فردیناند تونیس Ferdinand tonnies جامعه اجتماع گمن شافت گزل شافت

1. ‌‌‫‌های‬‫ه‬‫دیدگا‬
‫فردیناند‌تونی‬‫س‬
FERDINAND TÖNNIES

2. ‫مقدمه‬
‫فرديناند‬‫تونيس‬‫فيلسوف‬‫و‬‫‌شناس‬‫ه‬‫جامع‬،‫آلماني‬‫در‬‫سال‬۱۸۵۵‫در‬‫شلسويک‬‫متولد‬‫شد‬.
‫او‬‫در‬‫سال‬۱۸۸۱‫به‬‫سمت‬‫استاد‬‫فسلفه‬‫در‬‫دانشگاه‬‫کيل‬‫منصوب‬‫شد؛‬‫اما‬‫به‬‫سب‬‫ب‬‫عدم‬
‫توفيق‬‫‌هايش‬‫س‬‫در‬‫در‬‫سال‬۱۸۸۷‫به‬‫انزوا‬‫پناه‬‫برد‬‫و‬‫پس‬‫از‬۲۶‫سال‬‫مطالعه‬‫و‬‫تحقيق‬
ً‫ا‬‫مجدد‬‫در‬‫سال‬۱۹۱۳‫زندگى‬‫دانشگاهى‬‫خود‬‫را‬‫با‬‫سمت‬‫استادى‬‫‌ی‬‫ه‬‫رشت‬‫اقتصاد‬‫س‬‫ياسى‬
‫آغاز‬‫کرد‬.‫اما‬‫‌هاى‬‫ت‬‫فعالي‬‫دانشگاهى‬‫او‬‫ديرى‬‫نپائيد‬‫و‬‫سرانجام‬‫در‬‫سال‬۱۹۱۶‫با‬
‫‌ديگرى‬‫ه‬‫کنار‬‫از‬،‫تدريس‬‫تمام‬‫وقت‬‫خود‬‫را‬‫صرف‬‫تحقق‬‫کرد‬.
‫در‬‫سال‬۱۹۰۹‫‌عنوان‬‫ه‬‫ب‬‫رئيس‬‫انجمن‬‫‌شناسان‬‫ه‬‫جامع‬‫آلمان‬‫انتخاب‬‫شد‬.‫از‬‫جمله‬‫آثار‬
‫‌ی‬‫ه‬‫برجست‬‫او‬«‫اجتماع‬‫و‬‫جامعه‬»‫است‬‫که‬‫در‬،‫آن‬‫نظريه‬‫تحول‬‫‌ی‬‫ه‬‫جامع‬‫انسانى‬‫را‬‫بي‬‫ان‬
‫کرده‬‫است‬.
‫تونيس‬‫از‬‫نخستين‬‫دانشمندانى‬‫است‬‫که‬‫وضع‬‫‌ی‬‫ه‬‫جامع‬‫نوين‬‫را‬‫با‬‫توجه‬‫به‬‫انو‬‫اع‬‫جديد‬
،‫ارتباطات‬‫مطالعه‬‫و‬‫توجيه‬‫‌کند‬‫ى‬‫م‬.

3. ‫‌ها‬‫ه‬‫دیدگا‬
‫به‬‫‌ی‬‫ه‬‫عقيد‬،‫تونيس‬‫علت‬‫تغيير‬‫و‬‫تحوالتى‬‫که‬‫در‬‫جوامع‬‫مختلف‬‫انسانى‬‫روى‬،‫‌دهد‬‫ى‬‫م‬‫بيش‬‫از‬‫ه‬‫رچيز‬‫ناشى‬
‫از‬‫انواع‬‫روابط‬‫ميان‬‫افراد‬‫است‬.‫او‬‫معتقد‬‫است‬‫که‬‫در‬‫دنيا‬‫دو‬‫نوع‬‫گروه‬‫انسانى‬‫وجود‬‫دارد‬:‫گروهى‬‫ک‬‫ه‬
‫اجتماع‬‫ناميده‬‫‌شود‬‫ى‬‫م‬‫و‬‫گروهى‬‫که‬‫به‬‫جامعه‬‫معروف‬‫است‬.
‫تونيس‬‫‌ی‬‫ه‬‫ريش‬‫‌ی‬‫ه‬‫جامع‬‫جديد‬‫را‬‫در‬‫انواع‬‫‌ی‬‫ه‬‫تاز‬‫ارتباط‬‫‌داند‬‫ي‬‫م‬.‫به‬،‫عبارتي‬‫وی‬‫معيار‬‫تفکيک‬‫و‬‫تمايز‬‫ميان‬
‫جهان‬‫قديم‬‫و‬‫جهان‬‫جديد‬‫را‬‫نه‬‫در‬‫سازمان‬‫يا‬‫ساخت‬‫نهادين‬‫و‬‫عوامل‬،‫بيروني‬‫بلکه‬‫در‬‫روابط‬‫ميان‬‫افر‬‫اد‬
‫جستجو‬‫‌کند‬‫ي‬‫م‬.‫تونيس‬‫با‬‫تمايز‬‫ميان‬‫گمن‬‫شافت‬(‫اجتماع‬)‫و‬‫گزل‬‫شاف‬(‫جامعه‬)‫بر‬‫تحول‬‫روابط‬‫اجتماعي‬
‫تأکيد‬‫دارد‬.

4. ‌‫گمن‬‌‫شافت‬(‫اجتماع‬)
‫در‬‫اين‬‫جامعه‬‫نوعي‬‫همبستگي‬‫عميق‬،‫احساسي‬،‫طبيعي‬‫و‬‫ارگانيک‬‫مسلط‬‫است‬،‫مثل‬
‫خانواده‬.
‫توضيح‬:‫در‬‫اين‬‫نوع‬‫گروه‬‫که‬‫به‬‫صورت‬‫طبيعي‬‫و‬‫اوليه‬‫تشکيل‬‫شده‬‫است‬‫رواب‬‫ط‬‫افراد‬‫به‬
‫صورت‬‫الي‬‫و‬‫ارگاينک‬‫تعريف‬‫شده‬‫است‬.‫يعني‬‫روابط‬‫بين‬‫افراد‬‫در‬‫اين‬‫گروه‬‫ب‬‫ر‬‫اساس‬
‫روابط‬‫خوني‬‫و‬‫نژادی‬‫و‬‫همکاری‬‫متقابل‬‫صورت‬‫‌گيرد‬‫ي‬‫م‬.‫به‬‫علت‬‫اينکه‬‫افراد‬‫تش‬‫کيل‬
‫دهنده‬‫اين‬‫گروه‬‫کم‬‫‌باشد‬‫ي‬‫م‬‫اين‬‫افراد‬‫يکديگر‬‫را‬‫‌شناسند‬‫ي‬‫م‬‫و‬‫روابط‬‫صميمي‬‫ب‬‫ين‬‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬
‫حاکم‬‫است‬.‫روابط‬‫اقتصادی‬‫در‬‫اين‬‫نوع‬‫گروه‬‫بر‬‫اساس‬‫تعاون‬‫و‬‫همکاری‬‫‌باشد‬‫ي‬‫م‬‫و‬
‫مالکيت‬‫خصوصي‬‫در‬‫اين‬‫گروه‬‫جايي‬‫ندارد‬.‫نهاد‬‫اصلي‬‫در‬‫اين‬‫نوع‬‫جامعه‬‫خانواده‬‫اس‬‫ت‬.

5. ‫خصوصیات‌گمن‌شافت‬
.1‫ارتباطات‬‫محدود‬‫است‬.(‫کوچکي‬‫جمع‬‫و‬‫بي‬‫خبری‬‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬‫از‬‫هم‬‫معني‬
‫ندارد‬)
.2‫ارتباطات‬‫عميق‬‫است‬.
.3‫اراده‬‫ارگانيک‬(‫ذاتي‬‫و‬‫طبيعي‬):‫بر‬‫پايه‬‫احساس‬‫و‬‫تجربه‬‫مشترک‬‫م‬‫ثل‬‫سليقه‬
‫و‬‫سنت‬‫بنا‬‫‌شود‬‫ي‬‫م‬.
.4‫هر‬‫حرکت‬‫در‬‫خدمت‬‫وحدت‬‫جمع‬‫است‬‫نه‬‫فرد‬.
.5‫امتداد‬‫تاريخي‬‫ارتباط‬:‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬‫سوابق‬‫هم‬‫را‬‫‌شناسند‬‫ي‬‫م‬.

