Aro modernoari buruz doa

1. NORA LARRAÑAGA AGIRRE
AIMAR GARCIA LARRETXEA
ERIK ZABALETA IGARTUA
CHAIMA EL OUAKILI EL UOODI
MAIALEN SELFA ITXASO

2. HASIERA:
 XV. mendean hasi zen.
 1492. urtean.
 Amerikaren aurkikuntzarekin.
BUKAERA:
 XVIII. mendean bukatu zen,.
 1879. urtean.
 Frantziaren iraultzarekin.

3. Errege
katolikoen
erregealdia

4. ERREGE KATOLIKOEEN ERREGEALDIA
 Aragoiko eta Gaztelako koroak gobernatu zituzten aldi berean, baina,
bakoitzak bere legeak eta erakundeak zituen. Errege katolikoek bere
mendeko lurraldea zabaldu zuten.
 Kristobal Kolonen espedizioa finantzatu zuten, 1492an, azkenean Kristobal
Kolonek Amerika aurkitu zuen.
 Errege Katolikoek Granadako erresuma konkistatu zuten 1492. urtean.
Beren konkista Kanariar uharteetan amaitu zuten.
 Aragoiko koroari Napolesko erresuma erantsi zioten.
 Afrikako Iparraldeko lurralde txiki batzuk konkistatu zituzten.
 Aragoiko koroak Nafarroako erresumarekin anexionatu zuen 1512. urtean

6. Amerikaren aurkikuntza deritzo 1492ko urriaren 12an europar talde
batek, Kristobal Kolon buru zutela. Asiara iritsi zirela pentsatuz, Karibeko
itsasoko Guanahani urtera iristeari.

7. Palos de la Fronteratik atera zen 1492ko abuztuaren 3an.
Hiru itsasontzitan “La Pinta”, “La Niña” eta “Santa Maria”.
Urriaren 12an Bahamak irletara iritsi ziren.

8. Amerika eta Ozeania kontinenteak dira izen Eurozentrikoak.
xv. mendearen amaieran europarrak Amerika aurkitu zutenez geroztik
erabiltzen dira , europarrek ordurako ezaguna zuten geografia
eremuari kontra jarri zitzaien.
Europarrek Amerika aurkitu zen arte, uste zuten mundua eurek
ezagutzen zituzten lurraldez soilik osatua zegoela, hau da, Europa
Afrika eta Asia zirela mundu osoa.

9. .
``Santa Maria´´ itsasontzia ondoratu egin zen.
Bi itsasontzirekin bueltatu ziren eta banatu egin ziren:
``La Pinta´´ martxoak 1ean iritsi zen Baionara (Galizia).
``La Niña´´ martxoak 4ean Lisboara iritsi zen.
Martxoaren 15ean bi itsasontziak Palos De La Fronterara
iritsi ziren

10. ERREGEAK

11. AUSTRIAR-ETXEA

12. XVI. MENDEKO
ERREGEAK

13. KARLOS I.
 Karlos I.a Errege - Erregina
Katolikoen biloba zen 1516.an
Espainiako tonua hartu zuen.
 Hasierako urteak ez ziren
errazak izan .
 1520.an komunitateen
Matxinada batzuk ere izan
ziren Valentzian eta Balear
uharteetan,nekazarien eta
eskulangileen bizi-baldintzak
hoberantz eskatzeko.

