Δημόσια Οικονομική

1. ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΔΙΔΑΣΚΩΝ : ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΧ.
ΒΑΦΕΙΑΔΗΣ

2. Το βασικό πρόβλημα κάθε κοινωνίας
• Η σχετική ανεπάρκεια παραγωγικών πόρων.
• Κατά συνέπεια κάθε κοινωνία πρέπει να
αποφασίσει:
• Ποιες ανάγκες θα ικανοποιηθούν. (1)
• Ποια αγαθά θα παραχθούν για να τις
ικανοποιήσουν. (2)
• Τα (1) και (2) γίνονται υπό την προϋπόθεση ότι
μεγιστοποιείται η ευημερία των ατόμων.

3. Πως μεγιστοποιείται η ευημερία;
• 1. Πλήρη απασχόληση των παραγωγικών
μέσων .
• 2.Αποτελεσματική κατανομή των
παραγωγικών μέσων.
• 3. Δίκαιη διανομή εισοδήματος
• 4. Πραγματοποίηση ενός ικανοποιητικού
ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης.

4. Πλήρη απασχόληση των παραγωγικών
μέσων .
Αν δεν υπάρχει πλήρης απασχόληση δεν
παράγεται η μέγιστη δυνατή ποσότητα και
άρα δεν μπορεί να υπάρχει μέγιστη
ευημερία.

5. 2.Αποτελεσματική κατανομή των
παραγωγικών μέσων.
• Η αποτελεσματικότητα έχει διπλή έννοια.
Πρώτον σημαίνει ότι οι παραγωγικοί πόροι
χρησιμοποιούνται με τον αποδοτικότερο
τρόπο στην παραγωγή (υψηλότερη εκροή ανά
μονάδα συντελεστή παραγωγής ή μικρότερη
εισροή ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος.
• Η κατανομή των παραγωγικών πόρων στην
παραγωγή των αγαθών ανταποκρίνεται στις
προτιμήσεις των ατόμων της κοινωνίας

6. • ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΌΤΑΝ
• Α) παράγονται αγαθά που δεν επιθυμούν τα
άτομα, ή τα επιθυμούν λιγότερο από άλλα, ή
δεν παράγονται στις επιθυμητές ποσότητες

7. Δίκαιη διανομή εισοδήματος
• Δίκαιη σημαίνει ότι ανταποκρίνεται στις
αντιλήψεις της κοινωνίας για κοινωνική
δικαιοσύνη.
• Έτσι αν έχουμε μέγιστη παραγωγή αλλά όχι
δίκαιη διανομή εισοδήματος δεν έχουμε
μέγιστη ευημερία.

8. Πραγματοποίηση ενός ικανοποιητικού
ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης.
• Αυτό σημαίνει ότι οι παραγωγικοί πόροι θα
πρέπει να κατανέμονται άριστα διαχρονικά.
• Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βρεθεί ο άριστος
συνδυασμός καταναλωτικών και
κεφαλαιουχικών αγαθών.

9. • Στα μικτά οικονομικά συστήματα η
πραγματοποίηση των παραπάνω στηρίζεται
στην ελεύθερη δραστηριότητα.
• Ο συντονισμός γίνεται μέσω του μηχανισμού
των τιμών.

10. Προϋποθέσεις ώστε ο μηχανισμός των
τιμών να πετυχαίνει οικονομική
αποτελεσματικότητα
• 1. Συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού στις
αγορές αγαθών και παραγ. Συντελεστών.
• 2. Να μην υπάρχουν εξωτερικότητες, δηλαδή
κόστος ή όφελος που δεν μπορεί να ληφθεί
υπόψη από τον μηχανισμό των τιμών.
• 3.Συνθήκες πλήρους βεβαιότητας.

11. Πότε πρέπι ο κρατικός μηχανισμός να
παρέμβει ;
• Όταν ο μηχανισμός των τιμών δεν μπορεί να
πετύχει τους προηγούμενου στόχους.

12. Αποτελεσματική Κατανομή των Πόρων
• Υπάρχει όταν δεν μπορούμε να
ανακατανείμουμε τους διαθέσιμους τρόπους
με τρόπο ώστε να αυξήσουμε την ευημερία
κάποιων μελών χωρίς να μειώσουμε την
ευημερία κάποιων άλλων ατόμων.
• Αυτού του είδους η κατανομή ονομάζεται και
αποτελεσματική ή άριστη κατά pareto
κατανομή.

13. Αποτελεσματική άριστη κατά pareto
Κατανομή
• Δύο προϋποθέσεις
• Α) Τεχνολογική και
• Β)Οικονομική αποτελεσματικότητα
• Τεχνολογική: αφορά τον τεχνολογικό
μετασχηματισμό των αγαθών ώστε τα αγαθά
να παράγονται με τις ελάχιστες δυνατές
ποσότητες συντελεστών.

14. • Οικονομική : προσαρμογή των παραγομένων
αγαθών στις προτιμήσεις του κοινωνικού
συνόλου.

15. Τεχνολογική
• Τεχνολογική αποτελεσματικότητα επιτυγχάνεται
όταν οι συντελεστές κατανέμονται κατά τρόπο
ώστε να εξισώνεται το οριακό τους προϊόν
ανάμεσα στα αγαθά.
• Αν δεν ικανοποιείται αυτή η συνθήκη και το
οριακό προϊόν διαφέρει ανάμεσα στα διάφορα
αγαθά θα μπορούσαμε να μεταφέρουμε
συντελεστές από προϊόντα, όπου το οριακό
προϊόν είναι μικρότερο σε προϊόντα όπου το
οριακό τους προϊόν είναι μεγαλύτερο και να
πετύχουμε αύξηση της συνολικής παραγωγής.

16. • Μόνο όταν πετύχουμε εξίσωση του οριακού
προϊόντος των συντελεστών στα διάφορα αγαθά
δεν μπορούμε με οποιαδήποτε ανακατανομή
ανάμεσα στα αγαθά να αυξήσουμε την συνολική
παραγωγή.
• Για να πετύχουμε οικονομική
αποτελεσματικότητα θα πρέπει να διανείμουμε
τα αγαθά ανάμεσα στα άτομα της κοινωνίας
ώστε να εξισώνεται ο Ο.Λ.Υ. των διαφόρων
αγαθών στην κατανάλωση.

17. • Ο οριακός λόγος υποκατάστασης μετρά
μεταξύ δυο αγαθών στην κατανάλωση δείχνει
την ποσότητα ενος αγαθού που πρέπει να
πάρει ο καταναλωτής προκειμένου να μην
μεταβληθεί η ευημερία του. όταν μειώνεται η
ποσότητα ενός άλλου αγαθού που
καταναλώνει κατά μια μονάδα.

18. • Για να έχουμε οικονομική
αποτελεσματικότητα θα πρέπει να
διανέμουμε τα αγαθά μεταξύ των
καταναλωτών ανάλογα με το οριακό όφελος
που σύμφωνα με την δική τους αξιολόγηση
αποκομίζουν και να δίνουμε κάθε μονάδα
στον καταναλωτή που ωφελείται
περισσότερο.

19. • Όταν δεν μπορούμε να αυξήσουμε περαιτέρω
την ευημερία του κοινωνικού συνόλου με
οποιαδήποτε αναδιανομή τότε έχουμε
πετύχει εξίσωση του οριακού οφέλους των
καταναλωτών από διάφορα αγαθά.

20. • Η εξίσωση του οριακού λόγου
υποκατάστασης στην κατανάλωση με τον
οριακό λόγο υποκατάστασης στην παραγωγή
είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την
επίτευξη αποτελεσματικότητας επειδή έτσι
εξασφαλίζεται εξίσωση του οριακού κόστους
παραγωγής κάθε αγαθού με το οριακό
όφελος που αποκομίζουν οι καταναλωτές.

21. • Αν το οριακό κόστος παραγωγής είναι
μικρότερο από το οριακό όφελος που
αποκομίζουν οι καταναλωτές θα πρέπει να
μεταφέρουμε πόρους από άλλα αγαθά και να
αυξήσουμε την παραγωγή του.
• Το αντίστροφο θα πρέπει να συμβεί αν το
οριακό κόστος παραγωγής είναι μεγαλύτερο
από το οριακό όφελος.

22. • Να σημειωθεί ότι το οριακό όφελος είναι η
τιμή που είναι διατεθειμένοι να καταβάλουν
οι καταναλωτές. Κατά συνέπεια:
• Η αριστοποίηση της κατανομής πόρων
επιτυγχάνεται όταν εξισώνεται το οριακό
κόστος παραγωγής με την τιμή του προϊόντος.

23. Δημόσια Αγαθά
• Ιδιωτικά αγαθά : το όφελος που παρέχουν
μπορεί να διαιρεθεί και να εξατομικευθεί.Η
κατανάλωση είναι ανταγωνιστική.
Χ=χ1+χ2+χ3+….+χ5
• Δημόσια αγαθά : το όφελος δεν μπορεί να
εξατομικευθεί και να διαιρεθεί. Το όφελος
διαχέεται σε όλο το κοινωνικό σύνολο.
• Χ=Χ1=Χ2=Χ3 ….=Χ6

24. • Άρα για τα δημόσια αγαθά υπάρχουν δύο
σημαντικά χαρακτηριστικά :
• Α) αδυναμία αποκλεισμού
• Β) έλλειψη συναγωνιστικότητας
• Όταν συντρέχουν και τα δύο τότε μιλάμε για
αμιγώς δημόσια αγαθά.

25. • Οι ιδιότητες αυτές δεν συνυπάρχουν πάντα
στα δημόσια αγαθά. Υπάρχουν ορισμένα
δημόσια αγαθά των οποίων η κατανάλωση
δεν είναι συναγωνιστική αλλά στην διανομή
των οποίων μπορεί να εφαρμοστεί η αρχή του
αποκλεισμού.Ισχύει και το αντίστροφο.
• Όταν ισχύουν τα παραπάνω μιλάμε για ημι-
δημόσια αγαθά

26. • Σ ένα δρόμο χαμηλής κυκλοφορίας όπου η
κατανάλωση είναι μη συναγωνιστική θα
μπορούσε να υπάρξει αποκλεισμός. Ωστόσο η
αρχή αυτή δεν εφαρμόζεται.
• Ο λόγος είναι ότι η τιμολόγηση θα
παρεμπόδιζε την αριστοποίηση της
κατανομής πόρων.

27. • Αυτό συμβαίνει διότι το οριακό κόστος για την
εξυπηρέτηση ενός ακόμα αυτοκινήτου είναι
μηδέν. Κατά συνέπεια δεν πρέπει να
επιβάλλεται καμία τιμή, ώστε να έχουμε εξίσωση
οριακού οφέλους με τιμή.
• Θα ίσχυε το ίδιο σε μια γέφυρα με συνωστισμό;
• Η εξυπηρέτηση των οχημάτων σε αυτή την
περίπτωση έχει κάποιο κόστος για τα άλλα . Άρα
θα έπρεπε να επιβληθεί τιμή ίση με το οριακό
κόστος που προκαλεί ο συνωστισμός.

28. Οργάνωση της παραγωγής
δημοσίων αγαθών
• Η οργάνωση της παραγωγής δημοσίων
αγαθών δεν είναι εφικτή με τα συνήθη
ιδιωτικά κριτήρια.
• Ο λόγος : η μη δυνατότητα αποκλεισμού
καθιστά αδύνατη την επιβολή τιμής, επειδή
κανένας πολίτης δεν είναι διατεθειμένος να
την καταβάλει.

29. • Στα ημι-δημόσια αγαθά ο μηχανισμός των τιμών
μπορεί να εξασφαλίσει την παραγωγή αλλά δεν
θα παράγεται η επιθυμητή ποσότητα.
• Να σημειωθεί ότι η επιβολή τιμής είναι
πρακτικά αδύνατη και στην περίπτωση όπου το
κόστος επιβολής τιμής είναι μεγαλύτερο από το
οριακό κόστος. Σε μια τέτοια περίπτωση υπάρχει
ανταγωνιστικότητα στην κατανάλωση, η οποία
θα δικαιολογούσε την επιβολή τιμής. Ωστόσο το
όλο κόστος επιβολής της θα ήταν μεγαλύτερο.

30. Εξωτερικές Επιδράσεις