Bu çalışma kapsamında işletmelerin yasal yapılarına göre sınıflandırılması yapılmıştır. En yaygın olan işletme türleri hakkında bilgi verilmiştir.

1. YASAL (HUKUKİ) YAPILARINA GÖRE
İŞLETMELER
SUNUMU HAZIRLAYAN
Muhammed Lemar ZALMAİ
1

2. YASAL YAPILARINA GÖRE İŞLETMELER:
2Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ
İşletmeler hukuki biçimlerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır:
Tek Kişi İşletmeleri
Şirketler ( Ortaklıklar )
o Adi Şirketler
o Ticaret Şirketleri
 Kişi Şirketleri
• Kolektif Şirketler
• Komandit Şirketler
 Sermaye Şirketleri
• Anonim Şirketleri
• Limited Şirketleri
• Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler
o Kooperatifler

3. Şahis Şirketleri:
3Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Sahis şirketleri en basit, en eski ve uygulamada en çok görülen işletme biçimidir.
İşletmenin tek sahibi vardır. Bu nedenle işletme sahibi işletme faaliyetleri
konusunda her türlü kararı alır, uygular ve denetler. Ortaya çıkabilecek işletme
riskleri tümüyle kendisine aittir.
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Şirket bir kayba uğrarsa bunun telafisi iş sahibinin
malvarlığından kapatılır. Bunun yanı sıra,
doğabilecek borçlar da iş sahibinin
sermayesinden ödenir.

4. 4Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Sorumluluğun herhangi bir sınırı olmasa da, yüksek risk taşıyan işler tek mal
sahipliğine dayanan bu tür yapılarla gerçekleştirilmez.
Bu tür yönetime sahip şirketlerin ömrü iş sahibinin ömrü ve durumuyla da doğru
orantılıdır. Kişinin ölümüyle işler durabilir ve servet varisler arasında pay edilir.
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

5. ORTAKLIKLAR:
5Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Ortaklıklarda tekelli iş yapılarına benzer ama sorumluklar ortaklar arasında dağılmış
durumdadır. Bir ortaklığın oluşturulmasının nedeni olabilecek riskleri, yönetimi ve finansal
kaynakların paylaşımı temeline dayanlıdır.
örneğin eğer yönetim tecrübesi olan genç bir mühendis ve iş tecrübesi olan bir iş
idarecisi bir firma kurmak isterlerse bu tip firmaya ortaklık denir. Şirket ortakların
servetlerine ve yatırdıkları sermayelerle kurulur. İşlerin artmasınyla doğru orantılı olarak
şirket sermayesinin büyümesi ortaklarında hisselerine göre sermayelerinin artmasına neden
olur.
Eğer ortaklar arasında bir yazılı anlaşma yoksa ve ortaklar yöneimde eşit rol oynuyorsa o
zaman iş mülkiyeti eşit olarak bölünür.
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

6. ŞİRKETLER:
6Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Şirketler tüzel kişiliklerdir ve bulunduğu ülkenin yasalarının altında kurulur. Şirketler ortaklar tarafından
kurulur ve her ortağın belli bir hissesi vardır. Bu hisselerin oranları ortakların sermayelerine göre
belirlenir.
Şirketler kanunlar tarafından kontrol altında tutulur. Yaptıkları ticaretin legal olması gerekir. Satışlarını
hayali değil gerçek ticari olaylar olarak belgelendirmekle yükümlüdürler.
Buda vergilendirme aşamasında önem taşıyan bir hususdur.
Tüzel kişi
 Hukuk bakımından tek bir kişi sayılan birçok kişilerin
veya malların topluluğundan doğan, tek bir kişi sayılan varlık.
 Birçok kişiden oluşan ve tek bir kişi sayılan hukuki varlık.
hukuki yapıları açısından şirketler ikiye ayrılırlar: 1) Limited şirketler 2) Anonim şirketler
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

7. Limited Şirketler:
7Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Ekonomik amaç ve konular için iki veya daha fazla gerçek yada tüzel kişi
tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulmuş olup, ortaklarının sorumluluğu koymayı
taahhüt ettikleri sermaye oranı ile sınırlı olan şirkettir. En belirgin özelikleri şunlardır :
Ortak sayısı 2den az ve 50’den fazla olamaz.
 Temel sermayesi en az 5000 YTL olmalıdır.
 Bankacılık, sigortacılık ve borsa bankerliği ile uğraşamazlar.
 Şirkete getirilen sermaye için hisse senedi çıkarılamaz.
 Ortaklık payının tutarı ne olursa olsun, her ortağın bir payı bulunur.
 Şirketin temel sermayesi, şirkete ilişkin zarf, kağıt ve başka basılı evraklarda
belirtilmiş olmalı ve şirket ünvanının “ limited şirket “ kelimesini taşıması şarttır.
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

8. Limited Şirketler:
8Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Limited şirketlerde "müdür" ünvanında görevli bulunması şarttır. Ortaklardan biri
müdür olabileceği gibi dışardan bir kişi de müdür olarak atanabilir.
Limited Şirketlerde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki
Kanun'un 35. maddesinde 29.7.1998 tarihine kadar yer alan eski hükme göre, limited
şirket ortakları, şirketçe ödenmeyen ve şirketten tahsil imkanı bulunmayan kamu
alacaklarından dolayı, şirkete koydukları veya koymayı taahhüt ettikleri sermaye tutarı ile
sorumlu iken.
Yeni hükme göre, limited şirket ortakları, şirketten tahsil imkanı bulunmayan amme
alacaklarının tamamından, kendi sermaye payları oranında, doğrudan doğruya ve
sınırsız olarak sorumludurlar
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

