1. “Deri sa mos ta ndryshojnë (pozitivisht)
gjendjene tyre”
VLERA E KOHËS
Profesor:
Amr Halid
PërbotuesinERIXHLIN-NESHRI
Autor:
Prof.AMR HALID
Titulli i origjinalit:
يمة قت وق ال
Titulli:
VLERA E KOHËS
2. Përktheu:
Dr. Musli VËRBANI
Korrektor:
BurimBunjaku
Radhitjakompjuterike,
kopertinadhe dizajni grafik
MuminShehu
Kaçanik
2005
Të drejtëne ribotimite rezervonbotuesi
Hyrje
FalënderimetvetëmpërAllahun,
Atë e falënderojmë,
Prej Tij ndihmë kërkojmë,
Prej Tij kërkojmë të nafalë gabimettona.
Allahuti mbështetemi të nambrojë ngatë këqijattonadhe të këqijate veprave tona.
Kë e udhëzonAllahu,ai nukhumbë,
Kë e humbë Allahu,përtë nukkaudhëzues.
* * *
Vëllai nderuar !
Gjatë këtij fjalimi dotë jetoj së bashku me tydhe me një çështje të rëndësishme,dhe me vlerë,e cila
është e ndërlidhurfortme besimin(imanin)në Zotine Lartëmadhëruar.
Kjoçështje e ka vlerënatëherë kurtë jemi të bindurdhe veprojmë me të.
Kjoçështje e ka vlerënatëherë kurjetajonë ështëe stolisurme të dhe veprohetme të.
3. Kjoçështje është seriozedhe e rëndësishme që dotë thotë të kujdesemipërkohën,tashfrytëzojmë
kohënpërta fituarkënaqësinëe Allahut.
Patjetërduhetqë kohëntakalojmë në dëgjueshmëri ndaj Allahut, tashfrytëzojmë në atë që na
sjellë kënaqësinë e Allahut,tashfrytëzojmë që të nashpëtojnë ngazjarri i xhehenemitdhe të na
shpie në xhenet.
Patjetërduhetqë kohëntashfrytëzojmë maksimalishtnë punë të miradhe të dobishme,në
kënaqësi të Allahuttë Lartëmadhëruar,sepseçdonjëri dotë jeppërgjegjësipërjetën(kohën) e tij si e
ka kaluar.
TransmetonIbni Mes’udi ngaMuhamedi a.s.se ka thënë:
“Në Ditëne Kijametitasnjë këmbë e birittë Ademitnukdotë lëvizë paraZotit të
Lartëmadhëruarpadhënë përgjegjësi(paupyetur) përpesë çështje):
përjetën(kohën) e tij si e ka kaluar,
përrininë e tij si e ka shfrytëzuar,
përpasurinë e tij si dhe kue ka fituardhe si e ka shpenzuar,dhe
përçka ka punuar,dhe çka ka mësuar”.
VLERA E KOHËS NË ISLAM
Vëllai nderuar!A e di se cila është begatiamë e madhe që ta ka dhuruarty Allahupasfesë islame?!
– A mosështë pasuria,apofëmijët,pozita,apopushteti,bukuria,apodituria,apondoshta
shëndeti?!
Vëllai nderuar!Të gjithakëtojanë begati të mëdhapërtë cilatduhetfalënderuarpandërprerë
Allahundhe prapë nukmjaftonai falënderim.Kaedhe begatitjeratë shumtatë cilatas që mund t’i
numërojmë,mirëpotë gjithaatobegati të sipërpërmenduranukjanë begatitëmë të mëdhatë
njeriut.
Begatiamë e madhe të cilëniaka dhuruarAllahurobittë tij pas Islamitështë begatiae kohës,
sepse kohaështë hapësira(vendi) kubëhetadhurimi (ibadeti),sikursekemi shumë,e shumë
adhurime (ibadete) të cilatjanë paraparë vetëmnë kohë të caktuara.
Vërtetkohanëse shfrytëzohetpëratë që është e paraparë,atëherë e ngritë njeriunnë shkallë
të lartadhe në vendete çmueshme,dhe të lavdëruaratë xheneteve të larta.
Vërtetkohaështë begatiamë e madhe,mirëposhumicae njerëzvekëtë nuke dinë.
Vërtetkohaështë begatiamë e madhe,mirëposhumicae njerëzvenukjanë falënderues.
Vërtetkohaështë begatiamë e madhe,mirëposhumicae njerëzvenuke çmojnë dhe e humbin
vetene tyre.
Vërtetkohaështë begatiamë e madhe,mirëpopërçudi shumicaprej neve,që të mosthemtë
gjithë ne nuke ndiejmë këtë begatitë madhe dhe nuke llogaritë si begati prej begative më të
çmuara. VërtetUmeti nuke llogaritë se kohaështë më e çmuarjadhe më e vlefshmjapërtë qenë
Umeti më i çmuari,dhe më i vlefshmi në tërësi.
Vëre këtoçkapo ju them:
4. Përbetimetmë të shpeshtatë Zotittë Lartëmadhëruarnë LibrinFisnik(Kur’an)janë përbetimetnë
kohëndhe çka kanë të bëjnë me kohën.Allahui Lartëmadhëruarnukpërbetohetnë diçkaçkanukka
vlerë të madhe,porvetëmnë atë çka ka vlerë të posaçme.Vërtet Allahuështë përbetuarnë kohëra
të shumtadhe Zoti i Lartëmadhëruarthotë:
“Pashanatënkurerrësohetnë tërësi”.(El-Lejl,1)
“Pashaditënkurshpalosetnë tërësi”.(El-Lejl,2)
“Pashaparaditen!Pashanatënkurshtrinë
errësirën!” (Ed-Duha,1-2)
“Pashadiellindhe ndriçimine tij kurbëndritë!
