Başlangıç1 38

1.Motor Tanımı ve Çalışma Prensipleri 2.Ateşleme Sistemi 3.Yakıt Sistemi 4.Yağlama Sistemi 5.Soğutma Sistemi 6.Marş Sistemi 7.Şarj Sistemi 8.Aydınlatma ve İkaz Sistemi 9.Güç Aktarma Organları 10.Lastikler 11.Frenler 12.Ön Düzen Sistemi 13.Süspansiyon Sistemi 14.Bakımlar 15.Dizel Motora Ait Bazı Bilgiler 14.12.2009 1 Mak.Müh.Mehmet Aslan

MOTORUN TANIMI VE ÇALIŞMA PRENSİPLERİ Yakıttan elde ettiği ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinalaramotor denir. Yakıtlarına göre motorlar, Dizel-Benzin-LPG li olmak üzere ayrılırlar. Benzinli motorun yakıtı benzin; Dizel motorun yakıtı Mazot (motorin); LPG'li motorun yakıtı ise LPG gazıdır.Silindir diziliş şekillerine göre motorlar sıra tipi, v tipi, yıldız tipi, boksör tipi şeklindeddir.Soğutma sistemine göre motorlar, su soğutmalı ve hava soğutmalı diye ikiye ayrılır.Yanma sistemine göre motorlar, içten yanmalı ve dıştan yanmalı diye ikiye ayrılır. Araçlardaki motorlar içten yanmalı motorlardır. İçten yanmalı motorlar ise, mazot, benzin ya da motorin yakarlar. çalışma zamanlarına göre, iki zamanlı ve dört zamanlı motorlar diye ikiye ayrılır. Benzinli motorlarda ateşleme, sıkıştırılmış benzin-hava karışımının buji ile ateşlenmesi ile olur. 4 zamanlı motorlarda 4 zaman, sırası ile şöyledir: Emme, sıkıştırma, ateşleme (veya genişleme; iş zamanı da denir), egzost. Dört Zamanlı Benzinli Motorların Çalışma Prensipleri 1. Emme: Yakıt-hava karışımının silindire alınması.2. Sıkıştırma: Silindire alınan havanın sıkıştırılması3. Ateşleme: Sıkıştırılan yakıt-hava karışımının buji kıvılcımı yardımıyla yakılması.4. Egzoz: Silindir içinde kalan artık gazların dışarıya atılması.Dört zamanlı motorlarda pistonun silindir içerisinde dört hareketinden bir iş elde edilir. Enkektörlerden püskürtülerek ateşleme yapılan motorlarda yakıt olarak motorin kullanılır.Katalitik konvertör kullanılan araçlarda yakıt olarak, kurşunsuz benzin kullanılır. Bir motorun bazı parçaları şunlardır: marş motoru, piston, segman, piston kolu, silindir kapağı, supap kapağı, eme manifoltu, egzostmanifoltu, silindir gövdesi, silindir gömleği, karter, conta, külbütör, emme supapı, ekzostsupapı, supap iteceği, krank mili, kam mili, volan dişlisi, eksantrik dişlisidir. Dizel motorda ise bunların dışında, mazot pompası (enjeksiyon pompası) ve enjektör de bulunur.Benzinli motorlarda, üsttekilerin dışında karbüratör, benzin pompası, buji, disribütör, bobin vardır. 1. Motor Tanımı ve Çalışma Prensipleri 14.12.2009 2 Mak.Müh.Mehmet Aslan

MOTORUN TANITIMI 1. Motor Tanımı ve Çalışma Prensipleri 14.12.2009 3 Mak.Müh.Mehmet Aslan

MOTORUN TANITIMI 1. Motor Tanımı ve Çalışma Prensipleri 14.12.2009 4 Mak.Müh.Mehmet Aslan

Dört Zamanlı Benzinli Motorları 1. Motor Tanımı ve Çalışma Prensipler 14.12.2009 5 Mak.Müh.Mehmet Aslan

Dört Zamanlı Benzinli Motorları SOĞUTMA SİSTEMİ 1. Motor Tanımı ve Çalışma Prensipler 14.12.2009 6 Mak.Müh.Mehmet Aslan

Dört Zamanlı Benzinli Motorları 1. Motor Tanımı ve Çalışma Prensipleri 14.12.2009 7 Mak.Müh.Mehmet Aslan

