Latihan Tatabahasa

1. Kemunculan Tamadun Awal Manusia
Pilih jawapan yang paling tepat.
@ Zaman Prasejarah
I.
m
Bagaimanakah ahli arkeologi mengkaji kehidupan
manusia Zaman Prasejarah?
A Menilai laporan sejarawan dahulu
B Menemu bual penduduk tempatan
C Mengkaji ekofak, feature, dan ekofak
D Melawat ke muzium di seluruh dunia
2.
m
Senarai berikut menunjukkan Zaman Prasejarah.
• Zaman Paleolitik
• Zaman Mesolitik
Apakah ciri-ciri masyarakat zaman tersebut?
I Memburu binatang
11 Hidup secara nomad
III Mentemak lembu dan kambing
IV Menjalankan aktiviti bercucuk tanam
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
3.
m
Jadual berikut menunjukkan pen emu an Zaman
Prasejarah.
Artifak Lokasi
Belanga tanah Jenderarn Hilir, Seiangor
Apakah perkara yang boleh dikaitkan dengan
penemuan terse but?
A Menghasilkan tembikar
B Melahirkan Zaman Logam
C Mengamalkan pengkhususan
D Memperkenalkan sistem barter
I)
4.
m
Apakah penemuan yang membuktikan Gua
Musang di Kelantan pemah mengaiami Zaman
Neolitik?
A Manik
B Beliung
C Gendang
D Tembikar tanah
5.
m
Apakah fungsi cangkerang cowrie berikut kepada
manusia Zaman Prasejarah?
A
B
C
D
Menjadi nilai tukaran
Menggambarkan kekayaan
Merupakan sumber makanan
Mengelakkan gangguan syaitan
6. Apakah persamaan yang terdapat pada kedua-dua
~ bandar Zaman Prasejarah berikut?
Negara Bandar
lordan Jericho
Turki Catal Huyuk
A Pemah dijajah oleh Rom
B Mempunyai kota pertahanan
C Pusat pengajian agama Hindu
D Merupakan pelabuhan entrepot
@ Makna Tamadun
7.
~
Rajah berikut merujuk kepada sumber perkataan
tamadun daripada bahasa Arab.
• Mudun
• Madain
• Madana
~
Apakah maksud perkataan madana?
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

2. ~ Sejarah Ting. 4 KBSM Praktis 1 Kemunculan Tamadun Awal Manusia
I Kernajuan lahiriah
II Pembukaan bandar
Ill Ketinggian budi bahasa
IV PenggubaJan undang-undang
A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
8.
~
Maklumat berikut berkaitan pandangan yang
dikemukakan oleh Syed Naquib al-Artas.
Tarnadun ialah pencapaian tahap iatasusila
yang tinggi dan kcbudayaan yang luhur oleh
sesebuah masyarakai.
Siapakah tokoh Barat yang rnenyokong
pandangan tersebut?
A Gordon Childe
B Darcy Riberio
C R.A. Buchanan
D Richard Sullivan
9.
~
Tokoh berikut merupakan sarjana Barat yang
rnengemukakan padangan ten tang perkembangan
tamadun.
• Darcy Riberio
• R.A. Buchanan
Apakah persamaan pendapai antara mereka?
A Mcnolak unsur rohaniah
B Mengutamakan kehidupan di bandar
C Mementingkan lahiriah dan rohaniah
D Mengakui kepentingan unsur rohaniah
C;r;-c;r; Tamadun
10. Apakah ciri-ciri tamadun?
~ I Pembinaan koia
II Petcmpatan kekal
III Sistem pemerintahan
IV Perkembangan ilmu pengetahuan
A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
II.
~
Rajah berikut menunjukkan proses pembentukan
tamadun awal manusia.
Berpindah-randah PClempalan kekal
Apakah kesan kewujudan petempatan kekal
terse but?
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
12.
~
A Penciptaan sistem tulisan
B Peningkatan sumbcr makanan
C Perluasan kawasan pernerintahan
D Pengenalan perdagangan maritim
Senarai bcrikut merujuk kepada sistem tulisan
awal,
• Hieroglif
• Ideogram
• Cuneiform
Apakah kepentingan sisrem tulisan tersebut?
I Menyimpan rekod pentadbiran
II Merekodkan hal-hal kegamaan
III Mengukuhkan kedudukan bangsawan
IV Meningkatkan penulisan karya sasiera
A I dan II
B IdanfV
C II dan III
D 111dan IV
Proses Pembentukan Tamadun
13.
m
Jadual berikut menunjukkan lokasi tamadun awal
dunia .
Tamadun Lokasi
awal
Mesopotamia Lernbah X
Mesir Purba Lernbah Sungai Nil
Indus Lembah Sungai lndus
Hwang Ho Lembah Sungai Hwang Ho
Apakah X?
A Sungai Zab
B Sungai Kuning
C Sungai Babylon
D Sungai Euphrates
14.
~
Mengapakah pembcntukan tamadun
rcrtumpu di kawasan lembah sungai?
I Kesuburan tanah
II Sumber bekalan air
III Bebas daripada serangan rnusuh
IV Menjalankan upacara keagamaan
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
awal

