Opis, czym jest anomia i czym się charakteryzuje. Prezentacja przydatna dla każdego logopedy.

1. ANOMIAANOMIA
==
AFAZJA AMNESTYCZNAAFAZJA AMNESTYCZNA
==
AFAZJA NOMINACYJNAAFAZJA NOMINACYJNA
Wykonały:Wykonały:
Karolina WolakKarolina Wolak
Katarzyna PapieżKatarzyna Papież

2. Czym jest Anomia?Czym jest Anomia?
 Można powiedzieć z pewnym uproszczeniem, że na zespół zwany afazjąMożna powiedzieć z pewnym uproszczeniem, że na zespół zwany afazją
składają się dwa podstawowe zaburzenia językowe-składają się dwa podstawowe zaburzenia językowe- agramatyzm i anomiaagramatyzm i anomia..
Pacjenta z anomią przejawia zaburzenia w nazywaniu, czyli w kojarzeniuPacjenta z anomią przejawia zaburzenia w nazywaniu, czyli w kojarzeniu
słów ze zjawiskami, do których się odnoszą.słów ze zjawiskami, do których się odnoszą.
 ANOMIAANOMIA- są to tak zwane trudności ze znalezieniem słów. Praktycznie- są to tak zwane trudności ze znalezieniem słów. Praktycznie
wszyscy pacjenci mają trudności w poszukiwaniu słów i objaw ten odnosiwszyscy pacjenci mają trudności w poszukiwaniu słów i objaw ten odnosi
się do nazw przedmiotów, czynności oraz innych rodzajów słów niosącychsię do nazw przedmiotów, czynności oraz innych rodzajów słów niosących
informacje w wypowiedzi werbalnej. Trudności te mogą wskazywać nainformacje w wypowiedzi werbalnej. Trudności te mogą wskazywać na
głębokość afazji a nie na jej rodzaj. Z anomią nie jest związana trudność wgłębokość afazji a nie na jej rodzaj. Z anomią nie jest związana trudność w
budowaniu zdań, to znaczy używanie takich części zdania jak przysłówki,budowaniu zdań, to znaczy używanie takich części zdania jak przysłówki,
zaimki, spójniki i przy poprawnej strukturze gramatycznej zdania możezaimki, spójniki i przy poprawnej strukturze gramatycznej zdania może
wystąpić zaburzenie nazywania. Z kolei przy zaburzeniu gramatycznymwystąpić zaburzenie nazywania. Z kolei przy zaburzeniu gramatycznym
nazywanie może być zachowane. Izolowane trudności w nazywaniu, przynazywanie może być zachowane. Izolowane trudności w nazywaniu, przy
zachowanych wzorcach gramatycznych i poprawnej artykulacji, trudno jestzachowanych wzorcach gramatycznych i poprawnej artykulacji, trudno jest
zlokalizować, ponieważ mogą one być pierwszymi, behawioralnymizlokalizować, ponieważ mogą one być pierwszymi, behawioralnymi
oznakami guza mózgu umiejscowionego poza obszarem mowy. Gdyoznakami guza mózgu umiejscowionego poza obszarem mowy. Gdy
anomia występuje przy zachowanej płynności językowej ale przyanomia występuje przy zachowanej płynności językowej ale przy
zniekształceniach głosek, zaburzeniu w wyborze słów i zdań oraz częstozniekształceniach głosek, zaburzeniu w wyborze słów i zdań oraz często
zaburzonym rozumieniu, można mówić o afazji Wernickiego- występuje uzaburzonym rozumieniu, można mówić o afazji Wernickiego- występuje u
pacjenta w jego mózgu w tylnej okolicy skroniowej.pacjenta w jego mózgu w tylnej okolicy skroniowej.

3. AnomiaAnomia
 Anomia to zaburzenie polegające na płynnychAnomia to zaburzenie polegające na płynnych
wypowiedziach pacjenta z pojawiającymi sięwypowiedziach pacjenta z pojawiającymi się
trudnościami w poszukiwaniu słów, natrudnościami w poszukiwaniu słów, na
zachowanym rozumieniu oraz niewielkiegozachowanym rozumieniu oraz niewielkiego
stopnia pojawiających się parafazjach; pacjencistopnia pojawiających się parafazjach; pacjenci
posiadają głęboko zaburzone pismo i bardzo dużeposiadają głęboko zaburzone pismo i bardzo duże
kłopoty w czytaniu; najczęściej anomia występujekłopoty w czytaniu; najczęściej anomia występuje
w uszkodzeniach skroniowo- ciemieniowych.w uszkodzeniach skroniowo- ciemieniowych.
 Afazja anomiczna może występować jakoAfazja anomiczna może występować jako
pierwotna postać afazji to jednak bardzo częstopierwotna postać afazji to jednak bardzo często
stanowi ona dalszy etap w stopniowymstanowi ona dalszy etap w stopniowym
ustępowaniu afazji.ustępowaniu afazji.

