2. ტესტის რაობა
ტესტი - ეს არის დავალებათა
ერთობლიობა, რომელიც მოსწავლის
ცოდნისა და უნარების
შესაფასებლად იქმნება.
3. პედაგოგის მიერ შედგენილი ტესტი შეიძლება
იყოს:
ჰომოგენიური ჰეტეროგენული
ერთგვაოვანი არაერთგვაროვანი
4. ჰომოგენიური (ერთგვაროვანი)
პედაგოგიური ტესტი ერთი საგნის დავალებისაგან
შედგება.
ჰეტეროგენიული (არაერთგვაროვანი)
პედაგოგიური ტესტი რამდენიმე საგნის
დავალებებისგან შედგება.
5. ნორმასა და კრიტერიუმზე
ორიენტირებული ტესტები
• ნორმაზე ორიენტირებული ტესტის დროს
კონკრეტული მოსწავლის მონაცემი
დარდება ნორმას ან სხვა მისი მსგავსი
მოსწავლის მიერ შესრულებულ ნამუშევარს.
• კრიტერიუმზე ორიენტრებული ტესტის
დროს მოსწავლის ქულის შედარება ხდება
კრიტერიუმთან, ანუ დგინდება, რამდენად
კარგად ასრულებს მოსწავლე გარკვეულ
საქმიანობას და რა ცოდნას ფლობს.
7. ტესტირების ძლიერი მხარეები
• ობიექტურია;
• სამართლიანია, რადგან ყველა მოსწავლე
თანაბარ პირობებშია;
• საშუალებას იძლევა გავიგოთ, როგორ
არის დაძლეული თითოეული
მოსწავლის მიერ მთელი მასალა და არა
მხოლოდ გარკვეული ნაწილი;
• ეფექტურია დროის ეკონომიის
თვალსაზრისით.
8. ტესტირების სუსტი მხარეები
• შედგენა ხანგრძლივი და შრომატევადი პროცესია;
• არ იძლევა საკითხში ჩაღრმავების საშუალებას;
• მაღალია შემთხვეთობის ალბათობა;
• ნაკლებად იძლევა მაღალი დონის და შემოქმედბითი
უნარების შეფასების შესაძლებლობას;
• მოსწავლის ინდივიდუალური სწავლის სტილის
გათვალისწინება ძნელია;
• არ გვაძლევს მასალის ვერდაძლევის მიზეზების
დადგენის შესაძლებლობას;
• შეიძლება გავლენა მოახდინოს ემოციურმა
მდგომარეობამ.
9. ტესტური დავალებების ტიპები
• “ჭეშმარიტია-მცდარია” ტიპის
დავალებები;
• არჩევითპასუხიანი დავალებები;
• შესაბამისობის დავალებები;
• დავალება სწორი თანამიმდევრობის
დადგენაზე;
• დავალება ღია დაბოლოებით.
10. ტესტური დავალებების ტიპები
დახურული ტიპის ტესტური
დავალება
ღია ტიპის ტესტური დავალება
“ჭეშმარიტია-მცდარია” ტიპის
ტესტური დავალება
ტესტური დავალება ღია
დაბოლოებით
ტესტური დავლება მრავალი
არჩევითი პასუხით
ესსე
ტესტური დავალება
შესაბამისობის დამყარებაზე
ტესტური დავალება სწორი
თანმიმდევრობის დადგენაზე
11. “ჭეშმარიტია-მცდარია” ტიპის ტესტური დავალება
რაობა
`ჭეშმარიტია-მცდარია- ტიპის ტესტური დავალება დახურული ტიპის
დავალების ერთ-ერთი ფორმაა,რომელსაც ორი შესაძლო პასუხი აქვს. ამ
შემთხვევაში სტუდენტმა უნდა შეაფასოსმტკიცებულებისჭეშმარიტება ან
მცდარობა;
ტესტურ დავალებას თან ახლავს ინსტრუქცია:”შემოხაზეთ სწორი პასუხი”.