14.12.2009 Mak.Müh.Mehmet Aslan 12 AYDINLATMA VE İKAZ SİSTEMİ AYDINLATMA VE İKAZ SİSTEMİAydınlatma sisteminde, sigortalar, kablolar, farlar, park lambası, sis lambası, plaka lambası, gösterge lambası, iç aydınlatma lambası, bagaj aydınlatma lambası, gibi lambalar vardır. İkaz sisteminde, sinyaller, fren ikaz lambaları, geri vites lambası, korna bulunur. Her elektrik elemanı gibi araçlarda bulunan aydınlatma ve ikaz sistemi gibi elektrikli devrelerde de:akü, kablolar, kablo bağlantıları, sigortalar, açma kapama düğmeleri ya da kolları, ve alıcı olarak da ampuller bulunmaktadır. Bu sistemlerin en önemli arızaları:kısa devre,kablo kopukluğu, akü bitmesi,akü kutup başı oksitlenmesi veya akü kutup başı gevşekliği,ampul yanması,sigorta atması,anahtarların arızalanmasıdır. Fren müşiri ikaz sisteminin bir parçasıdır. Farlardan bir kısmı ya da hiç biri yanmıyorsa, sigortası atık olabilir. Flaşör arızalanınca sinyal lambası yanmaz. Sigortalar atıksa bunun yerine aynı amperde sigorta takılır. Far anahtarı bozuksa farlar yanmaz. Isı göstergesi çalışmıyorsa, ısı göstergesi müşiri arızalı olabilir. Aracın fren lambaları yanmıyorsa, fren müşiri arızalı olabilir. Fren lambalarından biri yanmıyorsa, yanmayan lambanın ampulu yanmış olabilir. Farların bakımı yapılırken, far ayarı yapılır. Farlardan biri sönük yanıyorsa far kablo bağlantısı gevşemiş veya paslanmış olabilir. Sigortanın görevi, kısa devre olduğunda sistemi korumaktır. -Sigorta attığı zaman aynı amperde yenisi ile değiştirilir -Far ayarları yapılır -Uzun farlar yanıyorsa gösterge tablosunda mavi ışık yanar -Kısa farlar yandığında yeşil ışık yanar 8.Aydınlatma ve İkaz Sistemi

Elektrik Sistemleri Elektrik Sistemleri Elektrik Sistemi (Genel) Akümülatör Marş Motoru Alternatör yada Şarj Dinamosu Lamba Devresi Far Kolu Sinyal Kolu Fren Müşürü Korna 14.12.2009 13 Mak.Müh.Mehmet Aslan 8.Aydınlatma ve İkaz Sistemi

MOTORUN BELLİ BAŞLI PARÇALARI MOTORUN BELLİ BAŞLI PARÇALARI 1- Karter: Motor yağlama yağına depoluk eder.2- Silindir Bloğu: Pistonlara ve krank miline yataklık yapar,motorun ana gövdesidir.3- Silindir Kapağı: Silindir bloğunun üzerini kapatarak yanma odalarını oluşturur.4- Subap(Külbütör) Muhafaza Kapağı: Motoru dış etkenlere karşı koruyan dış kapaktır.5- Radyatör: Soğutma suyuna depoluk eder.6- Manifoltlar (emme-egzoz): İki çeşit manifolt vardır.Genel olarak toplama ve dağıtma görevi yaparlar.Emme manifoldu karbüratörde karışmış olan karışımın silindirlere dağıtılmasını,egzoz manifoldu ise yanmış gazların toplanarak egzoz borusuna geçişini sağlar. 7- Endüksiyon Bobini: Akümülatörden gelen 12 voltluk akımı 15000-25000 volta yükseltir. 8- Buji: Ateşleme yapar(benzinli motor parçası)9- Enjektör: Ateşleme yapar (dizel motor parçası)10- Subap: Emme ve egzoz subabı olarak iki çeşittir.Toplama ve dağıtma görevi yapar.11- Karbüratör: Yakıt ile havayı 1/15 oranında karıştırır.(benzinli motor parçası)12- Marş Motoru: Motora ilk hareketi verir.13- Alternatör: Araç için gerekli elektriği üretir.14- Distribütör: Bujilere sırası ile elektrik dağıtır. (benzinli motor parçası)15- Krank Mili (ana mil): Pistonun doğrusal hareketini,piston kolu yardımıyla dairesel harekete çevirir.16- Piston: Yanma sonucu oluşan gaz basıncını mekanik enerjiye çevirir ve motor zamanlarının meydana gelmesini sağlar.17- Eksantrik (kam) Mili: Distribütöre,subaplara,yağ pompası ve yakıt pompasına hareket verir. 1876, Dr. Otto adındaki Alman mühendis dört zamanlı diye anılan ilk motoru yaptı. "Dört zaman"ın anlamı, bir dönüş sağlamak için motorun ihtiyacı olan dört piston hareketidir. Bir dönüş için krankın iki tam tur yapması gerekir. BEYGİR (KUVVETİ): "Beygir", bir aracın mekanik bir işi yapma gücüne denir. Kısaltması hpdir. Tam tarifi yaklaşık 13,000 kg yükü dakikada 30 cm kaldıracak kuvvet miktarıdır. 1. Motor Tanımı ve Çalışma Prensipleri 14.12.2009 15 Mak.Müh.Mehmet Aslan

AKÜMÜLATÖR (BATARYA) AKÜMÜLATÖR (BATARYA) GÖREVİ: Elektrik enerjisini, kimyasal enerjiye çevirerek depo edenve gerektiğinde kimyasal enerjiyi,elektrik enerjisine dönüştürerek geri veren parçaya akümülatör (batarya) denir. ARIZALAR VE BAKIMLARIAkü bağlantısı yapılırken artı (+) kutup (+) ile (-) kutup eksi (-) ile paralel olarak bağlanmalıdır.Akü takviyesi yapılırken de aynı bağlantı gerçekleştirilmelidir. Dijital göstergeli araçlarda akü takviyesi yapılmaz.(+) kutup başı kalın, (-) kutup başı ince görünüme sahiptir.Kışın akümülatörün donmaması için tam şarj ettirilir.Kutup başlarında meydana gelen oksitlenmelerin temizliği,ılık su veya zımpara ile yapılabilir.Kutup başlarında kısa sürede oksitlenme oluşmaması için bağlantıdan önce kutup başlarına çok az miktarda gres yağı sürülebilir.Elektrolik içerisindeki su zamanla buharlaşarak seviyenin düşmesine sebep olur.Seviye düştüğünde plakaların 1-1,5 cm üzerine kadar saf su ilave edilmelidir.Akünün yüzey kısmı kurur ve temiz olmalıdır.Akü yüzeyinde pisliklerin birikmesi akünün kendiliğinden boşalmasına sebep olur.Herhangi bir yangın esnasında Akü kutup başları sökülmelidir. 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 16 Mak.Müh.Mehmet Aslan

AKÜMÜLATÖR (BATARYA) AKÜMÜLATÖR (AKÜ, BATARYA)Motor çalışmadığı süre içersinde aracın elektrikli alıcıları için ve marş motoru için gerekli olan elektrik enerjisini karşılar. Elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depo eder, gerektiğinde kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. Kontak anahtarını açıp marşa basma süremiz 10–15 saniyedir. Eğer 10–15 saniyeden fazla marşa basılacak olursa akü boşalır. Akü boşaldığında takviye akü kullanmak zorunda kalırız. Takviye yapılacak araç Dijital göstergeli tip ise takviye yapılmaz. Ama dijital göstergeli tip değil ise 12 voltluk akü 12 voltluk diğer aküye paralel ( + kutup ile + kutup, - kutup ile – kutup birbirine bağlanarak) bağlanır. Akünün içine şayet eksilmişse SAF SU ilave edilir. + kutup kalın – kutup incedir. Üzerinde toz, kir pislik varsa, kutup başları oksitli ise ılık su veya sodalı su ile yıkanır. Kutup başları bir daha oksitlenmesin diyorsak, kutup başlarına gres yağı veya vazelin sürülür. Akümülatörün kendiliğinden deşarj olmasının (boşalmasının) sebebi; akünün üst kısmında pisliklerin olması ya da plakaların dökülmesidir. Ayrıca akünün bakımı yapılırken eleman kapak deliklerinin açık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Kışın akünün donmaması için TAM ŞARJ ettirilmelidir. Akünün iki kutup başı üzerine birden dokunacak şekilde bir madeni parça konulursa akü kısa devre olur ve patlar. Araçta bir yangın tehlikesi varsa akünün kutup başı çıkartılır. Alternatörlü tip bir araçta elektrik kaynağı yapılacağı zaman aracın aküsünün bağlantıları sökülmelidir. Aksi takdirde aracın alternatörünü ve elektrikli alıcıları yakabiliriz. 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 17 Mak.Müh.Mehmet Aslan

AKÜMÜLATÖR (BATARYA) AKÜNÜN BAKIMI 1.ELEMAN KAPAK DELİKLERİNİN AÇIK OLUP OLMADIĞI KONTROL EDİLİR.2.ELEKTROLİT SEVİYESİ AZALMIŞSA; SAF SU İLAVE EDİLİR.3.KUTUP BAŞLARININ OKSİTLERİ TEMİZLENİR.4.ÜST KISMINDAKİ PİSLİKLER TEMİZLENİR NOT:A)ILIK SU YADA SODALI SU İLEB)KUTUP BAŞLARI OKSİTLENMESİN DİYE GRES YAĞI SÜRÜLÜRC)AKÜNÜN DEŞARJ OLMASININ SEBEBİ ÜST KISMINDAKİ PİSLİKLERDİR.D)KIŞIN AKÜMÜLATÖRÜN DONMAMASI İÇİN TAM ŞARJ ETTİRİLİR. 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 18 Mak.Müh.Mehmet Aslan