4. Różne teorie- różne nazwyRóżne teorie- różne nazwy Według Bitnioka:Według Bitnioka:
Afazja amnestyczno- nominalnaAfazja amnestyczno- nominalna charakteryzuje się tym, że chory prezentuje płynną mowęcharakteryzuje się tym, że chory prezentuje płynną mowę
spontaniczną, dobrze czyta, ale pisanie jest zaburzone. Powtarzanie zachowane, nazywaniespontaniczną, dobrze czyta, ale pisanie jest zaburzone. Powtarzanie zachowane, nazywanie
znacznie utrudnione. Przepisywanie i etykietowanie jest również zaburzone.znacznie utrudnione. Przepisywanie i etykietowanie jest również zaburzone.
 miejsce uszkodzenia mózgu: drogi asocjacyjne łączące ośrodki czuciowe mowy z okolicąmiejsce uszkodzenia mózgu: drogi asocjacyjne łączące ośrodki czuciowe mowy z okolicą
hipokampa, pole 37, zakręt kątowyhipokampa, pole 37, zakręt kątowy
 mowa spontaniczna, rozumienie mowy, czytanie, pisanie:mowa spontaniczna, rozumienie mowy, czytanie, pisanie:
mowa spontaniczna dość płynna.mowa spontaniczna dość płynna.
rozumienie mowy dość dobre, ale nie zawsze.rozumienie mowy dość dobre, ale nie zawsze.
czytanie na głos jest dobre,czytanie na głos jest dobre,
czytanie ciche zaburzone. pisanie jest zaburzone,czytanie ciche zaburzone. pisanie jest zaburzone,
występuje agrafia.występuje agrafia.
 powtarzanie: pacjent dobrze pisze pod dyktando.powtarzanie: pacjent dobrze pisze pod dyktando.
 nazywanie: znacznie utrudnione. czasami pomagają podpowiedzi pierwszych sylab lub wyrazównazywanie: znacznie utrudnione. czasami pomagają podpowiedzi pierwszych sylab lub wyrazów
w zdaniu.w zdaniu.
 przepisywanie, etykietowanie: zaburzoneprzepisywanie, etykietowanie: zaburzone
 Wg. Goodglassa i Kaplana: afazja ta nazywana jest afazją amnestyczną:Wg. Goodglassa i Kaplana: afazja ta nazywana jest afazją amnestyczną:
Afazja amnestycznaAfazja amnestyczna: wielu autorów uważa, że trudno jednoznacznie określić jaki rodzaj: wielu autorów uważa, że trudno jednoznacznie określić jaki rodzaj
uszkodzeń wywołuje ten rodzaj afazji. Niektórzy z nich lokalizują je u podstawy lewego płatauszkodzeń wywołuje ten rodzaj afazji. Niektórzy z nich lokalizują je u podstawy lewego płata
skroniowego, co ma powodować przerwanie ośrodków mowy z okolicą hipokampa, biorąc udziałskroniowego, co ma powodować przerwanie ośrodków mowy z okolicą hipokampa, biorąc udział
w procesach zapamiętywania. Inni uważają, że afazję amnestyczną wywołują uszkodzeniaw procesach zapamiętywania. Inni uważają, że afazję amnestyczną wywołują uszkodzenia
okolicy skroniowo- ciemieniowo- potylicznej. Szczególnie silne jest zaburzenie nazywania.okolicy skroniowo- ciemieniowo- potylicznej. Szczególnie silne jest zaburzenie nazywania.
Pacjent poprawnie wskazuje przedmiot, gdy słyszy jego nazwę lub go zobaczy, ale nie jest wPacjent poprawnie wskazuje przedmiot, gdy słyszy jego nazwę lub go zobaczy, ale nie jest w
stanie go samodzielnie nazwać.stanie go samodzielnie nazwać.
 Wg. M. Pąchalskiej nazywana jestWg. M. Pąchalskiej nazywana jest afazją nominalnąafazją nominalną: pacjent wskazuje trudności w: pacjent wskazuje trudności w
znajdowaniu słów występujących we wszystkich rodzajach afazji, jednakże przy uszkodzeniachznajdowaniu słów występujących we wszystkich rodzajach afazji, jednakże przy uszkodzeniach
lewego zakrętu kątowego często doprowadzają do zaburzeń mnestycznych, podobnie jak przylewego zakrętu kątowego często doprowadzają do zaburzeń mnestycznych, podobnie jak przy
uszkodzeniu drugiego zakrętu skroniowego.uszkodzeniu drugiego zakrętu skroniowego.