14. FELIPE II.A
 Felipe II.a Gaztelakoa edo Felipe I.a Aragoikoa eta Portugalgoa. Valladolid,
Espaina 1527ko maiatzaren 21 a jaio zen.
 El Escorial 1598 hil zen
 1556 - 1598 bitartean Portugalgo erregea izan zen .
 Horrez gainera, Maria I.a Ingelaterrazkoarekin ezkondurik egin zen 1554 -
1558 urteetan Inglaterra eta Irlandako errege izan zen .
 Bere garaian izugarri zabaldu zen Espainiar inperioa.
 Amerika, haren omenez izendatu zuten.
 Filipinetako uharteak eta 1580. urtean Portugalego erreinuaz eta inperioaz
jabetu zen Espainiako koroa.
 Maila handiko aholkulariz eta militarrez inguratuta egon zen beti Albako
dukea, Alexandro Farnese, Joan Austriakoa ...
 Baina ez zen batere trebea izan administrazioan eta barne politikoan.
 Ameriketan pilaturiko urre guztiagatik ere, lur jota utzi zuen Espainiako
ekonomian.
 Bestalde , erlijioan eztarri zituen lege zorrotzak, oso ondorio txarrak ekarri
zizkion Espainiako erresumari, Filipe II.aren erregealdiak oso iritzi
kontrajarriak sortu zituen.
 Espainiaren errege zuhurra izendatu zuten bitartean, protestarentzat
hegoaldezko deabrua eta tiranorik ankerrena zen. Beraiekin hasi zen
Espainiar ele zahar beltza

15. FELIPE II.a

16. XVII.
MENDEKO
ERREGEAK

17. FELIPE III.
• 1578ko apirilaren 14ean jaio zen eta
1621ko martxoaren 31ean hil zen.
• Espainiako eta Portugaleko erregea
izan zen 1598ko irailaren 13tik hil harte.
• Felipe II.ren umea zen.
• 1598 Austriako Margaritarekin ezkondu
zen, Carlos II.ren beren umea.
• Bera gobernatzen zegoenean Espainia
lurren espansio maximora iritsi zen.
• Austriar Txikienen familiako
lehenengoa da, Felipe II. eta Carlos
I.aren handitasuna kontuan hartuta,
ala ere Espainian agintzen egon zen
garaian Afrika iparraldeko eta Italiako
lurralde batzuk bereganatu zituen.

18. FELIPE IV.
 Jaiotza: 1605eko apirilaren 8a, Valladolid, Espainia.
 Heriotza: 1665eko irailaren 17a, Madril, Espainia.
 Ezkontideak: Elisabeth Borboikoa eta Maiana Austriakoa.
 Senideak:
Aita:Felipe III.a Espainiakoa.
Ama: Margarita Austriakoa
 Erlijioa : Katolizismoa

19. CARLOS II.
 1661ko azaroaren 1ean jaio zen.
 Felipe IV.en eta Mariana de Austriaren
semea zen.
 Bere aita, berak 4 urte zituenean hil zen.
 Beraz, erregea izan zen 1665.etik hil zen
arte, 1700.eko azaroaren 1ean.
 Antzua zenez, ez zuen umerik izan.
 Testamentuan, bere iloba, Felipe de Anjou
izendatu zuen bere ondorengo.
 Felipe de Anjou, Luis XIV.aren iloba zenez
Espainia eta Frantziak botere asko zuten
Europan.
 Orduan Ingalaterrak, Herbeherek eta
Austriak Hagako hitzarmena sinatu zuten.
 Gerra horiek gastu izugarriak sortu
zituzten eta haiei aurre egiteko, erregeek
zergak areagotu zituzten.
 Horrek herritarrak pobretzea eragin zuen.
Carlos II.ak abdikatu egin behar izan zuen.

20. BORBOI - ETXEA

21. XVIII. MENDEKO
ERREGEAK

22. FELIPE V.
 Felipe V.a Espainiako
Borboia.
 Jaio: Versailles,1683ko
abenduaren 19 Madril
 Hil: 1746ko uztailaren 9
 Ezizenez Adoretsua
deitua.
 1700eko azaroaren 15 etik
1724ko irailaren 6tik hil
arte Espainiako erregea
izan zen.
 Borboi leinuaren
lehenbiziko Espainiako
erregea izan zen.

