1. FTL 103FTL 103
FlogaveikiFlogaveiki
Inga SigurðardóttirInga Sigurðardóttir

2. Hvað er flogaveiki?Hvað er flogaveiki?
 Flog stafar af óeðlilegum truflunum á rafboðum íFlog stafar af óeðlilegum truflunum á rafboðum í
heilaheila
 Truflanirnar valda því að tímabundin röskunTruflanirnar valda því að tímabundin röskun
verður á starfsemi taugafruma í heilanum.verður á starfsemi taugafruma í heilanum.
 Röskunin getur verið á afmörkuðu svæði íRöskunin getur verið á afmörkuðu svæði í
heilanum – eða náð yfir hann allan.heilanum – eða náð yfir hann allan.

3. Tegundir FlogaTegundir Floga
 Oft talað um tvenns konar flokka eftir þvíOft talað um tvenns konar flokka eftir því
hvar truflunin á sér stað.hvar truflunin á sér stað.
 Innan þessar flokka eru síðan ýmsarInnan þessar flokka eru síðan ýmsar
gerðir flogagerðir floga
 Altæk flogAltæk flog
 Staðbundin flogStaðbundin flog

4. FlogFlog
Flog geta verið mismunandiFlog geta verið mismunandi
 Flestir fá aðeins eina tegund floga.Flestir fá aðeins eina tegund floga.
 Tegundir floga ráðast af því hvar í heilanum truflunin er ogTegundir floga ráðast af því hvar í heilanum truflunin er og
hversu víðtæk hún erhversu víðtæk hún er

5. Tegundir flogaTegundir floga
 Altæk flogAltæk flog
 Enginn fyrirboði er að flogunum þvíEnginn fyrirboði er að flogunum því
 Allur heilinn verður fyrir truflun í einu.Allur heilinn verður fyrir truflun í einu.
 Missir meðvitundMissir meðvitund
 Krampaflog og störuflog eru dæmi um altæk flog.Krampaflog og störuflog eru dæmi um altæk flog.
 Staðbundin flog - Hluti heilans verður fyrir truflunStaðbundin flog - Hluti heilans verður fyrir truflun
 Einföld staðbundin flog.Einföld staðbundin flog.
 Fjölþætt staðbundin flog - kallast ráðvilluflogFjölþætt staðbundin flog - kallast ráðvilluflog
 Staðbundin flog sem verða altæk flogStaðbundin flog sem verða altæk flog

6. Afleiðingar röskunar áAfleiðingar röskunar á
starfsemistarfsemi
taugafrumannataugafrumanna
 Líkamshreyfingar verða óvenjulegarLíkamshreyfingar verða óvenjulegar
 Getur leitt til skertar meðvitundarGetur leitt til skertar meðvitundar
 Getur leitt til breyttrar hegðunarGetur leitt til breyttrar hegðunar
 Þessar breytingar kallaðar flog í dagleguÞessar breytingar kallaðar flog í daglegu
tali.tali.
 Störur – kippir og/eða stór flogaköst.Störur – kippir og/eða stór flogaköst.

7. FlogaveikiFlogaveiki
 Gera þarf greinarmun á flogum og flogaveiki.Gera þarf greinarmun á flogum og flogaveiki.
 Eitt flog – tímabundið ástandEitt flog – tímabundið ástand
 Síendurtekin flog => Flogaveiki.Síendurtekin flog => Flogaveiki.
 Algengustu tegundir flogaAlgengustu tegundir floga
 KrampaflogKrampaflog
 RáðvilluflogRáðvilluflog
 StöruflogStöruflog

8. TÍÐNI –TÍÐNI – helmingur þeirra sem greinist eruhelmingur þeirra sem greinist eru
börnbörn
 Talið að 1% mannkyns þjáist af flogaveikiTalið að 1% mannkyns þjáist af flogaveiki
 Almennt talið að 4-10 af hverjum 1000Almennt talið að 4-10 af hverjum 1000
séu flogaveikir sem þýðir að um 1200-séu flogaveikir sem þýðir að um 1200-
3000 Íslendingar eru flogaveikir.3000 Íslendingar eru flogaveikir.

9. Orsakir FlogaveikiOrsakir Flogaveiki
 Í mörgum tilvikum óþekktarÍ mörgum tilvikum óþekktar
 HöfuðáverkarHöfuðáverkar
 Heilasjúkdómar – AlzheimerHeilasjúkdómar – Alzheimer
 ÁreitiÁreiti
 Hitakrampar – tengjast ekki flogaveikiHitakrampar – tengjast ekki flogaveiki
 Flogaveiki er óháð aldri,greindarfari, kynferðiFlogaveiki er óháð aldri,greindarfari, kynferði
og atvinnu en getur verið arfgeng.og atvinnu en getur verið arfgeng.

10. Altæk flogAltæk flog –– allur heilinn verður fyrir tímabundnum áhrifumallur heilinn verður fyrir tímabundnum áhrifum
rafmagnstruflunar – stórt krampaflog (Grand mal) eða minniháttarrafmagnstruflunar – stórt krampaflog (Grand mal) eða minniháttar
störuflog (Petit mal)störuflog (Petit mal)
 KrampaflogKrampaflog – algengast– algengast
 EinkenniEinkenni – líkaminn verður stífur –– líkaminn verður stífur –
meðvitundarleysi – viðkomandi fellur til jarðar –meðvitundarleysi – viðkomandi fellur til jarðar –
taktfastir kippir / krampar fara um líkamann.taktfastir kippir / krampar fara um líkamann.
 Kröftugur vöðvasamdráttur – þrýstir lofti úrKröftugur vöðvasamdráttur – þrýstir lofti úr
lungum – getur valdið því að ristill oglungum – getur valdið því að ristill og
þvagblaðra tæmist.þvagblaðra tæmist.
 Stendur oftast í 4-5 mín. Mikil þreyta í kjölfarið.Stendur oftast í 4-5 mín. Mikil þreyta í kjölfarið.
 ViðbrögðViðbrögð við Krampaflogum – ATH.við Krampaflogum – ATH.

11. Altæk flogAltæk flog
 StöruflogStöruflog (Petit mal).(Petit mal).
 Algengust hjá börnum á skólaaldri.Algengust hjá börnum á skólaaldri.
 Standa örstutt yfir – en tíðStanda örstutt yfir – en tíð
 EinkenniEinkenni
 Barn verður fjarrænt, virðist vakandi enBarn verður fjarrænt, virðist vakandi en
meðvitund er skert – hefur áhrif á getu til aðmeðvitund er skert – hefur áhrif á getu til að
muna upplýsingar t.d. í skóla. Líkt viðmuna upplýsingar t.d. í skóla. Líkt við
dagdrauma – eða skort á einbeitingu kenntdagdrauma – eða skort á einbeitingu kennt
umum
 Petit mal flog – absence seizurePetit mal flog – absence seizure

12. Altæk flogAltæk flog
 KippaflogKippaflog
 Lýsir sér í stuttum vöðvakippumLýsir sér í stuttum vöðvakippum
 Einstakl. getur misst það sem hann heldur áEinstakl. getur misst það sem hann heldur á
eða dottiðeða dottið
 Oft ranglega flokkað sem klaufaskapurOft ranglega flokkað sem klaufaskapur
 FallflogFallflog
 Afleiðing – viðkomandi dettur fyrirvaralaustAfleiðing – viðkomandi dettur fyrirvaralaust
 Skammvint meðvitundarleysiSkammvint meðvitundarleysi

13. Sértæk flog – fjölþættSértæk flog – fjölþætt
ráðvilluflográðvilluflog
 Er algengasta gerð sértækra flogaEr algengasta gerð sértækra floga
 Upptökin í gagnaugablaði heilans sem ræðurUpptökin í gagnaugablaði heilans sem ræður
minni, tímaskyni, lyktarskyni oflminni, tímaskyni, lyktarskyni ofl
 Veldur því að floginu fylgir skammvinnurVeldur því að floginu fylgir skammvinnur
fyrirboði (ára) – t.d. deja-vu.fyrirboði (ára) – t.d. deja-vu.
 Afleiðing – ósjálfrátt atferli t.d. smjatt, eigra umAfleiðing – ósjálfrátt atferli t.d. smjatt, eigra um
– tala samhengislaus – tómlegt augnaráð –– tala samhengislaus – tómlegt augnaráð –
hleypur um – hræðslahleypur um – hræðsla
 Getur leitt til alfloga (krampafloga)Getur leitt til alfloga (krampafloga)

14. Viðbrögð viðViðbrögð við
ráðvilluflogiráðvilluflogi
 Ekki grípa í einstaklinginn nema hætta séEkki grípa í einstaklinginn nema hætta sé
á ferð – getur brugðist við með ofsaá ferð – getur brugðist við með ofsa
 Ekki halda honum föstumEkki halda honum föstum
 Ekki hrópa á hannEkki hrópa á hann
 Ekki búast við að hann hlýði fyrirmælumEkki búast við að hann hlýði fyrirmælum
 Ekki yfirgefa viðkomandi fyrr en fullriEkki yfirgefa viðkomandi fyrr en fullri
meðvitund hefur verið náðmeðvitund hefur verið náð

15. Einföld sértæk flogEinföld sértæk flog
 Sértæk hreyfiflogSértæk hreyfiflog
 Gerist í einstaka líkamshlutaGerist í einstaka líkamshluta
 Geta færst á milli líkamshlutaGeta færst á milli líkamshluta
 Full meðvitundFull meðvitund
 Sértæk skynflogSértæk skynflog
 Ekki sýnileg utanaðkomandiEkki sýnileg utanaðkomandi
 Felur í sér brenglaða skynjun á umhverfinuFelur í sér brenglaða skynjun á umhverfinu
 Oft ranglega greint - fíflagangurOft ranglega greint - fíflagangur

16. Viðbrögð viðViðbrögð við
krampaflogumkrampaflogum
 Flog í flugvélFlog í flugvél
 Flog í vatniFlog í vatni
 Flog í strætisvagniFlog í strætisvagni

17. Á að hringja áÁ að hringja á
sjúkrabíl?sjúkrabíl?
JáJá NeiNei
 Flog í vatniFlog í vatni
 Engin vitneskja umEngin vitneskja um
flogaveikiflogaveiki
 Ólétt konaÓlétt kona
 Slösuð manneskjaSlösuð manneskja
 SykursýkiSykursýki
 Varir lengur en 5 mínVarir lengur en 5 mín
 Endurtekið flogEndurtekið flog
 Meðvitundarleysi eftirMeðvitundarleysi eftir
að flogi líkurað flogi líkur
 Vitneskja umVitneskja um
flogaveikiflogaveiki
 Varir minna en 5 mínVarir minna en 5 mín
 Engin meiðsliEngin meiðsli

18. Skólaganga flogaveikraSkólaganga flogaveikra
barnabarna
 Rannsóknir – slakari námsárangurRannsóknir – slakari námsárangur
 Slök sjálfsmynd – kvíða því að fá flog.Slök sjálfsmynd – kvíða því að fá flog.
 Þola illa álag og streitu.Þola illa álag og streitu.
 Óeðlileg rafmangsvirkni hefur áhrif áÓeðlileg rafmangsvirkni hefur áhrif á
einbeitingu og námshæfnieinbeitingu og námshæfni
 Hegðunarerfiðleikar – drengirHegðunarerfiðleikar – drengir
 Lyfjagjöf – neikvæð áhrif á námsárangurLyfjagjöf – neikvæð áhrif á námsárangur