lects

1. Иод дутлын эмгэг

2.  Иод нь бие бялдар, тархи мэдрэлийн
эдийн хөгжил, биеийн дулаан, энергийн
солилцоонд чухал vvрэг гvйцэтгэж байдаг
бамбай булчирхайн дааврын нэг
бvрэлдэхvvн юм.
Бамбай булчирхайн даавар нь бодисын
солилцооны эрчим, бие махбодийн өсөлтийг
зохицуулах үүрэгтэй.

3. Насанд хvрсэн хvний биед дунджаар 15-20
мг иод байдгийн 70-80 хувь нь бамбай
булчирхайд агуулагддаг бєгєєд єдєрт дор
хаяж 100-150 мкг иод хэрэглэж чадвал
бамбай булчирхайн даавар ялгаруулалт
хэвийн явагддаг.

4. Хvн хэрэгцээт иодынхоо

5. Хоол хүнсээр авсан иодын багахан хэсэг нь
бамбай булчирхайд хуримтлагдан бамбайн
даавар үүсэхэд зарцуулагддаг бөгөөд
үлдсэн ихэнх хувь нь шээсээр ялгарч гардаг
байна.
Бамбай булчирхайгаас иод агуулсан даавар
тогтмол хэмжээгээр, байнга ялгарсаар хүний
бие махбод, оюун ухааны хөгжил хэвийн
явагдах боломж бүрддэг

6. Иймд хүн амьдралынхаа туршид
өдөр бүр тогтмол хэмжээгээр иодыг
хоол хүнсээрээ авч байх шаардлагатай
байдаг байна.

7. Хоногийн хэрэгцээ /насны бүлгээр/
№ Насны бүлэг Хэрэгцээ
1 6-12 сар 50мкг
2 1-3 нас 70мкг
3 3-7 нас 90мкг
4 7-10 нас 120мкг
5 11-18 нас 150мкг
6 Жирэмсэн эмэгтэй 175мкг
7 Хөхүүл эхчүүд 200мкг
8 Насанд хүрсэн эмэгтэй 150мкг
9 Насанд хүрсэн эрэгтэй 150мкг

8. Иод дутлын эмгэг
Хүний бие махбодид зайлшгүй шаардлагатай
бичил тэжээлийн нэг болох “иод” дутлын
улмаас бие бялдар, оюун ухааны хөгжилд
гарч буй сөрөг илрэлүүдийг нэгтгэн “иод
дутлын эмгэг” гэж нэрлэдэг.

10. Оюун ухааны хомсдолд хүргэдэг
төрөлхийн хэд хэдэн эмгэг байдгаас
ТЭНЭГРЭЛ буюу Төрөлхийн Бамбайн
Дутал хамгийн элбэг тохиолддог
байна.

11. Иод дутлын үед илрэх шинж
Ургийн үед
 Амьдрах чадвар муудах
 Тархи мэдрэлийн хөгжил саатах
 Ураг зулбах
 Дутуу болон амьгүй төрөх
 Хугацаа нь гүйцэд боловч жин багатай
хүүхэд төрөх

12. Хүүхдэд
 Бамбай булчирхай томрох
 Оюун ухаан хомсдох
 Сэтгэхүйн хөгжил хоцрох
 Сонсгол хэл ярианы согог илрэх
 Биеийн гажиг хөгжил илрэх
 Хөдөлгөөний эрхтэн саажих
 Өсөлт хөгжил хоцрох
 Одойройх

13. Насанд хүрэгсдэд:
 Бамбай булчирхай томрох
 Бамбайн дааврын үйлчлэл хүртдэг эрхтэний үйл
ажиллагааны хямрал /зүрх, тархи, элэг, бөөр,
булчин/
 Дулааны зохицуулга алдагдах
 Нөхөн үржихүйн эрхтэний үйл ажиллагааны
хямрал
Мал, амьтанд:
 Хээл хаях, сувайрах
 Бие давжаарах
 Ашиг шим буурах

14. ДЭМБ-аас жил бvрийн есдvгээр сарын эхний
ням гарагийг "Иод дутлын эмгэгтэй тэмцэх
єдєр" болгожээ.
Манай улс энэ єдрийг 1997 оноос тэмдэглэж
эхэлсэн юм.