6. ‌‫گزل‌شافت‬(‫جامعه‬)
‫در‬‫اين‬‫نوع‬‫جامعه‬‫نظم‬،‫قانوني‬‫تقسيم‬،‫کار‬‫مالکيت‬‫و‬‫تضاد‬‫دراعضای‬‫گروه‬‫حک‬‫‌فرماست‬‫م‬.
‫توضيح‬:‫گذر‬‫زمان‬‫و‬‫بروز‬‫تغييرات‬‫در‬‫زندگي‬‫افراد‬‫جامعه‬‫به‬‫سوی‬‫حاکم‬‫شدن‬‫ر‬‫وح‬
‫جامعه‬‫در‬‫بين‬‫افراد‬‫سوق‬‫يافت‬.‫در‬‫اين‬‫گروه‬‫که‬‫با‬‫اختيار‬‫انسان‬‫تشکيل‬‫شده‬‫است‬‫بر‬
‫خالف‬‫گروه‬‫قبلي‬‫به‬‫علت‬‫افزايش‬‫و‬‫دگرگوني‬‫جمعيت‬‫روابط‬‫افراد‬‫مکانيکي‬‫و‬‫حساب‬‫شده‬
‫‌باشد‬‫ي‬‫م‬‫يعني‬‫افراد‬‫روابط‬‫خود‬‫را‬‫بر‬‫اساس‬‫سود‬‫و‬‫زياني‬‫که‬‫نصيب‬‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬‫مي‬‫شود‬‫در‬‫نظر‬
‫‌گيرند‬‫ي‬‫م‬.‫در‬‫اين‬‫نوع‬‫جامعه‬‫مالکيت‬‫خصوصي‬‫از‬‫اهميت‬‫زيادی‬‫برخوردار‬‫است‬‫و‬‫ب‬‫ه‬‫همين‬
‫دليل‬‫گسترش‬‫‌ها‬‫ل‬‫شغ‬‫و‬‫حرفه‬‫های‬‫گوناگون‬‫در‬‫اين‬‫نوع‬‫جامعه‬‫زياد‬‫‌باشد‬‫ي‬‫م‬.‫همچن‬‫ين‬‫در‬
‫اين‬‫نوع‬‫جوامع‬‫به‬‫علت‬‫گسترش‬‫‌ها‬‫ت‬‫فعالي‬‫و‬‫روابط‬‫افراد‬‫نياز‬‫به‬‫تأسيس‬‫و‬‫‌ا‬‫ه‬‫را‬‫ندازی‬
‫تشکيالت‬‫اجتماعي‬‫و‬‫مقررات‬‫حقوقي‬‫احساس‬‫‌شود‬‫ي‬‫م‬.‫نهاد‬‫اصلي‬‫در‬‫اين‬‫نوع‬‫جامع‬‫ه‬‫دولت‬
‫واقتصاد‬‫‌باشد‬‫ي‬‫م‬.

7. ‫خصوصیات‌گزل‌شافت‬
.1‫وسعت‬‫جامعه‬:‫روابط‬‫صوری‬‫و‬‫قراردادی‬‫و‬‫تنهايي‬‫است‬.
.2‫ارتباطات‬‫سطحي‬‫است‬.
.3‫اراده‬‫سنجيده‬:‫سود‬‫و‬‫زيان‬‫اقتصادی‬‫برای‬‫افراد‬‫مهم‬‫است‬.
.4‫بي‬‫نامي‬:‫نام‬‫و‬‫سوابق‬‫نا‬‫آشنا‬‫هستند‬.
.5‫ارتباط‬‫منطقي‬:‫ارتباط‬‫فاقد‬‫اثر‬‫هاله‬‫رواني‬‫است‬.‫نفع‬‫مادی‬‫مالک‬
‫قضاوت‬‫‌ها‬‫ن‬‫انسا‬‫است‬.

8. ‫نظر‌تونیس‌درباره‌مطبوعات‬
‫مطبوعات‬‫از‬‫نظر‬‫تونيس‬‫به‬‫عنوان‬‫يک‬‫رکن‬‫تشکيل‬‫دهنده‬‫افکار‬‫عمومي‬ً‫ا‬‫مجموع‬‫مثبت‬‫است‬.‫و‬‫ی‬‫مطبوعات‬
‫بزرگ‬‫را‬‫قابل‬‫مقايسه‬‫با‬‫ارتش‬‫و‬‫‌های‬‫ن‬‫سازما‬‫اداری‬‫‌داند‬‫ي‬‫م‬.
‫به‬‫اعتقاد‬‫وی‬‫افکار‬‫عمومي‬‫مثل‬‫ارتش‬‫و‬‫بوروکراسي‬‫‌ای‬‫ه‬‫رابط‬‫به‬‫وجود‬‫‌آورد‬‫ي‬‫م‬‫و‬‫آن‬‫نقش‬‫فراملي‬‫آ‬‫‌هاست‬‫ن‬.
‫مطبوعات‬‫با‬‫ساختن‬‫افکار‬‫عمومي‬‫جهان‬‫را‬‫برعهده‬‫دارد‬‫و‬‫در‬‫ايجاد‬‫گزل‬‫شافت‬‫نقش‬‫اصلي‬‫را‬‫به‬‫عه‬‫ده‬‫دارد‬.

9. ‫نگاه‌به‌آینده‌از‌منظر‌تونیس‬
‫‌های‬‫ه‬‫ديدگا‬‫تونيس‬‫درخصوص‬‫تحوالت‬‫آينده‬‫جوامع‬‫مبهم‬‫بوده‬‫است‬.‫او‬‫با‬‫انکه‬‫به‬‫ماتري‬‫اليسم‬
‫تاريخي‬‫وفادار‬‫است‬‫و‬‫در‬‫روند‬‫پيشرفت‬‫‌داری‬‫ه‬‫سرماي‬‫نوعي‬‫عصيان‬‫و‬‫خودخواهي‬‫ناشي‬‫از‬"‫جامعه‬
"‫را‬‫‌بيني‬‫ش‬‫پي‬‫‌کند‬‫ي‬‫م‬‫ولي‬‫تاکيد‬‫وی‬‫برسوسياليستي‬‫است‬‫که‬‫براصول‬‫زندگي‬‫و‬‫روابط‬‫‌های‬‫ه‬‫گرو‬
‫کوچک‬‫اجتماعي‬‫استوار‬‫است‬.
‫تونيس‬‫همچنين‬‫معتقد‬‫است‬‫که‬‫تمدن‬‫شهری‬‫که‬‫در‬‫راه‬‫فردگرايي‬‫حاکم‬‫بر‬«‫جوامع‬»‫به‬‫سر‬‫مي‬‫برد‬
‫‌تواند‬‫ي‬‫نم‬‫خوشبختي‬‫و‬‫سعادت‬‫از‬‫دست‬‫رفته‬‫را‬‫به‬‫دست‬‫آورد‬.‫خوشبختي‬‫وسعادت‬‫در‬‫ص‬‫ورتي‬‫به‬
‫اين‬‫جوامع‬‫باز‬‫خواهد‬‫گشت‬‫که‬‫افکار‬‫عمومي‬‫به‬‫‌های‬‫ه‬‫سرچشم‬‫زندگي‬‫اجتماعي‬‫بازگردند‬.
‫‌نگری‬‫ه‬‫آيند‬‫وی‬‫درخصوص‬‫تحول‬‫جوامع‬‫بر‬‫نزول‬‫فردگرايي‬‫حسابگرانه‬‫انسان‬‫قرن‬۱۹‫و‬‫دگرگوني‬
‫عميق‬‫روابط‬‫اجتماعي‬‫و‬‫ظهور‬‫نسل‬‫جديد‬‫است‬.
‫تونيس‬‫به‬‫دنبال‬‫انطباق‬‫‌های‬‫ي‬‫ويژگ‬‫‌های‬‫ه‬‫گرو‬‫اجتماعي‬‫اوليه‬‫با‬‫‌ها‬‫ت‬‫خواس‬‫و‬‫نيازهای‬‫دنيا‬‫ی‬‫معاصر‬
‫بود‬.