9. Limited Şirketler:
9Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Örneğin;
Yeni hükme göre, 10.000,00- YTL sermayeli bir limited şirketde 1.000,00-YTL'lık
iştirak payı bulunan yani yüzde 10 ortak olan bir ortağın, şirketin vergi dairesine olan
50.000,00-YTL tutarındaki borcundan kaynaklanan sorumluluğu borcun yüzde 10'u
olan 5.000,00-YTL olacaktır. Ortakların buradaki sorumluluğu müteselsil değil,
müşterek sorumluluktur. Dolayısıyla her bir ortak borcun tamamından değil, sadece
hissesi oranındaki kısım için takip edilebilir.
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

10. Limited Şirketler:
10Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Limitli ortakların şirket yönetiminde herhangi bir söz hakları yoktur. Bu bakımdan
ana ortaklar şirkette aynı seviyede karar verme yetkisine sahiptirler ve şirket sermayesini
genişletmek için şirket bünyesine yeni limitli ortaklar katarlar. Dolayısıyle limitli ortaklar
bu gibi iş ortaklarında bir nevi şirket sermayesini artırıcı görevindedirler ve kayıpları
sadece yatırmlarıyla sınırlıdır.
Limitli ortaklarla yapılan anlaşmalar muhakkak elle tutulur olmalıdır. Bunun nedeni
limitli ortak hiç bir patente, yayına yada benzer bir duruma katılımda bulunamaz.
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

11. Anonim Şirketler:
11Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
En az beş veya daha çok gerçek yada tüzel kişi tarafından kurulan ve paylara bölünmüş bir temel sermayesi,
ekonomik amaç ve konusu bulunup borçlarından dolayı yalnız malvarlığı ile sorumlu olan şirket türüdür. En
önemli özellikleri şunlardır :
 Ortak sayısı en az 5 olmalıdır. Ortaklar gerçek veya tüzel kişi olabilir.
 Şirketin temel sermayesi belli olmalı ve bu miktarın en az tutarı 50 bin YTL olmalıdır.
 Şirketin temel sermayesi eşit paylara bölünmüştür.
 Şirketin ticari ünvanı bulunmalı ve çalışma konusu belli olmalıdır.
 Şirketin üçüncü kişilere olan sorumluluğu şirketin varlığı ile sınırlıdır.
 Şirket ortaklarının üçüncü kişilere karşı finansal sorumluluğu şirkete getirdikleri
sermaye miktarıyla sınırlıdır.
Anonim şirketlerle birleşmenin dezadvantajlarından biri çift vergilendirme sistemidir.
Anonim şirketin tüzel kişiliğinden dolayı çift vergilendirmeye tabii tutulur. Anonim şirket önce kar oranından,
daha sonrada bu karı ortaklarına dağıtımı sırasında vergilendirilir.
Örnek....
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

12. Anonim ve Limited Şirket Türleri Arasındaki Temel Farklılıklar:
12Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
- Ortak Sayıları ve Sermaye Tutarları.
- İş ve İştigal Konularındaki Sınırlama:
- Sorumluluk Sınırları:
Ortakların vergi borcu gibi kamu borçlarına karşı sorumluluğu anonim şirketlerde sermaye tutarı
kadar olup, bu borçlarla ilgili olarak ortakların özel malvarlığına gidilemez.
Ancak bu sorumluluk limited şirketlerde sermaye oranı kadar olup, ortaklar borçlara karşı özel
malvarlığıyla sorumludurlar.
- Yönetim, Karar Alma ve Yönetim Kurulu Üyeleri İle Müdürlerin Sorumlulukları:
Anonim şirketlerde ise her yıl genel kurul yapma zorunluluğu vardır.
Anonim şirketlerde yönetim kurulu olması zorunludur. En az üç kişiden oluşan yönetim kurulu
üyeleri en çok üç yıl süreyle seçilirler
Limited şirketlerde ise yönetim ve temsil yetkisi ortak olmayan kişilere de bırakılabilir.
Diğer yandan anonim şirketler, limited şirketlere nazaran piyasada daha itibarlı
bir görünüme sahip oldukları ihmal edilemez bir gerçektir.…
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

13. YASAL YAPININ KIYASLANMASI:
13Sunan ve Hazırlayan : Mohammad Lemar ZALMAİ
Bir şirketin yasal yapısına karar vermede 7 ana temel prensib göz önüne alınır
1- vergilendirme
2- şirketin kuruluşundaki mali ortaklıklar
3- riskler ve sorumluluklar
4- firmanın devamlılığı
5- işlerin elastikliği ve yapının karar verme aşamasındaki zorlukları
6- işlemleri bağlayan kanunlar
7- sermayenin çekiciliği
Hazırlayan ve Sunan : Mohammad Lemar ZALMAİ

14. Kaynaklar
14
 İnşaat mühendisliğinde sözleşme yöntemi, Prof. Dr. Ekrem manisalı,
EYLÜL1998.
 TMS sitesinden
 http://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/279240-ozel-ve-tuzel-ne-
demektir-ne-anlama-gelir.html#ixzz1o4onW8v4