isə 5 müxtəlif
regionlarda yaşayanlardır.
Əhalinin yaşayış səviyyəsini
xarakterizə edən göstəriciər
sırasında real gəlir göstəricisi
xüsusi yer tutduğundan
respondentlərin şəxsi və ailə
gəlirlərinin nə qədər olduğu
öyrənilib.
Sorğuya cəlb olunanların
verdikləri cavablardan məlum
olur ki, orta statistik Azərbaycan
ailəsinin bir aylıq gəliri orta
hesabla 833 manatdır. Digər
tərəfdən müşahidə olunur ki,
orta statistik Azərbaycanlı isə bir
ayda orta hesabla 460 manat
pul qazanır.
Təhlillərə əsasən deyə bilərik ki,
nəticələr reprezentativliyi əks
etdirir.
Demoqrafik xarakteristika

6. Subay Evli Dul Boşanmış
23.4
71.8
2.2
2.5
Respondentin vətəndaşlıq vəziyyəti (%)
Respondentlərin çox
hissəsini orta təhsillilər
(44,5%) və ali təhsillilər
(38,4%) təşkil edir.
Vətəndaşlıq vəziyyətinə
görə respondentlərin
əksəriyyətinin evli olduğu
məlub olub (71,8%).
Sorğu zamanı gender
bölgüsünə xüsusi kvota
tətbiq etməklə bərabər
sayda paylanmasına nail
olunub (kişilər 48,8%,
qadınlar 51,2%).
Sorğu təsadüfi seçim
əsasında keçirilsə də,
məlum olub ki,
respondentlərin 58 faizi
məşğul əhali qrupuna
aiddir. Təqaüdçü, tələbə və
evdar xanımları nəzərə
almasaq, 18-50 yaş arası
əhalinin cəmi 18 faizinin
işsiz statusunda olduğu
aşkarlanıb.
Respondentin təhsil səviyyəsi (%)
44.5
17.1
38.4
Orta Orta ixtisas Ali
Qadın,
51.2
Kişi, 48.8
57.6
18.0
2.6
3.6
18.1
İşləyir İşləmir Təqaüdçü Tələbə Evdar xanım
Respondentin məşğuliyyəti (%) Respondentin cinsi (%)
Demoqrafik xarakteristika

7. 7
ARAŞDIRMANIN
NƏTİCƏLƏRİ

8. 8
Hər iki respondentdən biri Türkiyə TV kanallarını izləyir
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Azərbaycan
kanalları
Türk kanalları Rusiya kanalları Digər Xarici kanallar
90.1
51.4
13.2
1.9
Bəli,
92.8
%
Xeyr,
7.2%
Televizora baxırsınızmı?
Televizora baxanlar:
Baza: 951
Bütün respondentlər:
Baza: 1025
Keçirilən sorğu nəticəsində Azərbaycan TV tamaşaçılarının hər iki nəfərindən birinin Türkiyə TV kanallarını izlədiyi məlum olub (51.4%). Cəmi 7.2% respondent
müxtəlif səbəblərdən TV izləmədiyini qeyd edib. Regionlarda TV-yə baxmayanlar (7.8%) paytaxt sakinlərinə (6.7%) nisbətdə daha çoxdur. TV-yə baxmayan Bakı
sakinləri bunu əsasən alternativ informasiya vasitələrinin olduğu ilə əsaslandırsalar da, region sakinləri TV-yə baxmamaqlarının əsas səbəbini işlərinin çox olması ilə
əlaqələndirir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, periodik olaraq həyata keçirdiyimiz araşdırma nəticələrindən müşahidə olunur ki, TV-yə baxmayanların sayı getdikcə
azalmağa doğru gedir (2013: 5.6% - 2014: 7.2%).

9. 9
Ən çox sevilən Azərbaycanlı müğənni Röya Ayxandır
Bilmirəm
Digərləri
Ağadadaş Ağayev
Ədalət Şükürov
Faiq Ağayev
Mətanət İsgəndərli
Manaf Ağayev
Xumar Qədimova
Könül Kərimova
Zülfiyyə Xanbabayeva
Elnarə Abdullayeva
Alim Qasımov
Flora Kərimova
Aygün Kazımova
Könül Xasıyeva
Zeynəb Xanlarova
Nadir Qafarzadə
Baloğlan Əşrəfov
Röya Ayxan
10.2
25.8
1.0
1.0
1.1
1.3
1.4
1.7
1.9
1.9
2.1
2.3
2.5
3.2
3.3
4.3
5.0
5.3
24.9
Artıq bir neçə ildir ki, Röya Ayxan Azərbaycan estradasında ən çox sevilən
müğənni kimi öz reytiniqini qoruyub saxlayır (25%). Demək olar ki, hər 4
nəfərdən biri Röyanı bir müğənni kimi sevdiyini bildirir.
Eyni qayda ilə Baloğlan Əşrəfov (5,3%) da sıralamada öz yerini qorumaqdadır.
Nadir Qafarzadə (5%) isə sıralamada mövqeyini yüksəldib.
Regionlarda da Röya 26%-lə birinci yerdədir. Amma Baloğlan Əşrəfov ilə Nadir
Qafarzadənin həvəskarları eyni saydadır (5,7%). Bakıda isə Baloğlan Əşrəfov
(4,9%) və Nadir Qafarzadə (4,3%) müvafiq olaraq ikinci və üçüncü yerləri
tuturlar.
Sorğuda iştirak edənlərin 10,2 faizi sevdiyi müğənninin adını deməkdə çətinlik
çəkib.
25.8% respondent isə qrafikdə göstərilməyən digər müğənnilərin adlarını qeyd
ediblər.
Deyə bilərsinizmi ən çox sevdiyiniz Azərbaycanlı müğənni kimdir?
Bütün respondentlər:
Baza: 1025

10. Qida məhsullarına aid reklamlar daha çox yadda qalır (30%)
Araşdırmada bu sualın verilməsində məqsəd son bir ayda reklam olunan məhsulların və
xidmətlərin nə dərəcədə yadda qalmasını öyrənmək olmuşdur. Məlum olub ki, bir çox
respondentlər dəqiq olaraq brendin adını yadında saxlaya bilmədiyi üçün bəzən məhsul
kateqoriyasını və ya sektoru (məsələn, mobil telefonlar haqqında reklam) qeyd edib.
Yuxarıdakı səbəb və nəticələri daha optimal hala salmaq üçün cavablar brend və
sektorlar üzrə formalaşdırılmışdır.
Ölkə üzrə ən çox yadda qalan reklamlar əsasən qida məhsullarına (30%) və mobil
operatorlara (16,6%) aiddir.
Xatırlamır
Digərləri
Yaşayış kompleksləri
İdmanla bağlı
Avtomobillər
Mobil telefonlar
Diş məcunları
Yuyucu vasitələr
Banklar
Mebel salonları
Parfümeriya
Dərman preaparatları
Məişət texnikası/Elektronika
Gigiyenik bezlər (Uşaq, qadın…
Geyimlə bağlı reklamlar
Mobil operatorlar
Qida məhsulları/İçkilər
31.5%
9.8%
1.9%
2.0%
2.4%
2.5%
3.4%
4.3%
4.7%
5.4%
5.5%
5.6%
7.3%
7.5%
7.5%
16.6%
29.9%
Son bir ayda hansı reklamları görmüsünüz və ya eşitmisiniz?
Sektor/məhsul kateqoriyası Üzrə
Bütün respondentlər:
Baza: 1025

11. Ən çox xatırlanan reklamlar arasında Bakcell liderdir
Son bir ayda hansı reklamları görmüsünüz və ya eşitmisiniz?
Reklam Brend Üzrə
9.9%
6.2%
5.4% 5.2%
4.5%
3.9%
3.3% 3.3% 3.1% 2.9% 2.7% 2.6% 2.6% 2.4% 2.2% 2.2% 2.0% 2.0%
Reklamı xatırlanan, yalnız 18 brendin adı qrafikdə qeyd edilmişdir. Respondentlər tərəfindən digər adları çəkilən brendlərin (cəmi 66.3%) hər birinin ayrılıqda
faizləri az olduğu üçün qrafikdə göstərilməyib. 31.5% respondent isə son bir ayda heç bir reklamı xatırlamadığını qeyd edib.
Bütün respondentlər:
Baza: 1025

