Slides van mijn gastcollege voor de D:Dream Minor TU Delft 25 november 2013

1. Hoe werken de media?
(en wat kan mij dat schelen…)
Michel van Baal
26 november 2013
November 2012

2. Plan
13.30-14.30
14.30-15.00
15.00-16.00
16.00-17.00
Hoe werken media?
Schrijf een lead persbericht
Bespreken en Pitchen!
Personal Branding (Rob)
| 2

3. Talking Carrot
George Lakeoff: Don‟t think of a Pink Elephant
| 3

4. Waar of niet waar?
1. Journalisten jagen op nieuws!
2. Journalisten hebben bijna allemaal een HBO alphaprofiel
3. Het belangrijkste doel van de journalistiek is de
waarheid.
4. Journalisten zijn (bijna) altijd eerlijk
5. Journalisten vertellen graag het hele verhaal
6. Journalisten willen weten hoe iets werkt
| 4

5. Criteria voor nieuws
Wat is nieuws?
| 5

6. Criteria van journalisten
Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
NU!!!!! (of MORGEN. In ieder geval NIET vorige week)
| 6

7. Criteria van journalisten
De informatie is relevant voor de maatschappij
| 7

8. Criteria van journalisten
Het gaat over mensen
| 8

9. Criteria van journalisten
Er is een link met gezondheid (en/of seks)
| 9

10. Criteria van journalisten
Schande!!!
Minverva
|

11. Criteria van journalisten
De concurrent was eerder
| 11

12. Criteria van journalisten
Continuïteit / trends
| 12

13. Criteria van journalisten
„Conflict‟
| 13

14. Criteria van journalisten
Nabijheid
| 14

15. Criteria van journalisten
Visuele impact
Weerfoto‟s: rubriek apart
| 15

16. Criteria van journalisten
achterban
| 16

17. De 5W’s en de H.
Wie, Wat, Waar, Wanneer
WAAROM?
(hoe?)
(WOW!
Of Goh..
& Wortel)
| 17

18. Goh…..
“Bijzonder aan de nieuwe auto is verder dat het eigenlijk een rijdende computermuis
is.” (DUT13)
“De piloot moet presteren in duikuitrusting, in een afgesloten WASUB vol water, op
een diepte van ongeveer drie meter. Daar is niet iedereen voor geschikt.” (Wasub3)
geschikt.
“Hij had ook nog te kampen met een extra handicap: tijdens zijn rit zat een 5 cm
grote en zeer irritante sprinkhaan in de kleine cockpit.” (Nuna7)
"Zo ontstond laatst het ingenieuze idee om de functie van coureur toe te vertrouwen
aan het ''stuurtje'' (de stuurman/vrouw) van een Delftse roeivereniging“ (Ecorunner)
“Ramen heeft VeloX3 niet meer, vanwege de aerodynamica. De fietser ziet de weg via
een piepklein dubbel-uitgevoerd camerasysteem” (HPT)
“Als stuwstof van de motor gebruiken de studenten een opvallende
brandstofcombinatie met ingrediënten die ook te vinden zijn in koffiezoetjes en
kaarsvet. “ (DARE)
| 18

19. Opbouw van persbericht
Kop / headline
het actuele nieuws in 1 zin
in telegramstijl
Lead
de eerste alinea van je persbericht.
5 W‟s. Met een Plaatje!
Tekst
de rest van het nieuws:
nadere toelichting, achtergronden.
Noot aan de redactie
(bereikbare!) contactpersoon,
Contactgegevens, praktische
informatie
| 19

20. Kop
De journalist beslist aan de hand van de kop of het persbericht al
dan niet in de prullenbak kan.
- Moet de lading dekken
- Moet nieuwsgierigheid opwekken
„Autorijden zonder handen met DAVI‟
„Survival of the Fattest‟ kansrijk voor olieproductie uit algen‟
„Delftse looprobots gaan nu ook rennen‟





De kop mag geen vraag zijn
Geen punt vraagteken en zeker geen uitroepteken gebruiken!
Bij voorkeur tegenwoordige tijd
Kort, maximaal 70 posities
pas op met „Humor‟ (woordspelingen)
| 20

21. Tips
 Wie, Wat, Waar, Wanneer en Waarom (en WOW en Wortel)










Gebruik visuele taal, vermijd jargon
Oprolbaar
Kort en bondig (1 A4)
Quotes en voorbeelden
Gebruik tussenkopjes
Geef cijfers weer als herkenbare grootheden
Vermijd vage termen (vrij vaak, tamelijk)
Geen opsommingen van betrokken organisaties
Geef feiten, de mening is van de journalist
Stop niet al je eieren in een mandje
| 21

