4. Bilgisayar gibi karmaşık bir elektronik sistemin,
tüm iç ve dış donanım birimlerinin üzerindeki
bağlantı portlarına bağlandığı en temel
parçadır.
Güç kaynağından gelen gücü sisteme dağıtır.
Bütün donanımların bağlantısı anakart ile
sağlanır.
Diğer donanım elemanlarının özellikleri
anakarta göre seçilir.
4
5. Anakart, yıllar önce kullanılmaya başlanmış olan
bir devre kartı olup, farklı bileşenlerin de
eklenmesiyle yaptıkları işler ve kullandıkları
sistem özellikleri değişmiştir.
İlk anakart 1982 yılında IBM tarafından
geliştirilmiştir.
Üzerinde Intel 8088 işlemci, bellek (RAM) ve
çeşitli kartların takılabileceği yuvalar
bulunmaktaydı.
5
6. 1980’li yılların sonunda diğer sürücüler, girişler
ve giriş-çıkış yongaları içermeye başladı.
1990’lı yılların sonlarından itibaren ise,
ses,video, depolama gibi fonksiyonları
destekledi. Sadece ekran kartı ayrı bir bileşen
olarak kalmaya devam etmektedir.
6
7. IBM tarafından üretilen ilk anakart(1982)
Kaynak -- http://www.dijitaller.com/wp-content/uploads/2015/10/5150_early_motherboard_2048x1489-1024-x-744-1024x744.jpg 7
8. Anakartlar, Fiberglastan’dan yapılmış, üzerinde
bakır yolların bulunduğu, genellikle koyu yeşil
bir levhadır.
Bu levha, Baskılı Devre Kartı (PCB)
plakalarından oluşur. Buradaki her bir yola iz
(traces) denir.
Elektronik bileşen ve bağlantıların yanında,
soket, slot ve başlıklar gibi yapıları da içerir.
8
9. Temel görevi bileşenler ve birimler arasında veri
akışını sağlamaktır.
Tüm bileşenler yonga seti(chipset) adı verilen
entegre devrelere bağlıdır. Yonga setleri
anakartın beyni olarak da tanımlanabilir.
Bunlar tüm sistemin uyum içinde çalışmasını
sağlar.
9
10. Yonga Seti : Anakartın beynidir.
Bir dizi işlem denetçiliği yapan entegre devre.
Veri akışını denetler.
Bilgisayarın kalitesi, hızı ve özellikleri üzerinde
önemli bir etkiye sahiptir.
Kuzey Köprüsü : İşlemciden, bellekten, AGP
veya PCI ekspres veri yollarının kontrolünü
yapar.
Güney Köprüsü : Giriş-çıkış birimlerinden, güç
yönetiminden, PCI veriyolundan, USB ve
anakarta entegre özelliklerden(ses ve ethernet
gibi) sorumludur. 10
11. Anakart üzerindeki birimlerin bilgi alışverişini
sağlayan bağlantı yollarıdır.
Bant genişliği : Birim zamanda aktarılabilecek
veri miktarı.
ISA
PCI
AGP
PCI-X
PCI-Expres
11
12. 1984 yılında geliştirilmiştir.
8-16 bit veriyoluna sahiptir.
Bant genişliği çok düşüktür.
Adres yolu 24 bittir.
Hızı 8.33 Mega Hertz’dir.
Tak ve çalıştır özelliği yoktur.
12
13. Intel tarafından 1993 yılında geliştirilmiştir.
64 bitlik kapasiteye sahiptir.
Bu slotlara TV kartı, ethernet kartı, ses kartı, ağ
kartı gibi harici donanımlar takılır.
Tümleşik teknolojinin kullanımının artmasıyla
PCI slotlarına takılacak donanım kartları
azalmıştır.
Tak-çalıştır desteklidir.
13
14. 32 bit genişliğindedir.