გამოყენება
`ჭეშმარიტია-მცდარია-ტიპის დავალება, ჩვეულებრივ, მაშინ გამოიყენება,
როდესაც დიდი მოცულობის მასალის ცოდნა დროის დროის მცირე
მონაკვეტშია გადასამოწმებელი და ისეთ დებულებებს, მტკიცებულებებს
ვამოწმებთ, რომელთაცორი ლოგიკური პასუხი აქვთ. ტესტები სკმაოდ
პოპულარულია, რაც ძირიტადად იმითაა გამოწველი რომადვილია
შესაქმნელად და ასევე ნაკლები დრო სჭირდებამათ შევსებას.
12. „WeSmaritia-mcdaris“ tipis testuri davaleba
მაგალითები
1. zondisa da kaTeteris dezinfeqciis dros gamoiyeneba
qloraminis 3%-იანი xsnari
a) WeSmaritia b) mcdaria
2. cximebi citoplazmis struqturuli elementebia
a) WeSmaritia b) mcdaria
13. “ჭეშმარიტია-მცდარია”
ძლიერი მხარე სუსტი მხარე
მოკლეა და შევსებას
დიდი დრო არ სჭირდება
სწორი პასუხის
გამოცნობის ალბათობა
50%
სწრაფი დიაგნოსტირების
საშუალებაა
რთულია
მტკიცებულებათა
ფორმულირება
ადვილია ქულების
დათვლა
ვერ ზომავს მაღალ
სააზროვნო უნარებს
სანდოობისათვის დიდი
რაოდენობის ასეთი
ტესტის შედგენაა საჭირო
ძნელია მოსწავლეთა
სელექცია
14. რეკომენდაციები
• წინადადებები უნდა იყოს მოკლე, მკაფიო და
ნათელი;
• დებულებები ერთმნიშვნელოვნად მცდარი ან
სწორი უნდა იყოს;
• არ უნდა იყოს ზოგადი და ყველაფრის მომცველი;
• დავალებათა თანაბარი რაოდენობა უნდა იყოს,
თუმცა დასაშვებია: მცდარი - 60%, სწორი - 40%;
• არ გამოვიყენოთ ორმაგი უარმყოფელი
დებულებები;
• შემთხვევითობის გამოსარიცხად რაოდენობა
გავზარდოთ;
• არ შევიტანოთ ტრივიალური საკითხები.
15. testuri davaleba mravali arCeviTi pasuxiT
raoba •davaleba ori nawilisagan Sedgeba: pirobis, romelic-
Camoyalibebulia SekiTxvis an mtkicebulebis saxiT da pasuxebis variantebisagan, romelTa
Soris moswavlem swori pasuxi unda airCios.
•savaraudo pasuxebis raodenoba ZiriTadad oTxi an xuTia.
•davalebas Tan axlavs instruqcia:`SemoxazeT swori pasuxi”. sabolood xdeba pasuxebis
Sedareba testis `gasaRebTan~ da swori pasuxebis mixedviT qulebis daTvla.
gamoyen
eba
testuri davaleba mravali arCeviTi pasuxiT gamoiyeneba maSin, rodesac gvsurs SevafasoT
moswavlis momzadeba, faqtobrivi codnidan dawyebuli SefasebiT damTavrebuli. aseT
davalebebs, ufro metad, iyeneben maRal klasebSi.
16. testuri davaleba mravali arCeviTi pasuxiT
მაგალითები
1 რა ზომის ფორმებში იღებენ ბეტონის ნიმუშებს სიმტკიცის
დასადგენად?
ა) 10 X 10 X 10 სმ ბ) 15 X 15 X 15 სმ
გ) 20 X 20 X 20 სმ დ) 25 X 25 X 25 სმ
2 რომელ კერძს უმატებენ მომზადებისას თეთრ ღვინოს?
ა) ხორცის ბ) თევზის
გ) ბოსტნეულის დ) ქათმის
17. არჩევითპასუხიანი
ძლიერი მხარეები სუსტი მხარეები
მოსახერხებელია ყველა
დონის კოგნიტური უნარის
გასაზომად
შედგენას დიდი დრო
სჭირდება
დიდი მოცულობის
მასალის შემოწმება
შეიძლება შედარებით
მცირე ზომის ტესტით
რთულია სავარაუდო
პასუხების
(განსაკუთრებით მცდარის,
ე.წ. დისტრაქტორების)
ფორმულირება
ქულების მინიჭება
ადვილია და ობიექტურობა
გარანტირებულია
არსებობს ერთზე მეტი
სწორი პასუხის არსებობის
საშიშროება.