3. Sejarah Ting.4 KBSM Praktis 1Kemunculan Tamadun Awal Manusia ~
Setiap negara kota di Mesopotamia mempunyai
ciri fizikal yang tersendiri.
Apakah ciri negara kota tesebut?
A Membina piramid
8 Mempunyai kubu pertahanan
C Memiliki tempat mandi awarn
D Mewujudkan majlis perbandaran
16. Gambar berikut menunjukkan lukisan area Raja
mil Gudea dalam tamadun Mesopotamia.
G
15.
m
17.
~
Apakah sumbangan beliau?
A Membina perpustakaan diraja
B Mengasaskan empayar Sumeria
C MemperkenaLkan undang-undang
D Menghasilkan karya epik Gilgamesh
Andaikan anda seorang pedagang dalam tarnadun
Mesir Purba. Apakah barang dari Mesir Purba
yang akan anda eksport ke luar negara?
A Kertas dan teksti I
B Ubat-ubatan dan kayu
C Emas dan batu pennata
D Hasil pertanian dan sutera
18.
~
Apakah sumbangan tamadun Mesir Purba kepada
ketamadunan manusia?
A Penciptaan kertas
B Pembenrukan empayar
C Pernbinaan ban dar rerancang
D Pengenaian undang-undang bertulis
Apakah buku kemajuan bidang perubatan dalam
tarnadun Mesir Purba?
19.
eA
B
Proses rnemumiakan mayat
Pcngcnalan pelbagai jenis ubat
Pembinaan hospital di ncgara kota
Pen emu an rnakam Tutankharnun II
C
D
20.
m
Apakah keistimewaan bandar dalam tamadun
Indus?
1 Berbenruk segi tiga
II Terdapat sisiem kurnbahan
III Mempunyai jalan raya yang lurus
IV Dikeiilingi pcrkampungan perani
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
Apakah tugas golongan artisan dalam tamadun
Indus?
A Menjadi pendeta
B Menjaga kebersihan ban dar
C Membina rernbok pertahanan
D Menghasilkan barang tembikar
22. Jadual berikut menunjukkan era pemerinrahan
m dalam tamadun Hwang Ho.
IU!J
21.
~
Ternpoh pernerintahan Dinasti
1766 - 1050 S.M. Dinasti Shang
1050 - 256 S.M. X
Apakah X?
A Dinasti Hsia
B Dinasti Ming
C Dinasti Chou
D Dinasti Ching
23.
~
Apakah tujuan pembinaan tembok meugelilingi
ban dar Anyang?
A Membahagikan kawasan
B Menstrukturkan masyarakat
C Menghalang pencerobohan rnusuh
D Menyeragamkan sistem pentadbiran
Apakah kepercayaan rnasyarakat tamadun Hwang
Ho yang masih kekal hingga kini?
A Penyembahan tulang oracle
B Pemujaan roh nenek moyang
C Penradbiran mandai daripada ruhan
D Pernbakaran unsur korban rnanusia
24.
m
25.
e
Jadual berikut menunjukkan surnbangan tamadun
Hwang Ho yang kekal sehingga ke hari ini.
Hasil karya Penulis
The A n oj FVal' Sun Tzu
Apakah kepentingan karya tersebut kepada
masyarakat China hari ini?
A Mengatur srrategi pemiagaan
B Menjalankan peperiksaan awarn
C Mcnerangkan kaedah pcperangan
D Menjalin hubungan baik dengan alam
© Penerbitan Pe/angi Sdn. BM.

