2. TÜRK ÇEVRE MEVZUATI
1982 ANAYASASI
TÜRK ÇEVRE
MEVZUATI 56. Madde: ’’Herkes sağlıklı ve
dengeli bir çevrede yaşama
hakkına sahiptir.Çevreyi
geliştirmek, çevre sağlığını
korumak ve çevre kirlenmesini
önlemek devletin ve
vatandaşların ödevidir.”
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
3. MEVZUATIN YAPISI
• ANAYASA
• Kanunlar
• Kanun Hükmünde Kararnameler
• Tüzükler
• Kararnameler
• Yönetmelikler
• Tebliğler
• Genelgeler
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
4. KANUN NED R ?
Kanun veya yasa, bir anayasal hukuk rejiminde, yetkili organlarca
meydana getirilen hukuk kurallarıdır. Kanunlar, tüzükler,yönetmelikler
birer kanundur.Kanuna mevzuat da denir.
TÜZÜK NED R ?
Tüzük,yasalarca belirlenen işlerin nasıl yapılacağını gösterir, bakanlar
kurulunca çıkarılır ve cumhurbaşkanının imzasından sonra Resmi
Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girer.
YÖNETMEL K NED R ?
Yönetmelik: Yasa ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak amacı ile
bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerince hazırlanan düzenleyici kuralların
tümü.
TEBL Ğ NED R ?
Sözcük anlamıyla “duyurma, bildirme, haber verme” anlamına gelir.
Uygulamaya yöneliktir.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
5. ÇEVREN N MEVZUATTA YER
ALMASI
1982 Anayasa’sından önce,
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren,
çevre;
*Belediye Kanunu
*Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
içinde sınırlı da olsa yer alıyordu.
Belediyelerin ve Sağlık Bakanlığının
düzenlemeleri mevcuttu.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
6. ÇEVREYLE LG L MADDELER N YER
ALDIĞI KANUNLAR
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
• Karayolları Trafik Kanunu
• Orman Kanunu
• Maden Kanunu
• Su Ürünleri Kanunu
• Yeraltı Suları Hk. Kanun
• mar Kanunu
• Kıyı Kanunu
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
7. ULUSAL ÇEVRE MEVZUATIMIZ
KANUNLAR
• Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hk. Kanun
• Çevre Kanunu
• SK Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hk Kanun
YÖNETMEL KLER
• Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
• Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
• Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
• Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
• Atık Yönetimi Genel Esaslarına lişkin Yönetmelik
• Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların
Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına lişkin
Kısıtlamalar Hk. Yönetmelik (A)
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
8. • Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
• Bitki Sağlığı Önlemlerine Yönelik Ahşap Ambalaj
Malzemelerinin şaretlenmesi Hakkında Yönetmelik
• Çevre Denetimi Yönetmeliği
• Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik
• Çevre Düzeni Planlarının Yapılması Esaslarına Dair
Yönetmelik
• Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği (2002/49/EC)
• Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED)Yönetmeliği
• Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları Yeterlik
Yönetmeliği
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
9. • Çevre Kanununa Göre Verilecek dari Para
Cezalarında hlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi ile
Tahsili Hakkında Yönetmelik
• Çevre Kanununca Alınması Gereken zin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmelik
• Çevre ve Orman Bakanlığı mahalli Çevre Kurulları
Çalışma Esas ve Usulleri Yönetmeliği
• Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle
Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve
Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun
Uygulama Yönetmeliği
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
10. • Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği
• Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı
Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair
Yönetmelik
• Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında
Verimliliğin Arttırılmasına Dair Yönetmelik
• Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
• Hafriyat Toprağı, nşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği
• Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
11. • Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği
• çme suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan
Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik
• SK Atıksuların Kanalizasyona Deşarj Yönet.
• şyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına lişkin
Yönetmelik
• Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
• Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği
• Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik
• Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hk. Yönetmelik(B)
• Kum, Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, şletilmesi
ve Kontrolü Yönetmeliği
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
12. • Madencilik Faaliyetleri le Bozulan Arazilerin Doğaya
Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği
• Madencilik Faaliyetleri zin Yönetmeliği (2005/9013)
• Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği
• Ozon Tabakasını ncelten Maddelerin Azaltılmasına
Dair Yönetmelik
• Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
• Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü
Hakkında Yönetmelik
• Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği
• Radyoaktif Madde Kullanımından Oluşan Atıklara
lişkin Yönetmelik
• Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
13. • Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
• Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği
• Su Ürünleri Yönetmeliği’nin lgili Maddeleri
• Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların
Korunması Yönetmeliği
• Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
• Tehlikeli Maddelerin Karayolu le Taşınması Hk.
Yönetmelik
• Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu
Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
14. • Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara lişkin Güvenlik
Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hk.
Yönetmelik
• Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların
Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hk.
Yönetmelik
• Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
• Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
• Türk Silahlı Kuvvetleri Çevre Denetimi Yönetmeliği
• Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği (76/160/AB)
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
15. Enerji Bakanlığı Yönetmelikleri
• 2008 Enerji Verimliliği Yılı Genelgesi
• Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
16. TEBL ĞLER
• Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılmasında Uyulacak
Genel Kurallar Hk. Tebliğ
•Atıksu Arıtma Tesisileri Teknik Usuller Tebliği
•Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğleri (Çevre
Temizlik Vergisi Hk)
•Çevre Denetimi Yönetmeliği ve Çevre Kanununca
Alınması Gereken zin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmelik kapsamında Çevre Görevlilerine, Çevre
Danışmanlık Kurum ve Kuruluşlarına Yeterlik
Verilmesi Hakkında Tebliğ
•Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriliciği Tesislerinin
zlenmesine lişkin Tebliğ
•Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği Çerçevesinde Uygulanacak Ücretler ve
Esaslar Hakkında Tebliğ
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
17. • Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği Hassas ve Az
Hassas Su Alanları Tebliği
•Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği; Havzalarda Özel
Hüküm Belirleme Çalışmalarına lişkin Usul ve Esaslar
Tebliği
•Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği; dari Usuller,
Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliğleri
•Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği
•Yaban Hayvanlarının Yasa Dışı Öldürülmeleriyle lgili
Tebliğ
•Yeterlik Belgesi Tebliği (ÇED)
•2872 Sayılı Çevre Kanunu Uyarınca Verilecek dari
Para Cezalarına lişkin Tebliğ (2010/1)
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
18. Dış Ticaret Müşteşarlığı Tebliğleri
• Pil ve Akümülatörlerin thalat Denetimlerini
Düzenleyen Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği
• Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında
Tutulan Yakıtlara lişkin Tebliğ
• Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında
Tutulan Kimyasallara lişkin Tebliğ
• Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında
Tutulan Atıklara lişkin Tebliğ
• Ozon Tabakasını ncelten Maddelerin thaline ilişkin
Tebliğ
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
19. ÇEVRE KORUMASI LE LG L RESM
KURUM VE KURULUŞLAR
1) Çevre ve Orman Bakanlığı
1978 Müşteşarlık,
Çevre Genel Müdürlüğü
1991 Çevre Bakanlığı
2003 Çevre ve Orman Bakanlığı
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
20. 2) Sağlık Bakanlığı
3) Bayındırlık ve skan Bakanlığı
4) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
5) Büyük Şehir Belediyeleri, Belediyeler
6) Mülki Amirler
8) Sahil Güvenlik
9) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
10) Jandarma Komutanlıkları
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
21. N Ç N MEVZUAT ?
• nsan sağlığının korunması için
• Birey, sanayici ve denetleyici olarak çevre
koruma adına neler yapmamız gerektiğini
bilmek için,
• Gönüllü olarak kabul ettiğimiz ISO 14001
Çevre Yönetim Sisteminde, mevzuata uyum
ve mevzuatın getirdiği sorumlulukların
yerine getirilmesi için,
• Ulusal ve uluslararası platformda, çevre
adına yapılan ve yapılabilecek suistimaller
karşısında ne durumda olduğumuzu bilerek
haksız rekabeti engellemek için.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
22. ÇEVRE MEVZUATIYLA UYUM
B ZE NE SAĞLAR ?
• nsanımızın korunmasını
• Çevrenin korunmasını
• Çevre Yönetim Sistem
performansımızın artmasını
• Toplumsal yükümlülüklerin yerine
getirildiğinin gösterilmesini
• Toplum içinde kurumsal olarak
saygınlık ve prestij
• Denetleyici Kurumlarla şeffaf işbirliği
• Sigorta poliçeleri indirimini
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
23. YETK KARGAŞASI NEDEN YLE
YAŞANILAN SORUNLAR
Su Kirliliğinin Önlenmesinde Yetkili Kurumlar
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Çevre ve Orman Bakanlığı
SK ( stanbul Su Kanalizasyon daresi)
Bunların üçü de STANBUL sınırlarında yetkilerini kullandıklarında;
Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı, CN Limiti =0.3mg/lt
Çevre Bakanlığı, CN Limiti =0.2mg/lt
SK , CN Limiti = 10mg/lt (Kanala Deşarj)
3 Farklı uygulama KAOS !!
ÇÖZÜM: Kurumlar arası koordinasyon ve işbirliği, Büyük Şehir
Belediyeleri Kanununun esas alınması, yani SK Yönetmelikleri
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
24. ÇEVRE KANUNU
11.08.1983, 18132
• Çerçeve kanun olup, genel hükümler içermektedir.