პასუხების შემთხვევითი
გამოცნობის ალბათობა
მცირეა
18. რეკომენდაციები
• პირობა მარტივი ენით უნდა იყოს ჩამოყალიბებული;
• სავარაუდო პასუხები უნდა იყოს ერთნაირი სიგრძის;
• პირობა ორმაგი უარმყოფელი მტკიცებულებით არ უნდა
იყოს ფორმულირებული;
• სასურველი არ არის ისეთი სიტყვების გამოყენება,
როგორებიცაა: “ყველა”, “არც ერთი”, “არასდროს”,
“ყოველთვის”;
• გამოცნობის გასართულებლად შესაძლებელია
მსგავსების გაზრდა პასუხებს შორის;
• სასურველია ერთ გვერდზე განთავსდეს;
• პასუხები ანბანის ან რაიმე ლოგიკის მიხედვით უნდა
იყოს დალაგებული.
20. testuri davaleba Sesabamisobis damyarebaze
მაგალითი
მარცხენა სვეტში მოცემულია სხვადასხვა საზომი
ერთეულები, ხოლო მარჯვენაში- მათი სახელწოდებები.
მარცხენა სვეტში ყოველ პუნქტის წინ ჩწერეთ ასო, რომელიც
მარჯვენა სვეტში მოცემული ვარიანტებიდან სწორ პასუხს
შეესაბამება:
................ 1. ტემპერატურის საზომი ერთეული ა. ბარი
................ 2. ძალის საზომი ერთეული ბ. ბაიტი
................. 3. ინფორმაციის საზომი ერთეული გ. ვატი
................ 4. წნევის საზომი ერთეული დ. ნიუტონი
................ 5. სიმძლავრის საზომი ერთეული ე. კელვინი
21. შესაბამისობის დავალებები
ძლიერი მხარეები სუსტი მხარეები
ადვილია ქულების დათვლა რთულია ინსტრუქციის
ფორმულირება
მოსახერხებელია, როცა
გვაინტერესებს ფაქტებს შორის
კავშირის დადგენა
რთულია დავალების
ფორმულირება
დაბალია სწორი პასუხების
შემთხვევითი გამოცნობის
ალბათობა
დავალებები ფოკუსირებულია
უფრო მეხსიერებაზე, ვიდრე
მაღალი დონის უნარებზე
22. რეკომენდაციები
• დავალებას უნდა ახლდეს ინსტრუქცია, რა ევალება
მოსწავლეს, შეიძლება თუ არა ერთი და იმავე პასუხის
რამდენჯერმე გამოყენება;
• რა ფორმით დაამყაროს მიმართება პასუხებსა და
პირობებს შორის (დახაზოს, ჩაწეროს თუ სხვა);
• პასუხი და პირობა არ უნდა იყოს თანაბარი;
• ყველა პირობა უნდა იყოს დანომრილი, პასუხები კი -
ასოებით აღნიშნული;
• უნდა იყოს მოკლე და ჰომოგენური;
• უნდა განთავსდეს ერთ გვერდზე;
• არ უნდა შეიცავდეს რაიმე ტიპის მინიშნებას, რაც
გააადვილებს სწორი პასუხის ამოცნობას.
23. testuri davaleba swori Tanmimdevrobis damyarebaze
raoba •testuri davalebis es tipi mimarTulia movlenebis, procesebis Tanmimdevrobis codnaze.
davalebaSi SemTxveviTi (areuli) TanmimdevrobiT CamoTvlilia
garkveuli moqmedebebi, procesebi, elementebi da moswavles moeTxoveba maTi garkveuli
principiT dalageba.
•msgavsi tipis davalebebs Tan erTvis Semdegi saxis instruqcia: `daamyareT swori
Tanmimdevroba.~
gamoyene
ba
•aseTi saxis davaleba im SemTxvevaSi gamoiyeneba, rodesac gvinda gavarkvioT, ramdenad
kargad icis moswavlem garkveuli movlenebisa Tu procesebis Tanamimdevroba. procesebs Tu
movlenebs erTi swori
Tanamimdevroba unda hqondes.
25. სწორი თანამიმდევრობის დადგენა
ძლიერი მხარეები სუსტი მხარეები
ორიენტირებულია არა
მარტო ცოდნაზე,
არამედ ანალიზისა და
სინთეზის ოპერაციების
გამოყენებაზე.
ყველა
დისციპლინისათვის
რთულია ამ ტიპის
დავალების შედგენა.
26. რეკომენდაციები
• შეარჩიეთ ისეთი დავალება,
რომელშიც თანამიმდევრობის
დაცვას არსებითი მნიშვნელობა აქვს;
• ტესტურ დავალებას გაუკეთეთ
მარტივი და გასაგები ინსტრუქცია.
29. ღია დავალება მოკლე პასუხით
ძლიერი მხარეები სუსტი მხარეები
ადვილია შედგენა დავალების სირთულის დონე
ნაკლებია, ზომავს უფრო
გახსენებას, ვიდრე მაღალი დონის
სააზროვნო უნარებს.
ნაკლებია სწორი პასუხის
შემთხვევით გამოცნობის
ალბათობა
შევსებას სჭირდება უფრო
ნაკლები დრო, ვიდრე
არჩევითპასუხიანს
ეფექტურად ზომავს დაბალი
დონის სააზროვნო უნარებს
30. რეკომენდაციები
• ენა უნდა იყოს მაქსიმალურად გასაგები
და არაორაზროვანი;
• რეკომენდებულია ტექსტი პირდაპირ არ
იყოს აღებული მასალიდან;
• სასურველია გამოტოვებული სიტყვა
/სიტყვები იყოს წინადადების ბოლოსკენ
და არა თავში.
31. ese
SezRuduli pasuxis ese •aseTi ese tardeba klasSi da ar moiTxovs Zalian vrcel pasuxs; davalebis Sesrulebis dro
gansazRvrulia, magaliTad, 1 sT-iT;
•SezRuduli pasuxis esesaTvis SeiZleba, magaliTad, amgvari sakiTxis gamoyeneba:
SemoTavazebuli ori Temidan airCieT erT-erTi da gamoTqviT Tqveni azri, ramdenad
eTanxmebiT an ar eTanxmebiT mocemul Tvalsazriss. axseniT Tqveni pozicia da Tqveni
mosazrebebi daasabuTeT argumentebiTa da magaliTebiT. namuSevari ar unda
aRematebodes
300 sityvas.
Ggavrcobili pasuxis ese • vrceli eses romelic 10, 15, 20 gverds aRwevs gavrcobili pasuxis eses uwodeben;
• rogorc wesi aseT eses moswavleebi saxlSi weren da amisaTvis maT sakmarisi dro eZlevaT.
magaliTad, 2 kvira,1 Tve da a.S. sakiTxis sirTulis mixedviT.
32. ese
magaliTi
aRwereT da SeafaseT qveynisa da sazogadoebis mdgomareoba am moTxrobis mixedviT.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
33. ესე
ძლიერი მხარეები სუსტი მხარეები
ამოწმებს მაღალი დონის
სააზროვნო უნარებს
რთულია ობიექტურობის დაცვა
ადვილია შესაქმნელად რთულია შეფასების
კრიტერიუმების შემუშავება
გამორიცხავს სწორი პასუხის
შემთხვევით გამოცნობას
შეფასებას დიდი დრო სჭირდება
პასუხის გაცემისას მოსწავლე
შედარებით თავისუფალია
34. რეკომენდაციები
• საკითხი ჩამოყალიბებული უნდა იყოს
ნათლად და გასაგებად;
• უნდა ახლდეს ინსტრუქცია, რას
მოითხოვთ მოსწავლისაგან
(დააკონკრეტეთ მოცულობა, წყარო,
ჩამოყალიბების ფორმა);
• სასურველია დაიწყოთ შემდეგი
სიტყვებით: შეადარე, ახსენი, დაასაბუთე,
მოიყვანე მაგალითები და ა.შ.
35. ტესტის შემუშავების საფეხურები
• სასწავლო მიზნების ფორმულირება;
• ტესტური პროექტის შედგენა;
• ტესტური დავალებების შედგენა;
• ტესტური დავალებების განხილვა და
შეფასება;
• ტესტის საბოლოო ვარიანტის შექმნა.
36. მიზნების ფორმულირება
მაგალითი:
1. მოსწავლეს უნდა ესმოდეს
რომანტიზმის არსი.
2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს
რომანტიზმის ნიშნების განსაზღვრა
და შესწავლილი მასალიდან
მაგალითების მოყვანა.
37. 1. მოსწავლემ უნდა გამოიყენოს ახლად
ნასწავლი ლექსიკური ერთეულები.
2. მოსწავლემ უნდა ჩასვას წინადადბაში
ახლად ნასწავლი ლექსიკური
ერთეულები სწორად. სამუშაო
შესრულებულად ჩაითვლბა, თუ არ
იქნება დაშვებული არც ერთი შეცდომა
და მოსწავლეს არ დასჭირდება 10
წუთზე მეტი.
38. testuri proeqti
testuri proeqti gulisxmobs zogadi gegmis SemuSavebas, Tu
ras vzomavT, ra tipis formats viyenebT, ramdenad
adekvaturia es formati, drois da adamianuri ra resursebi
gvaqvs da a.S.
39. testur proeqtSi sasurvelia Semdegi komponentebi Sevides:
1 Sinaarsi testur proeqtSi unda Sevides im Temebis CamonaTvali,
Romეlთა Sefasebasac vapirebT da, agreTve, CvenTvis mniSvnelovani
miznebi.
2 kategoriebi gegmaSi unda aisaxos, ra unarebs da ra doneze
vzomavT; SeiZleba testis garkveuli nawiliT vzomavdeT
codnis dones, Semdegi nawiliT _ analizs da a.S. testis agebamde
unda vicodeT, ra unarebs da ratom vzomavT, aseve maTi
wili (daaxloebiTi procenti) saerTo testSi. aseve unda ganisazRvros
romeli donisaTvis ramdeni davaleba gvWirdeba.
3 davalebaTa
raodenoba
TiToeuli kategoriisaTvis
unda ganisazRvros ra raodenobis davalebis SemuSaveba
gvWirdeba, imisaTvis, romes kategoria sandod gaizomos.
4 davalebebisTvis
gankuTvnili dro
proeqtSi unda aisaxos, ra dro sWirdeba TiToeuli
davalebis Sesrulebas; amis safuZvelze agreTve SesaZlebelia
testis SesrulebisaTvis saWiro drois gansazRvra
5 აsakobrivi jgufi, romelsac vutarebT testirebas; testSi gaTvaliswinebuli
unda iyos maTi asakobrivi Tavisebureba.
40. ტესტური პროექტის მატრიცა
ცოდნა გაგება გამოყენება სულ
არსებითი
სახელი
4
არჩევითპასუხი
ანი დავალება
4 წთ.
7
არჩევითპასუხი
ანი დავალება
5 წთ.
4
ღია ტიპის
დავალება
7 წთ.
15
(39%)
16 წთ.
რთული
სიტყვების
მართლწერა
3
არჩევითპასუხი
ანი დავალება
2 წთ.
3
არჩევითპასუხი
ანი დავალება
2 წთ.
5
ღია ტიპის
დავალება
6 წთ.
11
(29%)
10 წთ.
ნაცვალსახელი 5
არჩევითპასუხი
ანი დავალება
4 წთ.
2
შესაბამისობის
დავალება
2 წთ.
5
ღია ტიპის
დავალება
7 წთ.
12
(32%)
13 წთ.
სულ 12
(32%)
10 წთ.
12
(32%)
9 წთ.
14
(36%)
20 წთ.
38
(100%)
39 წთ.
41. ტესტის სანდოობის ფაქტორები
1
G
გასაზომი
ფაქტორების
არასტაბილურობა
სწავლების პროცესში გულისხმება, რომ მოსწავლეები უკეთ ისწავლიან
მასალას,დაეუფლებიან რომელიმე დისციპლინას. ამიტომ სანდო ტესტში აუცილებლად
უნდა იყოს გათვალისწინებული მოსალოდნელი ცვლილებები.
2 შემთხვევითობა
warmoidgineT testi, romelic 20 kiTxvisagan
Sedgeba da masze SesaZlo pasuxi aris `WeSmaritia~ an `mcdaria~. masalis
arcodnis SemTxvevaSic sworad gacemuli pasuxebis albaToba aris
1:2; anu SesaZloa, adamianma sworad upasuxos davalebaTa 50 procents,
Tu is SemTxveviTi wesiT Semoxazavs pasuxebs. magram, aseve SesaZloa
bedma ar gagiRimoT da mxolod 3 SekiTxvaze gasceT swori pasuxi.
testis sandoobis gazrda SesaZlebelia SekiTxvebis raodenobis gazrdiT.
cdis pirTa did SerCevaze SemTxveviTobis gavlena mcirdeba.
3 დავალებათა
სირთულე
saSualo sirTulis davalebebisagan
Semdgari testi ufro sandoa, vidre testi, romelSic sxvadasxva
sirTulis, araerTgvarovani davalebebia mocemuli
4 ინსტრუქციათა
გამართულობა
instruqciebi unda iyos araorazrovani, davalebebis
pasuxebi ar unda Seicavdes miniSnebebs, romlebic gaaadvilebs swori
pasuxis gamocnobas.
42. testis dizaini
1 ტესტის ყველა დავალებას უნდა ჰქონდეს ნომერი
2 ტესტური დავალებები უნდა იყოს რანჟირებული, ერთნაირი ტიპის ტესტური დავალებები ერთადუნდა
იყოს გაერთიანებული.
3 ტეტსური დავალებები ნაკლებად რთულიდან უფრო უფრო რთულისაკენ უნდა იყოს დალაგებული.
4 დავალების პრობა და პასუხი არ უნდა იყოს გაყოფილი. ისინი ერთ გვერდზე უნდა განთავსდეს.
5 ტესტური დავალელბები ერთმანეთისაგან გამოყოფილი უნდა იყოს.
6 დახურული ტიპის ტესტური დავალებების პასუხები კოდირებული უნდა იყოს, ანუ ყველა პასუხს უნდა
ჰქონდეს შსაბამისი ნომერი მიწერილი.
7 ღია ტიპს დავალებებისათვის გამოყოფილი უნდა იყოს საკმარისი ადგილი პასუხის გასაცემად.
8 ტესტური დავლებების სწორ პასუხების განაწილებია შემთხვევითი უნდა იყოს.
ანუ სწორი პასუხებ ერთი და იმავე ციფრს ან ასოს არ უნდა ემთხვეოდეს.
9 თუ ტესტში ვიყენებთ ვიზუალურ მასალას, ილუსტრაციებს, დიაგრამებს და ა.შ. ის უნდა იყოს გასაგები და
ადვილად აღქმადი.
10 ტესტი უნდა იყოს დაბეჭდილი და ტექსტის შრიფტი ადვილად აღქმადი. რეკომენდირებულია 11-12
შრიფტის ზომა.
44. ტესტის მონაცემთა ინტერპრეტაცია
გახსოვდეთ!
თუ ყველა მოსწავლე 100%-ით ასრულებს ტესტს,
ასეთი ტესტი არ მოგცემს მოსწავლეებს შორის
დიფერენციაციის შესაძლებლობას. ასეთ ტესტი
ძალიან იოლია;
თუ ვერცერთი სტუდენტი ვერ ასრულებს ტესტს, ეს
იმას ნიშნავს, რომეს ცოდნა და უნარები ათვისებული
არა აქვთ.
თუ ტესტს ასრულებს მოსწავლეთა 70%-ზე ნაკლები,
ტესტი თავიდანაა გადასახედი.
46. ცენტრალური ტენდენცია - ქულები,
რომლებიც ყველაზე ხშირად გვხვდება
და რომელიც უახლოვდება ტიპურ შე
სრულებას.
ცენტრალური ტენდენციის საზომები -
მოდა, მედიანა და შერჩევის საშუალო.
47. მოდა - ქულა, რომელიც ქულათა
განაწილებაში ყველაზე ხშირად გვხვდება.
მედიანა - ქულა განაწილებაში, რომლის
ზემოთ და ქვემოთ განლაგებულია ქულათა
ტოლი რაოდენობა, ანუ ეს არის შუაში მდგომი
ქულა.
შერჩევის საშუალო - მიღებულ ქულათა ჯამი
გაყოფილი ქულათა საერთო რაოდენობაზე.