5. Klasyfikacje anomiiKlasyfikacje anomii
 Klasyfikacja afazji korowych (opracowanaKlasyfikacja afazji korowych (opracowana
przez B. D. Rossenfielda)przez B. D. Rossenfielda)
PłynnośćPłynność RozumienieRozumienie PowtarzaniePowtarzanie Typy afazjiTypy afazji
dobre rozumienie dobre powtarzaniedobre rozumienie dobre powtarzanie NominacyjnaNominacyjna
Płynna upośledzone powt. PrzewodzeniowaPłynna upośledzone powt. Przewodzeniowa
upośledzone rozum. dobre powt. Transkorowa czuciowaupośledzone rozum. dobre powt. Transkorowa czuciowa
upośledzone powt. Wernickiegoupośledzone powt. Wernickiego
dobre rozumienie dobre powt. Transkorowa ruchowadobre rozumienie dobre powt. Transkorowa ruchowa
Niepłynna upośledzone powt. BrocaNiepłynna upośledzone powt. Broca
upośledzone rozumienie dobre powt. Transkorowa mieszanaupośledzone rozumienie dobre powt. Transkorowa mieszana
upośledzone powt. Całkowitaupośledzone powt. Całkowita

6. Klasyfikacje anomiiKlasyfikacje anomii
 D. Kądzielowa (1993)D. Kądzielowa (1993)
Uważa, że możliwe jest przyporządkowanie większości postaciUważa, że możliwe jest przyporządkowanie większości postaci
afazji do 4 głównych kategorii:afazji do 4 głównych kategorii:
- afazji motorycznej- afazji motorycznej
- afazji sensorycznej- afazji sensorycznej
- afazji amnestycznej (nominacyjnej)- z typowymi dla niejafazji amnestycznej (nominacyjnej)- z typowymi dla niej
trudnościami w użyciu nazwy, rozpatrywanej łącznie ztrudnościami w użyciu nazwy, rozpatrywanej łącznie z
afazją semantyczną, sprowadzającą się przede wszystkimafazją semantyczną, sprowadzającą się przede wszystkim
do zaburzeń w rozumieniu złożonych konstrukcji logiczno-do zaburzeń w rozumieniu złożonych konstrukcji logiczno-
gramatycznych.gramatycznych.
 Wyróżnia też:Wyróżnia też:
- afazje transkorowe- afazje transkorowe
- afazje podkorowe.- afazje podkorowe.

7. Klasyfikacje anomiiKlasyfikacje anomii
 Biorąc pod uwagę objawy wyróżnia sięBiorąc pod uwagę objawy wyróżnia się
afazje całkowitą, czuciową, ruchową iafazje całkowitą, czuciową, ruchową i
mieszaną.mieszaną.
 M. Mumenthaler dodatkowo wyróżniaM. Mumenthaler dodatkowo wyróżnia
afazję amnestyczną-afazję amnestyczną- charakteryzuje sięcharakteryzuje się
niejasnym sposobem wyrażania myśli,niejasnym sposobem wyrażania myśli,
brakiem precyzyjnych informacji,brakiem precyzyjnych informacji,
problemami z wyszukiwaniem wyrazówproblemami z wyszukiwaniem wyrazów
(głównie rzeczowników), co skłania(głównie rzeczowników), co skłania
chorego do częstych opisów. W pewnymchorego do częstych opisów. W pewnym
stopniu zaburzone jest też rozumieniestopniu zaburzone jest też rozumienie
mowy.mowy.

8. ParafazjeParafazje
Anomia nie musi mieć charakteru globalnego. Niektórzy pacjenci mają trudności w nazywaniuAnomia nie musi mieć charakteru globalnego. Niektórzy pacjenci mają trudności w nazywaniu
rzadko występujących przedmiotów, takich jak np. samowar czy karafka. Inni przejawiająrzadko występujących przedmiotów, takich jak np. samowar czy karafka. Inni przejawiają
trudności w podawaniu nazw pewnych kategorii semantycznych, takich jak np. kolor czytrudności w podawaniu nazw pewnych kategorii semantycznych, takich jak np. kolor czy
części ciała. Rodzaj zadania może także wpływać na występowanie określonych zaburzeń,części ciała. Rodzaj zadania może także wpływać na występowanie określonych zaburzeń,
np. chory może lepiej odpowiadać na pytanie :np. chory może lepiej odpowiadać na pytanie : Co to jest?Co to jest? niż na polecenie nazwniż na polecenie nazw
znanych mu zwierząt.znanych mu zwierząt.
Czasami zaburzenia o typie anomii mają postaćCzasami zaburzenia o typie anomii mają postać trudności w znalezieniu słów,trudności w znalezieniu słów, a czasami wa czasami w
wypowiedziach pacjenta pojawiają sięwypowiedziach pacjenta pojawiają się parafazjeparafazje, czyli słowa, które są w jakimś sensie, czyli słowa, które są w jakimś sensie
podobne do słowa, które są w jakimś sensie podobne do słowa celowego. Parafazjepodobne do słowa, które są w jakimś sensie podobne do słowa celowego. Parafazje
bywają trudne do odróżnienia od zwykłych przejęzyczeń, a różnica polega bardziej nabywają trudne do odróżnienia od zwykłych przejęzyczeń, a różnica polega bardziej na
stopniu niedokładności i częstości występowania, niż na charakterze błędów. Rozróżniastopniu niedokładności i częstości występowania, niż na charakterze błędów. Rozróżnia
się kilka rodzajów parafazji, jednak najważniejsze kategorie parafazji to:się kilka rodzajów parafazji, jednak najważniejsze kategorie parafazji to:
 parafazje fonetyczne (werbalne)parafazje fonetyczne (werbalne)
 parafazje semantyczneparafazje semantyczne
 W przypadkuW przypadku parafazji fonetycznychparafazji fonetycznych na miejscu słowa celowego występuje słowo bliskona miejscu słowa celowego występuje słowo blisko
brzmiące, najczęściej zaczynające się od tych samych głosek, ale nie mające nicbrzmiące, najczęściej zaczynające się od tych samych głosek, ale nie mające nic
wspólnego ze słowem celowym pod względem znaczenia. Na przykład chory nazywającwspólnego ze słowem celowym pod względem znaczenia. Na przykład chory nazywając
obrazki mówi na motyla- motor, na gwiazdek- gwiazda, na wózek- wujek, na maskę-obrazki mówi na motyla- motor, na gwiazdek- gwiazda, na wózek- wujek, na maskę-
marka, na ławę- łapa.marka, na ławę- łapa.
 Parafazje semantyczneParafazje semantyczne to słowa, które należą do tej samej kategorii znaczeniowej, coto słowa, które należą do tej samej kategorii znaczeniowej, co
słowa celowe. Np. chory mówi na długopis- ołówek, na szklankę- kubek, na książkę-słowa celowe. Np. chory mówi na długopis- ołówek, na szklankę- kubek, na książkę-
zeszyt, na rower- motor, na łyżkę- widelec. Często spotykaną postacią parafazjizeszyt, na rower- motor, na łyżkę- widelec. Często spotykaną postacią parafazji
semantycznych jest użycie słowa o bardziej ogólnym znaczeniu niż słowo celowe, np.semantycznych jest użycie słowa o bardziej ogólnym znaczeniu niż słowo celowe, np.
chory mówi na psa- zwierzę, na jabłko- owoc. Na uwagę zasługuje fakt, że chorychory mówi na psa- zwierzę, na jabłko- owoc. Na uwagę zasługuje fakt, że chory
niejednokrotnie bardzo chce podać właściwą nazwę, to jednak nie potrafi sobie jejniejednokrotnie bardzo chce podać właściwą nazwę, to jednak nie potrafi sobie jej
przypomnieć.przypomnieć.