• TBMM’de değişiklikleri görüşülmüş ve 13.05.2006 tarih ve
26167 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
25. AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ
YÖNETMEL Ğ
30.07.2004, 25538 --- 24.06.2007, 26562
• Yönetmeliğin amacı; çevresel yük
oluşturmayacak ambalajların üretimi,
ambalajların çevreye zarar vermemesi,
ambalaj atığı oluşumunun önlenmesi,
geri kazanımı ve ambalaj atıklarının
yönetiminin sağlanması
• Ambalaj üreticilerinin, ürünleriyle
birlikte ambalajı piyasaya sürenlerin,
satış noktalarının, belediyelerin, lisans
almış ambalaj toplayan, ayıran
firmaların, yetkilendirilmiş kuruluşların
yükümlülükleri mevcut
• Belediyeler atık yönetim planları
kapsamında ambalaj atıklarını bedelsiz
alabiliyorlar.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
26. ATIK P L ve AKÜMÜLATÖRLER N KONTROLÜ
YÖNETMEL Ğ
31.08.2004, 25569
• Çevreye gelişigüzel bırakılan atık pil ve
akümülatörlerin, üretiminden başlayarak
nihai bertarafına kadar yönetiminin
sağlanması
• Pil ve akü üretiminde zararlı madde
miktarının kontrolü ve bu tarz pil ve akülerin
üretiminin, ihracatının, ithalatının ve satışının
önlenmesi
• Atık pil ve akülerin geri kazanım veya nihai
bertaraf için yönetim planlarının oluşturularak
toplanması
• thalatçıların da üreticilerle ayni
sorumlulukları var
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
27. P L VE AKÜMÜLATÖRLER N THALAT
DENET MLER NE DA R DIŞ T CARETTE
STANDARD ZASYON TEBL Ğ (DTM)
31.12.2008, 27097 (MÜKERRER)
• thal edilen pil ve akümülatörlerin ilgili
yönetmeliğine uygun ve güvenli
olması gereklidir.
• Çevre ve Orman Bakanlığından
alınmış “Çevre Uyum Belgesi” gerekli
• Pillerin analiz raporlarının olması
gerekli
• Aksi durumda gümrük girişleri
yapılmamaktadır.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
28. ATIK YAĞLARIN KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
21.01.2004, 25353 --- 30.07.2008, 26952
• Yönetmeliğin amacı; atık yağların
üretiminden bertarafına kadar, taşınması
depolanması sırasında da çevreye zarar
vermeyecek şekilde bertaraf veya geri
kazanımının sağlanması
• Özellikle yağ üreticilerinin atık yağ
toplama sistemleri oluşturmaları gerekli
• Atık yağ üreticisi durumunda olanlar da
her yıl bildirimde bulunmak zorunda
• Geri kazanım ve taşıma yapanların da
lisans alması gerekli
• Yeni yönetmelikte, atık yağ beyanlarında
boşalmış yağ ambalajları sorgulanmıyor.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
29. ATIK YÖNET M GENEL ESASLARINA L ŞK N
YÖNETMEL K
05.07.2008, 26927
• Yönetmeliğin amacı; atıkların
oluşumlarından bertarafına kadar çevre
ve insan sağlığına zarar vermeden
yönetimlerinin sağlanmasıdır.
• Tehlikeli atıkların yönetimine benzer bir
yönetim getiriliyor. Tüm atıkların
yönetimini kapsıyor.
• Gaz, radyoaktif , taş ocağı, hayvansal ve
tarımsal atıkları, atıksuları, patlayıcı
atıkları kapsamaz
• Atık Kodlarını gösterir listeler mevcut
• Uygulamaların düzenlenmesi
gerekmekte
• Tehlikesiz atıklarla, tehlikeli atıkların
yönetimi farklılık göstermeli.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
30. B TK SEL ATIK YAĞLARIN KONTROLÜ
YÖNETMEL Ğ
19.04.2005, 25791
• Yönetmeliğin amacı; atık bitkisel yağların
çevreye ve insan sağlığına zarar
vermemesinin sağlanması
• Bitkisel yağ üretiminde proseslerden
kaynaklanan atık bitkisel yağlar
• Büyük işletmelerden kaynaklanan kızartma
yağları (örn,fast foodlar)
• Sabun ve hayvan yemi üretimlerine girdi
oluşturuyordu.Ancak artık yasaklandı.
• Lisanslı tesislerde biodizel üretiminde girdi
oluşturuyor.
• Çıkan atık kızartma yağlarını biodizel
üretimine gönderebiliriz.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
31. ÇEVRE DENET M YÖNETMEL Ğ
05.01.2002, 24631 (Mük)
2. BÖLÜM
Denetime Tabi Kuruluş ve şletmeler
Madde 5: Kimler Tabi ?
ÇED’e, HKKY, TAKY, TıbbiAKY,KAKY,
TKY ve SKKY’ne tabi olan kuruluşlar
yönetmelik kapsamında
Madde 6: Yükümlülükler Neler ?
*Faaliyet-Tesis Bilgi Formu doldurulması
* ç Denetçilerin atanması, denetim
programlarının oluşturulması
ISO 14001’ karşılık gelen bir yönetmelik
*Revize edildi.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
32. ÇEVRE DENET M YÖNETMEL Ğ
21.11.2008, 27061(yürürlükteki)
• Önceki yönetmelikten çok farklı
• Faaliyet başlangıcından sonlanmasına
kadar süreçte denetim esaslarını
belirliyor
• Ek 1 ve 2 listesinde yer alan kuruluşlar
yönetmelik kapsamında
• Çevre Görevlisi, Çevre Yönetim Birimi,
ç Tetkikler, ÇY Hizmeti verecek
kuruluşların yeterliliği, Çevre gönüllüsü
gibi tanımlar mevcut ve bunlar önemli
• Çevre denetiminin usul ve esasları da
açıklanmış
• Uzmanlaşılacak önemli bir alan
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
33. ÇEVRE DENET M YÖNETMEL Ğ
22.10.2009, 27387değişiklik
• 2008 tarihli yönetmeliğin bazı
maddeleri değiştirildi.
• Bu değişikliklere göre çevre
danışmanlık firmaları ile çevre
görevlilerinin nitelikleri ve
sertifikasyonları açıklandı.
• Yönetmeliğe göre sertifikasyon
süreçlerini yerine getirilmesi
gerekiyor.
• Tartışmalı ve sorunlu bir
yönetmelik
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
34. ÇEVRESEL ETK DEĞERLEND RMES (ÇED)
YÖNETMEL Ğ
07.02.1993, 21489 --- 23.06.1997, 23028
06.06.2002, 24777 --- 16.12.2003, 25381 --- 17.07.2008,26939
• Çevreyle ilgili en önemli ve en çok revize
edilen yönetmeliklerden biri
• Yatırıma başlamadan önce, planlanan
faaliyetler ÇED uygulanacak veya Seçme
Eleme Uygulanacak faaliyetler listesinde yer
alıyorsa yönetmelik uygulanıyor
• ÇED ile oluşabilecek çevre etkilerinin
önceden bilinmesi, işletme sırasında ve
sonrasında da bunların denetlenmesi, kontrol
altında tutulması hedeflenmektedir
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
35. ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN
DEĞERLEND R LMES ve YÖNET M
YÖNETMEL Ğ (2002/49/EC)
01.07.2005, 25862 --- 07.03.2008, 26809
Bu Yönetmelik çevresel gürültünün değerlendirilmesi ve
yönetimini amaçlıyor.
ş Kanunu kapsamındaki işyerleri çalışanlarının maruz
kaldığı gürültü, ulaşım araçlarının iç gürültüsü ve askeri
alanlar gürültüsü bu yönetmelik kapsamında değildir.
Ancak faaliyetleri nedeniyle gürültü kaynağı olan, faaliyet
sahipleri, işletmeler; çevreye verdikleri gürültünün
yönetimiyle sorumlu tutulmaktadır
Yönetmelik 11. Bölüm zne Tabi Tesislerde zin Prosedürü
Ek 7 Liste A ve Liste B değerlendirmesi mutlaka yapılmalı,
gerekli izinler alınmalıdır.
Ölçümlerin Bakanlıkça yeterlik verilmiş kuruluşlarca
yapılması gereklidir (madde 40)
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
36. ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANAL Z LABORATUVARLARI
YETERL K YÖNETMEL Ğ
05.09.2008, 26988
• Yönetmeliğin amacı;çevre mevzuatı
kapsamında her türlü izin, izleme ve
denetimlere esas teşkil eden ölçüm ve
analizleri yapacak, özel veya kamuya ait
kurum ve kuruluş laboratuvarlarının
yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasları
düzenlemek
• Laboratuvarlarda çalışmayı düzenleyen
ve özellikle akreditasyon ve yeterlik
koşullarını net olarak tanımlayan bir
yönetmelik
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
37. ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN Z N
VE L SANSLAR HAKKINDA YÖNETMEL K
29.04.2009, 27214
• Yönetmeliğin amacı;yönetmelik eklerinde
verilen Ek 1 ve Ek 2 listelerinde yer alan
faaliyet ve tesislerin, Çevre Kanununa
göre alması gereken izin ve lisanslara
ilişkin tüm işlemler ile bu işlemlerle ilgili
yetkili mercilerin, çevre yönetim
birimlerinin, çevre görevlilerinin görev ve
sorumluluklarını, bakanlıkça
yetkilendirilen danışmanlık firmalarının,
işletmelerin yükümlülüklerini
belirlemektir.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
38. SANAY DEN KAYNAKLANAN HAVA
K RL L Ğ N N KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
03.07.2009, 27277
• Yönetmeliğin amacı; sanayi ve enerji
üretim tesislerinin faaliyetleri sonucu
atmosfere yayılan emisyonların kontrolü ve
zararlarının önlenmesi
• Faaliyetler zne Tabii Tesisler listesine göre
değerlendirilip emisyon izni alınıyor
• 2 veya 3 yılda bir emisyon ölçümlerinin
yaptırılıp, Emisyon Raporu olarak
Bakanlığa sunulması gerekiyor
• Baca yükseklikleri, ölçüm noktaları, baca
gazı hızları, sera gazları, ucucu organik
gazların değerlendirmesi yapılıyor
• Sera gazlarıyla ilgili her yıl bildirim isteniyor
• Önceki yönetmelikten çok farklı değil
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
39. ISINMADAN KAYNAKLANAN HAVA
K RL L Ğ N N KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
13.01.2005, 25699 --- 07.02.2009, 27134 değişiklik
• Yönetmeliğin amacı; ısınmadan
kaynaklanan emisyonların kontrol
ve denetimini sağlanması
• Daha çok konut, toplu konut, site,
okul, üniversite, resmi daireler vb
kirletici kaynaklar düşünülmüş
• Bir işletmede yalnızca ısınma
kaynaklı emisyon varsa ve ısıl güç
< 1000 kW ise burada bu
yönetmelik uygulanıyor. > 1000kW
ise EKHKKY veya ETKHKKY
uygulanıyor
• Yapılan son değişikliklerin
uygulamaya yönelik olduğu
görülmektedir.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
40. GEM LERDEN ATIK ALINMASI VE ATIKLARIN
KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
26.12.2004, 25682
Yönetmeliğin amacı; Türkiye'nin
deniz yetki alanlarında gemilerin
normal faaliyetlerinden kaynaklanan
atıkların deniz ortamına verilmesinin
önlenmesi amacıyla gemilerden;
atıkların alınması, depolanması ve
bertaraf tesislerine taşınması ile ilgili
işlemlerin yapılması ve bu amaçla
limanlarda kurulması ve işletilmesi
gerekli olan atık kabul tesisleri ve
atık alma gemilerine ilişkin usul ve
esasları düzenlemektir.
Yönetmelik kapsamı; yetki alanındaki
denizler, limanlarda yapılacak atık
kabul tesisleri, atık alma gemileri ve
atıkların bertaraf tesislerine
tesislerine taşınması
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
41. HAVA KAL TES DEĞERLEND RME VE YÖNET M
YÖNETMEL Ğ
06.06.2008, 26898
• Bu Yönetmeliğin amacı; hava kirliliğinin
çevre ve insan sağlığı üzerindeki zararlı
etkilerini önlemek veya azaltmak için hava
kalitesi hedeflerini tanımlamak ve
oluşturmak, tanımlanmış metotları ve
kriterleri esas alarak hava kalitesini
değerlendirmek, hava kalitesinin iyi olduğu
yerlerde mevcut durumu korumak ve diğer
durumlarda iyileştirmek, hava kalitesi ile ilgili
yeterli bilgi toplamak ve uyarı eşikleri
aracılığı ile halkın bilgilendirilmesini
sağlamaktır
• çinde bulunduğumuz havanın kalitesi ve
kirliliğinin önlenmesine yönelik.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
42. HAFR YAT TOPRAĞI, NŞAAT VE YIKINTI
ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
18.03.2004, 25406
• Yönetmeliğin amacı; çıkan bu tarz
atıkların çevreye zarar vermeyecek
şekilde yönetiminin sağlanması
• Madde 9’da bu tarz atık üreticilerinin
yükümlülükleri veriliyor
• Belediyenin veya mülki amirlerin izin
verdiği alanlara döküm yapılıyor
• Bu tarz atıklara, başka atıklar
karıştırılmıyor
• 2 ton’dan az atık çıkıyorsa,
izinli/lisanslı firmalara taşıma
yaptırılabiliyor
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
43. ŞYER AÇMA ve ÇALIŞMA RUHSATLARINA
L ŞK N YÖNETMEL K
10.08.2005, 25902
Bu yönetmelikte 19.10.1999 tarihli ve
99/13681 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla
yürürlüğü konulan “ Açılması zne Bağlı
Yerlere Uygulanacak şlemler Hk.
Yönetmelik” ve 26.09.1995 tarih ve 22414
sayılı Resmi Gazetede yayınlanan
yürürlükteki Gayrı Sıhhı Müesseseler
Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır .
Geçici Madde 1’ e göre mevzuata uygun
olarak ruhsatlandırılmış bulunan işyerleri
yeniden ruhsatlandırılmıyor.
• Yönetmeliğin amacı; GSM’lerin
ruhsatlandırılması ve denetlenmesine dair
usul ve esasları belirlemek
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
44. KATI ATIKLARIN KONTROLÜ
YÖNETMEL Ğ
14.03.1991, 20814
• Bu yönetmelik, katı atıklarla ilgili olarak çıkan
ilk yönetmeliğimiz
• 2. Bölüm : Üretim, Bertaraf Etme ve
Özendirmeye lişkin Esaslar ile 4. Bölüm :
Katı Atıkların Kaynağında Ayrı Toplanması ve
Taşınması ile ilgili genel hükümler bağlayıcı
• Bu yönetmelik; 2004 ve 2005 yıllarında
çıkarılan, ambalaj, pil-akü, bitkisel yağlara
yönelik yönetmeliklerle daha detaylandırıldı.
• Ancak yürürlükten kaldırılmış değil.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
45. KENSEL ATIKSU ARITIMI YÖNETMEL Ğ
08.01.2006, 26047
•Yönetmeliğin amacı; kentsel atıksuların
toplanması, arıtılması ve deşarjı ile
endüstriyel sektörlerden kaynaklanan atıksu
deşarjlarının olumsuz etkilerine karşı
çevrenin korunması
•Bu yönetmelikde de daha çok ilgili idarelerin
yükümlülükleri mevcut
•Özellikle kentsel atıksu arıtma tesislerinin
yapılması konusunda
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
46. K MYASALLARIN ENVANTER VE KONTROLÜ
HAKKINDA
YÖNETMEL K
26.12.2008, 27092 (Mük)
• Yönetmeliğin amacı; kimyasalların sağlık ve
çevre üzerine yaratacakları olumsuz etkilere
karşı etkin koruma için envanter
oluşturulması ve kontrol edilmesinin idari ve
teknik esaslarının belirlenmesi
• AB’nin Reach Tüzüğüne benziyor
• Türkiye sınırlarında bu yönetmelikle,
kimyasal envanterinin hazırlanması ve
kontrolünün sağlanacak olması olumlu
• Ek 2 ve Ek 3’e göre “Envanterler”
hazırlanacak
• Envanterler Malzeme Güvenlik Bilgi
Formlarına benziyor
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
47. MADENC L K FAAL YETLER LE BOZULAN
ARAZ LER N DOĞAYA YEN DEN
KAZANDIRILMASI YÖNETMEL Ğ
14.12.2007, 26730
• Yönetmeliğin amacı, orman
sayılan alanlar dışındaki
madencilik faaliyetleri, malzeme
ve toprak temini için yapılan
kazılar, dökümler ve doğaya
bırakılan atıklarla bozulan doğal
yapının doğaya yeniden
kazandırılması usul ve
esaslarının belirlenmesidir.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
48. ORGAN ZE SANAY BÖLGELER UYGULAMA
YÖNETMEL Ğ
01.04.2002, 24713
• Yönetmeliğin amacı; organize sanayi
bölgelerinin kuruluş, yapım ve işletilmesi
ile ilgili Usul ve esasları düzenlemek
• OSB Yönetimleri de, Büyük Şehir
Belediyeleri sınırlarında su temin ve
uzaklaştırılması ile sorumlu kılınan Su ve
Kanalizasyon darelerine benzer şekilde
görevlendirilmektedir.
• Yönetmeliğin 12. Bölüm’ü Çevre ve
Çevre Yönetimi konularına yer
vermektedir.Çevre Yönetimi, Atıksu
Yönetimi, Atıksu Altyapı Tesisleri
Yönetimi, Katı Atık Yönetimi, Hava
Kalitesi, Gürültü, Tehlikeli ve Tıbbi Atık,
Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerinin
Yönetimi bu bölümde yer almaktadır.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
49. OZON TABAKASINI NCELTEN MADDELER N
AZALTILMASINA DA R YÖNETMEL K
23.05.2006, 26176 --- 12.11.2008, 27052
• Yönetmeliğin amacı; taraf olduğumuz
Ozon tabakasını ncelten Maddelere Dair
Montreal Protokolü gereğince ozona
zararlı maddelerin kullanımını azaltmak ve
kullanımdan kaldırmak
• Madde 5 : Azaltma Takvimi
• Kullanım amaçlarına bağlı olarak 2015,
2016, 2020 yıllarına kadar zaman verilmiş
oldu.
• TÜHAB Türkiye Halon Bankası tanımlar
içinde yer aldı.
• Halen halonların ve soğutma sistemlerinde
kullanılan gazların yönetimi TÜHAB
tarafından yapılmaktadır.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
50. ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LAST KLER N
KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
25.11.2006, 26357
• Lastik üreticilerine, ithalatçılarına,
kaplamacılarına yükümlülükler
getiren bir yönetmelik.
• Kota uygulaması var.
• Ömrünü tamamlamış lastiklerin
geri kazanımı söz konusu.
• Bu tesislerin lisans alması
zorunlu.
• Lastik kaplamacıların da
müracaatı isteniyor.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
51. RADYASYON GÜVENL Ğ YÖNETMEL Ğ
24.03.2000; 23999
• Madde 4 Tanımlara göre, radyasyon
kaynaklarıyla ilgili faaliyet gösteren
kuruluş ve tesislerin yükümlülükleri var.
• 4. Kısım Lisans, zin, Denetim ve
Kayıtlarla ilgili hükümlerde, pek çok
maddeye karşı yükümlülükler var.
• Özellikle radyoaktif maddeler içeren
cihaz vb. ithal edenler.
• Atom Enerjisi Kurumu bu konudaki
yönetmeliklerin uygulamalarını çok iyi
takip ediyor.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
52. RADYOAKT F MADDE KULLANIMINDAN OLUŞAN
ATIKLARA L ŞK N YÖNETMEL K
02.09.2004, 25571
• 15.01.2000 tarih ve 23934 sayılı resmi
gazetede yayınlanan Özel şlem
Gerektirmeyen Radyoaktif Atıklara lişkin
Yönetmeliğin yerine yayınlanan yönetmelik
• Özellikle sağlık kuruluşlarıyla ilgili
• Ancak bazı ürünlerde ve bazı sistemlerde
kullanılan düşük dereceli radyoaktif özellik
taşıyan malzemelerin (yangın dedektörleri,
radyoaktif paratönerler) değerlendirilmesi
yapılarak, atık haline geldiğinde gerektiğince
uzaklaştırılmalı
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
53. ENERJ KAYNAKLARININ VE ENERJ N N
KULLANIMINDA VER ML L Ğ N
ARTTIRILMASINA DA R YÖNETMEL K
25.10.2008, 27035
• Yönetmeliğin amacı; enerjinin etkin
kullanımı, israfının
önlenmeesi,maliyetlerinin azaltılması ve
çevrenin korunması için enerjinin verimli
kullanımı esaslarının belirlenmesidir
• Yönetmeliğin Kapsamı daha çok verimlilik
artışları ile ilgili projeler
• Yıllık toplam enerji tüketimi > 1000 TEP
olan işletmeler Enerji Yöneticisi
görevlendirir.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
54. SU K RL L Ğ KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
04.09.1988, 19919 ---31.12.2004, 25687
13.02.2008, 26786 tarihinde değişiklik
• Yönetmeliğin amacı; yer altı ve yerüstü su
kaynakları potansiyelinin korunması,
kirlenmesinin önlenmesini sürdürülebilir
kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde
sağlanması ve bunlar için gerekli hukuki ve
teknik esasların belirlenmesi
• Büyük şehir belediyesi olan yerlerde farklı
uygulamalar mevcut
• Kanala, alıcı ortama, derin deşarja yönelik
kriterler veriliyor
• Sektör bazında da ayrı ayrı alıcı ortama
deşarj standartları belirlenmiş
• Son değişiklikte;tanımlama değişikliği ve bazı
eksikliklerin giderilmesi yapılmış
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
55. SULAK ALANLARIN KORUNMASI
YÖNETMEL Ğ
17.05.2005, 25818
• Yönetmeliğin amacı; tüm sulak
alanların uluslar arası RAMSAR
Sözleşmesi uyarınca korunması, bu
amaçla kurum ve kuruluşlar arası
işbirliği
• Turba çıkarılması, saz kesilmesi vb
sulak alanlarda yapılacak işler izne,
belgeye tabii.