ATEŞLEME SİSTEMİ ATEŞLEME SİSTEMİBenzinli motorun ateşleme siteminin bazı önemli parçaları şunlardır:Akü, kontak anahtarı, endüksyon bobini, distribütör, buji ile distibütör içinde bulunan platin takımı, alçak yüksek gerilim kabloları kondansatör, tevzii makarasıdır. Bezinli motorlarda bujinin görevi ateşlemeyi sağlamaktır. Benzinli motorlarda bulunan distribitörün en önemli görevleri endükdiyon bobininden gelen yüksek voltajı bujilere dağıtmanın yanısıra, pilatin ve meksefe yardımıyla yüksek voltajın oluşumunu sağlamak, ayrıca tevzii makarasıyla da elektrik dağıtımını sağlamaktır.Endüksiyon bobini aküden gelen voltajı 15.000 - 25.000 volta çıkarır. Bıjilere ateşleme sorasna göre akım dağıtan distribütördür. Motor çalışmazken kontak anahtarı, ateşleme durumunda açık unutulursa platin ya da bobin yanabilir.Aracın belirli bir km.'sinden sonra bazı parçaları değişmelidir. Bunlardan biri platin ve bujidir. Ateşleme sistemi ayarlarından biri buji ayarı ve diğeri ise platin ayarı ile avans ayarıdır. Platin meme yapmış ise meksefe (kondansatör) yanabilir. Platin meme yaparsa zımparayla temizlenir.Motorun çalışması sarsıntılı ise, sebebi buji kablolarından birinin çıkmış olması olabilir. Benzinli bir motorda normal yanma olmamasının sebeplerinden biri bujilerin normal eteşleme yapmaması,bir diğeri de platin ayarının bozuk olması ayrıca bujilerin kurum bağlanmış olmasıdır.Bujiler ayarsız ve aşınmış ise motor çekişten düşer.Buji ayarları yanlış yapılmış bir aracın egzost dumanı siyahtır.Motorun egzostundan siyah duman çıkması durumunda karışım oranı da kontrol edilmelidir. 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 19 Mak.Müh.Mehmet Aslan

ATEŞLEME SİSTEMİ 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 20 Mak.Müh.Mehmet Aslan

14.12.2009 21 Mak.Müh.Mehmet Aslan ATEŞLEME SİSTEMİ 2.Ateşleme Sistemi

14.12.2009 22 Mak.Müh.Mehmet Aslan

14.12.2009 23 Mak.Müh.Mehmet Aslan

ATEŞLEME SİSTEMİ ATEŞLEME SİSTEMİBenzinli motorun ateşleme siteminin bazı önemli parçaları şunlardır:Akü, kontak anahtarı, endüksyon bobini, distribütör, buji ile distibütör içinde bulunan platin takımı, alçak yüksek gerilim kabloları, kondansatör, tevzii makarasıdır. Bezinli motorlarda bujinin görevi ateşlemeyi sağlamaktır. Benzinli motorlarda bulunan distribitörün en önemli görevleri endüksiyon bobininden gelen yüksek voltajı bujilere dağıtmanın yanısıra, pilatin ve meksefe yardımıyla yüksek voltajın oluşumunu sağlamak, ayrıca tevzii makarasıyla da elektrik dağıtımını sağlamaktır.Endüksiyon bobini aküden gelen voltajı 15.000 - 25.000 volta çıkarır. Bujilere ateşleme sonrasına göre akım dağıtan distribütördür. Motor çalışmazken kontak anahtarı, ateşleme durumunda açık unutulursa platin ya da bobin yanabilir.Aracın belirli bir km.'sinden sonra bazı parçaları değişmelidir. Bunlardan biri platin ve bujidir. Ateşleme sistemi ayarlarından biri buji ayarı ve diğeri ise platin ayarı ile avans ayarıdır. Platin meme yapmış ise meksefe (kondansatör) yanabilir. Platin meme yaparsa zımparayla temizlenir.Motorun çalışması sarsıntılı ise, sebebi buji kablolarından birinin çıkmış olması olabilir. Benzinli bir motorda normal yanma olmamasının sebeplerinden biri bujilerin normal ateşleme yapmaması,bir diğeri de platin ayarının bozuk olması ayrıca bujilerin kurum bağlanmış olmasıdır.Bujiler ayarsız ve aşınmış ise motor çekişten düşer.Buji ayarları yanlış yapılmış bir aracın egzost dumanı siyahtır.Motorun egzostundan siyah duman çıkması durumunda karışım oranı da kontrol edilmelidir. 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 24 Mak.Müh.Mehmet Aslan

ATEŞLEME SİSTEMİ (BENZİNLİ VE DİZEL MOTOR) ATEŞLEME SİSTEMİ (BENZİNLİ VE DİZEL MOTOR) SİSTEMİN GÖREVİ: Benzinli motorlarda yanma odasında sıkıştırılmış olan 1/15 oranındaki yakıt ile havanın ateşlenmesini sağlayan sistemdir. SİSTEMİN ÇALIŞMASI :Kontak anahtarının açılıp marşa basılmasıyla, Akümülatörden gelen 6 veya 12 voltluk akım platin kontaklarının açılmasıyla endüksiyon bobini üzerine yönlenir. Endüksiyon bobini gelen akımı yüksek gerilime çıkartarak oluşan yüksek gerilim endüksiyon bobini tepe kulesinden distribütöre geçer. Distribütör ise gelen yüksek gerilimli akımı sırasıyla bujilere dağıtır ve akım buji tırnakları arasında kıvılcıma dönüşerek yanma odasındaki karışımın ateşlenmesi sağlanmış olur. Ateşlemenin sağlanması tamamıyla oluşan yüksek gerilimli akıma bağlıdır. Yüksek gerilimli akım oluşmadığı sürece bujilerin ateşleme yapması mümkün değildir. ATEŞLEME SİSTEMİ PARÇALARI VE GÖREVLERİ1-AKÜMÜLATÖR : Endüksiyon bobinine gerekli olan 12 voltluk akımın iletimini sağlar.2-KONTAK ANAHTARI : Araç üzerine elektrik akımının iletilmesini veya kesilmesini sağlayan elektrikli anahtardır. Araç üzerinde göstergeler, ateşleme sistemi, marş sistemi gibi elektrik devrelerinin ana şalteridir.3-ENDÜKSİYON (ATEŞLEME) BOBİNİ: Akümülatörden gelen 6 veya 12 voltluk gerilimi, 15.000 ile 25.000 volta yükselten parçadır.4-DİSTRİBÜTÖR : İçerisinde bulunan hareketli parçalar vasıtasıyla endüksiyon bobininden gelen yüksek gerilimli akımı sırası ile bujilere dağıtır. Distribütörün içerisindeplatin, meksefe (kondansatör) ve tevzi makarası bulunur. Platin : Açılıp Kapanma hareketi vasıtasıyla bobinin yüksek gerilim oluşturmasına yardımcı olur. Meksefe(Kondansatör) : Platinin yüksek gerilim karşısında zarar görmesini engeller. Tevzi Makarası : Yüksek gerilimin ateşleme sırasına göre bujilere dağıtımını sağlar.5- BUJİ : Yanma odalarında elektrik kıvılcımı sağlayarak ateşlemeyi gerçekleştirir.ATEŞLEME SİSTEMİNDE YAPILAN AYARLAR1- Buji (tırnak) ayarı2- Platin ayarı3- Avans ayarı Bu ayarlar bozuk olursa ; Araç tekleyerek, düzensiz çalışır Motor çekişten düşer Yakıt sarfiyatı artar 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 25 Mak.Müh.Mehmet Aslan