Pashahënënkurpasonpas tij (përtë ndriçuar
prej tij)”. (Esh-Shems,1-2)
“Pashakohën!Vërtetnjeriuështë në (një)
humbje të sigurt”. (El-Asr,1-2)
“Betohemnë kuqërrimine horizontitpas
perëndimittë diellit,
Betohemnë natëndhe çkaajo tubon”.
(El-Inshikak,16,17)
Vështrodhe analizokëtoçështje!
Të gjithaobligimetnë islamjanë të ndërlidhurame kohën,prakohaështë vendi apohapësirae
ibadetit(adhurimit).
Shembull: Namazi.
Zoti i Lartëmadhëruarthotë:
“… Vërtetnamazi është obligimi në kohë të caktuarpërbesimtarët”. (En-Nisa,103)
“TransmetonAbdullahbinMes’udise e kapyeturMuhamedina.s.se cilatveprajanë më të
dashuratek Allahu?Muhamedi a.s.është përgjigjur:
– Namazi në kohëne vet.
Pastaj cilat?
– Përt’u sjellë mirë dhe nderimii prindërve.
Pastaj cilat?
– Luftanë rrugëne Allahut.
Ibni Mes’udi tregonse pota kishapyeturmë shumë dotë më tregonte më shumë përto”.
Një shembulltjetër: Zekati.
5. Zoti i Lartmadhëruarthotë:
“Hani nga frytetkurtë piqendhe bëhenfryte të shëndoshadhe jepne atë çkae keni përobligim
me dhënë (zekatin)ditëne të korrurave (të mbledhurave) dhe mose teproni,vërtetAllahunuki do
teprimtarët”. (El-En’amë,141)
Shembull: Agjërimi.
Zoti i Lartëmadhëruarthotë:
“O ju që besuat,agjërimi (saum)uështë bërë obligimsikurse që ishte obligimedhei atyre që
ishinparajush,kështuqë të bëheni të devotshëm.
(jeni të obliguarpër) Ditë të caktuara,e kushështë i sëmurë prej jushose është në udhëtim(e
nukagjëroi),atëherë ai (le të agjërojë) më vonë aqditë.Eata që i rëndonai (nukmundtë agjërojnë),
janë të obliguarpërkompensim, ushqim(ditor),i një të varfëri,ai që ngavullneti jepmë tepër,ajo
është aqmë mirë përtë.Mirëpo,po që se dini,agjërimi ështëmë i mirë përju.
(atoditë të numëruarajanë) Muaji i Ramadanitqë në te (filloi të) shpalletKur’ani,që është
udhërrëfyespërnjerëzdhe sqaruesi i rrugëssë drejtë dhe dallues(i të vërtetësngagënjeshtra).E
kushe përjetonprej jushkëtë muaj,le të agjërojë,ndërsakushështë i sëmurë ose në udhëtim, le të
agjërojë aqditë ngaditëte mëvonshme.All-llahume këtë dëshironlehtësimpërju,e nukdëshiron
vështirësimpërju.(të agjëroni ditëte lëshuaramë vonë) Që të plotësoni numrin,të madhëroniAll-
llahunpëratë se u udhëzoi dhe që të falënderoni”.
(El-Bekare,183,184,185)
Çdoanalitikdhe çdostudiueskurta lexojë pjesëne ajetitfisnik“…ditë të caktuara (të kufizuara)
…”, do ta kuptojë dhe dota përjetojë në vetvete se vërtetAllahui Lartëmadhëruarnaporositë përt’i
shfrytëzuardhe përtë përfituarngakëtokohëratë bekuara, sepse këtokohë janë të paktadhe nuk
vijnë gjatë vitit,përposnjëherë.
TransmetonEbuHurejre r.a. se Muhamedi a.s.ka thënë:
“Agjëroni me të parëte saj (Hënëne Re) dhe ndërpritni agjëriminme të parëte saj (Hënë e Re
tjetër),vetëmnëse ndodhëqë të jetë mjegull dhe errësirëe madhe,atëherëmuajinparaprak(para
Ramazanit) Shabanplotësojeninë tridhjetë ditë”.
Pra, “Agjëroni kurtashihni Hënëne Re dhe ndërpritni agjëriminkurtashihni prapë Hënëne Re”
e cilaështë shenjë dhe përkufizimi kohës.
Shembull: Haxhi.
Zoti i Lartëmadhëruarthotë:
“Haxhi (është obligim) në muaj të caktuar”.
(El-Bekare,197)
Muhamedi a.s.ka thënë:
“Qëndrimi në Arafatë është Haxhi”.
(SahihEl-Xhamie,Albani,3172)
Pra kushnuk qëndronnë Arafatë,nuke ka haxhin.
Vëllai nderuar!
6. E shehse të gjithaobligimettë cilatjanë shtyllate islamit,të gjithajanë të ndërlidhurame kohën që
Umeti ta di dhe ta kuptojë rëndësinëdhe vlerëne kohës!
Vëllezër! Vërtetzbulimi i orësështë zbulimipërtë cilinmë së shumti është interesuarumeti
islam,me qëllimqë prej saj (orës) të përfitojë,të përparojë dhe të zhvillohet,sepse atae kanë
kuptuarseriozishtvlerëndhe rëndësinë e kohës.
Shikoçka më ka ndodhurnjë herë:
“Pasi që e kishacaktuarnjë takimme një të huaj,u vonova25 minuta(një çerekore).
Ai më pyeti:
– A falesh?
– Iu përgjigja,Po.
– A e ke kryerHaxhin?
– Iu përgjigjaPo.
– A e agjëronRamazanin?
– Iu përgjigjaPo.
– A e falë namazine Xhumasë?
– Iu përgjigjaPo.
Ai tha: Çudi me çështjene muslimanëve.Fejae tyre i nxitë në një çështje vazhdimisht,ndërsa
ata qëndrojnë indiferentndaj asaj çështje”.
Kohaështë dëshmi përnjeriunnë Ditëne Kijametit.
Zoti i Lartëmadhëruarthotë:
“Po përata që nukbesuanështë zjarri i Xhehennemit.Ataasnukgjykohenqë të vdesin(të
rehatohen) e asnuku lehtësohetndëshkimi.Kështue ndëshkojmësecilinqë ështëshumë i pabesim.
Dhe ata dotë klithinaty:“OZoti ynë,nxirrnae të bëjmë vepratë mira,e jo si ato që i bënim!”
Po a nuku dhamë juve jetë aqsa që ai ka dashur të mendojë,kamundurtë mendojë gjatë asaj kohe,
madje juve uka ardhur edhe pejgamberi,prashijoni,se përzullumqarëtnukkandonjë ndihmëtar”.
(Fatir,36,37)
Vëllai nderuar!
Pabesimtarëtdotë dëshirojnë të kthehenedhenjë herë në këtë botë,tashfrytëzojnë begatinë e
kohësme të cilënZoti i Madhëruari ka nderuarrobërite tij,që begatinë e kohëstashfrytëzojnënë
adhurimndaj Allahut,në vepratë mira,me qëllimqë të shpëtojnë prej Xhehenemitdhe të fitojnë
Xhenetin.
TransmetonIbnMes’udi r.a.se Muhamedi a.s.ka thënë:
“Në Ditëne Kijametitasnjë këmbë e birittë Ademitnukdotë lëvizë paraZotittë
Lartëmadhëruarpadhënë përgjegjësi(paupyetur) përpesë çështje):
përjetën(kohën) e tij si e ka kaluar,
përrininë e tij si e ka shfrytëzuar,
7. përpasurinë e tij si dhe kue ka fituardhe si e ka shpenzuar,dhe
përçka ka punuar,dhe çka ka mësuar”.
Vëlla!
Edhe pse mosha rinore është pjesëe veçantë e jetëssë njeriut, vetëmse ai posaçërisht përatë pjesë
të kohëssë rinisë dotë jepllogari dhe dotë përgjigjetnë Ditëne Kijametit,sepseajoështë kohae
strukturimittë shtatittë tij,siçthuhet:Kohae punësdhe e angazhimit,kohae suksesitdhe
përparimit,kohae aktivitetitdhe e kuriozitetit.
Mirëpo,përkundërkësaj,shumicaprej neshe harxhonkohënnë vepratë padobishme,bile
edhe në atë çka na dëmtonshumë.
Prej formave të humbjessë kohësjanë:
– Uljadhe shtrirjapranë televizoritdhe përcjelljae programeve të ndaluara.
– Shëtitjame automjetepanevojë ose endjanëpërrrugë panevojë.
– Leximi i revistavetë kotadhe të padobishme duke përcjellë lajmete artistëve,këngëtarëve dhe
të humburve.
– Duke ndenjurshtrirë dhe duke fjetur12 orë e më shumë.
– Qëndrimi i femrave parapasqyrave kohë të gjataduke ustolisurdhe duke uzbukuruar.
– Duke kaluarorë të tëra në rrugë dhe restorante e kafiteri.
– Duke kaluarorë të tëra në bisedatelefonike,bisedatë padobishmederi në orëte vonatë
mbrëmjes.
– Nëpunësitarabduke kaluarorëte punëssë tyre në çështje të panevojshme dhe të
padobishme.
– Pjesamë e madhe e rinisë sonë e kalonkohënpapasurndonjë punë dhe papasurndonjë
qëllimtë caktuar.
Vëllezër!
Pas gjithë kësaj,ameritojmëdhe amundtë shpresojmë që Allahutë nangritë mbi popujttjerë?!
Çdonjeri i cili e humbkohëne jetëssë tij ai e ka humburkohëne umetit (popullit) të tij.
Nëse shikojmë sakohë është humbur,pse ajokohë të mosishte shfrytëzuarduke usjellëmirë
me prindërit,ndërsa,atatani veçkanë vdekur,kohae përkushtimitndaj tyre kashkuardhe ka
humburrasti i bamirësisë gjatë jetëssë tyre,humbjee madhe ngaajokohë e humbur!
Sa e sa vite kanë shkuarpa falë namaz,ndërsajetakaecur, sa humbje e madhe ngaajo kohë e
humbur?!
Sa e sa vajzae kanë vendosurmbulesënmbi trupine tyre,më vonë janë penduarpërtë
kaluarëne tyre.
Sa e sa njerëzkanë mundtë shpëtojnëngamëkatimi dhe pabesimi,mirëponukkanë kërkuar
këshillanganjerëzite mirë dhe thirrësite fesë,ndërsajeta(koha) e tyre kaecur, sa humbje e madhe
përkohëne humbur?!
8. Një plakhynnë xhami dhe i shehse si të rinjtë hynë në xhami dhe fillontë qajë përrininëe tij se
si e ka kaluar,dhe nukështë falë,porka filluartë faletnë pleqëri.
Vëllezër!
Çdo gjë që na ndodhë është rezultati mospërfilljessë urdhrave të Zotittonë,rezultati humbjessë
kohëssonë në epshe,e jonë adhurim.
Vetkohaështë jeta.Vrasjae kohës(humbjae kohës) bëhetduke e harxhuarnë çështje të
panevojshmedhe të padobishme,dukee harxhuarnë lojë e hajgare dhe duke i plotësuarepshetme
gjëratë ndaluara,duke kaluarkohënnë moskryerjene obligimevedhe duke e kaluarkohënnë vepra
të këqija.Kjoështë edhe vrasje e vetjetës.Kyështë krimprej krimeve më të mëdhadhe shkatërrim
prej shkatërrimeve.
Vëllezër!
Nukmundetqë ky Umettë ketë udhëheqjendhe krenarinë derisajetëne tij e kalonnë epshe,duke
mos i kryerurdhrat e Zotitdhe duke vepruarllojete ndryshme të gabimevedhe harameve.
Ne meritojmë dhe shpresojmë prej Zotittë Lartëmadhëruarqë Umetintonë tangritë mbi të
gjithë popujt,atëherëkurne i kthehemi Atij me sinqeritet,që tadëgjojmë Atë dhe tasundojmë
epshin,e most’i bëhemi shërbëtorshejtanit,në atë mënyrë ne e ndryshojmë gjendjennë të mirë
dhe në atë çka e kënaqAllahune Lartëmadhëruar.Eatëherë kurAllahu i Lartmadhëruarkënaqetme
ne,Ai na ngritë neve mbi armiqtë tanë,naçmonneve dhe i nënçmonata të cilëtnanënçmojnë,
sepse Zoti i Lartëmadhëruar“Nukndryshongjendjene një populli derisaai popull nuke ndryshon
gjendjene tij”.
(Err-Rra’d,11)
Vëllai nderuar!
Ta dishse ke përtë dhënë përgjegjësi paraAllahutpërçdosekondë,përçdoçast,bile edhe përçdo
frymëmarrje.
Vëllezër!
A e dini se çka është jeta?
Jetapërbëhetprej viteve, pastaj vitetpërbëhenprej muajve,pastaj muajtprej ditëve,ditëtprej
orëve,ndërsaorëtprej frymëmarrjeve.
Shiko!
Kushi humbfrymëmarrjeti kahumburorët;kushi humbë orët,i humbditët;kushi humbë ditët,i
humbjavët;kushi humbjavët,i humbmuajt;e kushi humbë muajt,i humbvitet;e kushi humb
vitet,e ka humburjetëne tij;e kushe humbë jetëne tij,ai është prej të humburve,ndërsae
kundërtaështë kështu:
Kushi ruan dhe kujdesetpërçastetdhe frymëmarrjet,ai është kujdesurpërorëte tij;kush
kujdesetpërorëte tij,është kujdesurpërditëte tij;kushkujdesetpërditëte tij,është kujdesurpër
muajte tij;kushkujdesetpërmuajte tij,është kujdesurpërvitete tij;kushkujdesetpërvitete tij,
është kujdesurpërjetëne tij;e kushkujdesetpërjetëne tij është prej fitimtarëve.Vetë kohaështë
jeta.
Thuhetse kohaështë ari,ndërsaunë themse kohaështë më e çmuar se ari,sepse ari humbete
gjetet,ndërsakohanëse humbetkurrë nukmundtë rikthehet.
9. KUJDESI I TË PARËVETANË NË SHFRYTËZIMIN E KOHËS NË KËNAQËSINËEALLAHUT
OmerIbn Hattabi r.a. ka thënë:
“E kur të flejë unë?!Nëse flejënatëne humbi të drejtën(obligimin) çkae kam te Zoti i
Madhëruar,e nëse flejë ditëne humbi të drejtën(obligimin) çkae kamndaj popullit”.
SeadbinMuadhi,
i cili ka pasurjetë të bekuardhe angazhimshumë të mirë,islamine kapranuarnë moshëntridhjetë
vjeçare,ndërsakandërruarjetë në moshëntridhjetëe shtatë vjeçare,kurse kohae tij (vitet) në islam
nukka qenë më shumë se shtatë vite,mirëponë momentine vdekjessë tij e kanë vlerësuarbanorët
e qiejve dhe të tokës,sepse prej momentittë pranimittë islamite kakuptuarvlerëne kohësdhe e ka
shfrytëzuarkohënnë kryerjene detyrave ndaj Allahuttë Lartëmadhëruar.TransmetonXhabiri r.a.se
Muhamedi a.s.ka thënë:
“Është tronditurArshi i të Gjithëmëshirshmitngavdekjae SeadbinMuadhit”.
(Mutefikunalejhi)
TransmetonIbni Umeri r.a.nga Muhamedi a.s.se ka thënë:
“Ky është përtë cilinkalëvizë edhe Arshipërvdekjene tij dhe i janë hapuratij dyerte qiejve e
të tokës,dhe e kanë dëshmuar(kanë prezantuarnë vdekjene tij) shtatëdhjetëmijëmelek”.
(Suneni Nesaijut,SahihXhamiui Albanit,hadithi 6987)
Vëlla!
Mund të pyetndokush:Çkakapunuar Seadi gjatë atyre shtatë viteve përtaarriturkëtë vlerë dhe
këtë gradë?
Përgjigjjaështë:
“Ai prej momentittë pranimittë islamite kakuptuarvlerëne kohës,është angazhuarqë gjatë
tërë kohëstë jetë në detyrë dhe në përkushtimndaj Allahutdhe përkëtë arsye e kanderuarmë
fisniku–Allahui Lartëmadhëruar,e kushmundtë nderojë dikë më shumë se Allahu”?!
Usamete binZejdi
edhe pse kaqenë shumë i ri,ai qyshnë moshën16 vjeçare e ka udhëhequrushtrinëmuslimane.
TransmetonAbdullahbinUmeri r.a.se kurMuhamedi a.s.e ka dërguarnjë ekspeditë e ka
caktuar udhëheqësUsame binZejdin,njëpjesëe ushtrisë e kanë kritikuarkëtë vendim.Muhamedi
a.s.është ngriturnë këmbë dhe kambajturnjë fjalim:
“Pasi që e kritikoni një vendimtë tillë (përemërimine tij si prijës) tadini se edhe përemërimine
prindittë tij si prijëse kanë kritikuar,porta dini se përZotin, ai dhe kyjanë krijuarpërudhëheqës
edhe pse ai është prej më të dashurve te unë,ai edhe nesërdotë jetë prej më të dashurve te unë”.
(Mutefikunalejhi)
Hasan El-Basriu,Zoti e mëshiroftë,kathënë:
“Në çdolindje të diellitditathërretme një zë:Obiri Ademit,unë jamditë e re,dëshmoj përpunën
tënde,andaj më shfrytëzo,sepse unë më nukdotë kthehemderi në Ditëne Kijametit”.
10. Poashtu Hasan El-Basriu,Allahue mëshiroftëkathënë:
“Obiri Ademit,ti përbëheshprej frymëmarrjevedhe ditëve,nëse të kakaluardita,të ka shkuarnjë
pjesë e jetëstënde,e kurtë shkonnjë pjesë e jetëstënde,mundtë shkojënë shpejtësi e tërë jeta
jote”.
IbnKajim,Zoti e mëshiroftë,kathënë:
“Përçdofrymëmarrje dhe përçdopikë të djersës,të cilëne shpenzonjonë rrugë të Allahutke me u
penduarnë Kitëne Kijametit”.
Dijetarët,Zoti i mëshiroftë,kanë thënë:
“Prej shenjave të hidhërimittë Zotitndaj robittë Tij është humbjae kohëssë tij panevojë”.
Vëlla!
Nëse dëshirontë dishse aështë Zoti i kënaqurme ty apo jo,shikose si je duke e kaluarkohën.
Prej shenjave të dashurisësë Zotitndaj robittë Tij është angazhimi dhe shfrytëzimi i kohësnë
rrugëne Tij në maksimum.
Ndërsaai i cili nukvepronasgjë e thotë:“Nukkam çka të punoj”,kjoështë humbje.Fillimi i çdo
mëkati është kohapapunë,prandaj këtë duhettakeni parasyshdhe ta vulosni thellë në zemrëntuaj.
Gruaja e mbretitdhe gratë e qytetitkujetonte Jusufi a.s.
E ajo, në shtëpinë e së cilësishte Jusufi,i bëri lajkaatij dhe iambylli dyerte i tha:“Eja!” Ai
(Jusufi) tha:“All-llahumë ruajt,ai zotëriuim(e burri yt),më nderoi me vendosjetë mirë (si mundt’i
bëj hile në familje)”.S’kadyshimse tradhtarëtnukkanë sukses.
Ajomësyni atë qëllimisht,e atij dot’i shkonte mendjandaj saj,sikurtë mosi prezantohej
argumenti ngaZoti i tij.Ashtu(e bëmë të vendosur) që të largojmë ngaai të keqendhe të ndytën.
Vërtet,ai ishte ngarobërittanë të zgjedhur.
Dhe,që të dyata u ngutënkahdera,e ajoia grisi këmishënngambrapadhe pranë dere ata të
dy takuanburrine saj,e ajotha “çfarë mundtë jetë ndëshkimii atij që tentontë keqennë familjen
tënde,përpostë burgoset,ose dënimtë dhembshëm.?”
Ai (Jusufi) tha:“Ajom’uvërsul mua!”Një dëshmitarngafamiljae saj gjykoi:nëse këmishae tij
është grisurpërpara,ajoka thënë të drejtën,kurse ai gënjen.
E nëse këmishae tij është grisurprapa,atëherë gënjenajo,kurse ai është i drejtë.
E kur e pa ai (burri i saj) këmishëne tij të grisurprapa,tha: “Kjoështë dredhi juaja,vërtet
dredhiajuaj është e madhe!”
“Jusuf,largohungakjo(mosia përmendaskujt)!Eti (gruas) kërkofalje përmëkatintënd,se
vërtetti qenke fajtore!”
Një grupnga gratë e qytetitthanë:“Gruajae zotëriut(e ministrit)i vërsuletmarrëzisht
shërbëtorittë vet,atë e ka kapluarnë shpirtdashuria,e ne jemi të bindurase ajo është në humbje të
hapët.
E kur ajo dëgjoi përatopëshpëritjete tyre,dërgoi t’i thërrasë ato,upërgatiti vendmbështetje
dhe secilësprej tyre i dhanga një thikë e tha: “Dil para atyre!”Kur e panë atë,ato u tronditëndhe i
11. prenë duarte tyre e thanë:“All-llahuti qofshimfalë!Kynukështë njeri,kynukështë tjetërvetëmse
ndonjë engjëll i lartë!”
Ajotha: “Qe,ky është ai përtë cilinmë qortuatmua,e unë e mësynaatë,poai u ruajtfort. Po
që se nuke bënçka e urdhëroj,ai gjithqyshdotë burgosetdhe dotë nënçmohet”.
Ai (Jusufi) tha:“OZoti im,burgu është më i dëshiruarpërmua,se sa atë që më ofrojnë atomua
dhe nëse Ti nuk ma largonprej meje dredhinëe tyre,unë mundtë anoj te ato dhe të bëhem
injorant”.
(Jusuf,23-33)
Ajoçka më interesondhe çkamë brengosë më së shumti është kohae lirë e të rejave tona.
MuhasibiuZoti e mëshiroftë thotë:
“Potë ishte e mundurqë koha të ishte mall tregtarë dhe dotë blihej,tërë pasurinëdotakisha
shpenzuarpërtë blerë kohë të lirë”.Kure kanë pyetur:Prej kujtdo ta kishe blerë atë kohë të lirë?
Është përgjigjur:Prej neglizhentëve!
IbnRexhebEl-Hanbelijuthotë:
“Me duart e mia i kam shkruar më shumë se dymijë libra”.Kurka vdekurIbnRexhebi i kanë marrë
librate tij dhe i kanë përpjesëtuarme ditëte jetëssë tij dhe e kanë vërtetuarse përçdoditë të jetës
së tij i ka shkruar nëntë libra.
ImamNevevij Zoti e mëshiroftëatë,ai kaqenë i angazhuar maksimalishtnë shfrytëzimine
kohëssë tij.Ai ka qenë njeri i bekuar,Zoti e bekoftë jetëndhe angazhimine tij.Ai kashkruarlibratë
rëndësishme në Fikhdhe në shkencate fikhutnë Hadithdhe shkencate hadithit,edhe pse kavdekur
në moshën45 vjeçare.Ai aqshumë është angazhuarnë studimdhe në kërkimtë diturisë saqë nuk
mundtë ketmuslimani cili është angazhuarnë kërkimtë diturisë sikurse ai.
Ai ka thënë se për4 muaj e gjysmë e ka mësuarpërmendëshlibrinTENBIHtë Ebi Is-hakEsh-
Shirazijut.Ai përçdoditë ka mësuartek12 profesorë.
NevevijuZoti e mëshiroftë thotë:
“Ikamanalizuardhe kam komentuarçdogjë çka ka qenë e nevojshme,kamsqaruartermet,kam
sqaruar të pasqaruarën.Zoti më ka bekuarmua,e ka bekuarkohëndhe angazhimintimdhe më ka
ndihmuar”.
Ka treguarImam Nevevijuse nukkangrënë dhe nukka fjeturderi saështë uriturpërsë tepërmi dhe
deri sa nukështë lodhurpërsë tepërmi.
Nënae tij një herë i ka thënë:Obiri Im!E kam përgatiturushqimin,ndërsaai i kathënë:Oj nënaime,
jam i angazhuar në leximdhe dituri,ndërsaajoi afrohet,i jepushqim, kurse ai gëlltiste ushqimin
duke qenë i thelluarnë lexim.Kurthërriste ezani i sabahute përfundonteleximindhe i thoshte nënës
së tij:Oj nënaime!Kuështë ushqimi të cilëne ke përgatiturpërmua.Obiri im, për derisamësoje të
kam ushqyer!Ndërsaai i përgjigjet:PërZotinkamqenë tepëri angazhuarme leximsaqë nuke
paskamndierfare.
Ebu Jusufi nxënësi i EbuHanifes,Zoti e mëshiroftëkaqenë tepëri angazhuarnë shfrytëzimine
kohës.
12. Përderisaishte në shtratine vdekjesnjëri prej nxënësvee viziton,ndërsaai e kishte humbur
vetëdijen,kurkthjellohetmenjëherë i thotë nxënësittë tij:Tani dota diskutojmë një çështje të
haxhit.A lejohetpërhaxhiuntakryejë haxhinnë këmbë apohipurnë ndonjë mjet(kafshë)?
Nxënësi i thotë:Imam!A mosështë kjoorae mësimit?EbuJusufi i thotë:Obiri im!PërZotin,nëse
më mbetetnjë minutë i jetëssime,atë dota kishashpenzuarnë shërbimtë Islamitdhe
muslimanëve.
AmirbinKajsi
derisaishte duke ecurnjë njeri e ndalë dhe i thotë:Dëshiroj të flasme ty.Amiri i thotë:Ndale diellin!
Pra, Amiri kapasur përqëllimndaljene kohës,sepse nësedotë ndalej kohadotë ndalej edhe vetë,
sepse nukka dëshiruartë shpenzojë kohë panevojë.Shikoni prase çfarë rëndësiei kadhënë kohës.
Ibni Akili
ka botuar librin“KitabFunun”,i cili përbëhetprej 800 volumeve.
Ai ka thënë:“Tani i kam mbushurtetëdhjetëvite,ndërsakamrast,vendosmëri që tashfrytëzoj
kohënsikurse kurkishanjëzetvite”
Ai ka thënë:Unë nuk ushqehemsikurse ushqeheniju!Posi ushqehesh? –e pyetën.
Unë e hudhi pakujë mbi kulaçdhe e zbuti deri sa të bëheti përshtatshëmpërtapërtypurdhe përta
ngrënë.
Vëllai nderuar!
Derisanjeriumundohettashfrytëzojë kohënnë dëgjueshmëri të urdhrave të Allahut,Allahue bekon
jetëne tij,edhe nëse ështëe shkurtër.
Njerëzitnukkrahasohennë mesvete me jetëne gjatë të tyre,porkrahasohennë mesvete me
veprate tyre.Allahui Lartëmadhëruarkërkonpunë të miradhe qëllimetë miragjatë jetëssonë,
sepse kjoështë në mundësitë toname lejene Zotittonë,ndërsanukkërkonllogari se akemi jetuar
jetë të shkurtërapotë gjatë,ngase jetanukështë në mundësitëdhe kompetencattona.
Nga ana tjetër,ne shohimse njeriue humbë kotkohëne jetëssë tij dhe nukshfaqë interesimpër
jetëne tij,duke e kaluarjetëne gjatë të tij pa dobi dhe pa punë të mira,pa fituarshpërblime,bile ajo
kohë e jetëssë tij do të jetë kundërargumentparaAllahutnë ditëne Kijametit,pramundtë jetë
shkaki pabesimitdhe ndëshkimittë tij.
Vëllai nderuar!
Ka njerëztë cilëte lënë këtë botë dhe pas kësaj harrohen,atë ditë kurtë vdesinështë ditae vulosjes
së emrave të tyre dhe kujtimetpërtambesinvetëmnë faqete historisë.
Ka njerëztë cilëtkurta lënë këtë botë kujtohen,mirëpokujtimi i tyre është përtë keqdhe si
shkatërrimtar, përkujtimipërtanë këtë botë është vetëmsi humbësdhe i cili kahumburedhe të
tjerë,mjerë përatatë humbur!
Ka njerëztë cilëtkujtohenpërvepratë miradhe të mirë,atajanë të gjallë me veprate tyre dhe
me thirrjene tyre në rrugëne Allahutedhe pse kanë jetuarnjë kohë të shkurtër,ataprej momentit
të vdekjessë tyre joqë harrohen,poredhe shtohetkujtimi përta,dhe ngrihenlartte Allahui
Lartëmadhëruardhe teknjerëzit,atambetennë historime emrate tyre të përgjithmonshëm.
13. MuhamedFatihuZoti qoftë i kënaqurme të,jetae tij,luftanë rrugëne Allahutdhe ngritjae
fjalëssë Allahut,kaçliruarKonstantinopolisin,qyteti cili i kamaltretuarmuslimanëtme vite të tëra,
ai e ka çliruar në kohënmë të re të jetëssë tij edhe pse para tij ka pasurtentime shumë të fuqishme
përta çliruar.
Kur është bërë MuhamedFatihuudhëheqësnuki kapasur më shumë se njëzetvite.Në këtë kohëai
ka treguaraftësi,mençuri,strategjidhe personalitetmadhështornë çdofushë,posaçërishtnë fushën
ushtarake dhe të luftës.Ai kavendosurpikë kryesore çlirimine Konstantinopolit.Qëllimikryesori tij
nga i cili nukështë lëkunduraspak,pori ka nxiturforcat ushtarake të tij,i ka përgatiturpsiqikisht,
moralishtdhe ushtarakisht.Ikaudhëhequrme frymëne vendosmërisë dhe krenarisë.
Me fortësinë e tij dhe me personalitetine tij kaqenë frymëdhënësi ushtrisësë tij.Pastaj ushtria
e tij e kanë pasuar me vendosmëri dhe krenari.Ai gjithmonë i kafrymëzuarme frymëne Imanit. Ika
përkujtuarme shpërblimine shehiditnë rrugëne Allahuttë Lartëmadhëruarderi same ndihmëne
Allahuti çliroi këtovende.
E ju oj gjeneratë e re Islame – bazë e shpresës,shfrytëzojeni kohëntuaj,shfrytëzojeni në
dëgjueshmëri të Zotittuaj dhe në realizimine superioritetittë umetittuaj,Allahudotë jetë me ju,do
t’jundihmojë dhe dot’jupërkrahë.
Tani nuk ka ndryshimtë gjendjes,përposndryshimi i gjendjesngafuqiae Allahut.
Tani është gjeneratae cilaposedonmobila(celularë) dhe automjete të shtrenjta.
Tani është gjeneratae cilashëtitetnëpërrrugë,shëtitoree parqe dhe dëfrehetpamasë.
Tani është gjeneratae cilamendonvetëmpërdashuri dhe femra.
Tani është gjeneratae cilae kalonkohënduke dëgjuarkëngë,filmae serialedhe duke përcjellë
femra.
Allahunambroftë ngaveprimetqë sjellinndëshkime.
Tani është gjeneratae cilamerretvetëmme sport.
Tani është gjeneratae përcjelljevetë programeve satelitore,prej njëprogrami në program
tjetër,prej humbjesnë humbje më të madhe.
Zgjohuni ngagjumi dhe garoni me kohën.Çkapo pritni,shfrytëzojenikohëntuaj,në
dëgjueshmëri të ligjeve të Zotit tuaj,ngrihenisimboline Umetitduke shfrytëzuarkohëndhe duke i
ngriturqëllimettuaja.
Ecni dhe përparoni me kohënparase të ndërroni jetë.Bëjenijetëntuaj argumentnë dobi tuajin
para se të bëhetkundërargumentpërjunë Ditëne Kijametit.
Garoni me kohëndhe mbizotërojeni atë në realizimine qëllimevetë miradhe të larta dhe në
atë çka e ngrit Umetin.Ta dini,fejajonë nathërretpërangazhimdhe shfrytëzimtë orëve dhe kohës.