• Doğa Koruma ve Mili Parklar Genel
Müdürlüğü’nün yönetmelikte izin vb
verme yetkisi var
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
56. TEHL KEL ATIKLARIN KONTROLÜ
YÖNETMEL Ğ
27.08.1995, 22387; 14.03.2005, 25755
• Madde 9 : Atık Üreticisinin Yükümlülüklerinde, 19
maddelik sağlanması gereken hususlar
açıklanmakta.
• Her yıl atıklara ilişkin verilerin “Atık Beyan Formu”
ile Bakanlığa bildirimi gerekli.
• Yeni yönetmelikle, “Atık Yönetim Planları” isteniyor.
Kaza durumundaki olaylara açıklık getirilmiş.
• 3. Bölüm : Taşıma le lgili Hükümler , Madde 11:
Lisanslı araçla taşıma, Madde 12 : Araçlarda
Taşıma Formu Bulundurma Zorunluluğu gereği
“Ulusal Atık Taşıma Formu” ile lisanslı araçlarla atık
nakliyesi yapılmak zorunda
• Ulusal Atık Taşıma Formları valiliklerden bedeli
karşılığında alınıyor.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
57. TIBB ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMEL Ğ
20.05.1993, 21586 --- 22.07.2005, 25883
Önceki Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
yürürlükten kaldırılıyor.
şyeri Sağlık Birimleri yine tanımlı değil ama Ek 1
C 1) kapsamında ele alınabilir.
Madde 8 Tıbbi atık üreticilerinin yükümlülükleri
Madde 10 Ünite içi Atık Yönetim Planı atıkların
ayrı toplanması, taşınması, depolanması, personel
eğitimi, acil durumları içeren Yönetim Planının
hazırlanmasını açıklıyor.
Madde 21 Konteynerlerin Geçici Atık Deposu
olarak kullanımı tarif edilmiş.
Madde 29 Tıbbi atık taşıma araçlarının lisans
alması
Madde 30 Tıbbi Atık Alındı Belgesi / Makbuzu.
Atık üreticisi, Taşımacı ve bertarafçıya ilişkin
bilgiler, teslim onayları bulunacak.
Madde 52 Eğitim
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
58. TOPRAK K RL L Ğ YÖNETMEL Ğ
10.12.2001, 24609
31.05.2005, 25831
• Yönetmeliğin amacı;alıcı ortam
olarak toprakların kirlenmesinin
önlenmesi, kirlenmenin
giderilmesi
• Madde 7: Toprak Kirliliğinin
Önlenmesine lişkin
Yükümlülükler’e sanayi olarak
uymak zorundayız
• Kullandığımız bazı kimyasalların
dökülme, saçılma ile toprağın
üzerinde bazı tehlikeli kimyasal
ve atıkların depolanması vb
durumlarda toprağı kirletme riski
mevcut.
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
59. SOSYAL YAŞANTIMIZI DÜZENLEYEN YASA VE
YÖNETMEL KLER M Z, ÇEVRE VE
SÜRDÜRÜLEB L R GEL ŞMEM Z N DE DENGES N
SAĞLAYAMAK ZORUNDA, B ZLER DE GEREKEN
UYUMU GÖSTERMEK ZORUNDAYIZ...
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010
60. Çevreyle ilgili yasa ve
yönetmelikleri nereden, nasıl takip
edebiliriz?
•Lebib Yalkın Yayımları ve Basım şleri A.Ş.
Oto Sanayi, Barbaros Cad. No: 78 80660
Levent- ST.
tel:0212 278 62 90 fax:0212 278 90 64
www.lebibyalkin.com.tr
•Resmi Gazete ile
www.rega.basbakanlik.gov.tr
• Takip yapan bazı kuruluşlar aracılığıyla
www.kazanci.com.tr
Sema Öztürk Selçuk Üniversitesi – Çevre Mevzuatı Giriş – 30.04.2010