15. Хоол хүнсээр иодын хэрэгцээг
хангахийн тулд хамгийн энгийн арга
бол иоджуулсан давс тогтмол хэрэглэх

16. Давс иоджуулах арга
нь хамгийн оновчтой
арга бөгөөд манайх
шиг ой ихтэй, далайн
бүтээгтэхүүн
хүнсэндээ тогтмол
хэрэглэх боломжгүй
орнуудад ард
иргэдээ жигд
хэмжээний иодоор
хангах сайхан
боломж болсон.

18. Биеийн өсөлт хөгжилт эрчимтэй явагдах үе
шатанд Д аминдэм болон кальци дутлаас
шалтгаалан ясны эрдэсжилт багасаж, яс
зөөлөрч, хэлбэр нь алдагдахыг рахит гэж
нэрэлдэг хөгжилтэй орнуудад Д аминдэм
дутлын рахит бараг устсан харин манай улсад
5 хүртлэх насны хүүхдийн 43,2% Сургуулийн
насны хүүхдийн 28,6% Д аминдэмийн
дуталтай байна

19. Д аминдэм дутлын шалтгаан
Гадаад Дотоод
Хоногийн хоол
хүнснээс авах
Д аминдэмийн
хэмжээ хүүхдийн
бие махбодийн
хэрэгцээг хангахгүй
байх
Хүний арьсан бүрхүүл дотор
орших холестролоос гаралтай
7 дегидрохолестрол нь нарны
гэрлийн хэт ягаан туяаны
В цацрагийн нөлөөгөөр урьтал
витамин Д-3 болон хувирч
цаашид цусны урсгалаар элэг
бөөрөнд очиж Д аминдэм
болон хувирдаг. Хүүхдэд
нарны гэрэл дутвал
Д витамины дотоод эх үүсвэр
дутагдах шалтгаан болдог.

20. Д-аминдэм нь далайн загасны элэг, дотор
эртэний тос, түрс болон, тахианы өндөгний
шар уурагт цэврээр агуулагддаг. Д-ээр
баяжуулсан сүү, ургамалын тос маргарин
эхийн сүү зэрэг нь Д аминдэмийн эх үүсвэр
болдог. Гэвч хүүхдийн хүнсэнд сүүн тэжээл
зонхилж загас өндөгийг төдийлөн
хэргэлдэгдүйгээс Д-гийн хэрэгцээг
хангадаггүй. Мөн хоол хүнсэндээ авах
кальцийн хэмжээ нь хангалтгүй байвал
хүүхдийн Д аминдэмийн солилцоог хямруулж
рахит өвчний нэг шалгаан болдог.

25. Кальцийн хэрэгцээг нэмэгдүүлэх
1. Д витаминыг 9-6 сард ууж хэрэглэнэ. Урьдчилан
сэргийлэх тун нь 1000Е/хоногт, сард 50000Е байна.
Эмчилгээг эмчийн заавраар болгоомжтой өгнө.
2. Хүүхэд, жирэмсэн эхэд наран шарлага болон Д-г
урьдчилан сэргийлэх тунгаар ууж Д-ийн хэрэгцээг
хангаж байсан ч хоол хүнснээс авах кальцийн
хэмжээ дутагдвал хүүхэд мөн рахит өвчинд өртөнө
Жимс жимсгэнэ
Кальцаар баялаг сүү, тараг, аарц, ээдэм
Байцаа
Салатны байцаа
Шинцай
Ногоон сонгино
зэргийг өргөн хэрэглэвэл зохино.

26. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА