1. Boksen
en tokkelen
voor
Tekst Lotje Donkers en dennis boudewijns
Fotografie Yasmin Hargreaves
hersteL
Yes We Can Clinics is een kliniek voor jongeren tussen
dertien en eenentwintig jaar. Eigenaar Jan Willem Poot
startte anderhalf jaar geleden met de eerste pilot en nu
is de kliniek uitgegroeid tot een GGZ-instelling. Jongeren
met gedrags- en verslavingsproblemen verblijven acht
weken in de kliniek en volgen een druk programma met niet
alleen veel therapie, maar ook outdoor activiteiten.
Lef Magazine liep een paar dagen mee.
16 17

2. reportage reportage
Bij aankomst in Durbuy is het verschil tussen een jongeren- en Er worden twee paar bokshandschoenen uit de kast gepakt.
volwassenenkliniek meteen duidelijk. Het is 09.30 uur en de Zodra Edward de bokshandschoenen aan heeft, stopt het
dertig cliënten hebben gedoucht en gegeten en zitten klaar voor zenuwachtige gefriemel en wordt zijn ademhaling zwaarder.
hun groepssessies. Counselor Roy spreekt de groep in de grote Henk legt precies uit wat er gaat gebeuren. ‘Ik ga je duwen en
eetkamer toe: ‘De groepssessies vervallen vandaag. Jullie staan ik wil dat je bij elke duw aangeeft of je boos bent en zo ja, hoe
te laat op en de kamers zijn een puinzooi. Handdoeken worden boos je bent op een schaal van een tot tien. Edward wordt bij
niet op de grond gegooid, maar kunnen jullie te drogen hangen elke duw zichtbaar bozer en zijn ademhaling lijkt op die van
buiten over jullie balkon. Kleren kunnen ook opgevouwen in de iemand die net echt een bokswedstrijd heeft gevochten. Maar
kast gelegd worden, dat is namelijk best handig. Jullie krijgen Henk blijft doorduwen tot Edward aangeeft dat zijn boosheid
tot elf uur de tijd om alles op te ruimen; als je snel bent, heb je nu op een negen zit. ‘Het liefst zou ik nu iemand willen slaan.’
vrije tijd.’ In plaats daarvan leggen ze de armen op elkaars schouders en
Onder luid gemopper schuifelen de jongeren via de grote trap blijven zo staan terwijl de boosheid zakt tot een acceptabele zes.
in de hal naar hun kamers. Die zijn eenvoudig ingedeeld met Henk: ‘Voor mij is zo’n sessie net zo spannend als voor
stapelbedden en één toilet en badkamer. De jongeren slapen Edward. Als hij zijn boosheid niet onder controle weet te
met zijn vieren of zessen op een kamer. De kliniek van Yes We houden, slaat hij me helemaal in elkaar. Gelukkig gaat het altijd
Can ligt in een klein dorpje in het zuiden van de Belgische goed. Deze sessies zijn belangrijk voor de jongeren die hier ver-
Ardennen. Het gebouw is groot en ziet eruit zoals je van een blijven. Ik praat met ze, maar daag ze ook flink uit en zij leren
groot huis in de Ardennen zou verwachten: veel steen en hout om zichzelf te beheersen als ze boos zijn. Je ziet bij Edward ook
en heel onlogisch ingedeeld met kleine kamertjes en trappen duidelijk een verschil. De eerste weken van zijn verblijf had hij
op onverwachte plekken. De tuin van de kliniek is ontzettend vierentwintig uur per dag een sjaal over zijn mond gedrapeerd
groot en eindigt bij een riviertje. Her en der staan steigerhouten en een muts op zijn hoofd. Die sjaal en muts heb ik al een tijd
banken waar de jongeren kunnen roken tijdens de pauzes en niet gezien en we zien zijn gezicht omdat hij ineens rechtop
een boomhut die de jongeren zelf gebouwd hebben. Het enige loopt.’
geluid dat je hier hoort, komt van de kippen van de buurman. Zichtbaar aangeslagen van de sessie vlucht Edward naar
De kamers zijn goedgekeurd door de counselors en het pro- buiten voor een sigaret. Veel tijd om te ontspannen is er niet;
gramma kan beginnen. We mogen aanwezig zijn bij een agres- er moet gesport worden. Bewegen, teamspellen en survival is
sie regulatie sessie. Edward is vijftien en is gisteravond agressief een belangrijk onderdeel van het programma van Yes We Can
geworden toen een van de counselors zijn slaapkamer binnen Clinics. Vandaag staat een survival met tokkelbaan op het pro-
kwam lopen. ‘Ik zag hem aan voor mijn oom. Ik kon altijd heel gramma. Onder begeleiding van drie sportcoaches worden de
erg goed met hem overweg en ging vaak op bezoek. Hij wordt jongeren in busjes naar de survivalbestemming een uur rijden
steeds alcoholischer en als hij drinkt wordt hij agressief en slaat van de kliniek gebracht.
hij mijn nichtje en neefje. Ik zit er heel erg mee en dat kwam Het eerste obstakel is makkelijk; met een touw moet je over
er gister ineens allemaal uit. Ik wil ze helpen en ik kan vanuit een plas naar de andere kant zwiepen. Doordat er al lang geen
hier helemaal niks voor ze doen. Ik moet steeds aan ze denken regen meer is gevallen, is de plas flink uitgedroogd; bang zijn
‘Ik zoek vaak de en toen de counselor mijn kamer binnenliep, verloor ik mijn
zelfbeheersing.’
om te vallen is niet nodig. Gelukkig stroomt er door de vele
andere rivieren nog genoeg water en kunnen de jongeren
lelijkste jongen uit
Senior counselor Henk vraagt aan Edward waarom het nodig klauterend via touwen, bruggen en netten de overkant halen.
is dat hij opgenomen werd in een kliniek. ‘Ik blow heel erg veel Volgens Linda (17) is de heen- en terugreis het fijnst. ‘Het is
en begon ook te stelen; mijn gedrag was gewoon onacceptabel.’ fijn even een uurtje niets te hoeven doen. In de bussen staat de
de groep; die zijn Terwijl hij dit vertelt balt hij zijn vuisten tot zijn knokkels wit
zien en friemelt en pulkt hij aan alles binnen handbereik.
radio aan en muziek mis ik heel erg omdat telefoons en iPods in
de kliniek verboden zijn. Linda heeft een seks- en liefdesversla-
namelijk het meest Henk: ‘Jij moet meer op jezelf gaan letten in plaats van
constant om je heen kijken of je iemand kunt helpen. Je kunt
ving en blowt erg veel. ‘Het gaat nu erg goed en ik wil ook veel
meetings bezoeken zodra ik thuis ben. Mijn moeder wordt op
ook niets doen en de twee resterende weken hier nog uitzitten. dit moment behandeld voor haar alcoholverslaving in Zuid-
blij met je aandacht Dan lees ik over tweeëneenhalve week dat Edward is overle-
den omdat hij onder invloed van alcohol en drugs auto is gaan
Afrika. Ik blijf hier tien dagen langer dan nodig is, zodat we op
dezelfde dag thuiskomen. Hopelijk kunnen we samen meetings
en dat geeft me een rijden. Dus hou op over je neef en nicht. Jij hebt nu hulp nodig.
Het is goed om boos en verdrietig te zijn en dat ga ik ook
bezoeken, al is het misschien beter als ik alleen mijn verhaal
kan doen. Daar ben ik nog niet helemaal uit.’
goed gevoel’
helemaal niet bij je weghalen. Ik wil je laten zien dat je heel erg Sommigen jongeren vinden de touwbruggen over het water
boos kunt zijn, maar dat je die boosheid onder controle kunt te eng, zij mogen een alternatieve route nemen. Lieve (15) is
houden zonder agressief te worden.’ een tenger meisje met lang haar dat voor haar gezicht valt. ‘Ik
18 19

3. reportage
ben opgenomen in deze kliniek omdat ik heel erg weinig zelf- als ik me slecht voel, zoek ik bevestiging bij mannen en het
vertrouwen heb en vaak angstig ben voor mensen. Op school maakt me dan niet uit wie het zijn. Dat wil ik niet meer. Het is Yes we can Clinics
word ik erg gepest. Alleen mijn vader weet dat ik ook een eet- nu vier maanden uit met mijn vriend. Hij was niet goed voor Yes We Can Clinics is een gespecialiseerde GGZ instel- ze mij sociaal te leren drinken en gebruiken; dat ging
probleem heb, maar daar spraken we eigenlijk nooit over. Hier me. Hij gebruikte en dealde drugs. Ik mocht van hem absoluut ling voor jongeren van 13 tot 21 jaar met verslavings- en compleet mis. De tweede kliniek was net een strafkamp.
kan ik er wel goed over praten. Als ik weer naar huis mag, wil ik geen drugs gebruiken, maar na een tijd mocht ik helemaal gedragsproblemen. Oprichter Jan Willem Poot startte Het was na beide opnames een kwestie van dagen voor ik
nog wel meer hulp zoeken voor mijn eetprobleem. Ik denk dat niets meer. Hij zit nu in de gevangenis en ik hoop dat hij daar in 2009 met de eerste pilot. ‘Voor jongeren met deze weer terugviel. Meerdere klinieken, dagbehandelingen en
ik boulimia heb; samen met de counselors gaan we bekijken wat nog steeds zit als ik weer thuis ben, want ik ben bang dat ik gedrags- en of verslavingsproblemen was er geen ade- ambulante gesprekjes hielpen niks. Tot ik 7,5 jaar geleden
we het beste kunnen doen.’ niet bij hem weg kan blijven. Ik ben eigenlijk best bang om quate hulp in Nederland. Vaak belandden zij in gesloten op mijn zevenentwintigste werd opgenomen in een kliniek
Het einde van de survivaltocht komt in zicht. Het wordt kou- naar huis te gaan; mijn moeder is chronisch ziek en mijn vader instellingen of hebben één keer per week een gesprek met in Schotland. Ik kon niet meer en als laatste redmiddel
der en de schemer valt in. Via een lange weg langs een rivier en is een alcoholist. De spanning bij mij thuis is om te snijden; een psycholoog. Verder was er niet veel. Ik geloof dat kort belde ik naar die kliniek. Het enige wat ik heb gezegd was
een flinke klim naar boven komen we bij de tokkelbaan. Het is mijn vader drinkt en mijn moeder zoekt met iedereen ruzie. behandelen helpt, als de nazorg maar goed is. Wij willen ‘help me, ik ga dood’ en de volgende dag kon ik terecht.
de snelste tokkelbaan van Europa. Iedereen krijgt een tuigje en Mijn vader zit op dit moment zelf ook in een verslavingskliniek de jongeren die hier komen laten zien dat veranderen echt De vrouw die me daar ontving vertelde me bij de intake
wordt vastgeklikt aan het touw en met een rotgang van 77 kilo- en ik hoop dat hij veranderd is. Ik denk het wel, want hij heeft kan en dat het ook leuk kan zijn. Ik raakte zelf al op mijn haar eigen verleden met verslaving en dat was voor mij
meter per uur zoeven de jongeren een voor een naar beneden. in zijn schadebrief voor het eerst zijn gevoel uitgesproken. Ik twaalfde verslaafd; het begon met veel gokken, blowen een eye-opener. Uiteindelijk ben ik zes maanden gebleven.