9. Zrozumienie istoty pomiędzy parafazjami fonetycznymi aZrozumienie istoty pomiędzy parafazjami fonetycznymi a
parafazjami semantycznymi nie sprawia szczególnychparafazjami semantycznymi nie sprawia szczególnych
trudności.trudności.
O wiele trudniej jest zrozumieć, dlaczego rodzaje parafazji,O wiele trudniej jest zrozumieć, dlaczego rodzaje parafazji,
gdyż każda postać sugeruje działanie odmiennegogdyż każda postać sugeruje działanie odmiennego
mózgowego mechanizmu nazywania. W obu przypadkachmózgowego mechanizmu nazywania. W obu przypadkach
należy przypuszczać, że mózg „szukając” odpowiedniegonależy przypuszczać, że mózg „szukając” odpowiedniego
słowa „trafia” na inne słowo, które jest położone „blisko”słowa „trafia” na inne słowo, które jest położone „blisko”
słowa celowego. Wyrazy użyte w cudzysłowie cudzysłowiesłowa celowego. Wyrazy użyte w cudzysłowie cudzysłowie
poprzednim zdaniu można zrozumieć mniej lub bardziejpoprzednim zdaniu można zrozumieć mniej lub bardziej
metaforycznie i właśnie na tym polega cały problem zmetaforycznie i właśnie na tym polega cały problem z
punktu widzenia teorii.punktu widzenia teorii.
Na jakiej podstawie mózg wyszukuje odpowiedniego słowa?Na jakiej podstawie mózg wyszukuje odpowiedniego słowa?
Jaki jest klucz według którego słowa są przechowywane wJaki jest klucz według którego słowa są przechowywane w
pamięci werbalnej?pamięci werbalnej?

10. Dwa modele procesu odnajdywaniaDwa modele procesu odnajdywania
słówsłów
MODEL A- proces skanowania według zasady „drzewka decyzyjnego”MODEL A- proces skanowania według zasady „drzewka decyzyjnego”
MODEL B- proces heurystycznego poszukiwania według zasady „celowania”MODEL B- proces heurystycznego poszukiwania według zasady „celowania”

11. Model (A)Model (A)
 W modelu A ukazano proces heurystyczny poszczególnegoW modelu A ukazano proces heurystyczny poszczególnego
celowego słowa według zasady „drzewka decyzyjnego”. Proces tencelowego słowa według zasady „drzewka decyzyjnego”. Proces ten
uruchamiany jest poprzez kolejne kategorie semantyczne, oduruchamiany jest poprzez kolejne kategorie semantyczne, od
ogólnych do specyficznych.ogólnych do specyficznych.
 Jeżeli zaistnieje konieczność podania nazwy realnie postrzeganegoJeżeli zaistnieje konieczność podania nazwy realnie postrzeganego
drzewa, mózg na podstawie dostarczonych danych zmysłowychdrzewa, mózg na podstawie dostarczonych danych zmysłowych
przypisuje przedmiot spostrzegania kolejnym, coraz węższymprzypisuje przedmiot spostrzegania kolejnym, coraz węższym
kategoriom, dopóki nie dotrze do określenia uznanego zakategoriom, dopóki nie dotrze do określenia uznanego za
wystarczająco precyzyjne. W podanym tu przykładniewystarczająco precyzyjne. W podanym tu przykładnie
przypuszczamy, że w danej sytuacji nazwanie tego drzewa wedługprzypuszczamy, że w danej sytuacji nazwanie tego drzewa według
gatunku : modrzew, sosna, dąb itp. nie jest potrzebne.gatunku : modrzew, sosna, dąb itp. nie jest potrzebne.
 Model A wydaje się zupełnie logicznym i przekonującymModel A wydaje się zupełnie logicznym i przekonującym
tłumaczeniem procesu odnajdywania słów. Co więcej- tłumaczytłumaczeniem procesu odnajdywania słów. Co więcej- tłumaczy
on, dlaczego wskutek uszkodzenia mózgu występują parafazjeon, dlaczego wskutek uszkodzenia mózgu występują parafazje
semantyczne: proces przechodzenia przez kolejne etapy wsemantyczne: proces przechodzenia przez kolejne etapy w
„drzewku decyzyjnym” albo kończy się przedwcześnie, albo„drzewku decyzyjnym” albo kończy się przedwcześnie, albo
zostaje na pewnym etapie „wykolejony”. Z drugiej zaś strony zazostaje na pewnym etapie „wykolejony”. Z drugiej zaś strony za
pomocą tego modelu nie można wytłumaczyć występowaniapomocą tego modelu nie można wytłumaczyć występowania
parafazji werbalnych, albowiem struktury fonetyczne słów nieparafazji werbalnych, albowiem struktury fonetyczne słów nie
mają wpływu na proces heurystyczny (Goodglass 1993)mają wpływu na proces heurystyczny (Goodglass 1993)

12. Model (B)Model (B)
 W modelu B przedstawiono natomiast proces skanowania,W modelu B przedstawiono natomiast proces skanowania,
oparty na zasadzie „celowania” uruchamiającej ten proces.oparty na zasadzie „celowania” uruchamiającej ten proces.
Mózg, szukając określonego słowa, skanuje różne obszaryMózg, szukając określonego słowa, skanuje różne obszary
pamięci, dopóki nie trafi na odpowiednie słowo. Procespamięci, dopóki nie trafi na odpowiednie słowo. Proces
skanowania przebiega w serii poszukiwań, z których każdaskanowania przebiega w serii poszukiwań, z których każda
jest nieco węższa, tj. obejmuje coraz mnie możliwych słówjest nieco węższa, tj. obejmuje coraz mnie możliwych słów
do wyboru, które spełniają określone kryteria, czy todo wyboru, które spełniają określone kryteria, czy to
semantyczne, czy fonetyczne. Ze wszystkich słówsemantyczne, czy fonetyczne. Ze wszystkich słów
wybranych w pierwszej serii poszukiwań mózg- wg.wybranych w pierwszej serii poszukiwań mózg- wg.
określonych kryteriów- odrzuca te opcje, które z różnychokreślonych kryteriów- odrzuca te opcje, które z różnych
powodów nie pasują do sytuacji. Tak wiec przy pomocypowodów nie pasują do sytuacji. Tak wiec przy pomocy
modelu B można wytłumaczyć zarówno parafazjemodelu B można wytłumaczyć zarówno parafazje
semantyczne, jak i fonetyczne. Z drugiej zaś strony wcalesemantyczne, jak i fonetyczne. Z drugiej zaś strony wcale
nie jest wyjaśniona kolejność występowania określonegonie jest wyjaśniona kolejność występowania określonego
typu parafazji. Rzadko bowiem u danego pacjentatypu parafazji. Rzadko bowiem u danego pacjenta
występują parafazje zarówno fonetyczne, jak iwystępują parafazje zarówno fonetyczne, jak i
semantyczne, co sugeruje, że odpowiednie procesysemantyczne, co sugeruje, że odpowiednie procesy
poszukiwawcze są na tyle wyodrębnione, że na ogół nieposzukiwawcze są na tyle wyodrębnione, że na ogół nie
ulegają zaburzeniu wskutek tego samego uszkodzeniaulegają zaburzeniu wskutek tego samego uszkodzenia
mózgu.mózgu.

13. ParyfrazaParyfraza
 Czasami z powodu trudności związanych z nazywaniemCzasami z powodu trudności związanych z nazywaniem
pacjent opisuje desygnat czy pojęcie, którego nie jest wpacjent opisuje desygnat czy pojęcie, którego nie jest w
stanie nazwać. Jest to tzw.stanie nazwać. Jest to tzw. paryfraza.paryfraza.
 Np. pacjent mówi na długopis-Np. pacjent mówi na długopis- o ten… służy do pisaniao ten… służy do pisania; na; na
szklankę-szklankę- jak to się nazywa… no ze szkła… urządzenie dojak to się nazywa… no ze szkła… urządzenie do
piciapicia; na książkę-; na książkę- to jest kwadratowe… to jest to… czytająto jest kwadratowe… to jest to… czytają
to naukowcy.to naukowcy.
 Szczególnie interesujący jest następujący przykładSzczególnie interesujący jest następujący przykład
paryfrazy, zastosowanej przez pacjenta M.T., lat 47, zparyfrazy, zastosowanej przez pacjenta M.T., lat 47, z
afazją ruchową, który po wielu latach terapii wychodzi zafazją ruchową, który po wielu latach terapii wychodzi z
afazji całkowitej.afazji całkowitej.
Badający:Badający: Proszę podać datę urodzenia.Proszę podać datę urodzenia.
Badany:Badany: Trzeci czerwiec. To strasznie trudne… połowa i pięć,Trzeci czerwiec. To strasznie trudne… połowa i pięć,
to ile? No wiesz!to ile? No wiesz!
 Z dokumentacji wynika, że pacjent urodził się w 1975 r.Z dokumentacji wynika, że pacjent urodził się w 1975 r.
Interpretował więc 50 jako połowę, czyli 50%.Interpretował więc 50 jako połowę, czyli 50%.

14. Terapia afazji amnestycznejTerapia afazji amnestycznej
 Uszkodzenie styku skroniowo-ciemieniowo-potylicznego lewejUszkodzenie styku skroniowo-ciemieniowo-potylicznego lewej
półkuli prowadzi do zaistnienia syndromu afazji amnestycznej,półkuli prowadzi do zaistnienia syndromu afazji amnestycznej,
zwanej też afazją nominacyjną.zwanej też afazją nominacyjną.
 Dwa czynniki równocześnie stanowią patomechanizm tej afazji -Dwa czynniki równocześnie stanowią patomechanizm tej afazji -
defekt percepcyjnej podstawy opisywanego przedmiotu orazdefekt percepcyjnej podstawy opisywanego przedmiotu oraz
niemożność wyboru spośród spływających alternatyw. Jedynymniemożność wyboru spośród spływających alternatyw. Jedynym
objawem afazji amnestycznej jest trudność w aktualizacji słów -objawem afazji amnestycznej jest trudność w aktualizacji słów -
nazw. Zaburzenie przybiera postać zapaści mnestycznych,nazw. Zaburzenie przybiera postać zapaści mnestycznych,
werbalnych parafazji. U chorych z afazją amnestyczna zachowanawerbalnych parafazji. U chorych z afazją amnestyczna zachowana
jest syntagmatyczna organizacja mowy. Próbują oni więc,jest syntagmatyczna organizacja mowy. Próbują oni więc,
wykorzystując syntaktyczne konstrukcje, znaleźć właściwe słowo.wykorzystując syntaktyczne konstrukcje, znaleźć właściwe słowo.
Na przykład chory, poszukując słowa „Jabłko", mówi - To jest... jaNa przykład chory, poszukując słowa „Jabłko", mówi - To jest... ja
to doskonale wiem. Rozumie pani. To jest do jedzenia, smaczne.to doskonale wiem. Rozumie pani. To jest do jedzenia, smaczne.
Robi się z tego kompot z jabłek. O właśnie - jabłko! TrudnościRobi się z tego kompot z jabłek. O właśnie - jabłko! Trudności
aktualizacji zmniejsza nie tylko syntagmatyka, lecz i zwykłaaktualizacji zmniejsza nie tylko syntagmatyka, lecz i zwykła
podpowiedz pierwszej litery. Nie należy jednak sądzić, że afazjąpodpowiedz pierwszej litery. Nie należy jednak sądzić, że afazją
amnestyczna zamyka się w prostym defekcie aktualizacji słów.amnestyczna zamyka się w prostym defekcie aktualizacji słów.
Defekt ten jest bowiem przejawem głębszych zaburzeńDefekt ten jest bowiem przejawem głębszych zaburzeń
związanych z nadawaniem znaczeń słowom. Chory z afazjązwiązanych z nadawaniem znaczeń słowom. Chory z afazją
amnestyczna operuje rozproszonym systemem znaczeń w sposóbamnestyczna operuje rozproszonym systemem znaczeń w sposób
bierny.bierny.

15. I etap rehabilitacjiI etap rehabilitacji
Celem I etapu rehabilitacji jest rozszerzenieCelem I etapu rehabilitacji jest rozszerzenie
aktywnego słownika. Możemy ten celaktywnego słownika. Możemy ten cel
osiągnąć poprzez odbudowanieosiągnąć poprzez odbudowanie
gnostycznej podstawy słowa z użyciemgnostycznej podstawy słowa z użyciem
całej metodyki, którą przyjęliśmy dlacałej metodyki, którą przyjęliśmy dla
odbudowy procesu nazywania w afazjiodbudowy procesu nazywania w afazji
akustyczno-mnestycznej. Oczekujemy, żeakustyczno-mnestycznej. Oczekujemy, że
na tym etapie odrodzą się u pacjentana tym etapie odrodzą się u pacjenta
uogólnione i stałe wyobrażeniauogólnione i stałe wyobrażenia
przedmiotowe oraz ustalą się ichprzedmiotowe oraz ustalą się ich
powiązania ze słowami.powiązania ze słowami.

16. II etap rehabilitacjiII etap rehabilitacji
Celem II etapu jest aktualizacja znaczeniowychCelem II etapu jest aktualizacja znaczeniowych
związków słów. Chorzy z afazją amnestycznązwiązków słów. Chorzy z afazją amnestyczną
mają zubożone poczucie tych związków, comają zubożone poczucie tych związków, co
prowadzi do stereotypowych sposobówprowadzi do stereotypowych sposobów
poszukiwania słowa. Obserwujemy u tychposzukiwania słowa. Obserwujemy u tych
pacjentów sztywność wyboru jednego typupacjentów sztywność wyboru jednego typu
związków słowa i jednej drogi poszukiwań.związków słowa i jednej drogi poszukiwań.
Defektu tego chorzy nie są w stanie przełamaćDefektu tego chorzy nie są w stanie przełamać
samodzielnie. Zadania II etapu są więc taksamodzielnie. Zadania II etapu są więc tak
konstruowane, by włączyć szukane słowo wekonstruowane, by włączyć szukane słowo we
wszystkie możliwe konteksty i w ten sposóbwszystkie możliwe konteksty i w ten sposób
odtworzyć jego znaczenie w sieci innych znaczeń.odtworzyć jego znaczenie w sieci innych znaczeń.
Metody, z których skorzystamy obecnie nosząMetody, z których skorzystamy obecnie noszą
nazwę „bliskich związków słowa" i „więzinazwę „bliskich związków słowa" i „więzi
ukierunkowanej". Ich autorem jest W. Kogan.ukierunkowanej". Ich autorem jest W. Kogan.

17. II etap rehabilitacjiII etap rehabilitacji
Bliskie związki słowa to ożywienie słowa na tle jego związkówBliskie związki słowa to ożywienie słowa na tle jego związków
kategorialnych, sytuacyjnych, modalnych i innych. Terapeutakategorialnych, sytuacyjnych, modalnych i innych. Terapeuta
wraz z chorym buduje następujące schematy:wraz z chorym buduje następujące schematy:

18. Więź ukierunkowana to wprowadzenie słowaWięź ukierunkowana to wprowadzenie słowa
w plan wszystkich jego związków.w plan wszystkich jego związków.
Budujemy w tym celu, na podstawieBudujemy w tym celu, na podstawie
opracowanych poprzednio schematów,opracowanych poprzednio schematów,
schemat ogólny.schemat ogólny.

19. Powyższe sposoby pozwalają przywrócićPowyższe sposoby pozwalają przywrócić
poczucie wieloznaczności słowa,poczucie wieloznaczności słowa,
rozumienie jego związków z innymirozumienie jego związków z innymi
słowami, miejsce słowa w systemiesłowami, miejsce słowa w systemie
znaczeń, ale przede wszystkim pozwalająznaczeń, ale przede wszystkim pozwalają
wytworzyć u pacjenta wielorakośćwytworzyć u pacjenta wielorakość
poszukiwań słowa, poprzez związkiposzukiwań słowa, poprzez związki
kategorialne, sytuacyjne, według cech,kategorialne, sytuacyjne, według cech,
funkcji itp.funkcji itp.
Opisana metoda przynosi efekty, w procesieOpisana metoda przynosi efekty, w procesie
rehabilitacji funkcji nazywania, urehabilitacji funkcji nazywania, u
pacjentów z afazją amnestyczną.pacjentów z afazją amnestyczną.

20. BibliografiaBibliografia
 Dysfunkcja mózgu a komunikacjaDysfunkcja mózgu a komunikacja
językowa/językowa/ Michał Bitniok. Bielsko-Biała :Michał Bitniok. Bielsko-Biała :
Wydawnictwo Akademii Techniczno-Wydawnictwo Akademii Techniczno-
Humanistycznej, 2007.Humanistycznej, 2007.
 Logopedia : pytania i odpowiedzi :Logopedia : pytania i odpowiedzi :
podręcznik akademickipodręcznik akademicki, Tom II/ pod red., Tom II/ pod red.
Tadeusza Gałkowskiego i GrażynyTadeusza Gałkowskiego i Grażyny
Jastrzębowskiej; Uniwersytet Opolski.Jastrzębowskiej; Uniwersytet Opolski.
Opole Wydaw. UO, 2003.Opole Wydaw. UO, 2003.
 Podstawy teorii i diagnozy logopedycznejPodstawy teorii i diagnozy logopedycznej //
Grażyna Jastrzębowska; UniwersytetGrażyna Jastrzębowska; Uniwersytet
Opolski. Opole Wydawnictwo UO, 1998.Opolski. Opole Wydawnictwo UO, 1998.