23. FERNANDO VI.
 Fernando VI.a Borboikoa Madril,1.713ko Irailaren 23-Villaviciosa de Odonen jaio
zen.
 1759 ko Abuztuaren 10 hil zen.
 Ezizenez zuhurra edo zintzoa, Espainiako erregea zen 1.746 hil arte .
 Aita zen Filipe V.a eta ama Maria Luisa Gabriela Savoiakoa.
 1.729.an Badajozen Barbara Bragancakoa ezkondu zuen .
 Bere erreinaldia hasi zenean ,Espainia Austriako Ondorengotzaren Gerran sartuta
zegoen.
 1.748ko Achengo Bakean bukatu zuenean.
 Elisabete Farnese eta bere aholkuari Italiarren eragina bukatu zuena .
 Behin bakea lortuta, kanpoko harremanetan neutraldunari lotu zion baronesendako
markesa, Frankofiloak eta Jose de Carvajar y Lancaster anglofilioak bultzatu
zituzten elkarren kontra aritzen zuten bitartean.
 Gero Ricardo Wall izan zuen ordezkari berria .
 1749 ko Abuztuaren 30 ean , Fernando VI.ak ijitoen aurkako programa agindu
zuen.

24. FERNANDO VI. BORBOIKOA

25. CARLOS III.
• 1716ko urtarrilaren 20an jaio zen
Madrilen eta 1780ko abenduaren 14ean
hil zen Madrilen.
• Aita Felipe V.a eta ama Elisabetta zituen.
1729an, Maria Amaliarekin ezkondu zen.
• Parmako duke eta Napoli eta Siziliako
errege izan zen lehendabizi.
• Gero Fernando VI.a hiltzean Espainiako
erregea izan zen.
• Elizaren egituraren aurka egin zuen,
nekazaritza eta merkataritza eta finantzak
indartu eta artea suspertu zuen.
• Zazpi Urteko Gerran parte hartzera
behartu zen.

26. CARLOS IV.
 Jaiotza: 1748ko azaroaren 11ean, Porciti, Napoles.
 Heriotza: 1808 urtean.
 Ezkongaia: Maria Luisa De Parmarekin.
 Senideak: Seme bat izan zuen,
Felipe izenekoa.

27. ARO MODERNOA
EUROPAN

28. ERREFORMAK
Administrazioaren erreformak. Estatu idazkariak eta ministroak
izendatu zituzten, erregeari gobernu zereginetan laguntzeko, zergak
biltzeko, esaterako.
Lan publikoaren erreformak. Errepideak eta ubideak eraiki zituzten
eta komunikazio bideak hobetu ziren.
Erreforma ekonomikoak. Ekonomia hobetu nahian erregeak
babestutako lehenengo fabrikak sortu ziren.
Merkataritza konpainiak ere sortu ziren, erregearen babesaz
Amerikarekin hartu-eman komertzialak izateko.

29. ERASMO DE
ROTTERDAM (XV-XVI)
Apaiz baten semea zen
Erauts Agustindarrek hezi zuten
Teknologia ikasi zuen [Herbehereetan] eta Parisen.
1506an eskuratu zuen doktore gradua Torinon.
Irakasle zelarik, pedagogiako testuak hertsatzen ziren bere
dizipulurentzat, denborarekin Europa kulturako testu liburuak
izango zirenak.

30. ABSOLUTISMOA
 XVI.mendean monarkia absolutua gobernu sistema ezarri zen
Europako zenbait herrialdean.
 Monarkia absolutuetan erregeak zuen botere osoa eta ez zegoen
parlamentu edo instituzio tradizionalik.
 Monarkia mota horren oinarria benetako boterea jainkoak ematen
duela onartzea da beraz, erregeak jainkoaren aurrean erantzun
behar dute eta ez menpekoen aurrean.
 Boterea ziurtatzeko lurralde antolakuntza zentralizatua ezarri zuten,
zerga guztiak kontrolatu eta armada iraunkorrak prestatzen .
 Nobleek eta goi mailako kleroek nahiz pribilegioak izatea ordua arte
bere botere politikoa galdu zuen.

31. ABSOLUTISMOA

32. ILUSTRAZIOA
 Ilustrazioa XVII. Eta XVIII. Mendeen artean garatu zen.
 Arrazoimena aplikatu zen.
 Pertsonen eskubidea boterea zutenek ezin zuten deuseztatu.
 Aurkikuntza zientifikoak gauzatzea eta filosofoen ekarpenak
gizartean eta politikan ezartzea.
 Hezkuntzak bultzatzeko arrazoia hedatzeko bide moduan.

33. KONTRARREFORMA
 Kontrarreforma edo Erreforma Katolikoa XVI. mendearen
erdialdean Erromatar Eliza Katolikoak garatutako barne
erreforma mugimendua izan zen, erreforma protestanteari
aurre egiteko nahian.
 Doktrina, barne-egitura, ordena erlijiosoak eta mugimendu
espiritualak izan ziren burututako aldakuntzak.

34. GIZARTE
ANTOLAKUNTZA
ARO
MODERNOAN

35. GIZARTE - ANTOLAKUNTZA
Goian, mota askotako pribilegioak zeukatenak zeuden. Lurraldeen arabera
gehiago edo gutxiago izan bazitezkeen ere, noblezia ez zen inoiz popularioaren
% 5etik igo. Biztanle gehienak plebeioen estamentukoak ziren, naiz eta, haien
artean ere ekonomia eta gizarte arloetan alde handiak zeuden.

36. URREZKO
MENDEA

37. IDAZLEAK

38. LOPE DE VEGA
 Felix Lope de Vega y Carpio
 Jaio: Madrid 1562ko azaroaren
25a
 Hil zen: Madril, 1635eko
abuztuaren 27a
 Poeta eta antzerkigilea
 “Juan eta el Caballero de
Olmedo” da bere obra
ezagunetarikoa.

39. MIGUEL DE CERVANTES
 Miguel de Cervantes Saavedra :
 Jaio: Alcala de Henares ,1547 irailaren 29 a
 Hil: Madril,1616ko Apirilaren 22an
 Espainar eleberrigile, poeta eta antzerkigilea eta urrezko mendean
idazlea izan zen
 DON KIXOTE MANTXAKOA , haren lan nagusia, Europako lehen
eleberri modernoentzat hartzen da, eta, zenbait adituren arabera,
inoiz idatzi den fikziozko lanik hoberenetako bat da.

40. MIGUEL DE CERVANTES
SAVEDRA

41. FRANCISCO DE QUEVEDO
 Madrilen 1580ko irailaren
14ean jaio
 Ciudad Realen 1645ko
irailaren 8an hil zen.
 Idazle, diplomatikoa eta
politikaria izan zen.
 Conceptismo deituriko
Espainiako barroko aroko
literatura mugimenduaren
maisu eta gidaritzat hartu izan
da Quevedo.
 Bere obra nagusienak “El
Buscón”, “El Sueño del juicio
final”…

42. PEDRO CALDERÓN DE
LA BARCA
 Pedro Calderón De la Barca y Barreda Gónzalez De Henao Ruiz
de Blasco y Riaño edo Calderón de la Barca Madrilen jaio zen,
1600eko urtarrilaren 17an eta hil egin zen Madrilen 1681eko
maiatzeren 25ean.
 Espainiako poeta eta antzerkilari nabarmena izan zen

44. VELAZQUEZ
 1599ko ekainaren 6ean jaio zen, Sevillako
hirian.
 Bere ama sevillarra eta aita Portugesa.
 1617en bere hiriko margolarien elkartearen
azterketa gainditu zuen, eta hemezortzi
urterekin margolari aske gisa kokatu zen.
 1618an, margolari ezaguna zelarik
Velazquez bere maisuaren alabarekin,
Pacheko Juana ezkondu zen bi seme eduki
zituen.
 Hemeretzi urte zituelarik, Velazquez
margolari garrantzitsu bat zen eta hurrengo
sei urteetan enkargu erlijiosoak bakarrik jaso
zituen.
 Estilo tenebrista bat geratu zuen,
Caravaggio.
 Bere lehen obra garrantzitsua “El Aguador
de Sevilla” (1620), “La comida” 1619; “ Las
Meninas” eta “Las Hilanderas” (1666)an.
 1660. urteko abuztuaren 6ean gaixotasun
luze batez hil zen.
 Bere emaztea zazpi egun geroago hil zen.

45. ZURBARÁN
 Francisco de Zurbaran, Fuentes de
Cantos, 1598ko azaroaren 7an jaio
zen eta Madril 1664ko abuztuaren
27an hil zen.
 Espainiako urrezko mendeko artista
nagusietakoa izan zen eta Sevillako
eskolako Amish handiena.
 Sevilla zen garai hartan Espainiako
arte genuen aipagarrienetako bat eta
bertako pintura eskola izan zen pintura
naturalistaren bultzaile garatuena.
 Zurbaran gainera beste artista ezagun
batzuk bildu zituen, besteak beste
Velazquez eta Alonso Cano.

46. MURILLO
 Bartolome Esteban Murillo Sevillan,1617 ko Abenduaren
31an jaio zen.
 Hil : Cadiz ,1682 ko apirilaren 3an.
 Espainar margolari barroko nagusienetarikoa izan zen.
 Erlijio-ordenek eskatutako obrekin.
 Murillo, Juan de Castillaren lantegian sartu zen ikasle 1.633
inguruan, Alonso Canorekin batera, besteak beste.
 Irakaslea zen, gortera aldatu zen Murillo, eta han hasi zen
bere kasa lanean, 1.639an.
 Hasierako lanetan, irakasleen eragina ,italiako
manierismoarena eta Flandiar errealismoarena
nabarmentzen da.
 1645 inguru arte iraun zen Murilloren obran garai hotza
deritzona osatzen dutenak.
 Apaingarriak dira orduko obra hauek “San Francisco eta San
Tomas” 1638 - 1640 eta “Ama Birgina”.

47. BARTOLOME ESTEBAN MURILLO

48. FRANCISCO SALZILLO
 1707ko maiatzaren 12an
jaio eta 1783ko
martxoaren “an hil zen.
 Barroko garaiko XVIII.
Mendean
 Berak gai erlijiosoak
lantzen zituen .
 Kulturaren aldaketak bere
obretan plasmatu zituen.
 Bere obra nagusiena
“El Belen”.

49. ESTILO
ARTISTIKOAK

50. ERRENAZIMENDUA
 Errenazimenduko artea Italian sortu zen, XIV. mendean eta
Europa osoan hedatu zen XVI. mende arte.

51. MIGUEL ANGELToskanan jaio zen, 1475eko martxoaren 6ean, “Genesiaren pasarteak” eta “Azken
Eguna” egin zituen lehen lanak izan ziren. Ere garoago “Ama Birginia Apezpikutza-
tuta” egin zuen. Leonardo Buonarroti eta Francesca Di Neri ziren bere aita eta ama.
1564aren otsailaren 18an hil zen.

52. RAFAEL
Rafael,gizarte maila
ematekoak ziren aldaketa
handi batzuen espektatiban
jaio zen, bat fenomeno
astrologiko eta filologikoren
erdi .
Garai hartatan gizarte sektore
nabarmen bat urrezko berri-
baten esperoan zegoen.

53. LEONARDO DA VINCI
 1452 ko Apirilaren 15a jaio zen eta 1519 ko
Maiatzaren 2an hil zen.
 Toskanako Pizkundeko, arkitekto, eskultore eta
margolaria izan zen.
 Berri-pizkundeko gizonaren arketipo bezala
deskribatuta izan da eta jenio unibertsaltzat
hartzen da.
 Leonardo bere maisu margoengatik, hala nola
“AZKEN AFARIA” eta “MONA LISA”, famatua da.
 Teknologia modernoa aurreratzen hainbat
asmakizun diseinatzeagatik ere da ezaguna.
 Gainera ,anatomian, astronomian eta
ingienerintzan aurrerapenetan lagundu zuen

54. MONA LISA AZKEN AFARIA

55. BARROKOA
 Barrokoa XVI. mendearen
amaieratik XVIII. mendearen
erdialde arte Europan eta bere
eraginpeko herrialdeetan eman
zen aro kulturala da.
 Literaturan, eskulturan … eragin
zuen garai artistiko berezi bat
eratuz.
 Estilo honen gauza aipagarrienak
eklipseak kurbak eta espiralen
erabilera da.

56. ZIENTZIALARIAK

57. NICOLA COPERNICO
 Errenazimenduko astronomoa izan zen.
 Prusia, Polonian jaio zen, 1473ko otsailaren 19an.
 Eguzki Sistemaren teoria garatu zuen.

58. GALILEO GALILEI
1564eko otsailaren 15ean jaio zen, Vicenzo Galilei zen bere aita. Teleskopioa
asmatu zuen eta Marina Ganbarekin ezkondu zen eta hiru ume eduki zituen.
1642eko urtarrilaren 8an hil zen.

59. ISAAC
NEWTON Isaac Newton (Linconshire, Ingalaterra
1642ko abenduaren 25a edo 1643ko
urtarrilaren 4an jaio zen
 Kensington, Londres, 1726ko
martxoaren 20an edo 1727ko
martxoaren 21ean hil zen
 Zientzialaria,ekonomista,filosofoa eta
matematikari izan zen.
 Munduko zientzialaria hoberetarikotzat
joaten dugu gaur egun.
 Kalkulatuaren sortzailea, grabitatearen
legea aurkitzailea, eta mekanika
klasiko legeen asmatzailea da eta argia
eta optika modu matematikoan aztertu
zituen.

60. ASMAKIZUN
HANDIAK

61. BOLBORA
 Bolbora edo sutautsa substantzia eztanda-garri bat da, batik bat su
armetan erabiltzen dena ,baina baita ere su armetan erabiltzen
dena, baina baita ere su artifizialetan ere.
 Karbono,azufre eta potasio nitratozko proportzio ezberdinez eratuta
dago.
 Bolbora, txinatarrek asmatu zuten, su-artifizialak eta armak egiteko
asmoekin IX. mendean nahiz eta ez zituen suzko armak
mendebaldean ulertzen diren bezala ulertu

62. PAPERA
 Papera material fin
bat da gehienbat
idazteko eta
erabiltzen da.
 Elkar gurutzatzen
duten landare
zuntzek osatzen
dute.
 Tsai Lunek asmatu
zuen.

63. INPRENTA
 Izena: Johannes Gensfleisch
 Jaiotza: 1398. urtea
 Heriotza: 1468ko otsailaren 3a (70 urte)
 Jaioterria: Alemania

64. IPARRORRATZA
Orientatzeko balio duen tresna da, bere funtzionamendua oso sinplea da.
Imandutako orratz baten bidez lurraren ipar magnetiko seinalatzen duelako.

65. ASTROLABIOA
 Astrolabioa altura, higidura eta kokalekuak zehazteko eta astronomiako
beste hain bat arazo metal grafiko bidez aztertzeko antzinako tresna k.a
200-100 urte bitartean asmatu zen,uste denez, eta Hipotian Alexandriakoa
izan bide zen asmatzailea.
 Hainbat astrolabio-mota erabili izan ziren historian zehar.
 Astrolabio prisma astrolabio-mota erabili izan dira historian zehar.
 Astrolabio prismadunak, 1903an daude eta Dencourt zientzialariek asmatu
zutenak.
 Altuera makina zuen zirkulu batetik igarotzen den izanare begiratutako
bateko ordea.
 Aldizkaria berean jakiteko balio du trianguluak eta bide distantzatik
kalkulatzeko ere balio du.

66. ARO
MODERNOA
EUSKAL
HERRIAN

67. ARO MODERNOA
EUSKAL HERRIAN
• XIII. eta XIV. mendeetan foruekin batera
maiorazkoa sartu zen Euskal Herrian,
hau da, oinordetza seme nagusienari
ematea.
• XVI. Mendean, berriz, aberastasun falta
zela eta, Bigarren semeak Ameriketako
espedizioetan eta lur konkistetan parte
hartu ohi zuen.
• Espedizio ugari egin zirelarik, Euskal
Herritarrak nabigatzaile eta
esploratzaile trebetzat nabarmendu
ziren.
• Hauek izan ziren ezagunenak:
 Domingo Martinez de Irala.
 Juan Garai.
 Juan Zumarraga
 Lope Agirre.
 Migel Lopez Legazpikoa.