66 MHz hızında çalışır. Bant genişliği 266 MB/s
Özel bir sinyalleşme metoduyla 2,4,8 kat daha
hızlı veri akışı (2xAGP,4xAGP,8xAGP)
2xAGP de veri akış hızı 533 MB/sn olmaktadır.
Sadece ekran kartları takılabilir.
14
15. Server platformlarında kullanılır.
Amacı, daha fazla bant genişliği sağlayıp
«Gigabit Ethernet» gibi server platformlarında
gerekli bant genişliğini sağlamaktır.
15
16. Sistem belleğini daha ekonomik kullanır.
Ekran kartı ve diğer donanım maliyetlerini
kısma imkanı verir. PCI ve AGP’nin yerine
geçecek yeni veri yoludur.
Ekran kartı ve diğer donanım kartları takılabilir.
PCI 1.1 250 MB/sn
PCI 2.0500 MB/sn
PCI 3.0500 MB/sn üstünde
PCI 4.0Henüz bilinmiyor.
16
18. PS/2 Portu : Klavye, fare girişi
USB 3.0 ve 2.0 Port : USB aygıtlar bağlanır.
S/PDIF : Dijital ses çıkışını sağlar.
Firewire Port : Video cihazlar, kameralar, harici
diskler
e-SATA Port : Harici diskler
LAN (RJ-45) Portu : Yerel ağa ve internete
bağlanmak için kullanılır.
18
20. Ses Girişi ve Çıkışı: Kulaklık, 5+1, 7+1 gibi
Ses Girişi : Açık mavi
Ses Çıkışı : Açık yeşil
Mikrofon Girişi : Pembe
Paralel Port
Seri Port
VGA Port
DVI Port
20
21. Floppy Bağlantısı : Disket sürücü
IDE bağlantısı : Harddisk, CD, DVD
Bir ide portuna birden fazla cihaz
bağlanacaksa MASTER ve SLAVE cihazlar
jumper ayarları ile belirlenmelidir.
e-SATA Konnektörleri : Saniyede 150 MB veri
akışı sağlar.
Fan Konnektörleri
Dijital Ses Konnektörü
21
22. USB Konnektörler : Çeşitli çevre birimleri (yazıcı,
video kamera vb.)
İşlemci Soketi
Bellek Yuvaları
BIOS Pili
22
23. Intel Yonga Setleri
Z87: Hız aşırma(overclock), 6 sata 6GB/s portu, 6 USB
3.0 port, 4 Ram
H87:6 sata 6GB/s portu, 6 USB 3.0 port, 4 Ram
H81:2 sata 6GB/s,4 Sata 3GB/s port, 4 USB 3.0 port, 2
Ram
23
24. AMD Yonga Seti : Kendi işlemcilerine uygun
yonga seti üretirler.
AMD 990FX, SB950 vb.
Son çıkan yonga seti : 990FX
SATA 6.0 Gbps desteği,
PCI 2.0 desteği
24
25. VIA Yonga Seti : Artık üretilemeyen bir yonga
seti çeşididir. Son iki yonga seti K8T900 ve VIA
PT890.
SIS Yonga Seti : Hem intel hem de AMD için
yonga seti üretir. Intel için Sis662 64 bit
teknolojisini, çift çekirdekli işlemcileri ve PCI-e
veriyolunu tam olarak destekler. AMD için
üretilen SiS761GX de bu özellikleri
desteklemektedir.
25
26. Anakartlar belirli standartlar çerçevesinde
üretilmektedir.
Anakartlar hızlı gelişen teknoloji ile birlikte
sürekli değişim içerisindedirler.
26
27. XT Anakartlar:
İlk kişisel bilgisayarlarda kullanılan anakarttır.
8086 ve 8088 mikroişlemcileri için üretilmiş olup
işlemci değişmesi durumunda anakartın da
değişmesi gerekiyordu.
27
29. AT Anakartlar (AT:Advanced Technology)
Bilgisayar ilk icat edildiğinde, ortalama bir
bilgisayara takılan cihazlar bir ekran ve bir
klavyeydi.
AT, bunu idare etmek için tasarlanmıştı.
ISA, PCI ve AGP gibi veriyolarını desteklemesine
rağmen PS/2 desteği yoktur.
AT anakartları, XT anakartlarından farklı olarak
işlemcinin değiştirilmesine de olanaklık
sağlamaktadır.
29
31. PLX ve NLX Anakartlar
NLX ve LPX anakartları yuvalara fare, yazıcı,
hoparlörlerin eklenmesi ile AT kartlarının ince yapılı
şekil faktörü olarak söyleyebiliriz.
Esnek olmaması NLX ve LPX anakartlar en büyük
dezavantajı
31
32. ATX Anakartlar
1995 yılından itibaren ATX anakartları kullanılmaya
başlanmış olup günümüzde mikro-ATX ile birlikte en
çok kullanılan anakarttır.
ATX anakartları, güç kaynağının yeri daha iyi bir
hava dolaşımına müsaade eder.
ATX kartlarında işlemci ve bellek, erişimi daha kolay
bir yere yerleştirilmiştir.
32
34. Mikro-ATX ve Flex-ATX Anakartları (Intel)
ATX kartları, özel kullanımlar için iki yeni alt türün
ortaya çıkmasına imkan verdi.
Boyut olarak küçük olan bu kartlar yine ATX kartları
işlevlerini görmektedirler.
Mikro-ATX en çok kullaılan ekran kartlarındandır.
34
36. BTX Anakartlar
Hızlı işlemciler ve güçlü ekran kartlarının yarattığı
olağandışı boyutlardaki ısı, BTX, yani geliştirilmiş
dengelenmiş teknoloji (Balanced Technology
eXtended) adıyla anılan, en “serin” yeni şekil ana kartı
faktörünü yaratmasına sebep oldu.
BTX anakartlarının aşama kaydetmesi için zaman
gerekmektedir.
36
37. E-ATX Anakartlar
E-ATX anakartı, genelikle sunucu sistemlerinde ve
profesyonel çalışma istiyacı olan çalışma alanlarında
kullanılmaktadır.
E-ATX anakartları çift veya daha fazla çalışma
ihtiyacına göre üretilmiş olup, işlemci ve diğer
bileşenlerin çalışması da ona göre tasarlanmıştır.
37
42. PC-104
Gömülü bilgisayar sistemleri oluşturmak için
birbirine bağlanmış bilgisayar uyumlu parçacıklar
(modül) için bi
Bu tip sistemler genelde fabrikalarda,
laboratuvarlarda ve karmaşık bir sisteme
programlanabilir kontroller sağlayan mekanizmalarda
rastlanır.
"PC/104" ismi özel birleştirilmiş 104 pinlik veri
yolundan üretilmiştir.
42
44. PC-104 Anakartları
PC/104 kartları 4 inç x 4 inç ebatlarında olmasına
rağmen bu boyutlara göre güçlüdürler.
PC/104 ürünleri düşük enerji tüketmesine, az alan
kaplamasına ve modüler olmasına dikkat edilerek
tasarlanır.
44
45. PC-104 Anakartları
PC / 104 sistemleri dünya genelinde ve uzayda
sayısız uygulamalarda dağıtılır.
Ekipman arızası bir seçenek olmadığı nedeniyle
engebeli tasarımı, PC / 104 sistemleri ideal aşırı
ortamlarda uygundur.
45
47. Mini-ITX ve Mikro-ITX Anakartları
Genellikle küçük form faktörü bilgisayar sistemlerinde
kullanılır.
Bu anakartların en bütük özellikleri küçük boyutlu
olması ve olabildiğince az ses çıkarmalarıdır.
47
48. Mini-ITX ve Mikro-ITX Anakartları
Digital serisi tabelalarda
POS makinelerinde
ATM sistemlerinde
Güvenlik (kamera) sistemlerinde
48