2. • Carlos Velo Cobelas naceu en Cartelle, Ourense o 15 de novembro de
1909 e morreu en México o 1 de marzo de 1988. Foi un cineasta
español, exiliado a raíz de Guerra Civil Española en México, onde se
converteu en figura chave do cine mexicano.
• De neno, trasladouse á cidade de Ourense a estudar o Bacharelato e
despois Maxisterio. Nesta época coñeceu a Vicente Risco e da súa man
empapouse de galleguismo. Manifestou tamén nestes anos a súa
dobre vocación pola bioloxía e polo cine.
• Por decisión familiar trasladouse a Madrid para realizar a carreira de
Medicina, pero decantouse pola Bioloxía. Curiosamente, dende a súa
especialización como biólogo entrou en contacto co mundo
profesional do cine, pois foi Velo o encargado de subministrarlle a Luis
Buñuel as formigas vermellas que precisaba na filmación dun can
andaluz.
3. • Velo coñeceu a través das sesións de cine da Residencia de
Estudantes a obra de Robert Flaherty, Eisenstein, etc..
Entusiasmado cos seus descubrimentos fundou en 1933, e dirixiu, o
cine club de FOINA (Federación Universitaria Escolar). De aí viña o
seu coñecemento persoal de Federico García Lorca. En 1934
realizou o seu primeiro documental, Almadrabas, ao que ía seguir
Infinitos en 1935, con música de Rodolfo Halffter. Realizou Felipe II
e El Escorial durante unhas vacacións na súa terra, Galicia. Cando
este documental se exhibiu na Exposición Internacional de París
recibiu o primeiro premio e o diploma dun xurado que presidía Luis
Buñuel.
• Ao inicio da Guerra Civil encontrábase en Segovia preparando as
oposicións á cátedra de Ciencias Naturais. Marchou para Cartelle
pensando en fuxir coa súa muller Marylín Santullano a Portugal.
Desistiu do plan e por azar rematou en Marrocos filmando, por
espazo de seis meses, Yerbala. En febreiro de 1939, cun
salvoconduto do exército republicano, pasou a Francia como
refuxiado, sendo internado no campo de concentración de Saint
Cyprien-Josafat.
4. • Recuperou os ánimos somerxéndose no cine. En 1944 gañou como
coguionista un Premio Ariel por Entre irmáns.
• En 1956 dirixiu, para a produtora de Barbachano, a súa primeira
longametraxe, Toureiro, coa que recibe outros premios en Venecia e
Cannes e unha preselección para o Oscar.
• Comezada a década de 1980, o Ministerio de Cultura do goberno
español, presidido por Felipe González, encargoulle unha serie de
curtametraxes, finalmente editadas en vídeo, sobre os republicanos
exiliados en México. Velo realizou Tres pintores e Pintura y poesía.
En 1983 recibiu da Xunta de Galicia o premio «Maestro Mateo».
Despois da súa morte en México, na súa memoria a Consellaría de
Cultura da Xunta de Galicia constituíu en 1989 o Premio de Guións
«Carlos Velo».
