EBAT 2018 Bilimsel Şüphecilik Sempzyumu sunumu

1. Elektromanyetik Alanlar
Dr. Kaan Öztürk
yalansavar.org

2. Elektromanyetik Alanlar
●
Elektromanyetizmanın fiziği
●
Radyasyon nedir?
●
Radyasyon ve kanser bağlantısı nasıldır?
●
Radyo frekansı kanser yapar mı?
●
Cep telefonları beyin kanseri yapar mı?
●
Wifi, güç hatları, baz istasyonları kanser yapar mı?
●
Statik alanlar sağlığa zararlı mı?

3. Elektrik ve manyetizma
●
Evrenin temel kuvvetleri
●
Kimyanın, ışığın, atomların sebebi

4. Elektromanyetik dalgalar
●
İvmelenen yükler, zamanda
değişen alanlar EM dalgalar
üretir.
●
Öngörü: J.C.Maxwell (1865)
●
Deney: H. Hertz (1887)
●
Sonuç: Radyo, telsiz, radar,
mikrodalga, TV, wifi,
radyoastronomi, çanak anten,
cep telefonu, …

5. Elektromanyetik tayf
●
EM radyasyon:
– Radyo dalgaları
– Mikrodalga
– Işık
– X-ray
●
Yüksek frekans
~ kısa dalga
~ yüksek enerji
~ daha çok zarar

6. Radyasyon ≠ radyoaktivite
●
Radyasyon = ışıma
– Lat. Radius = ışın
●
Radyoaktivite: Atom
çekirdeklerinin bölünmesi
– Alfa, beta, gamma radyasyonu
●
Her radyasyon, radyoaktiviteden
gelmez.
– Örn. ışık, radyo, kızılaltı,...

7. Biz de radyasyon yayıyoruz

8. Kuantum fiziğinde radyasyon
●
“Foton”: EM radyasyon
parçacığı.
●
Enerji = Planck sabiti x
frekans
●
Yoğun ışık = Çok sayıda foton
●
Atomlar, moleküller fotonları
emebilir, yayınlayabilir.

9. İyonlaştırıcı radyasyon
●
Elektronu atomdan
koparabilecek
enerjiye sahip
radyasyon.
●
Tipik enerji: 5-20
elektron-volt (eV)
●
Morötesi, X,
gamma fotonları:
keV, MeV

10. Kimyasal bağ enerjisi
●
Kimyasal bağı
koparmak için en
az bağ enerjisinde
foton gerekir.
●
Kanser oluşumu
ancak iyonize edici
radyasyonla
mümkün.
Hill & Kumar (2011)

11. Kimyasal bağ enerjileri

12. Molekül bağları ve EM dalgalar
●
Molekül bağını koparmak
için, en az bağ enerjisinde
foton gerekir.
– Morötesi bağı koparır.
– Radyo, mikrodalga,
kızılaltı bağı koparmaz.
– Işık şiddeti bunu
değiştirmez.

13. Radyasyon tipi ve kanser
●
Parçacık
– Düşük enerji
– Yüksek enerji
●
X ve gamma
●
Morötesi
●
Görünür ışık
●
Radyo frekansı

14. Cep telefonları -
Epidemiyolojik çalışmalar
●
INTERPHONE
●
Danimarka çalışması
●
Milyon Kadın Çalışması

15. INTERPHONE
●
WHO IARC koordinasyonunda, 13 ülkeden.
●
2000-2006
●
Yöntem: Mülakat, “case-control” çalışması
– 2708 glioma, 2409 meningioma + denk kontrol grubu.
– 30-59 yaş arası yetişkinler.
●
Sonuç (2010): 10 yıl ve daha fazla cep telefonu kullanımı,
glioma ve meningioma vakalarıyla ilişkili değil.

16. Danimarka Çalışması
●
Retrospektif kohort çalışması (2006)
●
358.000 telefon abonesinin bilgileriyle kanser
kayıtları eşleştirildi.
●
Sonuç: Cep telefonu kullanımı, glioma,
meningioma ve akustik neuroma vakalarıyla
ilişkili değil.
Frei vd. 2011

17. Milyon Kadın Çalışması
●
İngiltere, anket, kohort çalışması.
●
Sonuç (2013): Cep telefonu kullanımı ile glioma,
meningioma ve yan sinir sistemi tümörleri
arasında ilişki yok.
●
Güncelleme (2014): Akustik neuroma ile de ilişki
yok.
Benson vd. 2013, 2014

18. Yıllar içinde değişim
1970-2008 döneminde İsveçli erkeklerde glioma
insidansı (yüzbin kişide).
Yıllara göre İsveç’te cep telefonu abonesi sayısı
Swerdlow vd. (2011)

19. Hayvan deneyleri
●
ABD National Toxicology Program
(NTP) çalışması (2018).
●
Fare ve sıçanlar
●
2G/3G RF.
●
3, 6, 9 W/kg, haftada 5 veya 7 gün,
günde 18 saat, 10 dakikalık döngüler.
●
Sonuç: Erkek sıçanlarda az miktarda
tümör gelişimi
– Farelerde ve dişi sıçanlarda etki yok.