22. Ter illustratie: Voorstel nanolab
… Dit hightech complex vol geavanceerde onderzoeksfaciliteiten is vooral een
aanwinst voor bedrijven en onderzoekers die werkzaam zijn op het gebied van
de micro- en nanotechnologie. Het VLL van TNO en de TU Delft gaat een
hoofdrol spelen in het speerpunt nanotechnologie in het Nederlandse
innovatiebeleid.
Innovatie is de sleutel tot economische groei. Innovatie krijg je tegenwoordig
vooral door een multidisciplinaire aanpak. Daarmee onderstreep ik nogmaals
hoe belangrijk het is wat hier gebeurt: kennisinstellingen, universiteiten en
bedrijven moeten duurzaam met elkaar samenwerken, ze moeten elkaars
vakgebieden en expertise kennen en respecteren. En juist dat is wat zich hier in
dit laboratorium aan het voltrekken is”, aldus Jan Mengelers, voorzitter van de
TNO Raad van Bestuur.
| 22

23. Ter Illustratie: Persbericht
… Het complex bestaat uit een combinatie van cleanrooms en
trillingsvrije laboratoria en is met meer dan 300 gebruikers, 6.000 m2
labruimte en 3.000 m2 cleanrooms een van de grootste
onderzoeksfaciliteiten op het gebied van nanotechnologie in Europa.
Een bijzondere faciliteit is de ruimtekoepel: deze vangt het licht van
zon, maan of sterren en leidt het naar een grote vacuümketel van 1,8
meter diameter. In deze ketel worden heelalcondities (lage
temperatuur, vacuüm) nagebootst. Dit maakt het onder meer mogelijk
om extreem gevoelige ruimtevaartinstrumenten te testen en te
kalibreren. De Europese ruimtetelescoop Herschel bevat bijvoorbeeld
nanotechnologie uit Delft.
| 23

24. Nu.nl…
TU Delft en onderzoeksinstituut TNO beschikken sinds woensdag over een
ruimtekoepel, die het licht van zon, maan en sterren opvangt.
De koepel leidt dit licht door naar een vacuümketel, waarin de condities van
het heelal nagebootst kunnen worden. Dat maakt het mogelijk om in Delft
extreem gevoelige ruimtevaartapparatuur te testen.
De ruimtekoepel staat bovenop het gloednieuwe Van Leeuwenhoek
Laboratorium, dat woensdag door minister Ronald Plasterk van Wetenschap
wordt geopend.
| 24

25. Ken de media / tune je boodschap
• Hoe?Zo:
• Vakblad:
Hoe werkt het? –voor dummies
Hoe werkt het? (echt)
•
•
•
•
•
Controverse
Nieuws
Knipoog
Emotie
Ondernemerschap
Geenstijl:
Radio1:
Giel Beelen:
Hart van NL:
FD:
• Tubantia:
Tukkers in het Nieuws
| 25

26. Oefening
Schrijf nu een kop + lead -> Wie, wat, waar, wanneer, waarom
Bereid je „Pitch‟ voor -> WOW en Waarom
Lees twee blogs:
1. Hoe bel ik een journalist? Tien praktische tips
2. Pitchen: eerst fascineren, dan informeren
Nalezen slides? Slideshare! (michelvanbaal)
| 26

27. Aanbevolen blogs
Michel van Baal
http://michelvanbaal.weblog.tudelft.nl/
Communicatie/media
Roy Meijer
http://roymeijer.weblog.tudelft.nl/
(Wetenschaps)communicatie/social media
Rob Speekenbrink
http://rspeekenbrink.weblog.tudelft.nl/
Online media
Karen Collet
http://kcollet.weblog.tudelft.nl
Communicatie
| 27
http://roymeijer.weblog.tudelft.nl/2011/11/12/foto-van-mannen-die-hun-handtekening-zet

28. Contactgegevens
Michel van Baal
Adviseur Corporate Communicatie/Woordvoerder TU Delft
T: 015 278 5454
M:06 1401 5699
E: M.vanBaal@tudelft.nl
„s Avonds/weekends: T 015 278 7000
| 28

29. Voorbeeld: kernboodschap
Studentenraket TU Delft breekt Europees hoogterecord
|