1. BOBBYtutor Social Note สังคมวิทยา ตองปรับตัวใหเขากับสิงแวดลอมตามธรรมชาติ ่ 1. มนุษย (สัตวสงคม) และสัตวโลก ั เพื่อความอยูรอดและดํารงรักษาเผาพันธุมิใหสูญไป เปนกระบวนการเลือกสรรของธรรมชาติ สัตวโลกที่ปรับตัวดี โครงสรางสังคม เทานั้น จึงจะอยูรอดและดํารงเผาพันธุตอไป 2. สรางสังคม การจัดระเบียบทางสังคม 3. สรางวัฒนธรรม (มีเฉพาะสังคมมนุษย) มนุษย สังคม การเปลียนแปลง ่ - สัตวสังคม - อยูรวมกัน - หวังวาจะดีขึ้น - ตองการปจจัย 4 - พึงพาอาศัยกัน ่ - มีการพัฒนา - มีความแตกตางกัน - สรางกฎเกณฑ ระเบียบแบบแผน - มีวิวัฒนาการ (ปจเจกชน)  เพื่อสาธารณประโยชน - ปฏิรูป - มีความคิด วิจารณญาณ - สรางบรรทัดฐาน - ปฏิวัติ ทศนคติ เจตคติ ั - กําเนิดสถาบัน - การแลกเปลียน ่ - มีความเชื่อ - ขัดเกลาสมาชิก - แนวโนมหรือทิศทาง - มีคานิยม - การคาดการณ - มีวัฒนธรรม - สรางสัญลักษณ (ภาษา - อักษร) 2 สังคมศึกษา

2. BOBBYtutor Social Note สิงทีทาใหความเปนมนุษยสมบูรณยงขึน คือ ่ ่ํ ่ิ ้ 1. การเรียนรู 2. มีการพัฒนา 3. มีคุณธรรม 4. มีสํานึก 5. รจกคณคา ู ั ุ  โครงสรางสังคม กลุมคน ลักษณะความสัมพันธ - กลุมสังคม  - ปฐมภูมิ - ฝูงชน - ทุตยภูมิ ิ การจัดระเบียบทางสังคม บรรทัดฐาน สถาบัน คานิยม ความเชื่อ การขัดเกลาและการ หรือปทัสถาน ควบคุมทางสังคม - วิถีชาวบาน - 7 สถาบัน - สวนตัว - ในหลกเหตผล ั ุ - ครอบครัว - จารีตหรือ - (การปกครองมี - ของสังคม - ในอานาจทมองไมเ หน ํ ่ี ็ - เพื่อนฝูง กฎศีลธรรม อานาจมากทสด) ํ ่ี ุ - ที่ดีควรปลูกฝง - ศาสนา - กฎหมาย - สถานภาพ - ทีตองแกไข - ครูอาจารย ่ * ติดตัวมา - สื่อมวลชน * สังคมกําหนด * จูงใจหรือใหรางวัล * บทบาทและ * ลงโทษ บทบาทขัดแยง ลวนเปนสวนหนึ่งของวัฒนธรรม 3 สังคมศึกษา

3. BOBBYtutor Social Note การจัดระเบียบทางสังคม การจดระเบยบทางสงคม คือ การทําใหคนมาอยูรวมกันในสังคมอยางมีระเบียบ โดยตองประพฤติปฏิบตภายใต ั ี ั  ัิ แบบแผน กฎเกณฑอนเดียวกัน ซงจะทําใหสงคมดํารงอยูไดยงยืนและเปนปกติสข ั ่ึ ั  ่ั ุ เครืองมือทีใชในการจัดระเบียบทางสังคม ไดแก ่ ่ 1. คานิยม (Value) คือ สิงซึงเปนทีปรารถนาหรือสิงทีสมาชิกของสังคมอยากจะได เพราะหวังในประโยชนทพง ่ ่ ่ ่ ่ ่ี ่ึ ไดรบเมอบคคลประสบกบการเลอกหรอเผชญกบเหตการณ และตองตัดสินใจอยางใดอยางหนึง เขาจะนําคานิยมมา  ั ่ื ุ ั ื ื ิ ั ุ ่ ประกอบกับการตัดสินใจ คานยมจงเปนเสมอนแนวทางแหงการประพฤตปฏบตของบคคลโดยทวไป  ิ ึ  ื  ิ ิัิ ุ ่ั คานิยม หมายถึง สิงทีคนในสังคมเห็นวาดี ถกตอง พงกระทา นากระทํา ่ ่ ู  ึ ํ  คานยมทมประโยชนตอการจดระเบยบของสงคม เชน  ิ ่ี ี  ั ี ั - การเคารพผูอาวุโส - ความเอื้อเฟอเผื่อแผ - ความเปนระเบยบวนย  ี ิั คานิยมทีเปนผลเสียตอการจัดระเบียบของสังคม เชน ่ - การไมมระเบียบวินย ี ั - การไมเ คารพเวลา - การยกยองคนมีฐานะทางเศรษฐกิจ ความสําคัญของคานิยม 1. เปนสิงกําหนดพฤตกรรมของคนในสงคม ่ ิ ั 2. เปนสิงทีทาใหสงคมสงบหรอวนวายได ่ ่ํ ั ื ุ 3. มผลกระทบตอความเจรญและความเสอมของรางกาย ี  ิ ่ื  คานยมของสงคมไทย  ิ ั 1. มีความรัก เคารพ เทิดทูน สถาบันพระมหากษัตริย เพราะพระมหากษัตริยทรงเปนมิงขวัญและศูนยรวม  ่ จิตใจของคนทังชาติ ทรงหวงใยและชวยเหลือประชาชนอยางใกลชด ้ ิ 2. ยกยองอานาจ การมีอํานาจทําใหคนอนเกรงกลว และเคารพนับถือ นํามาซึงสิงปรารถนาไดโดยงาย  ํ  ่ื ั ่ ่ ฉะนันตําแหนงทีมอานาจจงมคนสวนใหญปรารถนา ้ ่ีํ ึ ี   3. ยกยองคนรํารวย เงินเปนปจจัยสําคญในการดํารงชีวต จึงเปนสิงทีทกคนปรารถนา คนรํ่ารวยจึงไดรบ ่ ั ิ ่ ุ่ ั การยกยองวา มีเกียรติ มีหนามีตา แมวาจะมีวธการในการไดเงินดวยวิธการทีไมเหมาะสม    ิี ี ่ 4. ยกยองความมีจตใจนักเลง หมายความถง มีจตใจกลาไดกลาเสีย เขมแข็ง เดดขาด รกพวกพอง รกลกนอง ิ ึ ิ ็ ั  ั ู คนทีมจตใจเชนนีจงมีคนเคารพนับถือกันมาก ่ีิ ้ึ 5. นยมการมยศฐาบรรดาศกด์ิ คือ การไดรบแตงตงใหดารงตาแหนงทีมเี กียรติ เปนเจาคนนายคน มีฐานะ ิ ี ั  ั  ้ั  ํ ํ ่ ทางสงคมสง ทํางานทีไมตองใชกําลัง ั ู ่  6. ยกยองผูมความกตัญูรคณ คือ การใหความเคารพนบถอตอผมพระคณทเ่ี คยชวยเหลอตนมา ไมเ นรคณ ี ู ุ  ั ื  ู ี ุ  ื ุ ตอทาน   7. ยกยองผูมความรู ใครมีการศึกษาสูง หรือไดรบการศึกษามาก กจะเปนทยอมรบนบถอของคนทวไป ี ั ็  ่ี ั ั ื ่ั 8. เชื่อถือในเรื่องโชคลาง ไมเชื่อตัวเอง 9. เคารพผูมีอายุมาก หรอประสบการณมาก ยอมไดรบเกียรติและการยกยองทางสังคม ื  ั 4 สังคมศึกษา

4. BOBBYtutor Social Note 2. บรรทดฐานหรอปทสถาน (Norms) หมายถึง มาตรฐานทีคนสวนมากยึดถือเปนหลักปฏิบติ เปนแบบแผนท่ี ั ื ั ่ ั  ระบุวา ในสถานการณใดควรปฏบตอยางไร ไดแก ระเบียบ กฎเกณฑตางๆ หรอหมายถง เปนพฤติกรรมซึงสมาชิกของ   ิัิ   ื ึ ่ สงคมนนๆ สามารถคาดการณไดลวงหนาวาทุกคนจะตองปฏิบตตวอยางนันในรูปแบบเดียวกัน หากสมาชิกของสังคม ั ้ั  ัิั ้ ไมปฏิบตตามหรือฝาฝน ยอมมความผดถกลงโทษ ซึงมาตรการในการลงโทษอาจจะรุนแรงมากนอยตางกันตามประเภท ัิ  ี ิ ู ่ ของบรรทัดฐาน บรรทดฐานแยกออกไดเปน 3 ประเภทใหญๆ คือ ั   1. วิถประชา (Folkways) หรือวิถชาวบาน ี ี 2. ศีลธรรมจรรยา หรือจารีตประเพณี (Mores) 3. กฎหมาย (Laws) วิถประชา ี กฎศลธรรม ี กฎหมาย - เปนมาตรฐานความประพฤติที่เกี่ยว- - เปนมาตรฐานความประพฤติ - เปนมาตรฐานความประพฤติที่รัฐ ของกับเรืองของความดี ความชั่วแต ่ ทเ่ี กยวของกบเรองของความดี ่ี  ั ่ื บัญญัติขึ้นเพื่อใชควบคุมความ เปนแนวทางที่สมาชิกของสังคมนยม ิ ความชั่ว ความมีคุณธรรมทาง ประพฤติของสมาชิกในสังคมไว ปฏบติ ไดแก มารยาทโดยทัวไปตาม ิั  ่ จตใจ เชน ความกตัญู ฯลฯ ิ เปนลายลักษณอกษร ั สมัยนิยม - สังคมไมเขมงวดหรือไมเครงครัดกับ - สงคมมกเขมงวดหรอเครงครด ั ั  ื  ั - บทบาทโทษจะรุนแรงมากหรือนอย ผูละเมิดหรือผูไมปฏิบตตามเทาใดนัก   ัิ กับผูละเมิดหรือผูไมปฏิบติ   ั ตลอดจนผูมหนาทีเ่ กียวของยอม ี ่ มาตรการในการลงโทษจงไมรนแรง ึ ุ มาตรการในการลงโทษจึง เปนไปตามกระบวนการยุตธรรมที่ ิ อาจเปนเพยงตาหนิ การถกจองมอง  ี ํ ู  รุนแรงกวาวิถประชาชน เชน ี กําหนดไวชดเจน ั ฯลฯ การไมคบหาสมาคมดวย - เปนการลงโทษทางกฎหมายหรือ การนินทา หรือการประจาน การลงโทษอยางเปนทางการ หรือการขับไลออกจากกลุม  ฯลฯ ทังวิถประชาและกฎศีลธรรมไมมบทลงโทษทีตราไวเปนลายลักษณอกษร เรียกไดวาเปนการลงโทษทางสังคม ้ ี ี ่ ั  หรอการลงโทษอยางไมเ ปนทางการกได ื   ็ ขอควรสงเกตเกยวกบบรรทดฐาน  ั ่ี ั ั 1. สังคมหนึงๆ ยอมมีบรรทัดฐานทีเ่ ปนลักษณะเฉพาะของสังคมของตน ดังนันแตละสังคมจึงมีลกษณะบรรทัดฐาน ่ ้ ั ทีแตกตางกันไปได ่ 2. แตละสังคมอาจมีการรับรูปแบบบรรทัดฐานของสังคมอืนมาเปนบรรทัดฐานของสังคมตนได ่ 3. บรรทัดฐานยอมมีการเปลียนแปลงไดเสมอ ่ 5 สังคมศึกษา

