ناگفته روایتی از ماهان
- 1. ماهان از روایتی ناگفته
دنبال را خاطرات این بحال تا که عزیزانی آن
خسته برایشان ممکنست مقاله مروراین ،میکردند
که ازدوستانی دسته آن امابرای باشد؛ کننده
شاید ،دارند مملکت هواپیمائی به نگاهی نیم
.بنظربرسد جالب و آموزنده
از ،ناسازگاری خاطر به ،سال بیست از بعد
«هما»روی تولید به خدماتی ِرازکا و شدم جدا
(سال آوردم1368به ،مبگویم که تولیدی این .)
آمده قبلی خاطرات در آن شرح و شد حاصل سختی
اما ،ارزید می رحمتش به زحمتش اگرچه .است
و ثمر بی ،هایم آموخته و ساله بیست های تجربه
بی.بود مانده اثر
آقای که افتاد اتفاقی چه نیست خاطرم«نوریان»
،کنونی هوانوردی درامور راه وزیر مقام قائم
به بود شده جدا کشوری هواپیمای از زمان آن که
اندازئ راه در که خواست و آمد من سراغ«
ماهان هواپیمائی»و ابتکار به .کنم کمک
ساب همکاران قرارشد ،ایشان پیشنهاداز که ،ق
«ایر ایران»بودند شده جدا«ماهان»یاری را
.کنند
تیم این ،ها پسغام پیغام و ها مشورت از بعد
شامل«حسنی کاپیتان»ت عملیا سابق معاون ،
- 2. «هما»،بود پرواز مشغول کانادا در که«مهندس
یمینی»و مهندسی و فنی معاون«ضرابی»معاون
معاون که شما کوچک و ریزی برنامهخدمات
و شدیم جمع ،دیگر عزیز چند و بودم فرودگاهی
نظر به .نیست خاطرم درست .کردیم شروع کاررا
سال70یا71.باشد بایستی
آقای«مرعشی حسین»در .بود استاندارکرمان
کار مراحل و اهداف ،استانداری در ای جلسه
موقع آن .شد معین«مرحوم ای سیدرضازواره»
و قضائیه قوه ِنمعاوبه و بود ثبت اداره رئیس
اصل بهانه44هواپیمائی ثبت ،اساسی قانون
برنمی ،را بود دولتی غیر شرکت یک که ماهان
که بود رقابتی و معارضه مخالفت این علت .تافت
،جمهور رئیس رفسنجانی آقای با سیاسی جریانی
کیش هواپیمائی ،آن از قبل سال نه اگر داشت؛
.بود رسیده ثبت به
کاپیتان«حسنی محمد»ترین زبده و ازماهرترین
ِخلبانان«ایر ایران»معمول ها وقت آن .بود
ها ترین تجربه با از ،شاه سفرهای برای که بود
به که را پروازی حسنی آقای .میکردند استفاده
هم بعلت ،بودند کرده تنظیم او برای منظور این
آقای با کرج در ایکه جلسه با ،آن زمانی
«عنقا».نپذیرفت ،بود گذاشته را قرارش و قول ،
ایران عامل مدیر تیمسارخادمی به موضوع این
اگر " که فرستاد پیغام و آمد گران خیلی ،ایر
سلطنتی پرواز به را نقاَع آقای جلسه به رفتن
- 3. به هم او . "نیاید شرکت به دیگر میدهد ترجیح
،مجبورشد ،زندگی گذران برای .نیامد شرکت
ِهدایتدر که ،کانادائی دوموتوره هواپیمای
بود شده گیر زمین فنی مشکالت بعلت لُکاب
پرواز به تَراُج کسی موقع تاآن رابپذیرد؛
خوشبختانه .نداشت کانادا تا را آن ِدرآوردن
مقصد به آنرا سالمت به و گذشت اقیانوس از
برایش شهرتی او توانائی و جسارت این .رساند
و آورد بار به«ایرکانادا»به رادعوت او
،مدتی کوتاه از بعد .نمود استخدام و کارکرد
و باهمسر«خلبان بزرگسالی در (که دوساله علی
و رفت ایران از ،)میکرد پرواز ماهان در و شد
.شد ساکن کانادا در
آقای ،را کرمان در هواپیمائی ایجاد فکر
«مرعشی»است کرده تشریح چنین ای مصاحبه در
"دمتوجه بودم کرمان استاندار که دورانی ر
کار دفتر در روز یک .شدم هوایی امکانات کمبود
دبی از دوستان از یکی که بودم نشسته خودم
نام به مصری آقای یک گفت و گرفت تماس«
کامل ابراهیم»می و دارد هواپیما چهارخواهد
درایرانهواپیمایی شرکت
دارید آمادگی شما آیا کرد سؤال و کند تأسیس
بدون هم من و دهید انجام کرمان در را کار این
- 4. فوری .کردم اعالم را خودم موافقت تأمل و درنگ
رئیس بهکرمان فرودگاهو دادم را الزم دستور
مصری طرف با ما فرودگاه سالن در روز آن فردای
یک گذاشتیم قرار و کردیم مذاکره و نشستیم