4. ~ Sejarah TIng.4 KBSM Praktis 1Kemuncuian Tamadun Awai Manusia
K..rtas 2
1. Rajah berikut menunjukkan empat tahap utama dalam Zaman Prasejarah.
Zaman Paleolitik Zaman Mesolitik Zaman Neolitik Zaman Logam
(a) Bagaimanakah manusia Zaman Prasejarah berikut menyara hidup mereka?
(i) Zaman Mesolitik
(ii) Zaman Neolitik
(1 lIIarkah)
(1 lIIarkah)
(b) Nyatakan tiga bentuk kemajuan yang dicapai oleh manusia Zaman Neolitik,
(i)
(ii)
(iii) _
(3 markahs
(c) Bagaimanakah perkembangan aktiviti perdagangan pada Zaman Prasejarah?
(I markahv
(d) Namakan duo petempatan yang wujud pada Zaman Logam,
(i)
(ii)
(2 lIIark,d,)
(e) Pada pendapat anda, apakah iktibar yang boleh diambil daripada manusia Zaman Prasejarah?
(i)
(ii)
(2 lIIarkah)
2. Terdapat pcrbezaan pandangan tentang konsep tamadun antara sarjana Islam dengan sarjana Barat.
(a) Nyatakan pengertian tamadun rnengikut pandangan sarjana berikut:
(i) Syed Naquib al-Attas
(I markahv
(ii) Darcy Riberio
(I inarkah)
© Penerbitan Pelangi Sdn. BM.

5. Sejarah ling.4 KBSM Praktis 1 Kemunculan Tamadun Awal Manusia ~
(b) Senaraikan tiga ciri-ciri tamadun.
(i)
(ii)
(iii) ~_~_~~~~~~ ~
(3 markah)
(c) Apakah fungsi bandar dalam tamadun awal manusia?
(i)
(ii)
(2 markah)
(d) Nyatakan kepentingan sistem tulisan dalarn tarnadun awal rnanusia.
(i)
(ii)
(2 markah)
(e) Berdasarkan pengetahuan anda, mengapakah pembentukan tamadun awal manusia tertumpu di kawasan
lernbah sungai?
(I markah)
l:il!'o'.U?.,
"
3. Tamadun Mesopotamia muncul pada tahun 3500 S.M. di Lembah Sungai Euphrates.
(a) Apakah yang dimaksudkan dengan Mesopotamia?
(I markah)
(b) Senaraikan duo ciri fizikal negara kota di Mesopotamia.
(i)
(ii)
(2 markah)
(c) Nyatakan golongan yang wujud dalarn organisasi sosial tamadun Mesopotamia.
(i) Golongan pemerintah
(J marka!J)
(ii) Golongan rakyat
(I markah)
(d) Apakah kepentingan binaan zigurat dalam tamadun Mesopotamia?
(i)
(ii)
(iii)
(3 markah)
5 © Penerbitan Pelangi san. Bhd.

6. ~ Sejarah Tlng.4 KBSM Praktis 1Kemunculan Tamadun Awa/ Manusia
(e) Sekiranya anda dilantik sebagai pemimpin dalam tamadun awal, bagaimanakah anda mengekalkan
kearnanan dan kcmakmuran?
(i)
(i i)
(2I1/arkah)
4. Tarnadun Hwang Ho terbenruk di sekitar lembah Sungai Hwang Ho atau Sungai Kuning pada sekitar tahun
1800 S.M ..
(a) Nyatakan ciri-ciri fizikal bandar Anyang.
(i)
(ii)
(2I1/arkah)
(b) Apakah peranan golongan hamba dalarn tamadun Hwang Ho?
(i)
(ii)
(2 II/arkah)
(c) Nyatakan sumbangan tamadun Hwang Ho dalam bidang pertanian.
(i)
(ii)
(2 markah)
(d) Senaraikan dua kepereayaan masyarakat tamadun Hwang Ho yang masih diamalkan oleh masyarakat
China sehingga ke hari ini,
(i)
(ii)
(2I1/arkah)
(e) Pembangunan sektor penanian telah mernbawa kemajuan kepada tamadun Hwang Ho. Pada pandangan
anda, bagairnanakah cara meningkatkan mutu keluaran hasil pertanian?
(i)
(ii)
(2I1/arkah)
~ Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. (6

7. Sejarab Tlng. 4 KBSM Praktis 1 Kemunculan Tamadun Awal Manusia ~
K..rtas Z
I. Rajah berikut menunjukkan kerajaan yang wujud dalam tamadun Mesopotamia.
K.rajaan l.raw.1 (3500 - 2340 S.M.)
Kerajaan Sumeria
1
K.rajaan lerakhir (626 - 539 S.M.)
Kerajaan Chaldea
(a) Terangkan proses pembentukan tamadun Mesopotamia.
(b) Huraikan sumbangan tamadun Mesopotamia dalam bidang berikut:
(i) Undang-undang
(ii) Pengangkutan
(6I1/arkah)
(5 markah)
(5I1/arkah)
(c) Keagungan sesuatu tamadun tidak dapat dinikmati oleh generasi akan datangjika tiada pemimpin atau
tokoh yang menyedari tcntang kepentingan memelihara warisan dan khazanah bangsanya. Jelaskan
tindakan yang boleh diambil 1I11tuk
menjaga dan mengekalkan warisan negara. (4I1/arkah)
2. Bandar Harappa dan Mohenjo-Daro dalam tamadun Indus rnernbuktikan kebijaksanaan manusia merancang
pcmbangunan bandar secara sistematik.
(a) Apakah keistimewaan ban dar Harappa dan Mohenjo-Daro?
(b) Terangkan pengkhususan pekerjaan yang dijalankan oleh masyarakat Lembah Indus.
(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah faktor kegemilangan tamadun Indus?
(8I1/arkah)
(6I11arkall)
(6 II/arkah)
.:'''1':'"1
"
3. Kemunculan tamadun Hwang Ho dikesan daripada pcncmuan tengkorak homo sapien yang dikenali sebagai
Peking Men yang dikatakan hidup sekitar tahun 400 000 S.M ..
(a) Terangkan sejarab dinasti beraja dalam tamadun Hwang Ho.
(b) lelaskan ciri-ciri tamadun Hwang Ho daripada aspek berikut:
(6I1/arkah)
(i) Organisasi sosial (6I1/arkal')
(4111arkah)
(ii) Sistem tulisan
(c) Sejak zarnan awal dinasti China, pemimpin mereka amat mengarnbil berat terhadap pembangunan
pertanian. Pada pandangan anda, apakah kepentingan sektor pertanian kepada sesebuah negara?
(4I11arkah)
(f) © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

8. ~ Sejarah Ting. 4 KBSM Praktis 1 Kemunculan Tamadun Awal Manusia
."., ':'!UB)
Tamadun awal dunia berrnula di kawasan lembah sungai contohnya tamadun Mesopotamia di Lembah Sungai
Euphrates dan tamadun Hwang Ho di Lembah Sungai Hwang Ho.
Bincangkan ten tang ciri-ciri dan sumbangan tamadun awai manusia yang dapat dijadikan iktibar untuk membina
kecemeriangan tamadun bangsa di negara kita.
Aspek Perincian Markah
Pengenalan 1. (a) Apakab maksud tamadun? 5 markah
(b) Konsep tamadun menurur pandangan Islam.
lsi dan 2. Terangkun ciri-ciri tamadun awal manusia. 15 markah
huraian
3. Faktor tamadun awal bermula di lembah sungai. 10 markah
4. Sumbangan tamadun Mesopotamia kepada ketamadunan rnanusia. 30 markah
5. Keccmcrlangan Malaysia dalam pelbagai bidang telah menaikkan imej 10 markuli
negara di mala dunia.
6. Kebijaksanaan dasar pemerintah berjaya mensejahterakan rakyat 10 markah
Malaysia. Buktikan kebenaran pernyataan tersebut.
7. Cabaran yang dihadapi oleh Malaysia dalam mengekalkan kemajuan 10 markoh
serta kemakmuran dan langkah-langkah untuk mengatasi cabaran
tersebut.
8. Nilai mumi dan iktibar daripada kegemilangan tamadun awal dunia. 5 markah
Kesirnpulan 9. Kesimpulan kescluruhan isi yang tclah dibincangkan: 5 markah
(a) Pengetahuan yang diperoleh.
(b) Iktibar kepada diri, bangsa, dan negara.
(c) Harapan menjadikan Malaysia gemilang dan terbilang.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

