2. İmanın şartlarından biri de “Kadere İman” dır. Bir Müslüman Allah’a, meleklere, Peygamberlere, kitaplara ve öldükten sonra dirilmeye inandığı gibi, kadere de inanmakla mükelleftir.
3. Cenab-ı Hak, Kainatın başlangıcından Kıyamete kadar ve Kıyametten sonra meydana gelecek hadiseleri, yaratmadan önce takdir etmiştir.
4. En büyük şeyden en küçük şeye varıncaya kadar neyin, nerede ve ne şekilde vücuda geleceğini programlamıştır.
5. Bu programı da belli bir sıra ile Levh-i mahfuz denilen yere yazmıştır. İşte bu takdire ve yazıya “ kader ” denilmektedir.
6. Bütün bu takdir edilip yazılanların vakti zamanı gelince, o programa uygun olarak yaratılmasına da “ kaza” denilir.
7. Kur’an-ı Kerimde: “ Her şeyi O yaratmış ve her yarattığına bir ölçü ve düzen vererek onun kaderini tayin etmiştir.” buyrulmuştur. (Furkan Suresi-2)
8. Her şey vücudundan evvel ve vücudundan sonra yazıldığını “Yaş ve Kuru ne varsa apaçık bir kitapta yazılmıştır.” (Enam-59) gibi pek çok Kur’an ayeti açıklıyor.
9. Yine şu kainat denilen, Kudretin büyük Kur’anının ayetleri dahi, Kur’anın şu hükmünü; mükemmel düzeni, ölçülülüğü, güzelliği ve süsüyle, farklılığı ve eşsizliği ile bunu ispat ediyor.
22. … cansız, sağır, kör, şuursuz, birbirinin benzeri olan zerreler, atomlar, onun büyüme ve gelişmesinde hareket ederler.
23. O zerreler, bazı eğri büğrü hudutlarda, meyve ve faydaların yerini tanır, görür, bilir gibi orada durur.
24. Sonra o zerreler başka bir yerde, büyük bir gayeyi takip eder gibi yolunu değiştirirler.
25. Demek, kaderden gelen manevi bir miktarın ve o miktarın manevi emriyle o zerreler hareket ederler.
26. Madem, maddi ve görünecek şeylerde bu derecede kaderin işaretleri var;
27. elbette, varlıkların zamanla giydikleri şekillerle ve yaptıkları hareketlerle meydana gelen vaziyetler dahi, onların bir kader ölçüsüne tabi olduklarını göstermektedir.
28. Mesela, her bir çekirdekte kaderin iki tecellisi var. O çekirdeğin içerdiği, sonra görünecek olan maddi vaziyetleri ayrı bir kader tecellisi,
29. O çekirdekte, ondan yaratılacak ağacın hayatı süresince geçireceği tavırlar, haller, şekiller, fiiller, o ağacın dalları, yaprakları gibi çok düzenli vaziyetleri ayrı bir kader tecellisidir.
30. Madem en adi ve en basit şeylerde, böyle kaderin tecellisi, işaretleri var;
31. elbette, bütün varlıklar meydana gelmeden önce yazılı olduğunu ifade eder ve az bir dikkatle anlaşılır.
33. … â lemde Kitab-ı Mübin ve İmam-ı Mübinden haber veren bütün meyveler,
34. … ve Levh-i mahfuz’dan haber veren ve işaret eden insanlardaki bütün hafızalar birer şahittir, birer delildir…
35. Evet, her bir meyvede, bütün ağacın hayatı için takdir edilenler, onun kalbi hükmünde olan çekirdeğinde yazılıyor.
36. İnsanın hayat maceraları ile kısmen alemin geçmiş olayları hafızasında öyle bir şekilde yazılıyor ki, sanki hardal küçüklüğündeki bir cihazda, Cenab-ı Allahın Kudret Eli,…
37. Kaderin kalemiyle insanın yaptıklarının sayfasından küçük bir numunesini çoğaltarak, insanın eline verip, beyninin cebine koymuş.
38. Ta ki, muhasebe, yani hesap verme vaktinde, onunla hatırlasın, hem de içi rahat olsun.
42. Öyle de şu şahit olduğumuz, hayat sahiplerindeki maddi ve manevi ölçülülük, düzen ve dengenin damlaları, sızıntıları, senetleri, cüzdanları hükmünde olan meyveler, nutfeler,
43. … tohumlar, çekirdekler, şekiller, biçimler , apaçık bir biçimde Allahın ilminin bir divanı olan Levh-i Mahfuzu gösterir.
44. Kudret mastardır, kader ise mistar, yani bir cetveldir. Kudret o manalar kitabını, o cetvel üstünde yazar.
45. İşte bundan dolayı bir incir ağacı, çekirdeğine yerleştirilen bu kader programına göre gelişmesini sürdürdüğü gibi;
46. … güneş, aynı programla hareket eder, ısı ve ışık verir.
47. Yağmur da aynı programla kurak toprakların imdadına yetişir;