5. BOBBYtutor Social Note 3. การขัดเกลาทางสังคม เปนกระบวนการทางสงคมกบจตวทยา ซึงผลทํ าใหบุคคลมีบุคลิกภาพตามแนวทาง ั ั ิ ิ ่ ท่ีสงคมตองการจะเรมตนตงแตบคคลเกดมาเปนกระบวนการทจะตองประสบตงแตเ กดจนตาย ทังโดยทางตรงและทางออม ั  ่ิ  ้ั  ุ ิ  ่ี  ้ั ิ ้ จะไดรบรบรรทดฐานและขนบธรรมเนยมประเพณทใชอยในสงคมพรอมทจะใชชวตในแนวทางทสงคมตองการ  ั ู ั ี ี ่ี  ู ั  ่ี  ี ิ ่ี ั  กระบวนการขัดเกลาทางสังคมจึงเปนสิงทีมนุษยจะตองประสบตลอดชีวต เพราะมนษยเ ปนสตวสงคมเพอความเปน ่ ่ ิ ุ  ั ั ่ื  มนษยอยางแทจรง ุ    ิ จุดมุงหมายของการขัดเกลาทางสังคม 1. เพือปลูกฝงระเบียบวินย ่ ั 2. เพอปลกฝงความมงหวง ่ื ู  ุ ั 3. สอนใหรจกบทบาทและทศนคตตางๆ  ู ั ั ิ 4. สอนใหรูจักเกิดความชํานาญหรือทักษะ คานยม  ิ 1. เปนสิงทีตวเรากําหนดเองดวยความพอใจ โดยการ ่ ่ั  - ใชความคิด พิจารณา ประเมินคา ตดสนใจ ดูวาถูกตองเหมาะสม ดีหรือไม ั ิ  - และเลอกในทสด ื ่ี ุ 2. เมอประสบภาวะทตองเลอก คนเราจะใชคานิยมเสมอ ่ื ่ี  ื 3. เปนรูปแบบของความคิด ทีใชในการประเมินคาสิงตางๆ ทงรปธรรม (ธรรมชาติ โบราณสถาน) และนามธรรม ่ ่ ั้ ู (ความซอสตย ตรงเวลา เคารพอาวุโส) และมีผลตอการแสดงออก หรอแสดงพฤตกรรมของบคคลตามความคดนน ่ื ั ื ิ ุ ิ ้ั 4. คานิยมจึงมีทงสิงทีดี และทควรแกไข (ไมดี) ้ั ่ ่ ่ี  5. เปนพืนฐานสําคัญทีกอใหเกิดบรรทัดฐาน เชน ความกตัญูรคณคน ้ ่ ู ุ 6. ในขณะทเ่ี ราตองยอมรบบรรทดฐานของสงคม แตขณะเดยวกนกตองสมพนธกบคนจานวนมากในสังคม  ั ั ั  ี ั ็ ั ั ั ํ จึงทําใหเกิดคานิยมตามมา 7. เรียงลําดบความสมพนธระหวาง ั ั ั   คานิยม (ของสังคม) ↑ สมัยนิยม ↑ รสนยม (สวนตว) ิ  ั 6 สังคมศึกษา

6. BOBBYtutor Social Note บรรทัดฐาน 1. เปนสงทสงคมกําหนด สมาชกตองปฏบตตามโดยไมมสทธโตแยง  ่ิ ่ี ั ิ  ิัิ ีิ ิ   2. เปนสวนหนึงของวัฒนธรรม ่ 3. มีลกษณะเปนกฎเกณฑ เปนแบบแผน เปนมาตรฐานในการประพฤติปฏิบตของสมาชิกในทุกสถานการณ ั  ัิ เชน เปนลูกตองเลียงดูพอแม (วิถชาวบานและจารีต) ้  ี 4. เปนแบบอยางของการปฏิบตระหวางบุคคลตางๆ เชน พอแม-ลูก, นาย-บาว, หญง-ชาย, ครู-ศิษย พอ ัิ   ิ คา-ลกคา ู  5. - วถชาวบาน ไมมการลงโทษเปนลายลกษณ ิี  ี  ั - จารีต ไมมการลงโทษเปนลายลกษณ แตมการลงโทษทางสังคมทีชดเจน ไดแก การมอง ตําหนิ นินทาวาราย ี  ั ี ่ั ไมพอใจ และการขบไลออกจากสงคม ั  ั - กฎหมาย มีบทลงโทษเปนลายลักษณอกษร เปนบรรทัดฐานทีเ่ ปลียนแปลงงายทีสด ั ่ ุ่ สถาบัน 1. เปนแบบแผนพฤติกรรมทีปฏิบตสบตอกันมา และเปนทียอมรับในสังคม (เหมือนบรรทัดฐาน) ่ ัิื ่ 2. เปนสวนหนึงของวัฒนธรรม ่ 3. มีลกษณะเปนรูปแบบของความสัมพันธแบบเปนทางการ หรือเปนกิจกรรม องคกร เพือใหสมาชิกของสังคม ั  ่ ไดมอะไรทํารวมกันเพือชวยพัฒนาสังคมในหลายๆ ดาน ี ่ - เปนกระบวนการทีจดไวเปนหมวดหมูตามประเภทของความตองการ มีการจัดระเบียบอยางดี ่ั  - กําหนดสถานภาพ และบทบาทของผเู กยวของ่ี  - มีความชัดเจน เปนรูปธรรมแนนอน และเปลียนแปลงยาก ่ 4. เปนระบบของความสมพนธทางสงคม ซงประกอบดวย กระบวนการ วัตถุ อปกรณ บางอยางมีลกษณะเปน  ั ั  ั ่ึ  ุ ั นามธรรม 5. บคคลหนงคนอาจจะมหลายสถานภาพ และหลายบทบาทก็ได และเมือนําไปปฏบตบางครงกเ็ กดบทบาท ุ ่ึ ี ่ ิัิ ้ั ิ ขัดแยงได (สถานภาพขดแยงไมมี) ั   7 สังคมศึกษา

7. BOBBYtutor Social Note สถาบันทางสังคม สถาบันสังคมเปนสงทสงคมกอตงใหมขนเพอการดารงอยของสงคมนน การทีสถาบันใดสถาบันหนึงจะดํารงอยได  ิ่ ี่ ั  ั้  ี ึ้ ื่ ํ  ู ั ้ั ่ ่ ู หรือสูญสินจึงขึนอยูกบการทีคนในสังคมเห็นวามีคณคามากนอยเพียงใด ้ ้ ั ่ ุ สถาบัน ตําแหนงทางสังคม หนาที่ แบบแผนการปฏิบติ ั ศาสนา - ศาสนา - สรางความศรทธาและความเชอทาง  ั ่ื - เสยสละ ี - ผูสบทอดศาสนา ื ศีลธรรมจรรยา - ซอสตยสจรต ่ื ั  ุ ิ - อบรมสงสอนและความประพฤตของ ่ั ิ - ปฏบตศาสนาไดอยาง ิัิ   บุคคล ถูกตอง การศกษา ึ - ครู อาจารย - ใหความรเู กยวกบกฎเกณฑทางสงคม  ่ี ั  ั - การถายทอดวิทยาการ - นักเรียน - รจกใชแหลงคนควา ู ั     - ฝกทักษะความชํานาญ - นกเรยนตองขยนใฝหา ั ี  ั  ความรูเพิ่มเติม เศรษฐกิจ - ผูผลิต - ผลตสนคาและใหบรการ ิ ิ   ิ - ชวยเหลือเกือกูลกันใน ้ - ผูบริโภค สังคมขนาดเล็ก สือสารมวลชน - เจาหนาทีฝายขาวสาร - แพรขาวสารความรู ่ ่  - เสนอขาวที่เปนจริง นนทนาการ - บุคคลทุกคนใน ั - สรางเสริมสุขภาพรางกายและจิตใจ - ใหรจกหลักเกณฑการ ู ั สงคม ั ของสมาชกในสงคม ิ ั เลนกฬา  ี - มีนํ้าใจเปนนกกฬา  ั ี ครอบครัว - พอ แม ลูก พี่ ปา - ใหกําเนิดสมาชิกใหม  - ความผูกพันลึกซึงทาง ้ นา อา - อบรมเลียงดู ้ การสมรสและสายโลหต ิ - สังสอนกฎเกณฑและคุณคาทางสังคม ่ การปกครอง - คณะรฐบาล ั - รักษาความสงบเรียบรอยในสังคม - ความรวมมือกันระหวาง - คณะกรรมการ - ออกกฎหมาย ประชาชนและเจาหนาทีรัฐ ่ ตลาการ ุ - ควบคุมใหมการปฏิบติ ี ั - ประชาชนตองเคารพ กฎหมาย - เจาหนาทีตองปฏิบตหนาที่ ่ ัิ ดวยความยตธรรม  ุิ 8 สังคมศึกษา

8. BOBBYtutor Social Note วฒนธรรม ั ตลอดระยะทีผานมา ไมวาจะเปนชาวบาน, ขาราชการ, พอคานักธุรกิจหรือแมแตในหมูปญญาชนนักวิชาการ ่   ดวยกนเอง ตางมความเขาใจตอความหมายแหงคาวา "วฒนธรรม" กันอยางชนิดผลิแผกแตกตางกันออกไป แตกตางกัน  ั  ี    ํ ั จนแทบจะไมสามารถหลอมใหอยูบนพืนฐานแหงความเขาใจไปในแนวทางเดียวกันไดกมี  ้ ็ ซึงจุดนีถอวาไมเปนคุณตอ "การสานตอวัฒนธรรมไทย/ทามกลางกระแสโลกานุวตร" ในเวลานเ้ี ลย ฉะนนเพอเปน ่ ้ื ั ้ั ่ื  การหาบรรทัดฐานกลาง ในการทําความเขาใจ ความหมายแหง "วัฒนธรรม" รวมกัน จึงขอรวบรวมคํานิยามความหมาย  ทีนกคิด นักทฤษฎีดานสังคมวิทยาและมนุษยวิทยาไดใหคําจํากัดความไวอยางหลากหลายมาเปน "หลักคิด" ไวดงน้ี ่ั  ั คําวา "วัฒนธรรม" (Culture) เกิดจากการรวมคํา 2 คํา เขาดวยกันคือ "วัฒนะ" เปนภาษาบาลี หมายถึง ความเจริญความงอกงาม คําวา "ธรรม" เปนภาษาสันสกฤต หมายถึง คุณความด,ี ความจริง  ความหมายคําวา "วัฒนธรรม" เอ็ดเวิรด บี ทายเลอร นกมนษยวทยาทมชอเสยง ใหคาจํากดความไววา คือ ั ุ ิ ่ี ี ่ื ี ํ ั  สงรวมทงหมด ทีซบซอน ประกอบดวยความรู ความเชื่อ ศิลปะ กฎหมาย ศีลธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี ่ิ ้ั ่ั  ความสามารถอืนๆ และรวมถึงนิสยมนุษยในฐานะทีเ่ ปนสวนหนึงของสังคม ศาสตราจารยเฮอรสโควิซส นักสังคมวิทยา ่ ั ่ ชอดงใหความหมายไววา คือ ทกสงทกอยางทมนษยสรางขน ซึงกินความหมายกวางขวางเกินจริยศาสตร, สนทรยศาสตร ื่ ั   ุ ่ิ ุ  ่ี ุ   ้ึ ่ ุ ี และขนบธรรมเนยมประเพณี ี นอกจากนนนกมนษยวทยาอกกลมหนงยงใหคําจํากัดความอันหลากหลายดังนี้ คือ ้ั ั ุ ิ ี ุ ่ึ ั  - เปนรปแบบของความประพฤตทงหมดทไดมา อันไดแก แนวความคด คานิยมหรือคุณธรรม และสิงทังหลาย  ู ิ ั้ ี่  ิ ่ ้ ซงเปนมรดกทางสงคมทบรรพบรษของเราไดสะสมไวและตกทอดมาถงคนรนตอมาได โดยการเรียนรูจากสัญลักษณนนๆ ึ่  ั ี่ ุุ   ึ ุ   ้ั - เปนทกสงทกอยางทเี่ ปนผลงานของกลมคน เชน ภาษา การทําเครองมออตสาหกรรม ศิลปะวิทยาศาสตร,  ุ ิ่ ุ   ุ ่ื ื ุ กฎหมาย, รฐบาล, ศีลธรรม และศาสนา เปนตน ั - เปนทุกสิงทุกอยางทีเ่ กิดจากการเรียนรูดวยการสือสารตอกัน ขนบธรรมเนียม จารีต และสถาบันตางๆ ่  ่ - เปนทีรวมของบรรทัดฐาน (Norms), คานิยม (Value), ความเชื่อ (Belief) ่ ความหมายจากนกวชาการไทย ั ิ - ศาสตราจารย ดร. สาโรช บัวศรี ใหความหมายไว คือ ความดี ความงาม และความจริงในชีวตมนุษย  ิ ซึงปรากฏในรูปแบบตางๆ และไดตกทอดมาถงเราในสมยปจจบน ่  ึ ั  ุั - พระธรรมปฎก (ประยุทธ ปยุตโต) ใหความหมายไว คือ เปนการสังสมประสบการณ ความรู ความสามารถ  ่ ภูมิธรรม ภูมปญญาทังหมดทีไดชวยมนุษยในสมัยนันๆ อยรอดและเจรญสบตอมาไดและเปนอยอยางทเ่ี ปนในบดน้ี ิ ้ ่  ้ ู ิ ื    ู   ั 9 สังคมศึกษา

9. BOBBYtutor Social Note ประเภทของวัฒนธรรม อทธพลของวฒนธรรม ิ ิ ั 1. คติธรรม วัฒนธรรมเกียวกับคานิยมในการดําเนินชีวิต ่ 1. ไทยเปนวัฒนธรรมผสมผสาน เชน ความซอสตย การตรงตอเวลา ความขยันขันแข็ง ่ื ั 2. ความขัดแยงทางวัฒนธรรม 2. เนตธรรม วฒนธรรมเกยวกบกฎระเบยบปฏบตในทาง- ิ ั ่ี ั ี ิัิ 3. ความลาหลังหรือความลาชาทางวัฒนธรรม กฎหมาย ประเพณตางๆ เชน การบวช แตงงาน ี 4. วัฒนธรรมใหญ และวัฒนธรรมรองหรือวัฒน- 3. วตถธรรม วัฒนธรรมทีเ่ กียวกับวัตถุสงของเครืองใชหรือ ั ุ ่ ่ิ ่ ธรรมยอย ความสะดวกสบายตางๆ 4. สหธรรม วัฒนธรรมเกียวกับมารยาทของสังคม เชน ่ การเขาสังคม การรับประทานอาหาร การปรับตัวในสถาน- การณตางๆ  ความหมายของวัฒนธรรม ความสาคัญของวัฒนธรรม ํ 1. หมายถึง ทกสงทกอยางทมนษยสรางสรรคขนเพอใชใน ุ ่ิ ุ  ่ี ุ    ้ึ ่ื  1. เปนแบบแผนหรือเปนวิถทางในการดําเนินชีวิต ี การพัฒนาและแกปญหาของชีวต เพือตอบสนองความ  ิ ่ ของแตละสังคมทุกสังคมมนุษยจะลาหลังหรือ ตองการและจดเปนสงทสลบซบซอน ไมเ คยปรากฏวามี  ั  ่ิ ่ี ั ั   ทันสมัยลวนมีวฒนธรรม ั มนษยกลมไหนไรวฒนธรรม ุ  ุ ั 2. สามารถพฒนาและเปลยนแปลงได (ทงเพมเตม ั ่ี ้ั ่ิ ิ 2. หมายถึง ผลงานทีมนุษยไดสรางสรรคขนระหวางความรู ่ ้ึ และสูญสลาย) ความคิด ความเชื่อ ศิลปะ คุณธรรม กฎหมาย ขนบ- 3. เปนมรดกตกทอดและเปนเอกลักษณของแตละ ธรรมเนียม พฤตกรรม วาจาทาที และกิจกรรมทีมการ ิ ่ี สงคม ั สือสารระหวางวัฒนธรรม จงมลกษณะทเ่ี ดนชด และเปน ่ ึ ีั  ั 4. มิใชภาวะธรรมชาติ สากลสําหรับมนุษยทกสังคม ุ 5. นํามาเปรียบเทียบกันไมได (วาวัฒนธรรมใดดี กวากัน) 6. มใชสงทดงามเหมอนศลธรรมเสมอไป ิ  ่ิ ่ี ี ื ี 10 สังคมศึกษา

10. BOBBYtutor Social Note สังคมไทย โครงสรางของสงคมไทย  ั 1. มีประชากรประมาณ 63 ลานคน (ธันวาคม 2544) มีจํานวนทีเ่ ปนเพศหญิงมากกวาเพศชายเล็กนอย 2. มีดนแดนทีอยูอาศัยบริเวณใจกลางของคาบสมุทรอินโดจีน ภูมภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต มีเนือทีประมาณ ิ ่  ิ ้ ่ 5 แสนตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 321 ลานไร 3. ประชากรสวนใหญ (ประมาณรอยละ 80) ประกอบอาชพอยตามชนบท  ี ู 4. ประชากรสวนใหญ (ประมาณรอยละ 70) ประกอบอาชีพทางการเกษตร ทเ่ี หลอนอกนนประกอบอาชพทาง  ื ้ั ี ดานธุรกิจการคา อุตสาหกรรมและบริการ ซึงสวนใหญของผูประกอบอาชีพนอกภาคการเกษตรเหลานีจะอาศัยอยูในตัวเมือง ่  ้  (รอยละ 20) โครงสรางของสงคมไทยจงประกอบดวย 2 สวนใหญๆ คือ สงคมชนบท และสงคมเมอง  ั ึ  ั ั ื 5. ประชาชนกวารอยละ 80 นับถือศาสนาพุทธ 6. มพระมหากษตรยเ ปนประมขของชาตสบตอกนมาหลายรอยป และในปจจบนสถาบนพระมหากษตรยเ ปน ี ั ิ  ุ ิื  ั   ุั ั ั ิ  ศูนยรวมจิตใจและพลังความสามัคคีของปวงชนชาวไทยทังชาติ ้ 7. เปนสังคมทีกําลังพัฒนาอยางรวดเร็วทังดานเศรษฐกิจ สงคม และการเมืองการปกครอง ่ ้ ั 8. คานิยมทีปรากฏใหพบเห็นโดยทัวไป คือ การเคารพผอาวโุ ส การเชือถือโชคลาง รกความเปนอสระ ใจบญสนทาน ่ ่ ู ่ ั  ิ ุ ุ และไมอาฆาตพยาบาทนาน  9. เอกลกษณและภาพพจนของสงคมไทย คือ ปรับตัวเกงมีน้าใจอธยาศยไมตรี รกครอบครว ั   ั ํ ั ั ั ั ลกษณะเดนของระบบสงคมไทย ั  ั ตามทศนะของ ดร. ไพบลย ชางเรียน สรุปลักษณะสังคมไทยทีสําคญเปนดงน้ี ั ู ่ ั  ั 1. เปนระบบชนชั้น ทังนีสบเนืองมาจากระบบศักดินาโดยถือเอาเกียรติ หรือฐานะทางสังคม หรือฐานะทางการ ้ ้ื ่ ศึกษาเปนเครืองวัด ่ 2. เปนสังคมชนบท กลาวคอ ครอบครัวมีขนาดใหญ ความสัมพันธระหวางครอบครัวเปนไปตามความรูสกหรือ  ื ึ ขนบธรรมเนียมประเพณี รักถินทีอยูไมชอบการโยกยาย อาศัยอยูตามชนบท มีการศึกษานอย สภาพชีวตความเปนอยูมี ่ ่   ิ  ลักษณะงาย 3. เปนสังคมทีสมาชิกโดยทัวไปมีจตใจโอบออมอารี เออเฟอเผอแผซงกนและกนเสมอ ่ ่ ิ ้ื  ่ื  ่ึ ั ั 4. เปนสงคมเกษตรกรรม ประชากรสวนใหญประกอบอาชีพทางการเกษตร  ั 5. คานิยม (Social value) ยังนิยมยกยองเงิน ยกยองอานาจ ยกยองความเปนผูอาวุโส และนิยมยกยอง  ํ  การเปนเจาคนนายคน 11 สังคมศึกษา

11. BOBBYtutor Social Note โครงสรางเดนของสังคมไทย ประกอบดวย 2 สวนใหญๆ คือ สงคมชนบท และสงคมเมอง ั ั ื สังคมชนบท หมายถึง กลุมคนทีอาศัยอยูในเขตนอกตัวเมืองออกไป ตามสวน ไร นา และปาเขา  ่  สงคมเมอง หมายถึง กลุมคนทีอาศัยรวมกันอยูอยางหนาแนน มีความเจริญและศูนยกลางตางๆ ทีเ่ กียวกับเศรษฐกิจ ั ื  ่  ่ สงคมและการเมอง การปกครอง ั ื เกณฑตางๆ  สังคมชนบท สังคมเมือง 1. ลกษณะครอบครว ั ั - สวนใหญเปนครอบครัวขยาย - สวนใหญเปนครอบครัวเดียว่ 2. อาชีพ - กสิกรรมเปนอาชีพหลัก - หลายประเภท เชน อุตสาหกรรม การคา งานบริการ ราชการ พนักงาน ธุรกิจเอกชน 3. ระบบการติดตอสัมพันธ - เปนแบบอรปนย  ู ั - เปนแบบรูปนัย 4. ขนาดของชุมชน - มีขนาดเล็ก - มีขนาดใหญ 5. ความหนาแนนของประชากร - ความหนาแนนนอย พลเมือง - ความหนาแนนมาก พลเมองอยใกลชดกน  ื ู  ิ ั แยกกันอยูเ ปนกลุมเล็กๆ  เปนกลุมใหญ  6. ความแตกและความเหมือน - มี Homogeneity (ความเหมือน - Heterogeneity (ความแตกตางกน) ั ของประชากร กน) ทางดานเชือชาติ วฒนธรรม ั ้ ั ทางดานอาชีพ ฐานะทางเศรษฐกิจของ และลักษณะทางจิตวิทยาสังคม ชาติ ศาสนา แนวความคิดทางการเมือง 7. ความแตกตางของชันทาง ้ - มีนอยกวาเมือง - มีความแตกตางกันมา สังคมและเศรษฐกิจ 8. ชีวตความเปนอยู ิ - โดยทัวไปยึดมันในคานิยมและ ่ ่ - สวนใหญคลอยไปตามวฒนธรรมตะวนตก    ั ั วัฒนธรรมดั้งเดิมและดํารงชีวต ิ การดํารงชวตประจาวนคอนขางสบสน ีิ ํ ั   ั อยูอยางงายๆ  ซับซอน 9. การเคลือนยาย ่ - การเคลือนยายภายในมีนอย ่  - การเคลือนยายภายในมีมาก ่ 10. สงแวดลอม ่ิ  - มสงแวดลอมเปนธรรมชาตเิ ปน ี ่ิ    - มสงแวดลอมเปนอาคารบานเรอนทมอยู ี ่ิ    ื ่ี ี สวนใหญและมีอทธิพลตอชีวต ิ ิ อยางหนาแนนและเตมไปดวยสถานเรงรมย   ็  ิ ความเปนอยูมาก 12 สังคมศึกษา

12. BOBBYtutor Social Note ลกษณะความแตกตาง ั  สังคมชนบท สังคมเมือง 1. ประชากรและครอบครว ั มประชากรจานวนมาก แตอยูกน ี ํ ั มีประชากรจํานวนมาก แตอยูกน ั อยางกระจดกระจายและเปน  ั  อยางหนาแนนจนกลายเปนชมชนแออด    ุ ั ครอบครวขนาดใหญ ั และเปนครอบครวเดยว  ั ่ี 2. การตังถินฐานของประชากร ้ ่ ตังบานเรือนตามริมถนน แมน้า ้ ํ มีการแบงเขตเมือง เชน เขตทีอยูอาศัย ่  หนองบงและทางรถไฟ ึ เขตธุรกิจ เขตอุตสาหกรรม ฯลฯ 3. การศกษา ึ มการศกษาคอนขางตาและขาดแคลน ี ึ   ่ํ เปนศนยกลางการศกษาทกระดบ  ู  ึ ุ ั ในเรองของสถาบนการศกษา รวมทัง ่ื ั ึ ้ มีคณภาพสูง อุปกรณการเรียน ุ อปกรณการเรยนการสอน ุ  ี การสอนสมบูรณ 4. เศรษฐกิจ เปนสังคมเกษตรกรรม และมี เปนศูนยรวมการคา พาณิชยกรรม ผลผลตทางการเกษตรต่า ิ ํ อุตสาหกรรม และบริการตางๆ 5. การเมืองการปกครอง แบงเปนองคการบริหารสวนจังหวัด เปนศูนยรวมของอํานาจการปกครอง เขตสุขาภิบาล และเทศบาล 6. ศาสนา, ขนบธรรมเนียมประเพณี มีความเครงครัด และเชือถือ ่ มีความเชื่อถือในศาสนา และเครงครัด ในระเบยบประเพณี และศาสนาสูง ี ในขนบธรรมเนียมดั้งเดิมไมมากนัก เพราะรับวัฒนธรรมตะวันตกไดรวดเร็ว 7. ความสัมพันธทางสังคม มความสมพนธแบบปฐมภมิ ี ั ั  ู มีความสัมพันธแบบทุตยภูมิ ิ มีความผูกพันกันแบบเครือญาติ ตดตอสมพนธกน ิ  ั ั ั ปญหาสังคมไทย ปญหาสงคมในชนบทและเมองมความแตกตางกน ดังนี้  ั ื ี  ั ตารางเปรียบเทียบปญหาในสังคมชนบทและสังคมเมือง ปญหาสังคมชนบท ปญหาสงคมเมอง  ั ื 1. ปญหาความยากจนและรายไดตา   ่ํ 1. ปญหาการจราจร 2. ปญหาสุขภาพอนามัยไมแข็งแรง ปญหาทุพโภชนาการ 2. ปญหาชุมชนแออัดอันนาไปสูปญหาดานอืนตามมา ํ  ่ 3. ปญหาการดอยการศึกษา 3. ปญหาสิงแวดลอมเปนพิษ ่ 4. ปญหาดานการคมนาคมขนสง 4. ปญหาสิงเสพติด ่ 5. ปญหาการเพิมจํานวนประชากรในอตราสง ฯลฯ ่ ั ู 5. ปญหาการวางงาน   6. ปญหาการฉอราษฎรบงหลวงในระบบราชการ ฯลฯ   ั 13 สังคมศึกษา

13. BOBBYtutor Social Note ในปจจบนสงคมไทยมปญหาโดยทวไป ไดแก  ุั ั ี ่ั  - ปญหาประชากร - ปญหาสงแวดลอม  ่ิ  - ปญหาสิงเสพติด่ - ปญหาอาชญากรรม  - ปญหาความยากจน  - ปญหาโรคเอดส - ปญหาโสเภณี - ปญหาความมันคงของชาติ่ - ปญหาการฉอราษฎรบงหลวง ั - ปญหาการวางงาน   - ปญหาขาราชการและระบบการบริหารงาน ลกษณะเดนของสงคมไทย ั  ั ลักษณะครอบครัวไทย 1. เปนระบบชนชั้น ถือเกียรติ ฐานะทางสังคม และการศึกษา 1. สวนใหญเปนครอบครัวเดียว มีครอบครัวขยาย ่ เปนเครืองวัด ่ บางในสังคมชนบท 2. เปนสังคมชนบท ครอบครวขนาดใหญ รกทอยไมชอบ ั ั ่ี ู  2. มีความผูกพันทางสายเลือดคอนขางแนนแฟน โยกยายความเปนอยงายๆ   ู  3. ชายเปนใหญกวาหญิง 3. เปนสงคมเกษตรกรรมถง 70%  ั ึ 4. ชอบนับญาติ ทังทางสายบิดา-มารดา ้ 4. เปนสังคมเปด (ขอดี) และเปนสังคมหลวมหรือออน (ขอเสีย) 5. เคารพเชือฟงตามลําดับอาวุโส ่ 5. คานยมทวไป เคารพอาวโุ ส ยกยองเงิน อํานาจ ใจบญสนทาน  ิ ่ั ุ ุ (สวนใหญเปนอิทธิพลทีรบมาจากจีน) ่ั การเปรยบเทยบสงคมไทย - สังคมตะวันตก ี ี ั สังคมไทย สังคมตะวันตก - ความสมพนธแบบปฐมภมิ ั ั  ู - ความสัมพันธแบบทุตยภูมิ ิ - เนนคานิยมดูดี - เนนคานิยมอยูดี - ยึดตัวบุคคลมากกวา หลักการ (ความถูกใจ - ยดหลกการ, กฎหมายมากกวาตัวบุคคล (ความถูกตองมากกวา ึ ั มากกวาความถกตอง)  ู  ความถูกใจ) - สถาบันครอบครัวอบอุนใกลชิด  - สถาบนครอบครวโดดเดยวเงยบเหงา ั ั ่ี ี - อาศัยธรรมชาติมากกวา - อาศัยเทคโนโลยีมากกวา - ปญหาสงคม เครียด และรุนแรงนอยกวา  ั - ปญหาสงคม เครียด ซับซอน และรุนแรงมากกวา  ั 14 สังคมศึกษา

14. BOBBYtutor Social Note คานิยมใหมๆ ของสังคมไทยทีไดจากทรรศนะของนักวิชาการไทยและชาวตางประเทศ คือ ่ - การนิยมบุคคลมากกวาหลักการ จงมกละเมดกฎเกณฑ ึ ั ิ - การเล็งผลเชิงปฏิบติ ไมยดมันในสิงทีไมเห็นผลหรือไมสอดคลองกับผลประโยชน ทําใหไมยดหลักการ ั ึ ่ ่ ่ ึ มกยดผลประโยชนตน และตัวบุคคลเปนสําคัญ รักพวกพองคํานึงถึงความสัมพันธกนเปนสวนตัว (ภาครุนสีสถาบัน) ั ึ  ั  ทําใหลดความสําคญของหลกการลง ั ั - มีความเปนปจเจกชนนิยมสูง แตรกอิสระ ไมชอบใครบังคับ ชอบความสะดวกสบาย และขาดระเบียบวินย ั ั ไมชอบระเบียบแบบแผน กฎเกณฑตางๆ  - นิยมคนใจบุญ ใจกวาง นิยมทําบญสรางกศล สังคมไทยไมพยาบาทนาน ทังใหอภัยงายและลืมงายไมวา ุ  ุ ้  ความดีหรือความเลว - นิยมแกปญหาเฉพาะหนา วางแผนระยะยาวไมเ ปน ขาดความคิดสรางสรรคแบบเปนระบบ และการเปนผนํา    ู - การไมชอบขัดใจผูอื่น เกรงใจคน ไมไดแยง ผลทาใหสงคมไทยไมชอบพูดจาความจริง ไมยอมรบความจรง ํ ั  ั ิ รบความจรงไมได ั ิ  - เชื่อถือในโชคลางเครื่องรางของขลัง และสงเหนอธรรมชาติ แมพระพุทธรูปก็ยดถือในดานขลังและศักดิสทธิ์ ่ิ ื ึ ์ิ มากกวาเนือหาสาระของคําสอน ้ สังคมไทยสมัยสุโขทัย - สังคมมีขนาดเล็ก แคบ การเคลอนไหวทางสงคมมนอย การพัฒนาทางสังคมชา สังคมอยูกบที่ ่ื ั ี ั - บานเมืองสงบ คนมีอิสระเสรี ไมมศกสงครามใหญ จึงไมจาเปนตองใชกําลังคน ีึ ํ - พึงกอสรางชาติรวมกัน ผูนําและสมาชิกในสังคมจึงมีความรูผกพันกันแนนแฟน ่  ู - สังคมพึงตนเองเปนสวนใหญ การตดตอสมพนธกบสงคมอนยงมนอย ่ ิ  ั ั  ั ั ่ื ั ี  สงคมไทยสมยอยธยา ั ั ุ - สงคมเรมขยายตวกวางขน ติดตอสัมพันธกบสังคมอืนมากขึน เชน ชาติตะวันตก โดยเฉพาะดานเศรษฐกิจ ั ่ิ ั  ้ึ ั ่ ้ มากกวาทางการเมอง  ื - การคาขายเจริญรุงเรือง เพราะมีทตงทีเ่ หมาะสม  ่ี ้ั - ทําศึกสงครามมาก เทคโนโลยีมีนอยมาก กําลังคนจึงเปนเรืองสําคัญทีสดของสังคม การควบคุมกําลังคน ่ ุ่ จงเปนเรองใหญ ทังในการศึก และทางเศรษฐกิจเพือเปนแรงงานเกษตร ึ  ่ื ้ ่ - เกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรมเปนครังแรก ทําใหเกิดลัทธิเทวสิทธิ์ ระบบศักดินา ระบบจตุสดมภ ้ สงคมไทยสมยรตนโกสนทร ั ั ั ิ - การเคลือนไหวทางสังคมเกิดขึนอยางมากมาย เพราะอิทธิพลของการลาอาณานิคมของชาติตะวันตก ทําให ่ ้ ไทยเราตองปรบตวใหทนสมย ยดหยนรบสถานการณ เพือแลกเปลียนกับการรักษาเอกราช  ั ั  ั ั ื ุ ั ่ ่ - สังคมพัฒนาอยางรวดเร็วเพราะอิทธิพลการรับเทคโนโลยี และความเจริญจากตะวันตกในทุกดาน - ศึกสงครามนอยลง เปลียนเปนการเสียดินแดนและสิทธิสภาพนอกอาณาเขต ่ 15 สังคมศึกษา