Als we terugkomen uit de bossen is het zes uur geweest en ben minder gerust over mijn moeder. Zij wordt niet behandeld en alcohol. Vanaf mijn achttiende ging ik coke gebruiken. Daarna bezocht ik vijf dagen per week meetings en volgde
staat het eten klaar: Groentencurry met tzatziki en pitabrood- en is heel koppig. Ik merk dat ik heel erg veranderd ben tijdens Ik zocht hulp in klinieken en dagbehandelingen van grote de 12 stappen. Ik was en ben nog steeds heel gedreven.
jes. Voor en na elke maaltijd is er één minuut stilte. Het is een mijn opname. Ik heb altijd geleerd van mijn ouders dat huilen reguliere instellingen. In de eerste kliniek probeerden Ik moet voor mijn gevoel zoveel goedmaken.’
lange dag geweest en het programma is afgelopen. Van de dertig een teken van zwakte is, nu voel ik me juist sterk als ik durf
jongeren roken er drie niet en tijdens de pauzes en in hun vrije te huilen.’
tijd staan de jongeren buiten rond een vuurkorf. Na de een-op-een sessies, zijn er de hele middag groepsses-
De volgende dag begint het programma met een-op-een sies. De jongeren zitten in een vaste groep van tien en hebben Respect voor jongeren
s
­ essies. Jennifer is achttien en wordt behandeld voor haar hun eigen counselor. Tijdens de groepssessies worden onder
Eenmaal thuis dacht ik: ‘en wat ga ik nu doen?’ Ik was erg straffen helpt niet. Wij willen ze laten zien dat veranderen
liefdesverslaving. Jennifer heeft lang blond haar en grote andere levensverhalen voorgelezen. Vandaag is Jeroen (15) aan
gemotiveerd en had energie voor tien en besloot in de mogelijk is. De jongeren komen vaak uit een problemati-
blauwe ogen; in een kwade bui heeft ze al haar make-up in de de beurt. Monotoon vertelt hij dat hij op zijn elfde voor het
Ardennen een bedrijf te beginnen. Kinderen moeten steeds sche thuissituatie en soms is het rennen van de ene crisis
vuilnisbak gegooid. Counselor Roy heeft vandaag twee cadeaus eerst in aanraking kwam met de politie. ‘Ik gooide stenen naar
voor Jennifer. ‘Ik heb je make-up uit de prullenbak gevist. auto’s die bij het politiebureau geparkeerd stonden. Op mijn meer presteren, terwijl ouders minder tijd aan opvoeding naar de andere. De meeste jongeren die hier verblijven
Waarom wil je het niet meer hebben?’ Jennifer vertelt dat ze dertiende gebruikte ik voor het eerste wiet en hasj. Midden in willen besteden. Ik vind dat kinderen kind moeten zijn. Ik hebben verslavingsproblemen in combinatie met gedrags-
het naar vindt om naar zichzelf te kijken in de spiegel. ‘Ik walg het schooljaar leverde ik mijn kluissleutel in zodat ik van de kocht een vervallen boerderij en zette een outdoor- en problemen. We gebruiken onder andere de twaalf stappen
van mijzelf en alles wat ik heb gedaan. Mijn uiterlijk heeft borg drugs kon kopen. Ik ben vaak depressief en sneed mijzelf. survivalbedrijf op. Ik bezocht honderden scholen om te voor de verslaving en meerdere behandelmethodes voor
me niets goeds gebracht en ik wil mijzelf niet mooier maken.’ Ook heb ik een overdosis slaappillen genomen. Ik ben nu heel kijken of er animo voor mijn bedrijf was. De oude boerderij de gedragsproblemen, dit werkt erg goed. Ook de ouders
Het tweede cadeau is een schadebrief van haar vader. ‘Ik mis blij dat het is mislukt. Dat was mijn levensverhaal.’ De jongeren was een bouwval; toen de eerste groep arriveerde waren zijn verplicht therapie te volgen als hun zoon of dochter
mijn vader heel erg. Hij heeft eerder een schadebrief gestuurd; klappen, maar zeggen ook eerlijk dat ze het levensverhaal wel de koeien net naar buiten gezet en lekte het dak aan alle naar Yes We Can Clinics komt. Zij moeten acht uur fami-
daar stond eigenlijk helemaal niets in. Ik was heel erg teleur- erg kort en puntsgewijs vinden. Jeroen: ‘Ik heb het syndroom kanten. Maar de zaken gingen goed en het eerste jaar lietherapie volgen. Zo geven we het hele systeem de kans
gesteld.’ Jennifer moet de nieuwe brief hardop voorlezen. ‘Alle van Asperger en kan me daardoor minder goed uitdrukken dan om de thuissituatie voor beide partijen te verbeteren.
ontvingen we vijfhonderd jongeren, dat werden er al snel
problemen begonnen toen het op school niet meer goed ging. anderen. Ik slik er wel medicijnen voor, maar die nemen heel
acht- tot tienduizend per jaar. Ik had een klik met twee De eerste vier weken tijdens hun verblijf mogen ze geen
Je kwam vaak niet thuis ’s nachts. Hele nachten heb ik rond- mijn gevoel weg. Als ik ze netjes inneem, voel ik geen emoties
soorten jongeren: de hele stille of de relschoppers. Ik vond contact met het thuisfront hebben en piercings en
gereden om je te zoeken. Je kreeg verkering met een criminele en als ik ze niet inneem ben ik strontirritant. Ik vind het lastig
dat er een kliniek moest komen speciaal voor die jongeren. bepaalde kleding zijn niet toegestaan. We willen één grote
jongen, werd zwanger en onderging een abortus. Je stak het om daar mee om te gaan.’ De groepssessie doet de jongeren
Ik zocht een team van goed opgeleide professionals en groep creëren. Ze zijn hier als zichzelf en niet als een
mes steeds dieper in mijn hart en ik kreeg de indruk dat je er duidelijk goed; ze mogen op een respectvolle manier elkaar
meer en meer voldoening uit haalde om mij en je moeder te bekritiseren of complimenteren. Als de groepssessies afgelopen ervaringsdeskundigen en we schreven het programma typetje. Ik vind dat alle jongeren een kans verdienen. De
kwetsen.’ De brief komt hard aan. ‘Ik ben wel heel erg blij dat zijn loopt de hele kliniek leeg om buiten een sigaretje te roken voor een drieweekse pilot van Yes We Can. De eerste groep combinatie van ervaringsdeskundigen, professionals en
mijn vader zo zijn best heeft gedaan om een goede brief te en over de groepssessies te praten. bestond uit twaalf jongeren en de pilot ging heel erg goed. de vele outdoor activiteiten is perfect. Het vraagt heel veel
schrijven.’ De dagen hebben een vol en strak programma en het is Het programma was alleen erg duur; de ouders moesten geduld, incasseringsvermogen, goede zorg en de juiste
Counselor Roy vraagt aan Jennifer waarom zij juist met één opvallend om te zien dat de jongeren hun verblijf in de kliniek € 8000 ophoesten en dat vond ik heel erg moeilijk. Daarom mensen. Ook veel materiaal omdat er nogal wat meubelen
jongen uit de groep veel contact heeft en vaak met hem knuffelt. heel erg serieus nemen. Stoom afblazen kan tijdens de outdoor ben ik erg trots en dankbaar dat we het voor elkaar sneuvelen tijdens boze buien. Maar het geeft vooral heel
‘Het is eigenlijk niet eens dat ik hem nou zo aardig vind. Het is activiteiten en ook in verslavingsklinieken voor volwassenen hebben gekregen dat we nu een GGZ instelling zijn. Ons veel voldoening om de jongeren binnen een paar weken te
voor mij gewoon makkelijk. Ik zoek vaak de lelijkste jongen uit lopen mensen wel eens boos weg tijdens sessies. Het enige programma werkt omdat we veel respect voor de jongeren zien veranderen.’
de groep; die zijn namelijk het meest blij met je aandacht en dat verschil is dat hier boomhutten gebouwd worden en wat meer www.yeswecanclinics.nl
hebben. Ze kennen straf maar al te goed en nog meer
geeft me een goed gevoel.’ gestoeid wordt.
Na de sessie vertelt Jennifer dat ze helemaal niet wist dat ze
een liefdesverslaving had. ‘Nu pas valt het op zijn plek. Altijd De namen van de jongeren zijn gefingeerd.
20 21