Zoti i Lartëmadhëruarthotë:
“A nuki sheh ti ata, të cilëve uështë dhënë mjaftngalibri,kurtë thirrënqë ndërmjettyre të
gjykojë libri i All-llahut,se si një grupprej tyre prapësohej.Atajanë refuzues”.
(Ali Imran,23)
14. “Shpejtoni në atë që fitoni faljeprej Zotittuaj dhe Xhennetitqë gjerësiae tij është si gjerësiae
qiellite tokës,i përgatiturpërataqë i besuanAll-llahutdhe të dërguarve të Tij.Ajoështë dhuntie
All-llahutqë iajepkujttë dojë,All-llahuështëdhuruesi madh”.
(El-Hadidë,21)
“Ne ia pranuamlutjene tij,iadhuruamatij Jahjaindhe iapërmirësuambashkëshortenatij.Ata
përpiqeshinpërpunë të mira,nau luteshin duke shpresuardhe duke ufrikësuar,ishinrespektues
ndaj nesh”.
(El-Enbija,90)
TransmetonEbuHurejrar.a. se Muhamedi a.s.ka thënë:
“Shpejtoni në punë të mirakundërgjashtë çështjeve:Dexhallit,Tymit(Duhani)të Ditëssë
Kijametit,Kafshës(gjallesës) së Tokëssë Ditëssë Kijametit,Lindjessë DiellitngaPerëndimi(në Ditën
e Kijametit) …”.
(Sahihul Buhari,5241)
TransmetonIbnAbasi r.a.se Muhamedi a.s.ka thënë:
“Shfrytëzopesë çështjeparase të zëvendësohenme pesë çështjetjera:
Jetënparavdekjes;
Shëndetinparasëmundjes;
Kohëne lirë para se të bllokohet;
Rininë parapleqërisëdhe
Pasurinë paravarfërisë”.
(Sahihë Xhamië,Albani,1077)
Vëlla!
Shfrytëzojetënparavdekjes.
Shfrytëzojenë atë çka të bëndobi pas vdekjes,pse kushvdesnukmundtë veprojë,s’kaçkatë
shpresojë dhe nukkatë drejtë pendimi.
Shfrytëzojeshëndetinparasëmundjes.
Punodhe veproderi sa të jeshi shëndoshë,sepsemundtë sëmureshe dëshirontë punosh,pornuk
mundesh.
Shfrytëzojekohëne lirë parase të bllokohesh.Shfrytëzoje kohënnë këtë botë parase të jeshi
angazhuarnë Ditëne Kijametit,në rendtë parë duke dhënë llogari në varr,e pastaj aty ose do të
shpërblehesh,ose dotë dënohesh.Shfrytëzojekohënnë këtë botë dukepunuarpërt’i shpëtuar
dënimitnë varrdhe duke e fituarshpërblimin,dhe të miratnë botëntjetër.
Shfrytëzojerininëparapleqërisë.
15. Shfrytëzoje fuqinëe rinisë në dëgjueshmëri parase të dobësohettrupi ytdhe të paaftësohet,e pastaj
pendohesh,pordotë jetë vonë.
Shfrytëzojepasurinëparavarfërisë.
Shfrytëzoje pasurinë dukedhënëzekatindhe sadakanë parase të humbetpasuriae të varfërohesh
edhe në këtë botë edhe në botëntjetër.
Vëlla!
Ec me kohëndhe shfrytëzokëtokatërçështje,sepsenukmundtadishvlerëndhe çmimine tyre
vetëmatëherë kurnukdot’i kesh.
Vëllezër!
Ecni me kohën,punoni dhe angazhohuniparase të kalojë kohadhe t’uvjenvdekja.
Shpejtoni dhe garoni në punë të miraparase të vdesinvëllezërit e juaj në Palestinë,shpejtoni
dhe lëvizni,mosrrini!
Vëlla!
Mos e shitbotëntjetërpërshumë të vogël të kësaj bote,sepse kjobotë ështëe shkurtë dhe
kalimtare,ndërsabotatjetërështë e gjatë dhe e përgjithmonshme.Mose shitjetëntënde përnjë
çmimtë thjeshtë,sepse jetajote ështëe shtrenjtë.Nukmundtë arrishburrërinë e vërtetëderi sa
jetajote dhe kohajote mos të jetë më e shtrenjtë se xhepi ytmë e shtrenjtë se pasuriajote.
* * *
LIBRAT E AUTORIT (Dr. Musli Vërbanit)
Besimi në Zotin
Melaqete Zotit
Besimi në Librate Zotit
Pejgamberëte Zotit
Besimi në Ditëne Kijametit
Besimi në Kaderine Zotit
Tregime ngajetae Muhamedita.s.
Fikhui Namazit
Fikhui Zekatit
Fikhui Agjërimit
Fikhui Haxhit
Emërtoni fëmijëttuaj me emratë bukur
Dëshmorëte 9 Prillitnë Rakocdhe Lagje të Re
Shkruaj,lexodhe mësoshkronjate Kur’anit
Nata e Dhëndërisë
16. Fadil Çaka– KomandantSharri
PËRKTHIMET NGA GJUHA ARABE
Këshilltari Fisnikpërdjemdhe vajza(ngaautori MuhamedSajim)
Islami dhe Politika(ngaautori Jusuf Kardavi)
Mrekullitë Numerike në Kur’aninFisnik(ngaautori AbdurrezakNufel)
PërKushtetutënIslame(ngaautori Dr.MuhamedSejidAhmedEl Musejer)
Kryesore në Terminologjinë e Hadithit (ngaautori AbduhuAbasEl-Velidi)