12. Ən çox bəyənilən reklam Narmobile-ın reklamlarıdır
Ümumiyyətlə, ən çox bəyəndiyiniz reklam hansıdır?
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
59.5%
4.0% 3.6% 3.4% 1.7%
1.5% 1.3% 1.1% 1.0% 0.9% 0.9% 0.8%
20.5%
Xatırlamır/
Bəyənmir
Digərləri
Bütün respondentlər:
Baza: 1025
Sorğuya cəlb olunan respondentlərin bəyəndikləri reklamlardan, yalnız 11 brendin adı qrafikdə qeyd edilmişdir. Respondentlər tərəfindən digər adları çəkilən
brendlərin (cəmi 20.5%) hər birinin ayrılıqda faizləri az olduğu üçün qrafikdə göstərilməyib. 60% respondent isə heç bir reklamı bəyənmədiyini və ya reklamları
xatırlamadığını qeyd edib.

13. Evinizə qab-qacaq servis dəstini hansı mağazadan almısınız?
Sorğuya cəlb olunanlara “Evinizə qab-qacaq
servis dəstini hansı mağazadan almısınız?” sualı
ünvanlanmışdır. Bu suala verilən cavablar
göstərir ki, təxminən 10-15% respondent
servis dəstlərini tanınmış mağazalardan almağa
üstünlük verir. Tanınmış mağazalar arasında ən
çox türk brendi olan “Karaca”nın adı çəkilib
(3.4%).
Cavab verməyib/Bilmirəm
Servis dəstimiz yoxdur
Digər
Aura
Vipline
Galaxy
Bazar Store
Villeroy & Boch
Xaricdən sifarişlə gətizdirirəm
(Türkiyədən, Moskvadan , Dubaydan)
Farfor
Schafer
Binə T/M
Karaca
Sədərək T/M
Məhəlli mağaza
10.0%
1.7%
2.4%
0.4%
0.4%
0.4%
0.4%
0.5%
0.6%
0.7%
1.9%
2.2%
3.4%
5.5%
74.2%
Bütün respondentlər:
Baza: 1025

14. Hər 5 nəfərdən biri qazandığı gəlirin ehtiyaclarını tamamilə qarşıladığını
qeyd edir
Əsas ehtiyacınızı qarşılayacaq qədər pulunuz varmı?
Qismən qarşılayır Pulumuz ehtiyacımızı
qarşılamır
Tamamilə qarşılayır
54.7
25.6
19.7
Hazırki ailə gəlirinizin neçə faizini evdə toplaya bilirsiniz? (%)
0
10
20
30
40
50
60
Toplaya
bilmirəm
5 %-ə
qədər
5-10 % 10-15 % 15-20 % 20-25 % 25-30 % 30-35 % 35-40 % 40-45 % 45-50 % 50% +
56.9
7.1
5.3 5.2 3.6 2.3
4.2 3.8 3.6 2.2 2.7 3.0
Əvvəlki araşdırma nəticələri də təsdiq edir ki, Azərbaycanda kredit məhsullarına tələbat böyükdür. Cari araşdırmanın da nəticələrinə əsasən respondentlərin yarıdan çoxu (55%) etiraf edir ki,
əldə etdikləri qazancları ehtiyaclarını qismən qarşılayır, ¼ isə heç qarşılamadığını qeyd edir.
Digər tərəfdən sorğuya cəlb edilənlərə ünvanlanan “Hazırki ailə gəlirinizin neçə faizini evdə toplaya bilirsiniz?” sualına verdikləri cavablar da kredit bazarına tələbatın böyük olmasını təsdiq edir.
Beləki respondentlərin 57 faizi evdə pul toplaya bilmədiklərini iddia edirlər. Amma əvvəlki illərə nisbətdə evdə pul toplamağa qadir olanların sayı artıb. Cari sorğuda iştirak edənlərin
əhəmiyyətli hissəsi evdə pul toplaya bildiyini qeyd edib.
Nəticələr göstərir ki, təkcə kredit yox, eləcə də Azərbaycanda depozit bazarı üçün də böyük potensial var.
Bütün respondentlər:
Baza: 1025
Bütün respondentlər:
Baza: 1025

15. Taksit kartlara tələbat artır
Krediti hansı Bankdan (banklardan) almısınız?
Krediti hansı məqsəd və ya məqsədlər üçün almısınız?
Bəli Xeyr, Ehtiyac yoxdur
47.7
52.3
Hal-hazırda (indi) Sizin və ya ailənizdən kiminsə
hansısa Bankdan kreditiniz varmı?
Cavab vermədi
Səyahət üçün
Torpaq sahəsi almaq üçün
Toy etmək/ Xeyir iş üçün
Gündəlik xərclər üçün
Təhsil/Təhsil haqqı üçün
İpoteka / Ev almışıq / Ev
tikmək üçün
Səhhətimlə bağlı
Maşın almışam
Biznes krediti
İstehlak krediti (ev
avadanlıqları)
Ev təmiri üçün almışam
Taksit kart
11.2%
0.4%
1.0%
2.2%
2.5%
2.9%
4.7%
6.3%
11.0%
12.9%
17.6%
23.3%
31.7%
12.5%
7.6%
1.0%
1.2%
1.2%
1.4%
1.4%
1.4%
2.0%
2.9%
3.1%
3.9%
6.1%
6.7%
10.8%
28.0%
38.0%
Digərləri
Cavab vermədi
61.3
% 51.6
%
11 %
1.3 %
Kredit məhsullarına bazarda tələbatın böyük olması yenə də təsdiqlənib, ölkədə az qala hər ikinci ailə və ya təsərrüfatın krediti var. Araşdırma nəticələri göstərir ki, taksit kartların istifadəsi
xeyli artıb. Şübhəli deyil ki, Bank of Baku (38%) və Unibank (28%) kredit satışlarını reallaşdıran əsas banklardır. Banklardan kredit götürənlərin payı paytaxtda 54%, regionlarda isə 46%-dır.
Bütün respondentlər:
Baza: 1025Krediti olanlar:
Baza: 489
Krediti olanlar:
Baza: 489
Taksit Kartı:
Baza: 155
Bakı Region
55% 45%
70% 30%
47% 53%
30% 70%

16. Hər 4 nəfərdən biri borclarını qaytarmağı planlaşdırır
Heç birini
Ev tikəcəm
İşə düzələcəm
Torpaq sahəsi alacam
Müalicə alacam
Təhsil üçün
Toy/Evlənmək üçün
Biznes Quracağam
Səyahətə gedəcəyəm
Ev alacağam
Ev avadanlıqları alacağam
Avtomobili almaq/dəyişmək
Evi təmir edəcəyəm
Borcumu bağlayacağam
29.5%
0.1%
0.1%
0.1%
0.2%
0.4%
0.6%
2.6%
7.7%
8.1%
8.9%
9.9%
13.3%
25.5%
Qarşıdakı 1 il ərzində aşağıda oxuyacağım hansı iri məbləğli xərcləri nəzərdə tutursunuz?
Sorğuda iştirak edən respondentlərin 1/4 cari borclarını bağlayacaqlarını
iddia edirlər. Çarpaz təhlillər göstərir ki, bu qrup respondentlərin 89%-
in banklarda krediti var. Yaxın bir ildə bu kütləyə uyğun (borc olanların
89%) kredit kampaniyaları keçirmək mümkündür. Digər tapıntı, yəni, ev
təmiri işlərinin intensiv şəkildə görülməsi (13,3%) təsdiq edir ki, təmir
kreditlərinin təklif edilməsini təşviq etmək və həm də tikinti materialları
mağazalarında taksit kartları ilə ödəmənin mümkünlüyünü təmin etmək
məqsədəuyğundur. Qeyd edək ki, müşahidə və keyfiyət araşdırmaları
şəxsi tikintinin aktiv şəkildə artmasını aşkar edib. Cari kəmiyyət
araşdırması da bunu təsdiq edir.
Çarpaz təhlillər göstərir ki, “borcumu bağlayacağam” deyənlərə daha
çox regionlarda yaşayanlarda rast gəlmək olur. Belə ki, “borcumu
bağalayacağam” deyənlər arasında (261 respondent) paytaxt sakinləri
46.7 faizdirsə, bu göstərici regionlarda 53.3 faizə bərabərdir.
Regionlar arasında konkret olaraq cənub bölgəsində (Lənkəran -
15.3%) bu qrup insanlar daha çoxdur. İkinci bu cür region Gəncədir
(12%).
Bütün respondentlər:
Baza: 1025

17. 17
10% insan ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara qapılmır
Nə qədər tezlikdə ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara
qapılırsınız? (%)
Nadir hallarda Tez-tez Heç vaxt
50.2
40.3
9.5
Sorğuda iştirak edənlərin 40,3 faizi tez-tez ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara qapıldığını qeyd edib. Maraqlı məqam odur ki, çarpaz təhlil edəndə
məlum olur ki, “Pulumuz ehtiyacımızı qarşılamır” deyənlərin yarısından bir az çoxu (51%) “tez-tez ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara” qapıldığını
bildirir.
Bütün respondentlər:
Baza: 1025

18. 0
5
10
15
20
25
100-300 301-500 501-800 801-1000 1001-dən
çox
Deyə
bilmərəm
17.2
22.0
22.9
11.6
21.4
4.9
18
Əksəriyyət xeyir və yas mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinin əleyhinədir
Orta
hesabla
900
AZN
Siczə sünnət toyları, ad günləri
və nişan mərasimlərinin
təmtəraqlı şəkildə şadlıq evləri
və restoranlarda keçirilməsi
məhdudlaşdırılmalıdırmı?
Yas mərasimlərinin təmtəraqlı
keçirilməsi ilə bağlı qadağaların
və məhdudiyyətlərin tətbiq
edilməsi sizcə uyğundurmu?
64.6
91.1
35.4
8.9
Bəli, keçirilməsə yaxşı olar
Xeyr, keçirilərsə yaxşı olar
İl ərzində toy mərasimlərinə, ad günlərinə və nişan
mərasimlərinə orta hesabla nə qədər pul xərcləyirsiniz?
Yas, sünnət toyları, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı
keçirilməsinə münasibət.
Bütün respondentlər:
Baza: 1025
Bütün respondentlər:
Baza: 1025
Mütləq əksəriyyət (91,1%) hesab edir ki, yas mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsi lazım deyil. Yas mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinin əleyhinə olanlara ən çox Cənub zonasında təsadüf
edilir (95%).
Sünnət toyları, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı şəkildə şadlıq evlərində keçirilməsinin tərəfdarları da azdır (cəmi 35,4%). Digər regionlara nisbətdə Bakı və Gəncə şəhərinin
sakinləri süünət, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinə meyillidirlər. Ən mühafizəkar region isə Şirvan regionudur. Şirvanlılar süünət, ad günləri və nişan mərasimlərinin
təmtəraqlı keçirilməsinin qəti əleyhinədirlər (98%).
Sorğudan əldə edilən nəticəyə görə hər bir orta statistik azərbaycanlı ailənin bir aylıq gəliri orta hesabla 833 AZN-dir. “İl ərzində toy mərasimlərinə, ad günlərinə və nişan mərasimlərinə orta
hesabla nə qədər pul xərcləyirsiniz?” sualına verilən cavablar isə göstərir ki, mərasimlərə il ərzində ailəbaşına xərclənən məbləğ 900 AZN-dir. Deməli belə çıxır ki, hər bir vətəndaş bir il ərzində
mərasimlərə xərclədiyi pul, onun bir aylıq ailə gəlirindən çoxdur. Bu məqam əlbəttə ki, təmtəraqlı mərasimlərə qarşı mənfi təəssüratlar yaradır.

19. Tel.: (+994 12) 430 30 42 / 430 00 70 / 511 24 58
Fax: (+994 12) 430 17 77
E-mail: office@businessinsight-az.com
Business Insight
araşdırmalara verdiyiniz dəyərə görə Sizə təşəkkür edir.