2. Օրբելի եղբայրները` հնէաբան Ռուբեն Օրբելին, ֆիզիոլոգ Լևոն
Օրբելին և պատմաբան Հովսեփ Օրբելին, ականավոր
գիտնականներ են և անգնահատելի ծառայություն են մատուցել
գիտությանը:
Նրանք ծնվել են ճանաչված իրավաբան Աբգար Օրբելու
ընտանիքում, որը 1888 թ-ին հաստատվել էր Թիֆլիսում, որտեղ և
երեխաները հաճախել են տեղի 3-րդ արական գիմնազիան:
Հայրը՝ Աբգարը թիֆլիսաբնակ եկեղեցական Հովսեփ Օրբելու
կրտսեր որդին եր, կրթված իրավաբան: Մայրը՝
Վառվառան թփղիսյան հայտնի Արղության-
Երկայնաբազուկների (Արգուտինսկի-Դոլգոռուկի) իշխանական
տնից է:

3. Ռուբեն Օրբելին 1903 թ-ին ավարտել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի
իրավաբանական ֆակուլտետը, ապա դասավանդել նույն համալսարանում: Կարճ
ժամանակ անց երկու տարով գործուղվել է Գերմանիա, որտեղ ստացել է իրավունքի
դոկտորի գիտական աստիճան: 1918 թ-ից երկար տարիներ դասախոսել է
Ռուսաստանի Տամբով քաղաքի համալսարանում:
Իրավագիտությանը զուգահեռ` Ռուբեն Օրբելուն գրավել է նաև հնագիտությունը:
Հնագույն աղբյուրների ուսումնասիրման հիման վրա նա հաստատել է, որ դեռևս մ. թ.
ա. 480-ական թթ-ին ջրասուզակները վճռորոշ դեր են կատարել ծովային
ճակատամարտերում: Ռուբեն Օրբելին ապացուցել է, որ ստորջրյա սուզումների
համար նախատեսված գազային շնչառական սարքի գյուտը Լեոնարդո դա Վինչիինն է,
որ նա եղել է Հայաստանում և, ի թիվս իրեն մատչելի աշխարհագրական տարածքի,
ծովերի ու գետերի, իր ձեռագրերում հիշատակել է նաև Հայաստանի գետերը: Ռուբեն
Օրբելու ղեկավարած արշավախմբերը հայտնաբերել են ստորջրյա հունական քաղաքի
մնացորդներ Ղրիմում, հնադարյան նավահանգստային կառույցներ Օլվիայում,
Խերսոնում և այլուր: 1939 թ-ին արշավախումբը Բուգ գետից հանել է մոտ 2500 տարի
առաջ սուզված սկյութական նավակ:
Օրբելին տվել է ստորջրյա կառույցները պաշտպանելու նպատակով ծովափերն
ամրացնելու գաղափարը, առաջարկել է հնագույն իրերը ջրից հանելու և պահպանելու
եղանակներ:
Իմ կարծիքով Ռուբեն Օրբելին շատ խելացի և մտածող մարդ է
եղել: Նրան կարելի է անվանել գիտնական : Նա ստեղծագործ
մարդ է:

4. Լևոն Օրբելին 1904 թ-ին ավարտել է Սանկտ Պետերբուրգի ռազմաբժշկական
ակադեմիան, որտեղ աշակերտել է ֆիզիոլոգ Իվան Պավլովին: 1907–20 թթ-ին
աշխատել է Սանկտ Պետերբուրգի փորձարարական բժշկագիտության
ինստիտուտում, 1909–11 թթ-ին՝ Անգլիայի, Գերմանիայի, Ֆրանսիայի և Իտալիայի
խոշորագույն ֆիզիոլոգիական լաբորատորիաներում և Նեապոլի ծովային
կենսաբանական կայանում: 1918–46 թթ-ին Լեսգաֆտի անվան գիտահետազոտական
ինստիտուտի ֆիզիոլոգիայի լաբորատորիայի ղեկավարն էր, միաժամանակ, 1925–
1950թթ-ին՝ ռազմաբժշկական ակադեմիայի ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի, 1943–50 թթ-ին՝
նույն ակադեմիայի պետ, 1939–50 թթ-ին՝ Ֆիզիոլոգիայի և բարձրագույն նյարդային
գործունեության ախտաբանության, 1956–58 թթ-ին՝ Էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիայի
ինստիտուտների տնօրեն: Լևոն Օրբելին ստեղծել է գիտական նոր ուղղություն
էվոլյուցիոն և վեգետատիվ նյարդային համակարգի ֆիզիոլոգիայի բնագավառում:
1929 թ-ին ստեղծել է մկանի սիմպաթիկ նյարդաթելը գրգռելով` կմախքային մկանի
հոգնածության վերացման տեսություն (Օրբելի Գինեցինսկու տեսություն), որով
հաստատել է նյարդային համակարգի հարմարվողասնուցողական գործառույթը:
Ապացուցել է, որ ուղեղիկը ոչ միայն ղեկավարում է շարժումների համաձայնեցումը,
այլև կարգավորում է օրգանիզմի վեգետատիվ գործառույթները: Լևոն Օրբելին մեծ
ավանդ ունի նաև ՀՀ-ում ֆիզիոլոգիայի զարգացման գործում:
Լևոն Օրբելին մեծ և կարևոր դեր է ունեցել բժշկության մեջ,
կարևոր մարդ գիտության մեջ, մեծ գիտնական:

5. Հովսեփ Օրբելին 1911 թ-ին ավարտել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի
պատմաբանասիրական ֆակուլտետը՝ զուգահեռ հաճախելով նաև արևելագիտության
ֆակուլտետի հայ-վրաց-պարսկական բաժնի դասընթացներին: Դեռևս ուսանողական
տարիներին Բրոկհաուզի և Եֆրոնի նոր հանրագիտական բառարանի համար գրել է
հայկական, վրացական և մահմեդական արվեստին վերաբերող հոդվածներ:
Արևելագետ, հայագետ Նիկողայոս Մառի ղեկավարությամբ մասնակցել է Անիի
պեղումներին և այլ հնագիտական արշավախմբերի: 1909 թ-ին ուսումնասիրել է
Լեռնային Ղարաբաղի հայկական արձանագրությունները: 1911 թ-ից աշխատել է
Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանում, գիտարշավի է ուղևորվել Արևմտյան
Հայաստանի մի շարք գավառներ, ուսումնասիրել ճարտարապետական
հուշարձաններ, կատարել պեղումներ: 1914 թ-ից Սանկտ Պետերբուրգի
համալսարանի արևելագիտության ֆակուլտետում դասավանդել է հնագիտություն և
Հայաստանի պատմություն, հայկական արձանագրագիտություն, քրդերեն: 1916 թ-ին
Վանում հայտնաբերել է Սարդուրի Բ արքայի (մ.թ.ա. IXդ.) մեծածավալ սեպագիր
արձանագրությունը: 1919 թ-ին եղել է Ռուսաստանի Լուսժողկոմատի՝ թանգարանների
գործերով կոլեգիայի գիտական քարտուղար: 1920 թ-ին Հովսեփ Օրբելին եղել է
Էրմիտաժի ավանդապահը, 1926 թ-ին հիմնադրել ու գլխավորել է թանգարանի
Արևելքի բաժինը: 1934–51 թթ-ին եղել է Էրմիտաժի տնօրենը:
Հովսեփ Օրբելին հայերի վերաբերյալ շատ հոդվածներ է գրել:
Նա եղել է կրթված մարդ , և հիշվում է որպես այդպիսին:

6. ԻՆձ համար Օրբելի եղբայրները խելացի , բանիմաց
կրթված և շատ լավ մարդիկ են եղել :
Օգտվել եմ`
Googl-ից, Հայկական հանրագիտարանից և
վիքիպեդիայից: