dokumen.tips_1abolnicke-infekcije-golubovic.ppt

BOLNIČKE INFEKCIJE
PANEVROPSKI UNIVERZITET “APEIRON”,BANJA LUKA
FAKULTET ZDRAVSTVENIH NAUKA,2011.
Prof. Dr. Srboljub Golubović

DEFINICIJA BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Bolničke (intrahospitalne,od engl.hospital,lat.hospes:
 gost) infekcije su one infekcije koje nastaju kod hospita-
liziranih pacijenata najmanje 48 sati nakon prijema u
bolnicu ,a da ih prije tog nisu imali,a manifestuju se
“tihom infekcijom” ili jasnim-novim oboljenjem .
 One mogu nastati i do 30 dana nakon provedene
intervencije(na prim.operativnog zahvata) ili do godinu
dana nakon ugradnje nekog transplantata ili implantata
(vještački kuk,srčani zalisci,vaskularni stentovi i premoš-
ćenja-bajpsi,pejsmejkeri ,zubni ili silikonski korektivni
implantati i sl.).

BOLNIČKE INFEKCIJE
 Razlika u vremenu pojave bolničkih infekcija zavisi od
inkubacionog vremena za pojedine mikrobe,ali i od
imunske snage i/ili podložnosti organizma oboljelog.
Pod bolničkim infekcijama podrazumijevaju se i infekcije
novorođenčadi, nastale prilikom prolaza bebe kroz
porođajni kanal majke ili odmah nakon rođenja,ali ne i
infekcije beba nastale transplacentarno.
Bolničke infekcije su i infekcije koje dobija personal bolnice
od bolesnika prilikom dijagnostike,liječenja,njege,
posluživanja i opsluživanja.

BOLNIČKE,(INTRA)HOSPITALNE I NOZOKOMIJALNE
INFEKCIJE SU DIJELOM SINONIMNI IZRAZI.
 Nosocomium (lat.) je izraz koji znači kolektivni smještaj
ljudi kroz duži vrmenski period. To su,osim bolnica i
zdravstvenih stacionara,kasarne,logori,studentski
domovi,internati,samostani-manastiri,azili,škole ,dječiji
vrtići i jaslice,dječija i druga ljetovališta.
 Zbog gustine ,trajnosti ili produženosti smještaja u
njima se mogu pojaviti neželjene (unijete) infekcije i
tada se one nazivaju nozokomijalnim infekcijama.
 Prema tome:bolničke infekcije se mogu smatrati i
nozokomijalnim, ali se sve nozokomijalne infekcije ne
mogu nazivati bolničkim ili hospitalnim.

ZNAČAJ BOLNIČKIH I NOZOKOMIJALNIH INFEKCIJA
 Bolničke i nozokomijalne infekcije dobijaju u
savremenim uslovima sve veći značaj,mada ih je uvijek
bilo i,vjerovatno,uvijek će ih biti.
 Danas na taj značaj utiču naročito sljedeće pojave:
 1.rastući broj bolničkih i stacionarnih kapaciteta u
svijetu ,uključujući tu i personal, naročito u razvijenim
zeljama;
 2.rastući broj ustanova za djecu i omladinu;
 3.rastući trend zadržavanja na bolničkom liječenju
najtežih slučajeva,koji su i najosjetljivija populacija;
 4.rastući trend smještaja nemoćnih i starih u specijalizi-
 rane ustanovei sl.(starački domovi,hoteli,azili i sl.);

 5.rastući trend masovne i neadekvatne upotrebe
antimikrobnih lijekova,posebno antibiotika sa širokim
spektrom djelovanja...
 6. ...i posljedičnim razvojem mikrobne rezistencije
 (otpornosti na djelovanje antimikrobnih lijekova) u
virusa,bakterija,gljivica,protozoa i parazita;
 7.rastuća mogućnost medicinskog održavanja u životu i
razvoja nedonešene i djece sa raznim anatomskim i
funkcionalnim malformacijama (habilitacija);
 8.rastući trend provođenja invazivnih dijagnostičkih i
terapijskih procedura (endoskopije,biopsije,razne
kateterizacije,operacije,implantacije,transplantacije...);

 9.opšte produženje ljudskog vijeka i prevaga starije nad
mlađom polulacijom u razvijenim zemljama,čime se
povećava kontigent prema infekcijama osjetljivih ljudi;
 10.porast upotrebe lijekova koji mijenjaju imunsku rea-
ktivnost:citostatika kod malignih bolesti,steroida kod
imunoloških i reumtaskih poremećaja i kod
transplantiranih osoba,rast broja dijaliziranih i t.d.

KRATAK ISTORIJSKI OSVRT
 Do pred kraj prve polovine XIX vijeka bolnice su bile
rasadnici infekcija sa vrlo visokom smrtnošću zbog njih.
 1847.g.mladi bečki ginekolog mađarskog porijekla Ignac
Filip Semelweiss (1818-1865.) uočio je da je smrtnost
porodilja od pureperalne sepse u bečkom rodilištu više
puta veća (18%) nego smrtnost porodilja koje su kod
kuća porađale babice (2%).Predpostavio je da je to
posljedica činjenice da su porode u bolnici vodili ljekari i
studenti koji su prije odlaska u porođajne sale vježbali
patologiju (obdukcije) golim rukama koje nakon vježbe
nisu dovoljno prali,te su tako prenosili,mnogo kasnije se
saznalo,streptokoke na rukama,uzročnike puerperalne
sepse (Str.grupe C i G).

 Nakon uvođenja obaveznog pranja i dezinfekcije ruku
ljekara i studenata smrtnost porodilja je dramatično
smanjena.
 To otkriće nije ostavilo bitan trag u medicinskim
krugovima sve dok engleski hirurg Joseph Lister,1867.,
vođen mikrobiološkim idejama Louisa Pasteura,da
bakterije ne izazivaju samo vrenje,već i gnojenje, nije
uveo principe antisepse koristeći za dezinfekciju
karbolnu kiselinu (fenol) u operacionoj sali,što je
rezultiralo smanjenjem učestalosti postoperativnih
gnojenja rana.
 Nakon toga je i Semelweissovo otkriće doživjelo opšte
priznanje (ali ne i autor!).

 Nakon toga,krajem XIX i tokom XX v.uvedeni su pojmovi
antisepsa i asepsa.
 Antisepsa podrazumijeva sve fizičke,hemijske,higijens-
ke i medicinske postupke kojim se uklanjaju ili brojčano
smanjuju živi potencijalno patogeni mikroorganizmi sa
površina tijela ili sa predmeta (dezinfekcija,sterilizacija i
autoklaviranje-v.dalje),da ne bi došlo (i ako može) do...
 ...a asepsa podrazumijeva (poželjno,ali u biti nedostižno)
uklanjanje svih mikroorganizama,njihovih spora i
produkata sa površna organizma ili iz tkiva i tjelesnih
tečnosti,primjenom preventivno-higijenskih mjera i
antimikrobnih lijekova (...da ne može da dođe do...).

 Organizovana borba protiv bolničkih infekcija sistematski
je započeta kasnih 50-ih godina XX vijeka,prvo u Velikoj
Britaniji,a ubrzo i u SAD kada se shvatilo da:
 antibiotici i dezinficijensi ne mogu uništiti sve bakterije;
 da sekundarne infekcije rana i tkiva produžuju dužinu
hospitalizacije i pomažu nagomilavanju bolesnika u
bolnicama, slabe učinak liječenja,povećavaju ukupnu
smrtnost,poskupljuju troškove liječenja,povećavaju
opasnosti za ishod lječenja i dovode do velikih pravnih i
etičkih problema(tužbe protiv bolnica,ljekara i sl.).
 U Britaniji se formira profil sestre za kontrolu bolničkih
 infekcija a u SAD posebna služba za nadzor i kontrolu.

EPIDEMIOLOŠKI POJMOVNIK I SLUŽBENO TUMAČENJE IZRAZA
(ZAKON O ZAŠTITI STANOVNIŠTVA OD ZARAZNIH BOLESTI,SL.GLAS,
R.S.4/10 OD 25.JAN.2010.)
 Čl.5:
 A.Zarazna bolest je bolest izazvana živim uzročnicima ili njihovim
produktima, bez obzira da li se prenosi na druga lica,kao i nošenje
uzročnika zarazne bolesti, te stanje u kojem postoji vjerovatnoća
da je lice inficirano,infestirano ili kontaminirano uzročnicima
zarazne bolesti i da je bilo u kontaktu sa licem oboljelim od
zarazne bolesti,bez obzira na odsustvo kliničkih znakova bolesti.
 B.Karantinske bolesti su naročito opasne zarazne bolesti koje
imaju visok indeks kontagioznosti i visoku stopu letaliteta(virusne
hemoragične groznice,žuta groznica i kuga).
 V.Antropozoonoze su zarazne bolesti od kojih oboljevaju životinje
i ljudi, koje se u prirodnim uslovima mogu prenijeti sa životinja na
ljude.

EPIDEMIOLOŠKI POJMOVNIK I SLUŽBENO TUMAČENJE IZRAZA.
ZAKON O ZAŠT.STANOVNIŠTVA OD ZAR.BOL.,SL.GL.R.S.14/10.ČL.5
 G.Epidemija zarazne bolesti je pojava slučajeva zarazne bolesti u
nekoj zajednici ili području,neuobičajena po broju slučajeva,vre-
menu i mjestu javljanja,kao i neuobičajeno povećanje broja
oboljelih sa komplikacijama ili smrtnim ishodom,zatim pojava dva
ili više međusobno povezanih oboljenja od zaraznih bolesti koje se
više godina ili nikad nisu pojavljivale na određenom području,te
pojava većeg broja oboljenja čiji je uzročnik nepoznat,a prati ih
febrilno stanje.
 D.Intrahospitalna infekcija je infekcija koja nastaje u vezi sa
izlaganjem postupcima dijagnostike,liječenja,zdravstvene
njege,rehabilitacije i drugih postupaka u obavljanju zravstvene
djelatinosti.

ZAKON O ZAŠT.STANOVN.OD ZAR.BOLESTI.SL.GLAS.R.S.,14/10,ČL.5
 Đ.Epidemiološki nadzor je stalno,sistematsko prikupljanje,anali-
ziranje i tumačenje podataka o zaraznim bolestima,kao i slanje
povratnih informacija onima koji učestvuju u njihovom
prikupljanju i korišćenju,a u cilju sprečavanja pojave i suzbijanja
zaraznih bolesti.
 E.Zaraženo područje je područje na kojem postoji jedan ili više
rezervoara onosno izvora zarazne bolesti i na kojem postoje uslovi
za nastanak i širenje zarazne bolesti.
 Ž.Ugroženo područje je područje na koje se može prenijeti
zarazna bolest sa zaraženog područja i na kome postoje uslovi za
širenje zarazne bolesti.
 Z.Zdravstveni nadzor predstavlja povremene prglede doktora
medicine i laboratorijsko ispitivanje radi otkrivanja bolesti ili
kliconoštva,bez ograničenja kretanja.

ZAKON O ZAŠT.STANOV.OD ZARAZ.BOLESTI.SL.GL.R.S.,14/10,ČL.5
 i.Izolacija podrazumijeva ograničenje kretanja i izdvajanje lica sa
zaraznom bolešću,radi sprečavanja prenošenja infekcije na zdrave
ljude,a može se vršiti u bolničkim ili u kućnim uslovima.
 J.Karantin predstavlja mjeru smještaja u poseban objekat,sa
ograničenjem kretanja zdravih lica koja su bila u kontaktu sa licima
koja su oboljela ili se sumnja da su oboljela od naročito opasnih
zaraznih bolesti.
 K.Proglašavanje epidemije podrazumijeva mjeru nadležnog
organa kojom se prilikom pojave epidemije većeg epidemiološkog
značaja određuje zaraženo ili ugroženo područje,određuju
posebne mjere i izvršioci tih mjera i izdvajaju sredstva za
srovođenje mjera.

ZAKON O ZAŠT.STANOV.OD ZAR.BOL.,SL.GLAS.R.S.,14/10,ČL.5
 L. Imunizacija podrazumijeva primjenu vakcina i imunoglobulina
radi stvaranja specifične zaštite protiv određene zarazne bolesti.
 Lj.Hemoprofilaksa podrazumijeva primjenu lijekova radi zaštite
od zarazne bolesti.
 M.Eliminacija pojedinih zaraznih bolesti podrazumijeva
prestanak obolijevanja od te bolesti na određenoj teritoriji i za od-
ređeni vremenski period.
 N.Eradikacija pojedinih zaraznih bolesti je nestanak autohtonih
slučajeva oboljenja i potpuno uništenje uzročnika tog oboljenja na
određenom području.
 Nj.Zaštita stanovništva od zaraznih bolesti je organizovana i
sveobuhvatna aktivnost društva sa ciljem sprečavanja pojave i
suzbijanja nastalih zaraznih bolesti,eliminacije i iskorijenjivanja
zaraznih bolesti.

BOLNIČKE INFEKCIJE.TUMAČENJE PREMA ZAKONU O ZAŠTITI
STANOVNIŠTVA OD ZARAZNIH BOLESTI,SL.GL.R.S.,14/10,ČL.31
 1.Zdravstvene ustanove su dužne izraditi poseban program za
provođenje organizacionih,tehničkih,higijenskih i drugih mjera za
sprečavanje i suzbijanje intrahospitalnih infekcija koji mora
obuhvatati:
 A.epidemiološko praćenje intrahospitalnih infekcija,
 B.pisane procedure izvođenja svih dijagnostičkih,terapeutskih,
sestrinskih i dugih postupaka,
 V.pisane procedure sprovođenja sterilizacije,dezinfekcije ,čišćenja
i rukovanja infektivnim materijalima,
 G.pisane procedure o postupcima sa infektivnim bolesnicima i
režimu posjeta,
 D.Mjere zaštite zaposlenih na radnom mjestu...i pisane procedure
o postupcima u akcidentalnim situacijama kada nastane rizik od
infekcije. Đ.plan edukacije zaposlenih radnika.

BOLNIČKE INFEKCIJE,TUMAČENJE PREMA ZAKONU O ZAŠTITI
STANOVN.OD ZAR.BOL.14/10, KAZNENE ODREDBE,ČL.49
 1.Novčanom kaznom u iznosu od 5 000 do 100 000 KM kazniće
se za prekršaj zdravstvena ustanova registrovana kao pravno lice
ako:
 ..............................................................................................
 Alineja Ž:...ne donese program mjera i ne sprovodi organizacione
tehničke,higijenske u druge mjere za srečavanje i suzbijanje
intrahospitalnih infekcija.
 2.Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se odgovorno lice u
zdravstvenoj ustanovi novčanom kaznom u iznosu od 500 do
 10.000 KM.

UČESTALOST BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Posljednjih godina u evropskim zemljama učestalost
bolničkih infekcija se kreće u rasponu od 3,5 do 15%
hospitaliziranih bolesnika, a u SAD od 3,4-5%.U
zemljama u razvoju taj procenat nekad premaša 25%.
 Nije poznato koliki je procenat bolničkih infekcija u BiH i
u Hrvatskoj,a u Srbiji on iznosi u prosjeku 7,5%(u 27
analiziranih bolnica).
 Svjetska zdravstvena organizacija(SZO,WHO) je analizira-
la podatke iz 55 bolnica u 14 zemalja i ustanovila da je
prosječna stopa prevalencije bolničkih infekcija u njima
iznosila 9,9%.

 Sudeći po zahvaćenosti organa i sistema,među
bolničkim infekcijama dominiraju 4 grupe,tu i tamo
varirajući u redoslijedu i to su:
 1.urinarne infekcije sa učešćem od 30 do preko 40%
među svim bolničkim infekcijama,pri čemu je 80-90%
njih vezano sa uvođenje urinskog katetera;
 2.infekcije hirurških rana:oko 25% svih bolničkih
infekcija
 3.pneumonije,kao posljedica,intubacije traheje i vješta-
čke ventilacije :10-15% svih bolničkih infekcija i
 4.infekcije krvi čine prosječno oko 5%.

 Ad.2:Infekcije operativnog polja i hirurških rana su
klasične bolničke infekcije.Rizik za njihovo javljanje
određen je prirodom rana,tako da se unutar ove grupe:
 -infekcija čistih rana događa u 1,5%,
 -infekcija čistih,potencijalno kontaminiranih rana u
7,7%,
 -infekcija jasno kontaminiranih rana u 15,2% ,a
 -infekcija kontaminiranih-nečistih rana u do 40%.

 Ad 3:Pneumonije,koje čine 10-15% bolničkih infekcija
najčešće se javljaju na odjeljenjima za intenzivnu njegu a
posebno kod lica koja su traheotomirana ili intubirana
radi asistirane respiracije.
 Pošto se tako zaobilazi nespecifična zaštita sluzi
nosa,laringsa i traheje,i pošto je inače opšte stanje
takvih bolesnika teško narušeno osnovnim poremećaji-
ma...
 ...letalitet u njih se kreće od 30 do 50%!

 Ad 4:Bolničke infekcije krvi događaju se u oko 5% od
svih hospitalnih infekcija prilikom venepunkcija,uvođe-
nja ili održavanja venskog puta za aplikaciju lijekova
(braunile),kateterizacije srca i krvnih sudova,hemo-i
peritonealne dijalize,biopsije,nečistog davanja i.m. i s.c.
injekcija,ali i kod personala zadesnim ozljedama i
kontaminacijom kože(ruku)i konjunktiva (HIV, HBV,HCV).
 Posebno su česte na dječijim odjeljenjima gdje čine
 10-20% sa letalitetom od takvih infekcija znatno višim
od letaliteta od iste vrste infekcija u opštoj populaciji.

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI POJAVE BOLNIČKIH INFEKCIJA
 To su:
 -agens sam po sebi,
 rezervoar i izvor infekcije
 -putevi širenja i sredina,
 -domaćin:
 primalac infekcije,
 njegova eksponiranost infekciji,
 put unosa infekcije (ulazno mjesto) i
 stanje njegove prijemčivosti (dispozicija).

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI POJAVE BOLNIČKIH INFEKCIJA.
AGENSI
Agens ili uzročnik nozokomijalne infekcije,u principu,može
biti svaki uslovno patogeni i patogeni mikroorganizam.
To znači:
-prioni,
-virusi,
-bakterije ,njihove spore i toksini,
-gljivice , njihove spore i toksini,
-protozoe u vegetativnom ili u cističnom obliku,
-metazoe (crvi) i njihova jajašca,i
-beskičmenjaci,zglavkari i njihova jajašca.

AGENSI
Prioni su samodijeljive glikoproteinske molekule veličine
oko 5.000 kD koje kao fiziološki činioci signalnog sistema
(PrP) površina neurona postoje u sisara.
Patološki izmijenjeni prioni (Pr Sc) se prenose putem
ingestije (BSE,bovina sponginozna encefalopatija,
“bolest ludih krava”)i kontaktom sa krvlju (nova varijanta
Creutzfeld Jakobove bolesti-nvCJb,na prim.).
Teorijski gledano, prionske bolesti mogu da se prenose u
ljudskoj zajednici zatvorenog tipa jednako kao što se
prenose u zatvorenim zajednicama goveda,ako su
ostvareni drugi preduslovi i ako bi se pojava mogla pos-
matrati tokom više decenija,zbog duge inkubacije.

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI POJAVE BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Virusi su odavno poznati uzročnici bolničkih, i uopšte,
nozokomijalnih infekcija.
 To su aerogeno transmisivni virusi:rino,adeno,influenca,
herpes,entero(!),paramikso i drigi slični virusi.Osim
putem Fligeovih kapljica i Welsovih nukleusa oni se šire
slinom i kontaktom.
Ne manji značaj u širenju imaju i virusi koji se šire
direktnim ili indirektnim kontaktom ,krvlju,sekretima i
ekskretima:virusi hepatitisa A i E,drugi enterovirusi,opet
herpesvirusi(HSV 1 i 2,CMV,EBV,VZV),rotavirus,virusi raz-
nih encefalitisa,hepatitisa (B,D,C,G,TT),HIV ,papovavir.i sl

AGENSI.
Rezistencija (otpornost) virusa na antimikrobne lijekove u
cjelini nije poznata.
Poznato je to da ima vrlo malo klasa antivirusnih lijekova
koji su stvarno efikasni.
Srećna okolnost je ta da virusi u većini slučajeva ne mogu
dugo postojati van ćelija i da mnoge od njih uništava
optimalna koncentracija kiseonika,UV zračenje,toplota i
standardni dezinficijensi,pa se te činjenice uzimaju kao
načini borbe protiv širenja virusa u kolektivima.

AGENS.
 Bakterije su složeniji organizmi od virusa,sposobne su
da u ambijentu van organizma opstanu više
sati,dana,mjeseci i godina(kao spore).
 Sposobne su i da se dijele van organizma i da se,ako nisu
patogene za zdrave ljudske jedinke,adaptiraju na
imunski slabe osobe i organe i da izazovu t.zv.oportu-
nističke infekcije (uslovno patogene bakterije).
 Šire se u zajednici na brojne načine:kontaktom putem
sluznica,kože,aerosolom,krvlju,sekretima,ekskretima,hra
nom,vodom,kontaminiranim predmetima upotrebe i
ambijenta, posredstvom zaposlenog personala i t.d.

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI POJAVE BOLNIČKIH INFEKCIJA.AGENSI.
BAKTERIJE
Najčešći bakterijski uzorčnici bolničkih infekcija su:
1.Staphylococcus aureus,hirurške rane:poliučiste i nečiste;
2.Pseudominas aeruginosa,urinarne inf.,nečiste hir.rane,
3.Enterococcus,urinarne infekcije,nečiste rane,
4.Acinetobacter,nečiste i polučiste hirurške rane,
5.Escherichia coli,urinarne infekcije,
6.Proteus,urinarne infekcije.

AGENS. ANTIMIKROBNA REZISTENCIJA BAKTERIJA.
 Poznato je da su brojne bakterijske vrste osjetljive na
antimikrobne lijekove među koje spadaju i antibiotici.
Antibioza je prirodni proces nezavisan od djelovanja
čovjeka u kojem se jedni mikrobi svojim supstancama i
metaboličkim načinima bore sa drugim mikroorganizmi-
ma za enegrente (“hranu”) iz prirode,željezo,na pr. i sl.
 U takvim međuodnosima ugroženije bakterije se
adaptiraju nepovoljnim okolnostima okruženja da bi
preživjele i nastavile vrstu.
 Taj proces se nastavio i kada je čovjek počeo da razvija i
koristi antibiotike.

REZISTENCIJA BAKTERIJA
 Rezistencija (otpornost) bakterija na antibiotike je
jedan od najvažijih uslova nastanka nozokomijalnih
infekcija.
Rezistencija na antimikrobna sredstva (ne samo na
antibiotike i ne samo na lijekove!) može da se javi kao:
 A.rezistencija po vrsti,
 B.rezistencija po porijeklu mutacija i kao
 C.rezistencija zbog hromozomskih rearanžiranja u
bakterijama.

REZISTENCIJA BAKTERIJA
 Ad A. Rezistencija po vrsti nastaje:
 1.zbog tolerancije,onda kada neki mikrob raste pored
antibiotika koga stvara druga i složenija biološka vrsta
(gljivice).Redovna je pojava u prirodi: borba i adaptacija
 2.Rezistencija zbog destrukcije lijeka i to:
 -enzimskom inaktivacijom antibiotika (beta-laktamaze)
-promjenom mjesta vezivanja antibiotika nastalom u
strukturi bakterije kada ona ima oštećen ćelijski zid
( t.zv.L forme, dobro poznate kod streptokoka !) i
-stvaranjem jačeg enzima,reduktaze,u bakteriji.

BAKTERIJSKA REZISTENCIJA.
 Ad B.Rezistencija po porijeklu nastanka mutacija:
 -spontanom mutacijom bakterijskih sojeva,brzim i
selektivnim umnožavanjem onih sojeva koji su već
razvili otpornost na bilo kakvu antimikrobnu materiju;
 -selekcionom mutacijom onih bakterija koje su već bile
većim dijelom uništene primjenom nekih konkretnih
antibiotika u terapiji.
 Ovakve mutante se često nalaze u bolnicama i
predstavljaju opasnost za izazivanje bolničkih infekcija.

REZISTENCIJA BAKTERIJA.
 Ad C: Rezistencija nastala zbog hromozomskih
rearanžiranja u bakterijama na bar 4 načina:
 1.unosom plazmida jedne bakterije u drugu;
 2.unosom dijela genoma iz bakteriofaga;
 3.rearanžiranjem bakterijskog genoma pomoću bar 2
vrste slobodnih genskih fragmenata:transpozona i
4.unošenjem u bakteriju dijela žive DNK iz
druge,lizirane,a predhodno rezistentne bakterije.

AD.C: RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE HROMOZOMSKIM
REARANŽIRANJEM.
 Ad. C 1:Unos plazmida rezistencije (R-plazmida):plazmi-
di su “slobodno ploveći” fragmenti genoma-nukleinskih
kiselina bakterija ,koji nose dio genetskih poruka.
 Međusobnim spajanjem bakterija,t.zv.konjungacijom
pomoću filamenata-fimbrija ili drugih plazmatskih “mos-
tova” 2 bakterijske ćelije iste ili sličnih vrsta razmjenjuju
plazmide,pa tako bakterija sa stvorenom rezistencijom
na antimikrobike,zabilježenom u plazmidu prve”predaje
poruku”o rezistenciji do tada nerezistentnoj drugoj
bakteriji, te i ona postaje rezistentna.

AD. C: RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE HROMOZOMSKIM
REARANŽIRANJEM
 Ad C. 2: Transdukcija (prenošenje) je proces kad
bakterija biva zaražena bakterijskim virusom-
bakteriofagom koji u nju unosi dio svoga genoma.
 Ako se bakteriofag predhodno umnožio u nekoj drugoj
rezistentnoj bakterijskoj ćeliji on može da nosi u svome
genomu i poruku o rezistenciji koju predaje bakteriji
koju je inficirao.
 Ad C 3:Transpozoni su takođe mali slobodni dijelovi
genoma bakterija,manji od plazmida,koji se vezuju za
različite sekvence “genske mape” spajajući ili dijeleći
sekvence koje nose poruke o rezistenciji (crossing ower).

AD C: RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE HROMOZOMSKIM
REARANŽIRANJEM
 Ad C 4. Transformacija.
 Prijenos rezistencije transformacijom je proces kada dio
žive DNK od neke lizirane (mrtve) bakterije koja je bila
rezistentna biva unijet u susjednu živu bakterijsku ćeliju
koja tako postaje rezistentna.
 Ovaj proces postoji u kolonu (debelom crijevu)
kičmenjaka kod gram-negativnih i kod nekih gram-
pozitivnih bakterija.
 Da li se to događa i u slobodnoj prirodi?

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI RAZVOJA BOLNIČKIH INFEKCIJA.
RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE
 Posljednih decenija tok prirodnih procesa razvoja i
adaptacije mikroorganizama čovjek je svojom
djelatnošću ubrzao primjenom antibiotika i
dezinfekcionih sredstava.
 Antibiotici se u medicini prečesto i nedosljedno koriste:
 aplikacijom pojedinčnih i dnevnih doza manjih od
potrebnih (za željene minimalne inhibitorne
koncentracije-MIC);
 prouženim međuvremenom aplikacije antibiotika;
 skraćenim vremenom ukupnog terapijskog protokola;

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI RAZVOJA BOLNIČKIH INFEKCIJA.
RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE-NASTAVAK
 neadekvatnim načinima aplikacije (težnja za
peroralnim davanjem bez razmišljanja o resorbciji i
eliminaciji);
 davanjem antibiotika za brojne nebakterijske upale;
 pogrešnim izborom antibiotika;
 davanjem antibiotika bez predhodne drenaže apscesa ili
bez eliminacije gnoja i eksudata odn.nekrotičnog tkiva;
 davanjem antibiotika bez konsultovanja mikrobiološkog
nalaza i antibiograma;
 prečestim davanjem antibiotika “širokog spektra” čime
se prikriva dijagnostička nesigurnost (“pokrivanje”);

FAVIORIZUJUĆI ČINIOCI RAZVOJA BOLNIČKIH INFEKCIJA.
RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE- NASTAVAK
 nepotrebnim i nekorisnim kombinacijama antibiotika;
 prečestim mijenjanjem antibiotika prije uvida u njihovo
stvarno djelovanje (nepoštovanje principa “čekanja 3
dana” za uvid u stvarni efekt antibiotika);
 kontaminacijom prostora bolnice ostacima antibiotika
(isprskavanje iz šprica);
-nestručnim uzimanjem antibiotika od strane laika;
-upotrebom antibiotika radi ubrzavanja rasta životinja(u
živinarstvu,nekadašnji ”Galofak”sa tetraciklinom) i t.d.

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI RAZVOJA BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Najbrojniji od navedenih razloga razvoja rezistencije
izgleda da su ipak iz domena selektivnog razvoja
rezistentnih sojeva u prisustvu smanjenih koncentracija
antibiotika.
 Najbrži razvoj rezistencije poznat je kod “zlatnog”
stafilokoka (staphylococcus aureus) i kod
enterobakterija (koliformnih,gram-negativnih i obično
uslovno patogenih bakterija).
 Rezistencija može da se razvije samo prema jednoj vrsti
antibiotika ,na pr.na peniciline i na njima srodne
cefalosporine,a može da se razvije i prema brojnim
grupama lijekova (multirezistencija).

FAVORIZUJUĆI ČINIOCI RAZVOJA BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Tako imamo,VRSA na vankomicin rezistentan Staph. au-
reus,kao primjer jednostruko rezistentne bakterije i
MRSA-multirezistentni Staph.aureus,kao primjer
višestruke rezistencije.
 Senzitivnost (osjetljivost) na djelovanje antibiotika se u
mikrobiološkim laboratorijima označava oznakom “S”
(sensitive),djelimična (smanjena)osjetljivost oznakom “I”
(intermediary),a potpuna otpornost sa”R” (resistant).

OTEŽAVAJUĆI ČINIOCI RAZVOJA BAKTERIJSKE REZISTENCIJE
 Osim pravilnog izbora i upotrebe antibiotika samo kada
je to neophodno važni su i :
 princip “rotacije” antibiotika i
 princip rezervnih antibiotika.
 “Rotacija” anibiotika je ciklično zamjenjivanje najviše
korišćenih antibiotika u nekoj bolnici ili njenom dijelu,
posebno kada se iz mikrobiološkog laboratorija referišu
učestali nalazi djelimične ili potpune rezistencije na
inače do tada efikasne antibiotike.
 Rotacija se izvodi na svakih 3- 6 mjeseci ,a mogu se
rotirati i više antibiotika istovremeno,što kontroliše
klinički farmakolog ili nadređeni stručnjak.

 Princip rezervnih antibiotika
 To je dobra stručna preporuka koje bi morala da se
primjenjuje u svakoj bolnici i ordinaciji.
 U rezervi (u apotekama i sl.)treba da držimo:
 toksičnije antibiotike,
 neke od antibiotika za parenteralnu primjenu,
 nove vrste antibiotika,
 skupe antibiotike,
 antibiotike koji se mogu dobro kombinovati sa drugim
antimikrobicima kod miješanih opštih infekcija i
- antibiotike na koje izolovane bakterije visoko osjetljive,

 i antibiotike dokazano efikasne kod multirezistentnih
sojeva bakterija.
 Odobrenje za upotrebu rezervnih antibiotika daje šef
klinike-odjeljenja a potvrđuje direktor ili ovlašćeni ljekar
(ili komisija) bolnice.
 Za izdavanje odobrenja ljekar terapeut treba da izda
memorandum sa navedenom dijagnozom,mikrobiološ-
kim nalazom ili obrazloženom sumnjom i izvještajem o
predhodno korišćenim lijekovima slabog učinka.

UOBIČAJENI ILI ČESTI UZROČNICI BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Virusi:
 Grupa herpesvirusa:
 -herpes simpleks virusi 1 i 2,pljuvačka,vazduh,kontakt,
 -varicella-zoster virus (VZV),vazduh,
 -virus citomegalije(CMV),krv,pljuvačka,vazduh,kontakt
 -Epstein-Barr virus (EBV monounkleoza),pljuvačka,
 Grupa enterovirusa:
 -virus hepatitisa A, kontakt,fekalije,
 -ostali enterovirusi (polio,ECHO,Coxackie A i B):feko-
 oralno,kontakt,pljuvačka,zrak,voda,ruke.

UOBIČAJENI ILI ČESTI UZROČNICI BOLNIČKIH INFEKCIJA
VIRUSI
 Influenza A i B : aerogeno,slinom,kontakt rukama,)*
 Adenovirusi:aerogeno,per os,kontakt,konjunktiva,)*
 Rinovirusi (prehlada):aerogeno,kontakt,konjunktiva;)*
 Rotavirus:feko-oralno,kontakt;)*
 )*lako se unose i lako se šire
----------------------------------------------------------------------
-Hepatitis B virus:krv,seksualno,zadesna inokulacija;)**
 Hepatitis C virus:krv,pljuvačka,zadesna inokulacija,nepo-
 znato u oko 40% slučajeva;)**
 HIV virus humane stečene imunodefic.:krv,zades.)**
 )**Strogo se kontroloišu i teško se šire.

UOBIČAJENI ILI ČESTI UZROČNICI BOLNIČKIH INFEKCIJA.
GRAM POZITIVNE BAKTERIJE
 Hemolitički streptokoki
 -grupe A (Str.pyogenes): ruke,zrak,slina,posuđe;
 -grupe D (enterokok):feko-oralno,kontakt,posuđe;
 -ostali streptokoki danas su rijetki u bolnicama.
 Stafilokoki:
 -(multi) rezistentni “zlatni”stafilokok(MRSA):
 ruke,zavoji,rane,gnoj,krv,posteljina,zrak: najčešći
 bolnički patogen!
 -vankomicin rezistentni “zlatni” starfilokok (VRSA);
 -Staphylococcus epidermidis (uslovno patogen);

UOBIČAJENI ILI ČESTI UZROČNICI BOLNIČKIH INFEKCIJA.
GRAM NEGATIVNE ENTEROBAKTERIJE
Česti patogeni bolničkih ambijenata:
 1.Escherichia coli spp)*.,feko-oralno,kontakt,kateteri,
 2.Klebsiella spp.,feko-oralno,zrak?,kontakt,kateteri,
 3.Proteus spp.,feko-oralno,kontakt,kateteri,posuđe,
 4.Aerobacter:feko-oralno,kontakt,rane,posuđe,igle,
 5.Pseudomonas aeruginosa:feko-oralno,ruke,posuđe,
Rjeđi hospitalni patogeni:
 6.Salmonella spp.:feko-oralno,toaleti,posuđe,hrana,
 7.Shigella spp.:feko-oralno,toaleti,kvake,posuđe.
 )* spp. znači: species,vrsta.

MANJE UOBIČAJENI ALI MOGUĆI UZROČNICI BOLNIČKIH
INFEKCIJA.BAKTERIJE
 Gram negativne koke:
 -Bordetella pertussis: zrak,ruke,slina,kontakt(bebe!);
 -Neisseria meningitidis(meningokok):zrak,ruke,slina;
 -Haemophylus influenzae (Hib!):zrak,slina,ruke,djeca;
 -Neisseria gonorhoeae(gonokok):urin,iscjedak iz spolo-
 vila,veš,peškiri,toalet.

EMERGENTNI PATOGENI SA DOKAZANOM REZISTENCIJOM NA
RAZNE DEZINFICIJENSE
 1.Cryptosporidium parvum, 10.Prion (nv.C-J bol.),
 2.Helicobacter pylori, 11.VRE(vankomicin-rezis-
 3.E.coli 0 157:H 7, tentni enterokok)
 4.HIV, 12.MRSA(multirezistentni
 5.Hepatitis C virus, staphylococcus aureus),
 6.Rotavirus, 13.Multirezistentni Myco-
 7.Humani papilomavirus(HPV), bact.tuberculosis,
 8.Norovirus, 14.Ne-tbc mikobakterije
 9.Coronavirus(SARS), (na pr.Myc.chelonae).

IZVOR I PUTEVI ŠIRENJA BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Izvori infekcija u bolnicama su endogeni i egzogeni.
 Endogeni izvori su sami bolesnici, njihove rane,sekreti,
ekskreti,krv,gnoj,eksudati i tjelesne tečnosti bolesnika.
 Egzogeni su izvori ruke personala,posjetioci, učenici i
studenti,kontaminirani ambijent,nekada voda i hrana i
bolesnici jedni drugima.
 Pogodnosti za širenje infekcija egzogenog porijekla su
preneseljenost bolnica, loša higijena,loša njega, stalna
komunikacija sa vanjskim svijetom i invazivne
dijagnostičke i terapijske procedure.

 Neka odjeljenja bolnica su posebno ugrožena infekcija-
ma u pravcu:personal-pacijent,pacijent-pacijent i
pacijent-pesonal. To su:
 1.odjeljenja intenzivne njege, uopšte,
 2.hirurška i urološka odjeljenja,
 3.neonatološka i ostala pedijatrijska odjeljenja,
 4.hematološka i onkološka odjeljenja,
 5.odjeljenja hemodijalize,
 6.gerijatrijska odjeljenja ,
 7.bolnice za mentalno retardirane,
 8.laboratoriji i (9) infektivna odjeljenja.