20. Diğer RF kaynakları
●
Yüksek gerilim hatları,
WiFi, mikrodalga, baz
istasyonları
●
Kanserojen etkileri yok
●
Isıtma etkisi olabilir, ama
küçük.
– Kaynağın gücüne bağlı.

21. RF ısıtma etkisi
●
Kaynağın gücüne bağlı
– Mikrodalga fırın 1000W
– Cep telefonu 1W
●
SAR üst sınırı: 2W/kg
– Sıcaklık artışı ~ 0.1 C
Van Leeuwen vd. 1999, Wainwright 2000

22. EM alerjisi
●
“EMF hypersensitivity”
●
EM alanlarında kaşınma,
kızarma, bulantı, baş
dönmesi,…
●
Nosebo etkisi
– Körleme çalışmalarda
kayboluyor.
Rubin vd. 2010

23. Statik alanların etkileri
●
Elektrik alanlar
– 100 V/m (normal), 100 kV/m (fırtına)
– Kalıcı ve zararlı etkisi yok.
●
Manyetik alanlar
– Dünya: 0.03 mT
– MRI: 1-10 T
– İyon taşınmasını etkileyebilir.
●
Vertigo ve bulantı
Heinrich vd. 2011

24. Çılgınlıklar
●
Topraklanma
●
“Negatif iyon” ürünleri
●
Radyasyon emen kristaller

25. Çılgınlıklar
●
Sahte terapiler
●
Zihin kontrolü
●
HAARP
●
Korku tüccarlığı

26. Teşekkürler

27. Kaynaklar
●
Hill C.K., Kumar P. (2011) Radiation Carcinogenesis. In: Schwab M. (eds) Encyclopedia of Cancer.
Springer, Berlin, Heidelberg
●
NIH, Cell Phone and Cancer Risk.
https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/radiation/cell-phones-fact-sheet
●
Interphone çalışması web sitesi: http://interphone.iarc.fr/index.php
●
Frei P, AH Poulsen, C Johansen, JH Olsen, M Steding-Jessen, J Schüz. Use of mobile phones
and risk of brain tumours: update of Danish cohort study. BMJ 2011;343:d6387.
https://www.bmj.com/content/343/bmj.d6387
●
Benson VS, Pirie K, Schüz J, et al. Mobile phone use and risk of brain neoplasms and other
cancers: Prospective study. International Journal of Epidemiology 2013; 42(3): 792-802.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23657200
●
Benson VS, Pirie K, Schüz J, et al. Authors' response to: the case of acoustic neuroma:
comment on mobile phone use and risk of brain neoplasms and other cancers. International
Journal of Epidemiology 2014; 43(1):275. doi: 10.1093/ije/dyt186
https://academic.oup.com/ije/article/43/1/275/731253

28. Kaynaklar
●
Steven Novella, “That Rat Cellphone Study – I’m Still Not Impressed” (2 Kasım 2018)
https://theness.com/neurologicablog/index.php/that-rat-cellphone-study-im-still-not-impressed/
●
Van Leeuwen GM, Lagendijk JJ, Van Leersum BJ, Zwamborn AP, Hornsleth SN, Kotte AN. Calculation of
change in brain temperatures due to exposure to a mobile phone. Phys Med Biol. 1999 Oct;44(10):2367-79.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10533916
●
Peter Wainwright, Thermal effects of radiation from cellular telephones, Phys. Med. Biol. 45 (2000), 2363
http://iopscience.iop.org/0031-9155/45/8/321/
●
GJ Rubin, R Nieto-Hernandez, S Wessely. Idiopathic environmental intolerance attributed to
electromagnetic fields (formerly ‘electromagnetic hypersensitivity’): An updated systematic review of
provocation studies. Bioelectromagnetics. 2010 Jan; 31(1): 1-11. doi: 10.1002/bem.20536.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19681059
●
WHO, “Electromagnetic Hypersensitivity” https://www.who.int/peh-emf/publications/facts/fs296/en/
●
WHO, “Static Electric and Magnetic Fields”, https://www.who.int/peh-emf/publications/facts/fs299/en/
●
Anthony J. Swerdlow vd., Mobile Phones, Brain Tumors, and the Interphone Study: Where Are We Now?
Environ Health Perspect. 2011 Nov; 119(11): 1534–1538.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3226506/

29. Kaynaklar
●
A Heinrich, A Szostek, F Nees, P Meyer, W Semmler, H Flor. Effects
of static magnetic fields on cognition, vital signs, and sensory
perception: A meta analysis.‐analysis. https://doi.org/10.1002/jmri.22720
●
L Trottier. Are Cell Phones a Possible Carcinogen? An Update on
the IARC Report. Science-Based Medicine Blog.
https://sciencebasedmedicine.org/are-cell-phones-a-possible-carci
nogen-an-update-on-the-iarc-report/
●
K Öztürk. 10 soruda elektromanyetik alanlar, cep telefonları ve
sağlık.
https://yalansavar.org/2015/05/27/10-soruda-elektromanyetik-ala
nlar-cep-telefonlari-ve-saglik/