مشترک شرکت،دهیم تشکیل پنجاه پنجاه صورت به
کند مالی تأمین او را ایران سهم آنکه شرط به
را آن شرکت درآمد از تا باشد طلبکار ما از و
در و نکشید طول مذاکره بیشتر ربع یک .بردارد
که شدیم مطلع بعد .رسیدیم توافق به هم نهایت
مصر دولت به وام چند شاه زمان در ایران دولت
بود دادهنتوانسته مصر دولت کهوامبه را ها
کند بازپرداخت ایران.آقای«کامل»ما به
گفتند"را ایران طرف موافقت بتوانید شما اگر
می را مصر طرف موافقت هم من بگیریدتا گیرم
ایران به طلب جای به را هواپیماها این
بدهیم"در نواب دکتر با ًفورا من .وزارت
اقتصادطلب موضوع هم ایشان و گرفتم تماسایران
ازمصربه کرد قبول نواب دکتر .کرد تأیید را
ایران طلب جای،کامل آقای از را هواپیما
موافق رفتند ایشان .بگیریم تحویلتمصر دولت
گرفتند را.نوربخش دکتر آقای به اینجا هم ما
و دادیم گزارشهاشمی آقایجریان در هم را
این از استفاده با نهایت در .گذاشتم
،امکانالموحدین مولی مؤسسه،ِا به ماریالی زای
را،کرد پرداخت دولت به...( .قول نقل پایان
زمان آن هردالردر رسمی نرخ75.5)میشد محاسبه لایر
- 5. هواپیمای چهار«توپولوف125»هواپیمای سه و
بارئ«ایلوشین»قطعات و اضافی های موتور و
که هواپیمائی؛ شرکت یک کامل پکیج یک در ،یدکی
کرمان به ،بود فعال توریسم بخش در درمصر
هف چند .بود شده منتقلپروازها شروع از ته
صورت به را امور ،ما گروه که بود گذشته
.گرفت دست به ای مشاوره
و بودند ارمنستان اهالی از ًعمدتا ها خلبان
آشیانه نبودن علت به ها روس هم را فنی امور
در ای آشیانه .میدادند انجام باز درفضای
یمینی مهندس .نداشت وجود کرمان فرودگاه
مهندسی مدیریت.گرفت عهده به را تعمیرات و
مدیریت هم من .شد مدیرعامل حسنی کاپیتان
مقدم حسین مرحوم .شدم مسئول را بازرگانی
ِددرآم های سیستم مشاور رضائی و شد دیسپچ ِرمدی
را دفترتهران ضرابی و بلیت فروش.میکرد اداره
جمهوری میدان در تهران دفترغیررسمی اوایل
یک جز کارمندی .بودبه بعد .نداشت منشی
.شد منتقل ونک در آفتاب مجموعه در آپارتمانی
این در میهمانداری داوطلبان با مصاحبه
و ،ماهان ِکرمانئ ِمدیران .میشد دفترانجام
تهران در دفتر داشتن به راضی ،آن مدیره هیات
تهران دفتر وجود که میکردند فکر .نبودند
تضع را درکرمان مرکزی دفتر حاکمیت.میکند یف
هم تهران در ها هواپیما ِراستقرا با طرفی از
در ها هواپیما قرارگرفتن .نداشتند موافقتی
- 6. بود ممکن مهرآباد«ایر ایران».کند تحریک را
پروازی امکانات ،آسمان و هما فقط زمان آن در
این ،هم شرکت ثبت عدم .داشتند مهرآباد در
کر در اما .میکرد تقویت را ها نگرانیمان
قوی و مستمر پشتیبانی .بود مستحکم موقعیت
مشکالت از خیلی ،استاندار عنوان به مرعشی آقای
نرسیده ثبت به شرکت که حالی در .میکرد رفع را
سایر و ها بیمه و حقوق ِمالیات پرداخت ،بود
مرعشی آقای استانداری اعتبار به ،اداری مسائل
الموحدی مولی موسسه امناء هیات رئیس کههم ن
.میشد حل ،بود
آنها ِتربیت و میهماندار استخدام ها قدم اولین
.میکردیم پیگیری آنرا تهران دفتر در بودکه
فرودگاه حوالی در ساختمانی زیرزمین در کترینگ
آغاز را خود کار ابتدائی بسیار بصورت ،کرمان
،پروازها در ،بود مند عالقه مرعشی آقای .کرد
مپهُلُک و سنگک نان باکرمان سنتی شیرینی یک که
،دوران .شود پذیرائی ،پسته مقداری و است
وجود کره کوچک قالب .بود کوپنی ارزاق ِندورا
ِکوچک قطعات به ،را کره کارتون .نداشت20گرمی
.میگذاشتند پذیرائی سینی در و میکردند تقسیم
در خصوصی بخش به امور این واگذاری با بعدها
ساما کترینگ تهرانآن فاصله ولی یافت بهتری ن
.بود ای تازه مشکل ،مهرآباد فرودگاه تا
به متعلق هتل دریک روسی کادرفنی و ها خلبان
