1. Шинжлэх ухааны судалгааны ѐс зүйн асуудлууд
1. Үдэшлэг дээр 5н ээж ажиллахаар ирсэн. Эмч, саятанууд үдэшлэгийн даашизтай байсан.
Эдгээр хүмүүс юу ярихыг хүссэн бэ? Эдгээр 4н хүн эжилхэн үү?
2. Итгэл үнэмшилгүй хүн гэж байдаггүй. Эдгээр итгэл үнэмшилээс болж бухимдах нь
эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүст адилхан байдаг. Ямар нэгэн зүйлийн талаар бодсон санаа нь
үүний шалтгаан болдог жишээ нь зарим хүмүүсийн бодлоор эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдээс
илүү байдаг гэж үздэг. Хүмүүсийн үзэл бодол харьцангуй өөр өөр байдаг.
3.Илүү хандах нь судалгааны ѐс дүрмийн асуудлуудын нэг юм. Хэрвээ хэн нэгэн ѐс
дүрэмтэй байвал тэр ѐс суртахуунтай эсвэл зөв зан ааштай гэсэн үг.
Бусад ѐс суртахууны асуудлууд
4.Илүү хандахын хажуугаар эрдэмтэд өөр ѐс дүрмийн асуудалтай тулгарч болно. Зарим
туршилтууд ѐс дүрмийн бус гэж үзэж болно. Ёс бус судалгааны нэг жишээ нь судалгааны
талаар дургүйцэл юм. Зарим багш нар энэ туршилтыг хийчихсэн. Нэг өдөр бүх сурагч
ижил өнгийн хувцас өмсөөд тэдэнтэй муухай харьцах юм. Багш бусад сурагьдыг үл тоож
эсвэл таагүй байдлаар эсэргүйцжээ. Ихэнхи сурагчид энэ туршилт тэднийг хэрхэн муу
таагүй байдлыг ойлгуулах гэдгийг зөвшөөрчээ. Гэсэн хэдий ч энэ туршилтанд асуудлууд
байгаа.Таагүй байдалд байдаггүй сурагчид энэ туршилтаар сэтгэл нь таагүй болдог.Удаан
хугацаанд таагүй байсан сурагчид энэ туршилт
Эрсдэл ба боломж
5.Эрдэмтэд туршилтандаа хүнийг ашиглаж байвал болгоомжтой байх ѐстой. Зарим
туршилтууд хүмүүсийн зан аашийн тухгүй байдлыг дэмждэг. Эсвэл тэр туршилт магадгүй
иэдний эрүүл мэнд сэтгэл санаанд нөлөөлдөг. Зарим эрдэмтэд энэ туршилтууд хүнийг
судлахад зайлшгүй хэрэгтэй гэж хэлдэг зарим нь эрсдэл хамгийн сайн гэж үздэг хэний зов
бэ?
6.Эрдэмтэд зөвшөөрдөггүй учир нь тэдэнд өөр үнэт зүйлүүд байгаа. Зарим эрдэмтэд үнэ
цэнэ мэдлэгийг дээшлүүлдэг. Бусад үнэ цэнэ нь хувь хүнийг хамгаалдаг. Заримдаа мэдлэг
амьдралыг хадгалах эсвэл дээшлүүлэх онолыг удирддаг. Энэ нь магадгүй эрсдлийн үнэ
жишээ нь: шинэ эм магадгүй хавдрыг эдгээнэ. Гэсэн хэдий ч эм хор нөлөөтэй. Эмч хот
хавдартай өвчтөнд эм өгөх ѐстой юу? Эмч чухал эерэг хор хөнөөл эсвэл хавдрын
хөнөөлийг олж шийдэх хэрэгтэй. Хэрвээ эрсдэл, боломжийн үнэ бол эмч үүнийг шийдэх
ѐстой. Энэ хүн болгон амьтанд хэрэглэхэд судалгааны эрсдэл болон боломжийг
харьцуулах нь чухал.
Амьтад судалгаанд хэрэгтэй болох уу?
7.Олон эрдэмтэд судалгаандаа амьтан ашигладаг. Эрдэмтэд судалгаанд ашигласан
амьтныхаа эрхийг илүү чухал гэж үздэг. Тэд олон хүний өвчний улмаас амьтны
судалгаанд устаад байна гэж онцлон тэмдэглэсэн. Энэ судалгааг олон хүн үхэлгүйгээр
хийнэ.
2. 8.Бусад нь амьтан эрхтэй гэж маргалддаг. Тэд эрдэмтэд амьтны эрхийг хүний ашгийн
төлөө худалдаж болохгүй гэдэг. Эдгээр хүмүүс амьтныг хамгаалах нь чухал гэж үздэг.
Хэрвээ тэд гэмтэж бэртэх юм бол хүмүүст хэлж зааж чадахгүй.
9.Амьтад эмийн туршилтанд хэрэглэгддэг. Энэ нь амьтныг өвчин тэр байтугай үхэлд
хүргэдэг. Амьтад саван косметикийн бүтээгдхүүий туршилтанд ордог. Энэ амьтны өвчин
тусах сохорох үхэх шалтгаан болдог. Лабораторид байдаг амьтад үргэлж сайн
эмчлэгддэггүй. Тэд хангалттай хоол эсвэл амьдрах тухтай газаргүй байдаг.
10.Өнөөдөр эрдэмтэд амьтадтай ажиллахдаа ѐс дүрмийг сахих ѐстой. Эрдэмтэд мэдээж
хамгийн сайн аргаар туршилтанд оруулдаг гэдгээ батлах ѐстой. Тэд амьтдыг өвчлөхөөс
сэргийлж байх ѐстой. Мөн анхаарал тавих ѐстой. Тэд амьтадад зохих ѐстой хоол өгч,
тухтай газар амьдруулах ѐстой.
11.Чи юу гэж бодож байна?Амьтадыг судалгаанд ашиглах хэрэгтэй юу?
4. 1. How people dress the groups the belong to, or when weather they are male or
female pan cause us to be braced.
2. Bias must not affect scientists.
3. Because experiment result is bad.
4. Paragraph 4 is unethical. Because at students
5. Humans are pain is risks of human research.
6. May be doctor can cure causer.
7. Because animal have rights.
8. They must give them proper food and comfortable place to live.
Exercise: 23
1. Ethical a. research
2. Bias b. the facts
3. Scientific c. individuals
4. Interpret d. issues
5. Distorts e. against
6. Affect f. experiments
7. Protect g. data
8. Medical h. their emotion
1d 2a 3b 4g 5e 6h 7c 8f