ATEŞLEME SİSTEMİ 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 26 Mak.Müh.Mehmet Aslan

ATEŞLEME SİSTEMİ ATEŞLEME SİSTEMİ: Ateşleme sistemi sadece benzinli motorlarda bulunan bir sistemdir. Sınavlarda en çok sorulan ve parçalarının isimleri cevap şıklarında devamlı kullanılan bir sistemdir: Bu sistemi çok iyi öğrenmemiz. Gerekmektedir. Bilindiği gibi benzinli motorlarda akünün voltajı 12 volttur. Akünün voltajının yükseltilmesi, silindirler içersinde bulunan yakıt-hava karışımının da sırası geldikçe ateşlenmesi gerekir. İşte bu işlemleri benzinli motorlarda ateşleme sistemi sağlar.Parçaları ve görevleri:Buji: Silindirler içersinde bulunan Yakıt-Hava Karışımını sıkıştırma zamanı sonunda kıvılcım çaktırmak suretiyle ateşlemeye yarar. Endüksiyon (Ateşleme) Bobini: Akünün (Akümülatör-Batarya) 12 Volt olan voltajını 15.000 – 25.000 volta yükseltmeye( İndüklemeye) Yarar. Distribütör: Türkçe karşılığı dağıtıcı olan distribütör; ateşleme sırasına göre bujilere yüksek voltajı dağıtmaya yarar. Distribütörün içersinde ise 3 adet parça bulunur: Platin, Meksefe(kondansatör) ve Tevzi makarası NOT: Motor Çalışmazken kontak anahtarı ateşleme durumunda açık unutulursa; Endüksiyon bobini yanar ya da platin yanar(meme yapar). Platin yanmış (meme yapmış ) ise muhtemel arıza meksefe dedir. Ateşleme sisteminde BUJİ, PLATİN ve AVANS ayarı yapılır.  Elektronik manyetolu ateşleme sistemlerinde, distribütörün içinde bulunan platin ve meksefe(kondansatör) bulunmaz. Motor sarsıntılı çalışıyorsa buji kablolarından biri çıkmıştır, vuruntulu çalışıyorsa avans ayarı bozuktur. 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 27 Mak.Müh.Mehmet Aslan

ATEŞLEME SİSTEMİ MEYDANA GELEN BASİT ARIZALAR VE GİDERİLMESİPlatin meme yapmışsa ( çene kısımları erimişse) ; meksefe arızalıdır, meme yapan kısımlar zımpara ile temizlenmelidir. Platinler belirli kilometreler sonucunda değiştirilebilen parça gurubundadır.Bujiler kurum bağlamış ise; kurum bağlayan kısımlar tel fırça ile temizlenir. Buji kablolarından birinin yerinden çıkması, bujilerin kurum bağlaması, buji ayarlarının bozuk olması sonucunda araç tekleyerek ve düzensiz çalışma gösterir.Kontak anahtarı motor çalışmazken ateşleme konumunda açık unutulursa endüksiyon bobini yanar, platin yanar ve akü boşalır.Ateşleme sistemi aksamı ıslanırsa, ateşleme gerçekleşmezDistribütör kapağı çatlarsa motor çalışmaz.Yanma problemi olan artça egzozda Siyah duman görülür. ELEKTRONİK ATEŞLEME SİSTEMİ Elektronik ateşleme sisteminde platinsiz ateşleme sağlanır, bu ateşlemede platin yoktur. Klasik ateşlemeden farkı ise; Platin ayarı yapılmaz. 2.Ateşleme Sistemi 14.12.2009 28 Mak.Müh.Mehmet Aslan

YAKIT SİSTEMİ YAKIT SİSTEMİBenzinli motorun yakıt sisteminin parçalarından bazıları şunlardır:yakıt deposu, yakıt pompası, yakıt göstergesi, karbüratör, hava filtresi, emme manifoltu. Dizel motorun yakıt sisteminin parçalarından bazıları şunlardır: yakıt deposu, besleme pompası, mazot filtresi, enjeksyon pompası, enjektör, ısıtma kızdırma bujileri, yakıt göstergesi. Hava filtresinin görevi, karbüratöre giren havayı süzmek ve ve sessiz emiş sağlamaktır. Hava filtresinin tıkanmasını önlemek için basınçlı hava ile temizlemeliyiz. Öte yandan, hava filtresi tıkalı olan motor zengin karışımla çalışır. Filtre yine de temzilenmeden motor hala çalıştırılırsa motor boğulur. Karbüratör, emme manifoltu üzerindedir ve sadece benzinli motorlarda olur. Benzin-Hava karışımını ayarlar. Karbüratörin karıştırma oranı 1/15'tir. Jikle devresinin görevi, soğuk havalarda motorun çabuk çalışmasını sağlamaktır. Jikle devresi karbüratörde bulunur. Jikle kelebeği, karbüratörün hava giriş deliği önünde bulunur. Yağ filtresi yağı süzer ve temizler. Silindir içindeki yanmış gazlar egzostmanifoldu ile dışarı atılır. Egzost susturucusu, basınçlı olarak çıkan yanlış gazların sesini azaltır. Eğer aracın egzostundan fazla ses çıkıyorsa susturucu patlak olabilir. Supap ayarı, en önemli motor ayarlarından biridir. Soğuk ve sıcak ayar olarak ikiye ayrılır. Bir aracı kış şartlarına hazırlarken en önemli noktalardan biri hava filtresini kışlık pozisyona almak ve otomatik jikle kışlık pozisyonuna çevirmektir. Araçta yakıt ikmali yapılırken motor stop edilir. Ayağımızı gaz pedalından çeksek bile motorun hala çalışmasını sağlayan devre rölanti devresidir. Yakıtın içinde toz-su-pislik vs. varsa motor tekleyerek çalışır. Yakıt sistemi ayarlarından biri rölanti ayarıdır. Boğulmuş bir motoru çalıştırmak için gaz pedalına sonuna kadar basılarak marş yapılır. Motor ısınıca stop ediyorsa karbüratöre de bakılmalıdır. 3. Yakıt Sistemi 14.12.2009 29 Mak.Müh.Mehmet Aslan

YAKIT SİSTEMİ 3. Yakıt Sistemi 14.12.2009 30 Mak.Müh.Mehmet Aslan

14.12.2009 Mak.Müh.Mehmet Aslan 31 YAKIT SİSTEMİ 3. Yakıt Sistemi

YAKIT SİSTEMİ Araç kulanırken yakıt tasarrufu için hava filtresi temizlenmeli,Karbüratör ayarları yapılmalı,Jikle devresi açık unutulmamalıdır,Rölanti yüksek olmamalıdır,Eskimiş bujiler temizlenmeli,Lastik hava basınçları normal olmalıdır,Fren ayarlarının sıkı olmaması,Uygun viteste gidilmesi,Debriyaj kaçırması olmamalıdır,Saatte 90/100 km hızın geçilmemesigerekmektedir. Aracın fazla yakıt yaktığını anlamak için eksozuna bakılır. Eğer egzostrengi siyahsa fazla yakıt yakıyor olabilir. 3. Yakıt Sistemi 14.12.2009 33 Mak.Müh.Mehmet Aslan

YAKIT SİSTEMİ NOT: Bir motorun çalışabilmesi için 4 tane zamanın sırası ile gerçekleşmesi gerekir. Bu zamanlar sırası ileEMME--SIKIŞTIRMA--ATEŞLEME(İŞ)—EKSOZzamanlarıdır. Sınavlarda bu sıralama sorulmaktadır. Benzinli motorlarda emme zamanında silindirlere yakıt-hava karışımı-dizelde sadece hava alınır; benzinlide yakıt-hava karışımı-dizelde sadece hava sıkıştırılır; benzinli motorlarda yakıt-hava karışımı buji ile ateşlenir-dizel motorlarda sıkışan hava üzerine mazot püskürtülerek yanma sağlanır ve iş elde edilir; her iki motorda yanmış gazlar EKSOZ zamanında dışarı atılır.>Benzinli motorlarda bulunan yakıt sistemi parçası olan KARBÜRATÖR de 2 önemli devre vardır. Jikle devresi ve Rölanti devresi>Jikle devresi kışın soğuk havalarda benzinli motorları kolay çalıştırmak için zengin karışım hazırlayan bir devredir. Karbüratörün hava giriş deliği önünde bulunur. >Rölanti devresi ise yakıt sisteminde yapılan rölanti ayarı ile ilgilidir. Vites boşta iken gaza basmadan motorun çalıştığı devreye rölanti devri denir bizde karbüratörde yakıt sistemi ayarı olarak rölanti ayarı yaparız. Karbüratör emme manifoldu üzerinde bulunur. Karbüratöre giren havayı temizleyen filtre HAVA filtresi dir. Hava filtresi tıkalı ise motor boğulur ve motor Zengin karışım ile çalışır. Boğulmuş motoru kolay çalıştırmak için Gaz pedalı sonuna kadar basılarak marşa basılır.> Dizel motorlarda kışın soğuk havalarda motoru kolay çalıştırmak için kızdırma(ısıtma) bujileri kullanılır. Dizel motorlarla ilgili kışın diye bir soru ile karşılaştığımız zaman sınavda hemen aklımıza ısıtma(kızdırma) bujileri gelmesi gerekir.YAKIT SİSTEMİNİN hava yapmasının sebepleri şunlardır: 1) Yakıt deposunda yakıtın tamamen bitmesi.2) Yakıt borularında ve rekorlarında kaçak olması.3) Yakıt filtresinin sökülmesi, temizlenmesi ya da değiştirilmesi.4) Yakıt borularının sökülmesi değiştirilmesi.5) Mazot pompasının ya da besleme pompasının sökülmesi ya da değiştirilmesi. 3. Yakıt Sistemi 14.12.2009 34 Mak.Müh.Mehmet Aslan

YAKIT SİSTEMİ BENZİNLİ MOTORLARDA YAKIT SİSTEMİ SİSTEMİN GÖREVİ: Motorun ihtiyacı olan benzini depolar ve depodaki benzinin hava ile birleşerek yanma odalarına 1/15 benzin + hava karışımı olarak gitmesini sağlayan sistemdir. SİSTEMİN ÇALIŞMASI: Motorun çalışmasına bağlı olarak; yakıt pompası (yakıt otomatiği) hareketini eksantrik milinden alarak depodaki yakıtı belirli bir basınçla karbüratöre getirir. Karbüratöre ulaşan yakıt hava ile karışarak emme manifolduna oradan da yanma odalarına iletilir.YAKIT SİSTEMİ PARÇALARI VE GÖREVLERİ1- YAKIT DEPOSU : Aracın ihtiyacı olan yakıtı temiz bir şekilde depo eder.2- ŞAMANDIRA : Yakıt deposu içerisinde bulunan ve depodaki yakıt seviyesini yakıt göstergesine ileten parçadır.3- YAKIT GÖSTERGESİ : Hareket halinde iken sürücüye depodaki yakıt hakkında bilgi veren uyarı göstergesidir.4- YAKIT POMPASI (YAKIT OTOMATİĞİ) : Depodaki yakıtın emilerek karbüratöre iletilmesini sağlayan, (depodaki yakıta hareket veren) parçadır. Hareketini eksantrik milinden alan yakıt pompası yer olarak yakıt deposu ile karbüratör arasındadır.5- YAKIT FİLTRESİ : Depodan gelen yakıtın içerisindeki toz ve tortuların süzülüp temizlenmesini sağlar.Filtre yer olarak yakıt deposu ile yakıt pompası arasında, bazı motorlarda da yakıt pompası ile karbüratör arasında da bulunabilir.6- HAVA FİLTRESİ : Karbüratöre giren havanın temizliğini sağlar. Hava filtreleri kuru tip ve yağlı tip olarak iki çeşittir. Yer olarak karbüratörün üzerindedir.7- KARBÜRATÖR : Motor için gerekli olan 1/15 oranındaki yakıt ile havanın ayarlanmasını sağlayan parçadır. Yer olarak emme manifoldununüzerinde bulunur.8- MANİFOLD : Motor içerisinde toplama ve dağıtma görevi yaparlar. İki çeşit manifold vardır.Emme Manifoldu : Karbüratörden gelen yakıt + hava karışımının emme subabına iletilmesini sağlar.Egzoz Manifoldu : Egzoz subabından gelen yanmış gazları egzoz borusuna iletir.9- JİKLE KELEBEĞİ : Soğuk havalarda motorun rahat çalışabilmesi için zengin karışımı hazırlayan tertibattır. Yer olarak karbüratörün üzerinde hava giriş deliği önünde bulunur. KARIŞIM ÇEŞİTLERİ1- Normal Karışım : Karbüratörün hazırlamış olduğu 1/15 oranındaki karışımdır.2- Zengin Karışım : Karbüratörün hazırlamış olduğu karışımda yakıtın fazla havanın az olduğu karışımdır.3- Fakir Karışım : Karbüratörün hazırlamış olduğu karışımda yakıtız az havanın fazla olduğu karışımdır.YAKIT SİSTEMİNDE YAPILAN AYARLAR1- Otomatik jikle yazlık- kışlık ayarı2- Hava filitresi yazlık- kışlık ayarı3- Rölanti ayarı Bu ayarlar bozuk olursa; Yakıt sarfiyatı artar Egzozdan siyah renkte duman çıkar Motor boğulur 3. Yakıt Sistemi 14.12.2009 35 Mak.Müh.Mehmet Aslan

YAKIT SİSTEMİ MEYDANA GELEN BASİT ARIZALAR VE GİDERİLMESİHava filtresi tıkanmış ise ; Motor zengin karışımla çalışır, Egzoz dumanı siyah çıkar. Kuru tip hava filtrelerinin temizliği basınçlı hava ile, yağlı tip hava filtrelerinin temizliği gaz yağı ile yapılmalıdır.Jikle çekik bırakılırsa ; motor zengin karışımla çalışır, motor boğulabilir, egzozdan siyah renkte duman çıkar. Belirli kilometre sonrasında hava filtresi ve yakıt filtresi değiştirilmelidir. Motor ısındığında stop etmeler gözleniyorsa karbüratör ayarının kontrol edilmesi gerekir. Boğulmuş bir motoru çalıştırabilmek için birkaç dakika beklendikten sonra gaz pedalına sonuna kadar basılarak marş yapılır. Araçta yakıt ikmali (yakıt alırken) yapılırken motor stop edilir. Rölanti devresinin yükselmesi aracın zengin karışımla çalıştığını, yakıt sarfiyatı oluştuğunu gösterir. Rölanti devresinin düşük olması aracın fakir karışımla çalıştığını gösterir. Rölanti devresi düşük olan araçta teklemeler meydana gelir ve ayak gaz pedalından çekildiği anda araç stop eder. Rölanti devresi motorun kendi kendine çalıştığı devredir. 3. Yakıt Sistemi 14.12.2009 37 Mak.Müh.Mehmet Aslan

YAKIT SİSTEMİ DİZEL MOTORLARDA YAKIT SİSTEMİ Çalışma prensibi aynen benzinli motorlar gibidir. Ancak dizel motorlarda parça farkı vardır ve ateşleme tekniği farklıdır. Burada bujiler gibi kıvılcımlı ateşleme yoktur, sıkıştırılmış havanın üzerine enjektörler vasıtasıyla mazot püskürterek ateşleme sağlanır.BELLİ BAŞLI PARÇALARI1- YAKIT DEPOSU : Yakıtın depolanmasını sağlayan parçalardır.2- BESLEME POMPASI : Yakıt deposundaki mazotun (motorin) emilerek enjeksiyon pompasına iletilmesini sağlar.3- YAKIT FİLTRESİ : Enjeksiyon pompasına giden mazotu temizler.4- ENJEKSİYON POMPASI : Besleme pompasından gelen yakıtı yüksek basınçla enjektörlere gönderir.5- ENJEKTÖR : Enjeksiyon pompasından gelen yakıtı yanma odaları içerisinde sıkıştırılmış havanın üzerine atomize bir şekilde püskürtür.6- ALÇAK BASINÇ, YÜKSEK BASINÇ VE GERİ DÖNÜŞ BORULARI: Depodaki yakıtı besleme pompasına, filtrelere, ve yakıt enjeksiyon pompasına kadar ulaşmasını sağlayan borulara alçak basınç boruları , enjeksiyon pompasından çıkan yüksek basınçlı yakıtın enjektörlere ulaşmasını sağlayan borulara yüksek basınç boruları ,. besleme pompasının bastığı yakıtın fazlasını depoya taşıyan borulara ise geri dönüş borusu denir.7- HAVA FİLTRESİ : Motor içerisine giren havanın temizlenmesini sağlar. Genellikle yağlı tip hava filtresi kullanılır.8- KIZDIRMA (ISITMA) BUJİLERİ : Soğuk havalarda motorun rahat çalışmasını sağlar. MEYDANA GELEN BASİT ARIZALAR VE GİDERİLMESİ Dizel motorlar hava yaparsa motor çalışmaz. Hava yapma sebepleri ; Depodaki yakıtın tamamen bitmesi Yakıt borularının delinmesi Yakıt filtresinin sökülmesi ve temizlenmesi Dizel motorun yakıt deposunun suyu günlük olarak alınmalıdır. Su alınmaz ise kışın yakıt donar ve motor hava yapar. Hava filtresi belirli kilometrede değiştirilmeli yada temizlenmelidir. Hava filtresi tıkalı ise egzozdan siyah renkte duman çıkar Yakıt filtresi belirli kilometrede değiştirilmelidir.EGZOZ SİSTEMİ GÖREVİ : Silindirler içerisindeki yanmış gazların dışarıya tahliye edilmesini sağlar.BELLİ BAŞLI PARÇALARI1. EGZOZ SUBABI : Silindirlerdeki yanmış gazları egzoz manifolduna iletir.2. EGZOZ MANİFOLDU : Yanmış gazların egzoz borusuna iletilmesini sağlar3. EGZOZ BORUSU : Yanmış gazların dışarıya atılmasını sağlar.4. EGZOZ SUSTURUCUSU : Basınçlı olarak silindirlerden çıkan yanmış gazların sesini azaltır. Egzozdan aşırı ses geliyorsa egzoz susturucusu veya egzoz borusu delinmiştir 3. Yakıt Sistemi 14.12.2009 39 Mak.Müh.Mehmet Aslan

Başlangıç1 38

Recommended

Recommended

More Related Content

More from B35 Yapı

More from B35 Yapı (20)

Başlangıç1 38