کافی نیروی گاردپرواز .بودند مستقر ،موسسه
- 7. این برای هم امکاناتی و نداشت شده تربیت
توسعه موانع از یکی .بود نشده ایجاد وظیفه
بود نیروها این کمبود ،پروازهازیادی تنش که
که هم ها روس با زدن سروکله .بود شده باعث را
علت بر مزید میکردند رادنبال خودشان های روش
برای توپولف هواپیماهای .بود«ِکِچB»به
معاونت .شدند می فرستاده روسیه در پایگاهی
همراه به ،نقد ِیدالرها با ،یمینی مهندس ،فنی
و الزم وقطعات و میرفت هواپیماچرخ و الستیک
همان در را نیاز مورد یدکی قطعات و هواپیما
شوروی فروپاشی از بعد دوره .میکرد معامله جا
کار همه درروسیه ،خالف و قاچاق های گنگ و بود
یمینی مهندس ،سفرها همین از یکی در .میکردند
چرخ و الستیک از رکردُپ هواپیمارا انبارهای
.داشت باالئی مصرف که هواپیماکرمان فرودگاه
گمرک و بود نشده المللی بین هنوز که هم
.نبود مستقر درفرودگاه
روسی خلبانان با اصلی چالش پرواز عملیات در
راافزایش خود پروازی ساعت تقلب با که بود
.کردند می مصرف بیشتری سوخت ًعمال و میدادند
شروع کرمان از که پروازهائی دیگر،مبداء ازطرف
م برای ،میشدجدیدی موضوع پرواز امنیت سئولین
از امکانات گرفتن برای آنها دائم فشار .بود
سپاه مجموعه زیر از که آنها وکارشکنی ،ماهان
و بود ریخته بهم را عملیات نظام ،بودند کرمان
به همکاری عدم این از غلطی برداشت متاسفانه
.بود شده منتقل مرعشی آقای
- 8. کرما روزانه پروازهای از بعدن-،تهران
اصفهان پروازهای-مشهد-موسسه به که ،اصفهان
رونقی ماهان به بود واگذارشده االئمه ثامن
کرمان مسیر هواپیما .داد-خالی را اصفهان
کرمان پرواز با ها بعد .میرفت-ضعف این مشهد
هواپیمائی امور مشاور زمان هم .شد طرف بر هم
زی و حج سازمان ِرکشو از خارج وزائرینبودم ارت
کامل آگاهی دمشق و ایران بین ترافیک واز
ثامن ِلمدیرفعا امینی عباس آقای .داشتم
ازمیان را خود زیارتی گروههای که ،االئمه
جامعه ِطمتوس ازطبقه مؤمنینی و شهدا خانواده
دمشق اصفهان پرواز ازبرقراری ،میداد سامان
مورد در او با هم حسنی کاپیتان و کرد استقبال
نشد آن کننده چارتر االئمه ثامن و کنارآمد رخ
و کرمان و مشهد به پرواز این بعد های سال ودر
که شد وچنین .یافت دیگرگسترش ایستگاههای
سهم و گرفت جان االئمه ثامن مسافرین با ماهان
اختصاص خود به را هوائی ترافیک از مناسبی
.داد
تغییرات با که نپائید دیری وضعیت این اما
ستیر در مرعشی آقای ،یاسی73ترک به مجبور
رئیس دفتر رئیس بعنوان و شد کرمان استانداری
آقای اتفاق به وقتی .رفت تهران به ،جمهور
گورهای گیرو و مسائل ایشان دفتر در ،حسنی
که شد مشخص ،کردیم بازگو را جدید استاندار
ما تالش و نیست ایشان پشتیبانی به امیدی دیگر
بیهوده.بود ثمرخواهد بی و
- 9. استاندارجدید ،حسنی کاپیتان گیری کناره با
شخص این .کرد ماهان مدیرعامل خودرا برادرزاده
نفع به بودند ایجادکرده برایش که ازموقعیتی
ایلوشین هواپماهای .نکرد مثبتی حرکت ماهان
مستقیم سنگین های هزینه لحاظ به که باری
بهر برای ،عملیاتی وغیرمستقیمبرداری ه
مناسب کشور داخل مبادی از کاال وحمل بازرگانی
از خارج درمسیرهای دوستانش توصیه به ،نبود
را غیرالزمی های هزینه و شد عملیاتی کشور
،هزینه کاهش سیاست با که کرد شرکتی به تحمیل
.بود کرده پروازی عملیات به شروع
ِمازانجا بعد هم من و سرآمد توسعه ِرروزگا
ِلسا تمتع درحج ماموریتم73کرمان و ماهان از ،
ِرناظ دور از و رفتم خود ِرکا پی و کشیدم دست
می دل به ماهان های بچه که ،بودم رنجی
ها بسامانی نا بااین اوضاع چندسالی .کشیدند
مدیریت در که تغییراتی در باالخره تا شد؛ طی
کرماِنماها را ماهان ، نژادی پاک ،نمود رخ ن
.امروزکرد