1. Πλοία των ανακαλύψεων
Σέβη Καλοπέτρη
Ιωάννα Κάτρη
Ζωή Μαγκαφά
Μαρία Καλλιοντζή
Ευτέρπη Μανταδάκη
Κατερίνα Κουνιάταλη
2. Το λατίνι ήταν η μεγάλη καινοτομία που εφαρμόστηκε στις αρχές του 15ου αιώνα, όταν μερικοί
επινοητικοί ναυτικοί πιθανότατα Ισπανοί ή Πορτογάλοι αρμάτωσαν με λατίνια τα εμπορικά του
Ατλαντικού.
• Το σκάφος που προέκυψε ονομάστηκε καραβέλα . Ήταν νέος τύπος
ιστιοφόρου πλοίου και έμελλε να είναι αυτό που θα
χρησιμοποιούνταν, κυρίως, στα μεγάλα ταξίδια των Ανακαλύψεων.
Αυτά τα δικάταρτα ή τρικάταρτα πλοία, με μήκος γύρω στα 20 μέτρα
και χωρητικότητα 60 με 70 τόνους, έγιναν τα μέσα της
πορτογαλικής εξερεύνησης. Οι μεγαλύτερες και οι πιο κομψές
καραβέλες είχαν ένα συνδυασμό από λατίνια και τρία ή τέσσερα
τετράγωνα και τριγωνικά πανιά, που τους επέτρεπαν να
επωφελούνται στο μέγιστο από τον ούριο άνεμο , πλάγιων ή
μεταβλητών ανέμων, αλλά και να κινούνται με ευελιξία κατά την
είσοδό τους σε όρμους που δεν ήταν σημειωμένοι στο χάρτη. Η
καραβέλα ήταν ευέλικτο πλοίο, κατάλληλο για υπερπόντια ταξίδια
των θαλασσοπόρων των ανακαλύψεων του 15ου – 16ου αιώνα.
Μερικές φορές, τα πλοία άλλαζαν αρματωσιά από το ένα είδος στο
άλλο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οι παραπάνω εξελίξεις είχαν
τεράστια σημασία καθώς για πρώτη φορά δόθηκε η δυνατότητα
στους Ευρωπαίους να θέσουν υπό τον έλεγχό τους την ενέργεια των
θαλάσσιων ανέμων σε βαθμό ασύλληπτο για προηγούμενες εποχές.
3. Ύστερα από έναν αιώνα υπηρεσίας, οι καραβέλες άρχισαν να αντικαθίστανται από μεγαλύτερα, πιο
άνετα σκάφη, κατάλληλα για μακρύτερα ταξίδια. Το πορτογαλικό νάος αποτελούσε εξέλιξη της
καραβέλας.
Τα σκάφη αυτά ήταν σχετικά πλατιά, είχαν πολλούς χώρους αποθηκευτικούς και έφεραν λίγα πανιά
που μπορούσε να τα χειριστεί και ολιγομελές πλήρωμα. Αυτά είχαν ως συνέπεια να τα προτιμήσουν οι
θαλασσοπόροι στις εξερευνήσεις τους, όπως ο Βάσκο ντε Γάμα, ο Ζαν Κορτιέ αλλά και ο
Χριστόφορος Κολόμβος του οποίου και τα τρία πλοία του, τα "Νίσια", "Πίντα" και "Σάντα Μαρία" με
τα οποία απέπλευσε στις 3 Αυγούστου 1492 ήταν καραβέλες.
• Από το 15ο αιώνα παρουσιάζεται στις θάλασσες ο τύπος της
καραβέλας, της οποίας το όνομα προέρχεται μάλλον από το
«Kraweel», ένα μεγάλο καρφί που χρησιμοποιούσαν οι Ολλανδοί στη
Ναυπηγική. Η καραβέλα δεν ήταν αρχικά επαρκής για τη μεταφορά
μεγάλων φορτίων, εξελίχθηκε όμως σε πλοίο με τρεις ιστούς και
χαρακτηριστική κατανομή των πανιών: Με το μεγάλο πανί στο
μεσαίο κατάρτι γινόταν βέλτιστη αξιοποίηση του ανέμου, ενώ τα
πανιά στα άλλα κατάρτια χρησίμευαν, το μεν πρυμναίο (μπούμα) για
σταθεροποίηση της πορείας, το δε πρωραίο (τρίγκος) για να
αντιμετωπιστούν τα σκαμπανευάσματα στα κύματα. Οι μεγάλοι
θαλασσοπόροι ταξίδεψαν με αυτόν τον τύπο πλοίου σε όλους τους
ωκεανούς. Σήμερα κατασκευάζονται για λόγους ιστορικής
προβολής, ομοιότυπα εκείνων των σκαφών και επιδεικνύονται σε
διάφορα λιμάνια από εκπαιδευμένο προσωπικό.