9. Sejarab Tlng.4 KBSM Praktis 1 Kemunculan Tamadun Awal Manusia ~
Kertas 1
Rajah berikut merujuk kepada seorang tokoh
cendekiawan.
dl MenghaSilkan karya Muqaddlmah.1
~I Menganggap kehidupan bandar I
ralah kehrdupan bertamadun.
X ialah
A Ibn Khaldun
B Darcy Riberio
( Richard Sullivan
D Syed Naquib al-Attas
Apakah kepentingan pintu gerbang dalam negara
kota di Mesopotamia?
A Menunjukkan identiti negara kota
B Mempamerkan nilai estetika masyarakat
C Melambangkan kekayaan sesebuah negara
kota
o Mempertahankan negara daripada ancaman
musuh
3.
m
Apakah bentuk sistem pemerintahan beraja yang
diamalkan dalam tamadun Mesopotamia?
A Teokrasi
~B
Eli (
D
Oligarki
Demokrasi
Berperlembagaan
4. Maklumat berikut berkaitan dengan sistem
1m. perundangan dalam tamadun Mesopotamia.
IIJ1)
Pemerintah Undang-undang
Raja Hammurabi Kod Undang-undang
Hammurabi
5.
m
~
IiiIi
Apakah prinsip undang-undang tersebut?
A Berasaskanhukuman tegas dan berat
B Mengutamakan golongan bangsawan
C Berteraskan hak rakyat terhadap keadilan
o Merupakan perintah raja yang wajib dipatuhi
Apakah kesan perkembangan bidang astronomi
dan matematik dalam tamadun Mesir Purba?
A Peluasan empayar
B Pembinaan pelabuhan
C Pengenalan sistem kalendar
o Pembangunan bandar terancang
(_9")
6.
e
ffi'KI
uI
Gambar berikut menunjukkan Makam
Tutankhamun II yang ditemui pad a tahun 1922.
Apakah kesimpulan yang dapat dibuat
berdasarkan penemuan tersebut?
A Amalan politeisme
B Konsep kelahiran semula
( Percaya kehidupan selepas mati
D Amalan penyembahan roh nenek moyang
Maklumat berikut berkaitan sistem tulisan dalam
tamadun awal.
• Merupakan tulisan awal Mesir Purba.
• Berasaskankombinasi gambar dan
simbol yang berdasarkan bunyi.
Apakah sistem tulisan tersebut?
A Piktograf
B Hieroglif
( Ideogram
o Cuneiform
8.
m
~
Iiii;)j
Apakah kesan sifat keterbukaan yang diamalkan
oleh masyarakat tamadun Indus?
A Pertukaran teknologi
B Pengkhususan pekerjaan
C Penyebaran aqarna Hindu
o Perkembangan ilmu perubatan
9.
m
~
IiiII
Mengapakah pembesar berikut perlu berbuat
sedemikian?
Dinasti Peranan pembesar
Dinasti • Melindungi raja
Chou • Memberi bantuan ketenteraan
A
B
(
D
Mematuhi arahan
Mewujudkan kerjasama
Membuktikan kesetiaan
Menunaikan tanggungjawab
10.
e
Apakah kepentingan karya The Art of War kepada
masyarakat tamadun Hwang Ho?
A Membincangkan teknik peperangan
B Memperkenalkan strategi perniagaan
C Menyenaraikan ciri-ciri pembesar setia
o Membicarakan tentang peperiksaan awam
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

10. ~ Sejarah Ting. 4 KBSM Praktis 1 Kemunculan Tamadun Awal Manusia
Kertas 2 (Sahagian A)
(a) Apakah keistimewaan bandar tersebut?
(b) Berikan dua aspek utama yang menyumbang kepada kecemerlangan tamadun terse but.
(c)
(d)
Apakah kepentingan bandar terancang dalam kehidupan manusia?
(2 markah)
(2 markah)
(2 markah)
[elaskan iktibar yang boleh diambil oleh generasi masa kini daripada kecemerlangan tamadun Indus.
(2 markah)
(e) Cadangkan nilai yang harus diamalkan oleh setiap warganegara untuk menjadikan bandar di Malaysia
bersih, hijau, dan selamat. (2 markah)
Kertas 2 (Bahagian B)
I:II!,,':?f.,
"
2. Tarnadun Mesir Purba berkernbang menjadi pusat tarnadun awal dunia pada tahun 3500 S.M ..
a (a) Terangkan ciri-ciri tamadun Mesir Purba berikut:
(i) Sistem pemerintahan
(ii) Agama dan kepercayaan
(5 markah)
(5 markah)
(b) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, jelaskan sumbangan tamadun Mesir Purba kepada ketamadunan
manusia. (6 markah)
(c) Berikan empat cadangan kepada generasi muda hari ini supaya menjadi warganegara Malaysia yang
mampu memajukan negara. (4 markah)
© Penerbitan Pelangi Sdn. Snd. (_IO)