IZVORI,PUTEVI ŠIRENJA I ČESTA ULAZNA MJESTA BOLNIČKIH
INFEKCIJA
 1.urinski i drugi dugotrajni i kratkotrajni kateteri,
 2.trajne i.v.infuzuje (braunile),EKG i tlakomjeri;
 3.respiratori,tubusi i “ambu” uređaji,evaporatori;
 4.inhalatori,uređaji za dovod kiseonika do bolesnika,
 5.aspiratori i endoskopi,
 6.klima utređaji,
 7.posteljina,dušeci,pokrivači,jastuci,kvake na vratima;
 8.posude za urin i stolicu;posuđe za serviranje hrane;
 9.neuredni toaleti;nehigijensko dijeljenje lijekova(dlan);
 10.transportna kolica,stolovi , ormarići,neoprani kreveti;
11.usta,nos i ruke personala.Posjete,sjedenje na krevetu.

 Kontaminacija je prisustvo mikroorganizama i drugih
potencijalno štetnih agenasa na neživim podlogama:
zidovima,podovima,sanitarnim uređajima,kvakama i
predetima zajedničke upotrebe,instrumentima,otopi-
nama,odjeći,posteljini,pokrivačima ,igračkama,u zraku...
 Kontaminacija se uglavnom ostvaruje kontaktom.
 Kolonizacija je prisustvo mikroorganizama na živoj pod-
lozi: koži,sluznicama,otvorenim ranama,sekretima i
ekskretima bez reakcije tkiva na njihovo prisustvo.
 Ishod kolonizacije:
 prestanak kolonizacije,uklapanje mikroba u fiziološku
floru domaćina ili razvoj infekcije.

BOLNIČKE ENDEMIJE I EPIDEMIJE
 Bez obzira na mjere prevencije,obučenost i higijenu
svaka bolnica ima svoje bolničke sojeve brojnih
mikroorganizama,a nama je cilj da takvi sojevi :
 ne budu previše brojni,
 ne budu često nalaženi,
 ne budu previše patogeni i
 ne budu previše i prečesto rezistentni na antibiotike i
dezinficijense.
 Dakle,mikroorganizmi endemski obitavaju u bolnicama,a
 nama je cilj da endemije ne pređu u epidemije.

BOLNIČKE ENDEMIJE I EPIDEMIJE
Epidemija se definiše kao pojava neke bolesti u nekom
ambijentu značajno učestalija od očekivane za datu
bolest,za dati ambijent i u datom vremenu.
Epidemije u bolnicama se mogu blagovremeno prepoznati
i spriječiti im se širenje samo ako se rutinski stalno radi
mikrobiološka kontrola,pa se po nekad može vidjeti
učestalije javljanje,na prim.starfilokokus aureusa na
ranama ili rukama bolesnika i personala i sl.i to u
pojedinim grupama po smještaju i po rasporedu.
Takva epidemija je još “ispod površine”prepoznatljivosti
i ona se može smatrati očekivanom.

BOLNIČKE ENDEMIJE I EPIDEMIJE.PRIMJENA METODA
 Kod neočekivanog epidemijskog vala služba za nazor i
kontrolu mora brzo reagovati da bi prepoznala bolest:
 Ko ,kada ,gdje, i koliko je takvih (pregled ,anketa,opis),
Koliko je zaraženih,a još neoboljelih(pregled,anketa,nadz.),
 Šta je uzročnik epidemije (mikrobiološki rad,analiza),
 Kako i zašto se bolest širi(nadzor,mikrobiol.rad,analiza),
 Kakve mjere treba preduzeti protiv uzročnika i puteva
širenja (izolacije,jača higijena,dezinfekcija,zaštita,ogled),
 Kada prijaviti epidemiju ?Što prije,kad se odgovori na
predhodna pitanja ;da se pojačaju mjere zaštite(ogled);
 Staviti pod kontrolu strah:znanjem,instrukcijama(ogled)

ODRŽAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLICAMA
 1.Personal da vodi računa o svojoj čistoći i izgledu.
 Nastojati da se ne nose previše duge kose ili da su
skupljene,da se ne ugrožava ni bolesnik ni njegovatelj.
 Reducirati običaj dugih brada i brkova,suvišnog nakita.
 Na poslu treba da se nosi samo radna uniforma koja je
svaki dan nova i opeglana,bijela u principu.
Posebnim bojama je obilježena samo za odjeljenja sa
posebnim rizicima,svijetla da se lako vidi kada se isprlja.
 Stroga zabrana kretanja u uniformi van bolnice(na
prim.zelene uniforme u okolnim dućanima i lokalima),
Kape,maske,rukavice,kaljače,naglavci za noge jednokratni..

ODRŽAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLICAMA
 2.Kućni red bolnice
 -Ograničiti posjete na posebne dane,sate (i minute)
samo za najbliža lica. Garderoba za posjetioce i osoblje.
 -Posjetioci sa maskama i jednokratim mantilima.
 -Iznimno :članovi porodice maloljetnog ili teškog
bolesnika uz posebne propusnice mogu se duže zadržati
ako pomažu u njezi, i psihičkoj potpori (djeca).
 -Zabraniti unošenje namirnica iz domaćinstava .
 -Ograničiti hodanje bolesnika po tuđim sobama.
 -Uvesti princip davanja informacija o bolesnicima u
posebne dane i sate,od strane nadlježnog ljekara i sestre.

ODRŽAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI
 Boriti se za princip:jedna soba,jedno kupatilo ,jedan WC.
 Jedna soba:jedan do tri bolesnika.
 Položaj kreveta:glava okomito na zid,pristup krevetu sa
3 strane,razmak među krevetima 1,5 -2 metra.
 Nema četrvrtog (pomoćnog)kreveta.
 Ne sedjeti na krevetu-niko (osim:pregleda i njege).
 U principu poslije oodlaska svakog bolesnika krevet,
noćni ormarić i stolica se temeljno peru(poseban servis
za pranje !) i dezinfikuju.Vlažno brisanje svaki dan,bar
jednom.
 Stol za ručavanje i stolice:vlažno brisanje poslije svakog
obroka,dezinfekcija poslije večere,pranje nedjeljno.

ODRŽAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI.
HIGIJENA SOBE
 Zidovi obojeni svijetlim bojama (bolje se vide i uklone
mrlje i paučina!).
 Zidovi treba da su obojeni postojanim(“masnim”) boja-
da se mogu prati i brisati bez oštećenja.
 Prozori veliki,zasjenjeni “venecijanerima”(teško ih je
prati) i tamijim zavjesama koje se sedmično mijenjaju
(ne:ugrađena stakla).Da se lako otvaraju radi zraka.
 Plakari:za svakog bolesnika po jedan.
 Poželjan je prozor ka hodniku radi lakšeg praćenja stanja
bolesnika. Nikakve stvari pod krevetima!
 Osvjetljenje:centralno i iznad svakog kreveta.
 Centralno grijanje i centralna ventilacija.

HIGIJENA SOBE
 Sav namještaj sobe treba da je pokretan,na točkovima,
radi lakšeg transporta i pranja.
 Pranje podova i zidova:u principu- što češće to bolje,a
najmanje jednom u 7 dana.Koristiti mašine sa rotacio-
nim četkama i sapunicom,potom mašine “glancarice”.
 Vlažno brisanje podova sa dezinficijensom bar 2 puta
na dan,a po potrebi (krv,urin,feces,lijek na podu) i češće.
 Toalet:lavabo,rukohvat baterije za vodu,drugi -zidni
rukohvati,tuš -kada i baterije brisati 3 puta dnevno,
sjedalo i WC šolja najmanje 5 puta dnevno.
 Vrata,kvake na vratima i prozorima,prekidači- svaki dan.

VEŠ I POSTELJINA
 U principu:svaki bolesnik treba da ima pidžamu,spavaći-
cu,mantil,papuče i peškire koji pripadaju bolnici i koji se
mijenjaju po potrebi a najmanje svaki 2.dan,osim
mantila i papuča.Nakon otpusta ili smrti bolesnika
mantil i papuče se dezinfikuju ,a veš se pere,suši i pegla.
 Pokrivači(ćebad),jastuci,mušeme i dušeci se čiste po
metodi hemijskog čišćenja u posebnom bolničkom
servisu (autoklaviranje i etilenska para?).
 Peškiri,po 2-3 za svakog bolesnika ,se mijenjaju svaki dan
 Prljavi veš se ne stavlja na pod nego se skuplja u platne-
ne vreće prikačene za obručni stalak na točkovima.
 Čisti veš se dovozi na”hotelskim”transportnim kolicima.

TOALET,PRIJEM I HIGIJENSKI PREGLED BOLESNIKA.
 Toalet pripada svakoj sobi(WC,tuš,lavabo ,bide),tako da
ona predstavlja i izolacionu jedinicu.
 U toaletu treba da postoji onoliko držača za peškire
koliko je i bolesnika predviđeno za tu sobu.
 Ruke se peru zajedničkim tečnim sapunom fiksiranim
pored lavaboa,a kupanje-zajedničkim šamponom,
fiksiranim uz tuš.Plastična hoklica za teške bolesnike.
 Ruke se brišu papirnim ubrusima (bar 2 puta dnevno
kontrolisati ima li ih dovoljno!) koji se odbaciju u kantu.
 Toaletnog papira mora uvijek biti dovoljno i u rezervi.
 Starati se: ispravnost svjetla,slavina,WC šolja ,topla voda.

UKLANJANJE BOLNIČKOG OTPADA
 Prljavi veš: gnojan,krvav,fekalan:autoklaviranje,potom
mašinsko pranje.Ostali veš: mašinsko pranje(na 90 step.)
 Odvoženje veša: zatvorene vreće i zatvoreni”vagoni”.
 Odvoženje smeća:(papir,sitni otpaci,vata,zavoji,papirna i
kartonska ambalaža,ulošci): zatvorene plastične vreće,
zatvoreni vagoni, spaljivanje u bolničkom gorioniku.
 Jednokratne šprice ,igle,sonde,sistemi za infuziju-trans-
fuziju,rukavice:potapanje u dezinfekcioni rastvor-mali
kontejner,potom odvoz i spaljivanje. Stari lijekovi??
 Laboratorijski otpad: agar-kulture,krv,stolica,urin,gnoj,
tkiva:autoklaviranje u kontejnerima potom spaljivanje.

UKLANJANJE OTPADA
 Bolnice treba da posjeduju zatvoprene prostore za
privremeno odlaganje smeća prije nego što se ono
spali.
 Neiskoriščeni ostaci hrane ne bi smjeli biti na bilo koji
način”reciklirani”(hrana za personal ili za stoku) nego
uništeni spaljivanjem.
 Što češća dezinfekcija,dezinsekcija i deratizacija
odlagališta za otpad.

UKLANJANJE OTPADA IZ BOLNICE
 Kravavi ostaci tkiva,amputirani organi:spaljivanje.
 Izlučine,fekalije,eliminisane tjelesne tečnosti iz bolnice
prosipaju se u kanalizaciju (uređaj”blateks”) koja kod
bolnice ima zavoreni bazen (poput septičke jame) za
fermentiranje i dezinfekciju,prije nego što se sadžaj
ispusti u gradsku kanalizaciju.
 Postupak sa leševima:klasičan.
 Postupak sa prijemnim i drugim ambulantama,čekaoni-
cama i hodnicima:isti kao u jedinicama njege.Tu važi
pravilo:ne pustiti da građani dugo čekaju i trijaža što
prije da bi se spriječilo javljanja “ukrštenih infekcija”.

ODRŽAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATILJIVOG STANJA U BOLNICI.
KLIMA UREĐAJI I VENTILACIJA.
 Otvoreni i osunčani prozori su najboljni vid ventilacije.
 Pomodna arhitektura nekada čini tu ozbiljne greške
(ugrađani,fiksirani ili dijelom fiksirani prozori).
 Gradnja velikih bolničkih blokova je problematična sa
aspekta zaštite od širenja infekcija (liftovi!!).Paviljoni.
 Pojedinačni klima uređaji za sobe nisu dobro rješenje.
 Centralni sistem klimatizacije je prihvatljiv ,ako je dobro
izveden,ali nosi opasnost od širenja aerogenih infekcija
uslovno patogenim mikrobima,u preosjetljivoj
populaciji(Legionarska bolest,na prim.).Fizički polutansi!
 Centralni sistem je idealan za sabotaže i biodiverzije.

TOALET,PRIJEM I HIGIJENSKI PREGLED BOLESNIKA.
 Nekome će izložene preporuke izgledati suviše skupe za
bolnice.
 Naprotiv!Više se novca gubi akvirirnjem bolničkih infek-
cija (5-15% svih hospitaliziranih!) ,produženjem hospita-
lizacije,korišćenjem dodatne skupe dijagnostike i terapi-
je ,te hronicitetom,invaliditetom ,smrću ili naknadnim
saniranjem bolničkih epidemija,eventualnim sudskim
troškovima i gubljenjem kredibiliteta ustanova.
Pojačane higijenske mjere i nadzor su akt humanog odnosa
i finansijska ušteda a mudro bi bilo to i računski provjeriti.

TOALETA,PRIJEM I HIGIJENSKI PREGLED BOLESNIKA
Kada je god to moguće zbog stanja bolesnika, na prijemu
uvijek treba temeljno anamnestički obraditi i kompletno
pregledati bolesnika(“lege artis”),to sve odmah zapisati
u istoriju bolesti i ordinirati najhitnije pretrage i terapiju.
Nakon toga i sestra treba da pregleda stanje opšte čistoće
(kosa-ušljivost,koža-skabijes,furunkuloza,piodermija
gljivice)i da ako je ikako moguće preduzme ili ordinira
kompletno kupanje nakon ulaska bolesnika u sobu i
eventualnu depedikulaciju i sl.
Bolesnik ne treba da se presvlači u sobi,već u kupatilu-
sanitarnom propusniku prijemnog odjeljenja.Odjeća ide u
garderobu pacijenata ili se vraća kući,na čišćenje.

JEDINICA NJEGE
 Najtežim bolesnicima se provodi prva higijenska obrada
nakon prijema i davanja najhitnije terapije:pranje kose i
kupanje(prebrisavanje) u krevetu.
 Higijenski nadzor nad bolesnikom nikad ne prestaje.
 Jedinica njege je dio bolničkog odjeljenja koja je “bolni-
ca u malom”za tu vrstu medicinske obrade.Ona je
 fizički odvojena od ostalih odjeljenja zidovima,vratima,
hodnicima i ima svu potrebnu infrastrukturu:ambulantu,
previjalište,prostor za hitne lijekove i pomagala,prostor
za čistu opremu,prostor za pribor za čišćenje,odlaganje
prljavog veša i posuda za izlučevine ,te sobe za sestre i
za ljekare.Soba za odmor sa staklenim zidom-za nadzor.

JEDINICA NJEGE
 Autonomno funkcioniše na odjeljenjima za konzervativ-
no (neoperativno) liječenje i u svakom trenutku,kod
opasnosti od epidemije ona može da bude izolatorij.
 Personal:šef,ljekari,nadzorna sestra,smjenske sestre,čis-
tačice.Uz svoje sobe oni imaju posebne toalete.
 Potrebno je,u građevinskom pogledu,učiniti tako da
jedinica njege nije prolazna za ostale pacijente,osoblje i
posjetioce.Tu niko ne puši,ne jede ,ne pije alkohol i kafu
 U taj prostor,osim osoblja i odvojenih bolesnika,mogu
ući samo konzilijarni ljekari i,pod strogom kontrolom,
učenici i studenti-kojima se slobodno kretanje ograničava.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI
 Dok antibiotici ,virucidi,antiprotozoici,antihelmintici
fungicidi ubijaju mikrobe u toku liječenja, antiseptici i
dezinficijensi se korste u cilju prekida puteva i
mogućnosti prenošenja mikroorganizama.
 Antiseptici su supstancije koje ubijaju bakterije ili
spriječavaju njihovo razmnožavanje.
 Primjenjuju se samo na živim tkivima (antisepsa).
 Dezinficijensi su supstancije koje ubijaju bakterije ili
spriječavaju njihovo razmnožavanje na neživoj materiji,
predmetima ili izlučevinama (antisepsa).

 Germicidi su uopšteniji naziv za sva sredstva koja
ubijaju mikroorgnizme i spore van tijela čovjeka ili
životinja.
 Prema mikroorganizmima protiv kojih djeluju dijele se
na:
 -baktericide,
 -virucide,
 -fungicide i
 -amebicide.

 Germicidi djeluju na 3 osnovna načina:
 1.izazivanjem koagulacije bjelančevina mikroba;
 2.inhibicijom aktivnosti mikrobnih enzima i
 3.površinskim aktivnostima,a to su:
 -otapanje masti ćelijskog zida mikroba;
 -promjenom permeabiliteta(propustljivosti) ćelijskog
 zida mikroorganizama i
 -promjenom površinskog napona ćelijskog zida mik-
 roba.

 Podjela antiseptika i dezinficijenasa zasniva se na
njihovim fizičkim i hemijskim učincima.
 Površinski aktivne materije:
 -sa katjonskim djelovanjem:
 *benzalkonijum i
 *cetrimid,
 -a anjonski djeluju sapuni.

 Alkoholi,
 Fenoli i krezoli (heksahlorofen),
 Aldehidi (heksametilen-tetramin,Metenamid),
 Kiseline:
 -benzojeva,
 -sirćetna,
 -borna,
 -salicilna,
 -mandelična,
 -undecilenska i t.d.

 Joni halogenih elemenata:
 -joda:
 *povidon jod,
 *jodofor (J-polivinil-paralidon);
 -hlora:
 *hloramin,
 *soli hipohlorita.

 Oksidaciona sredstva:
-vodonik peroksid:H2O2,sol.3%;
Soli teških metala:
-žive (Hg):HgO,sol.1%,
-srebra (Ag):argentum-nitricum,sol.1%(oči beba);
-argentum-nitricum,sol.0,5%(opekotine),
Derivati furana:
-nitrofurantoin i
-nitrofurazon (Furacin),sol.0,2 za kožu.

 Antiseptičke boje:
 -gencijana violet: heksametil-pararozanil-hlorid
 sol.0,5-1% za mukozu usta;
 -metilensko plavilo: blago baktericidno djelovanje.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA
(PREMA ŠEGULJEV,76-96)
 Dokazano su efikasne mjere prevencije:
 sterilizacija,
 dezinfekcija,
 pranje ruku,
 preoperativna antimikrobna profilaksa,
 aseptički postupci pri svim invazivnim dijagnostičkim i
terapijskim procedurama.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA.STERILIZACIJA
 Sterilizacija je postupak eliminisanja ili uništavanja svih
mikroorganizama i bakterijskih spora.
 Danas se još računa i na stepen sterilnosti,t.j.nivo
sigurnosti (engl.Sterility Assurance Level-SAL) za neke
materijale i instrumente koji se koriste u hirurgiji ili u
invazivnim procedurama.
 SAL toleriše od 1:10 na 3. stepen (1 mikrob na 1.000
sterilizovanih predmeta) za hirurške rukavice i katetere a
do 1:10 na 6.stepen (1: 1.000.000) steriliziranih predme-
ta (infuzione otopine,implantati,hir.instrumenti,šprice).
 Treba računati na greške u postupku sterilizacije ili
upotrebe steriliziranih materijala (prioni,HCV,HBV,HIV ).

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA.
METODE STERILIZACIJE
 1.Autoklaviranje vodenom parom pod pritiskom : za
termostabilne predmete koji podnose vlagu
(bezbedno,brzo, jeftino i preporučljivo).
 2.Sterilizacija tečnosti i rastvora:tokom 15 minuta,na
 121 stepen C (kod sumnje na prione:134 stepena),uz
pritisak od 1 bara.
 3.Suha sterilizacija,za termostabilne predmete neotpor-
 ne na vlagu:na 160 stepeni tokom 2 sata ili na 180 ste-
peni tokom 90 min.Pažnja:suh vazduh ne prodire dobro
u unutrašnjost onoga što se steriliše!

METODE STERILIZACIJE
 4.Sterilizacija jonizujućim zračnjem:za materijale koji se
ne mogu izlagati visokoj temperaturi.Koristi se za
materijale za jednokratnu upotrebu.Koriste se specijal-
ne komore i gama zraci koji imaju visoku prodornu moć.
 5.Sterilizacija etilen-dioksidom: složen postupak,obavez-
na kontrola rezidualnog gasa koji je toksičan i kancero-
gen.Danas se radije koristi vodonik peroksid.
 6.Gas-plazma sterilizacija.Princip je oslobađanje visoko-
reaktivnih atoma sa slobodnim elektronima koji
uništavaju metabolizam ćelije djelovanjem na enzime i
nukleinske kiseline mikroorganizama.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA.STERILIZACIJA,
USLOVI ZA DOBRU STERILIZACIJU.
 1.Adekvatna priprema materijala(pranje od ostataka
krvi i tkiva,predhodna dezinfekcija,ispiranje vodom i sl.);
 2.stalna kontrola parametara: temperature,vremena i
pritiska;
 3.redovna kontrola toka sterilizacije i sterilnosti;
 4.uredna evidencija vremena početka i kraja
sterilizacije;
 5.tehnički ispravna i redovno servisirana oprema;
 6.dobro obučen kadar za rad.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA
 To je postupak za uništavanje vegetativnih oblika
mikroorganizama,ali ne i bakterijskih spora.
 Visok stepen djelovanja imaju hemijski dezinficijensi(v.sl
 69-75) koji se dijele na dezinficijense visokog,srednjeg i
niskog stepena djelovanja.
 Prema riziku za pasivno prenošenje bolničkih infekcija
medicinski instrumenti,oprema i površine dijele se na
3 kategorije:
 a.visokog (kritični predmeti),
 b.srednjeg (polukritični predmeti) i c.niskog rizika
(nekritični predmeti).

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA. DEZINFEKCIJA.
U SLUČAJU KONTAMINACIJE:
 Ad.a:kritični predmeti: ulaze u tkivo ili u cirkulaciju:
hirurški instrumenti,srčani kateteri,implantati .
 Moraju biti sterilni.
 Ad b:polukritični predmeti:dolaze u dodir sa mukozama
i sa kožom. Ne smiju biti kontaminirani,smiju imati spore
To su endoskopi,stomatološki i respiracijski pribori.
 Obrađuju se hemijskim dezinficijensima visokog stepena
djelovanja.Nakon dezinfekcije ispirati destilisanom vo-
dom ili/i alkoholom.
 Ad c:niskorizični(nekritički) predmeti:kontakt sa
intaktnom kožom: namještaj,pribor za jelo.Mehaničko
čišćenje i pranje.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA. DEZINFEKCIJA SLUČAJU
KONTAMINACIJE
 Kod kontaminacije prostora(podovi,zidovi,namještaj,to-
alet) krvlju,gnojem,fekalijama,urinom,sekretima i sl.:
 kontaminiranu površinu prekriti gazom,papirnom
vatom(“celštof”),preliti dezinficijensom,ostaviti da stoji
pola sata,potom u rukavicama pažljivo ukloniti,a
kontaminiranu površinu oprati i dezinfikovati.
 Efekte dezinfekcije otežavaju:
 Stepen organske i mikrobiološke kontaminacije,
 Način pripreme predmeta za dezinfekciju,
 Koncentracija dezinficijensa,vrijeme kontakta,temprtura
 osobine materijala za dezinfekciju i pH.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA.
PRIPREMA DEZINFICIJENASA.
 Rastvori dezinficijensa prave se neposredno pred
upotrebu,po uputama proizvođača.
 To radi stručno lice upisujući podatke o početku i
trajanju dezinfekcije.
 U pripremljen rastvor ne dodavati nove instrumente ili
novu količinu dezinficijensa,ne prelivati posudu.

PRANJE I DEZINFEKCIJA RUKU
 Kontakt kontaminiranim rukama ima najveći značaj u
širenju bolničkih infekcija,a pranje ruku je najbolji način
u spriječavanju toga širenja.
 Mikrobiološku floru kože čine rezidentni (stalni) i
tranzitorni (povremeni) mikroorganizmi(na pr.Staphyl.
aureus ili E.coli).
 Pranje ruku može biti:
 obično,
 higijensko i
 hirurško.

NAČINI PRANJA RUKU
 Obično pranje:za uklanjanje tranzitorne kontaminacije
prije jela ,posluživanja,hranjenja ili prije njege i nakon
nje,nakon toaleta i sl.
 Obavlja se toplom tekućom vodom i sapunom ili tečnim
sapunom uz trljanje svih površina šaka u trajanju od
najmanje 10 sekundi.Sušenje ruku papirnim ubrusom.
 Na čvrstom sapunu mogu jedno vrijeme ostati bakterije.
 Posude za tečni sapun se redovno peru.
 Preporučuje se otvaranje slavina laktom(duga poluga)
ili pomoću foto ćelije.

NAČINI PRANJA RUKU
 Higijensko pranje ruku: antiseptičkim deterdžentima u
trajanju 10-15 sekundi.Ispiranje i sušenje papirnim
ubrusima. Provodi se prije i nakon stavljanja rukavica
prije njege vrlo osjetljivih i imunski kompromitirnih
bolesnika i nakon svake neočekivane i teže kontaminaci-
je ruku.Efikasnije uklanja tranzitorne bakterije.
 Higijensko pranje može(ali ne mora)biti zamijenjeno
dezinfekcijom ruku etanolom ili izopropanolom koji
brzo djeluju na vegetativne oblike bakterija,većinu
gljivica i virusa.

NAČINI PRANJA RUKU
 Svrha hirurškog pranja je uništavanje tranzitorne i
redukcija rezidentne bakterijske flore na rukama.
 Hirurško pranje traje 2-3 minite.Podrazumijeva prvo
pranje podlaktica,šaka i zglobova ručja,potom zglobova
i šaka i nakon toga šaka.
 Sterilne hiruške četke za jednokratnu upotrebu koriste
se za nokte prilikom prvog dnevnog hiruškog pranja.
 Nakon pranja ruke se ispiraju alkoholnim rastvorom.

PREOPERATIVNA ANTIMIKROBNA PROFILAKSA
 Primjena preoperativne antimikrobne profilakse
smanjuje učestalost postoperativnih infekcija rana,ako
je izbor antibiotika dobar a postignuta koncentracija
lijeka u tkivima optimalna(MIC!).
 Odluku o primjeni preoperativne profilakse antibiotici-
ma donosi tim stručnjaka iz komisije za kontrolu bolnič-
kih infekcija. Ona zavisi od procjene rizika infekcije i
autoinfekcije, vrste skorašnjih infekcija na tome odjelu,
rezistencije i vrste i efikasnosti raspoloživih antimikrobi-
ka.Profilaksa antibioticima ne može biti zamjena za
kvalitetnu higijenu i antiseptičku obradu, nego je njena
dopuna.

EPIDEMIOLOŠKI NADZOR.
 Dokazano je da dobro orgnizovan epidemiološki nadzor
sa jasno definisanim standardima reducira stopu
bolničkih infekcija za 1/3.Stoga je nadzor uveden u
brojne bolnice,a i dalje se uvodi, a kod nas je određen i
kao zakonska obaveza (v.Zak.o zašt.stan.od zar.bol.čl. 31
i dalje,Sl.gl.RS, 14/10 od 25.o1.2010.).
Epidemiološki nadzor(v.slajd 14)nad bolničkim infekcijama
je organizovano prikupljanje,obrada,tumačenje i
povratno i anterogradno dostavljanje podataka o
učestalosti bolničkih infekcija, sa ciljem suzbijanja
pojave bolničkih infekcija.Provodi ga posebno educiran
tim stručnjaka.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA
EPIDEMIOLOŠKI NADZOR
 Preduslovi za dobar nadzor su:
 1.postojanje posebno obučenog tima;
 2.dobar pisani program nadzora;
 3.uporište u zakonu,
 4.podrška menadžmenta,
 5.obezbeđene povratne informacije o podacima o epi-
demiološkom nadzoru da bi oni mogli da se praktično
koriste u sprečavanju i suzbijanju bolničkih infekcija.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA.EPIDEMIOLOŠKI
NADZOR. SPECIJALNI TIM ZA NADZOR NAD BOLNIČKIM
INFEKCIJAMA
 Tim za trajno provođenje epidemiološkog nadzora čine:
 1.ljekar epidemiolog ,ili ljekar spec.higijeničar, ili ljekar
specijalist infektolog,ili ljerar specijalist mikrobiolog,po 1
na svakih 130 do 300 kreveta.
 Dobro je da ekipu ljekara čini tim od ljekara svih
navedenih specijalnosti.
 2.sestra ili tehničar visokog ranga(sa master studijem iz
oblasti sestrinstva, ili sanitarnog ,ili laboratorijskog inže-
njeringa,po 1 izvršilac na svakih130-300 kreveta;
 3.viša sestra,tehničar ili laborant ,1 izvršilac na svakih 80
do 100 kreveta.4.nekoliko srednjih sanit.ili labor.tehniča.

ODJELJENJE ILI SLUŽBA ZA POREVENCIJU BOLNIČKIH INFEKCIJA
Navedeni personal može biti organizovan u posebnu
službu,odjeljenje ili zavod za kontrolu bolničkih infekcija.
On obavezno prolazi kroz inicijalnu edukaciju iz oblasti
higijene i epidemiologije bolničke sredine,kao i kroz
periodične dodatne kurseve koje neki među njima
naizmjenično vode za svoje saradnike, ali i za sav
bolnički personal “po rangu” i ciljano shodno rangu po-
laznika.
Edukacija se može periodično organizovati i za personal
drugih bolnica,ili se educirati u drugim centrima,u zemlji
ili u inostranstvu.Zato je poželjno poznavanje stranog
jezika,naročito engleskog za sve pripadnike tima.

MJERE PREVENCIJE BOLNIČKIH INFEKCIJA.KOMISIJA ZA
KONTROLU I NADZOR NAD BOLNIČKIM INFEKCIJAMA
 Tim (služba) za kontrolu bolničkih infekcija je okosnica
šireg stručnog tima: Komisije za kontrolu bolničkih
infekcija.Osim rečenog tima nju treba da
sačinjavaju:direktor(glavni menadžer)bolnice ili lice koje
on delegira, svi načelnici odjeljenja-klinika i glavne
sestre,sestre za vezu timom(jedna iz svakog odjeljenja),
te klinički farmakolog,subspecijalist za upotrebu
antimikrobnih sredstava.”Sestre za vezu” stalno referišu
timu aktuelne mikrobiološke nalaze iz svojeg odjeljenja.
 Komisiji se referiše tekuće epidemiološko stanje i mikro-
biološki nalazi stalnog nadzora. Komisija se saziva jed-
nom mjesečno,a u slučaju prijeteće epidemije,po potre-

MJERE KONTROLE BOLNIČKIH INFEKCIJA . OVLAŠNJENJA
SPECIJALNOG TIMA-SLUŽBE ZA KONTROLU BOLNIČKIH INFEKCIJA
 Specijalni tim za kontrolu epidemiološkog stanja u bol-
nici po zakonu mora biti ovlašćen i podržan od strane
glavnog direktora (menadžera) i Upravnog odbora i rad
na prikupljanju epidemiološki binih podataka ne može
niko da spriječi
 (v.Zakon o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti,
čl.31.stav 1,alineja “ž”; stav 2 i stav 3,te čl.53,stav 1
alineja”v”;Služb.glas.R.S.,14/10;25.01,2010).


CILJEVI EPIDEMIOLOŠKOG NADZORA
 1.Utvrđivanje realne epidemiološke situacije-
utvrđivanje veličine problema nužne endemičnosti
bolničkih infekcija (v.sl.57-60).
 Ciljevi:redukcija endemske bolničke flore,utvrđivanje
načina nastanka infekcije i vulnerabilnih tačaka,uvođe-
nje mjera da se njihov uticaj smanji ili isključi.
 2.Blagovremeno otkrivanje porasta učestalosti bolnič-
kih infekcija,na osnovi nadzora i mikrobiološkog rada.
 3.Smanjenje učestalosti bolničkih infekcija,preduzima-
njem higijensko-protuepidemijskih mjera.
 4.Evaluacija efikasnosti preduzetih mjera.
 5.Motivacija i edukacija osoblja.

CILJEVI EPIDEMIOLOŠKOG NADZORA.
 Epidemiološki nadzor omogućuje da se utvrde vodeći
faktori rizika za nastanak bolničkih infekcija (osjetljiva
populacija,uzročnik,izvor infekcije,način širenja) i mjere
kontrole puteva prenošenja.
 Samnjenje incidencije infekcija je pokazatalj uspješnosti
preduzetih mjera.
 Motivisanje osoblja: ustanovljeno je da ga je bolje
provoditi navođenjem epidemioloških okolnosti u
vlastitoj sredini i načina eliminisanja problema,nego
navođenjem teorijskih znanja iz nepoznatih sredina.

PRIKUPLJANJE PODATAKA O BOLNIČKIM INFEKCIJAMA
VRŠI SE:
 1.prikupljanjem svakodnevnih podataka o uzročnicima
izolovanim u vlastitom mikrobiološkom laboratoriju;
 2.pregledom podataka iz medicinske dokumentacije:
istorija bolesti,operativnih i temperaturnih lista;
 3.direktnim uvidom u stanje bolesnika.
 Što su bolje postavljene kliničke indikacije za
mikrobiološku obradu to su tačniji dobijeni laboratorijski
podaci.
 Negativan mikrobiološki nalaz ne znači da nema tražene
infekcije,za to je direktan uvid u stanje pacijenta
izuzetno važan.

VRSTE EPIDEMIOLOŠKOG NADZORA U BOLNICAMA.
 Nadzor je aktivan i pasivan, prema načinu prikupljanja
podataka.
 Aktivan nadzor:posebno obučene osobe ciljano dolaze
da prikupe podatke;on je efikasniji.
 Pasivan nadzor:podatke dostavljaju osobe koje rutinski
rade na liječenju i njezi bolesnika (doktori i sestre) i
manje obraćaju pažnje na epidemiološke činjenice.
 Prema obimu prikupljenih podataka nadzor može biti
ciljan ili sveobuhvatan.
A.Ciljani nadzor:za rješavanje unaprijed definisanog
problema:podaci iz određenih odjeljenja,ciljnih
grupa,učinci primjene određenih medicinskih postupa-

B.SVEOBUHVATNI EPIDEMIOLOŠKI NADZOR.
 Prikupljaju se podaci:
 o svim infekcijama,
 kod svih bolesnika,
 u cijeloj bolnici.
 Sveobuhvatni nadzor prema trajanju može biti:
 1.neprekidan,
 2.ograničen (rotirajući) i
 3.povremen.

AD B .SVEOBUHVATNI NADZOR
 Ad B 1.Neprekidan sveobuhvatni nadzor:stalno
skupljanje bitnih podataka o bolničkim infekcijama.On
daje mnoštvo podataka,stalni uvid i epidemiološku
situaciju u bolnici i priliku za rano otkivanje epidemije.
 On zahtijeva mnogo vremena, mnogo ljudi i daje
mogućnost analitičaru da se “izgubi” u masi podataka.
Stoga se radije pribjegava...
 Ad B 2 ...rotirajućem (ograničenom) sveobuhvatnom
nadzoru za skupljanje podataka na jednom odjelu,u
trajanju 1-3 mjeseca,nakon čega se prelazi na drugo
odjeljenje.

AD B 3. POVREMENI SVEOBUHVATNI NADZOR
 Podrazumijeva prikupljanje podataka za sve pacijente
bolnice koji se u jednom trenutku nalaze na liječenju.
 Sprovodi se u jednom ili u nekoliko dana,a naročiti tim
obilazi sve bolesnike i registruje sve infekcije,već
postojeće i nove.
 To je u biti presjek trenutnog stanja ili studija prevalen-
cije(cross sectional study) i prikladan je za zemlje sa
ograničen sredsvima.On je brz,jednostavan i jeftin.
 Daje podatke o učestalosti pojedinih vrsta bolničkih
infekcija i o rezistenciji,kod određenih kategorija
bolesnika,na određenim odjeljenjima.

IZBOR EPIDEMIOLOŠKOG NADZORA
 Zavisi :
 od ciljeva nadzora,
 kadrovskih mogućnosti,
 veličine bolnice i
 raspoloživih sredstava.
 Za početak biramo jedan od oblika sveobuhvatnog
nadzora da bismo shvatili veličinu problema,a potom
prelazimo na ciljani nadzor.

OBRADA PODATAKA
 Prikupljeni podaci o bolničkim infekcijama služe za
izračunavane stopa i proporcija učestalosti.
 Stope incidencije koriste se kada se podaci prikupljaju
 A.sveobuhvatnim neprekidnim nadzorom,
 B.rotirajućim i
 C.ciljanim nadzorom.
 Stope prevalencije se izračunavaju kada se podaci
prikupljaju presjekom stanja

OBRADA PODATAKA (PREMA ŠEGULJEV,Z.:BOLNIČKE INFEKCIJE,U
RADOVANOVIĆ,Z.UR.:EPIDEMIOLOGIJA,PROSVETA,NIŠ,2005.,277-289)
 Analizu i prikazivanje dobijenih podataka vršimo po:
 -demografskim obilježjima(pol,starost,predispozicija,
 primjena antibiotika);
 -topografskoj distribuciji u bolnici(odjeljenja,hirurške
sale,korišćeni aparati i pomagala) i po
 -hronološkoj distribuciji (dani bolovanja).
 Dobro je podatke ukrstiti(mečovati) i analizirati prema
vremenu,mjestu i vrsti događaja,vodeći računa o svim
činiocima koji su mogli dovesti do pojave učestalosti
infekcija i agenasa.

dokumen.tips_1abolnicke-infekcije-golubovic.ppt

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to dokumen.tips_1abolnicke-infekcije-golubovic.ppt

Similar to dokumen.tips_1abolnicke-infekcije-golubovic.ppt (6)

More from plazma69

More from plazma69 (7)

dokumen.tips_1abolnicke-infekcije-golubovic.ppt