1. 1. Julutemshenoninjeorganizatjoqeveritarenderkombetare?
Odaekonomikenderkombetareeshteorganizate universe sepseperfshijnetegjithaaktivitetetekonomikeeshte me seli ne
Paris, eshte e themeluar ne vitin 1919. Aktualishtkambi 130 vendeanetare.
2. Julutemshenonisi e kuptonijubanken per rindertimdhezhvillim (IBRD)?
Gripacioni Banka Boterore, eshtekombinimi I peseinstitucioneveteveqanta. Njeraprejketyreinstitucioneveeshte Banka
per rindertimdhezhvillim (IBRD).Kyinstitucionnjeheriteshte me I vjetri I bankesboterore, eshtethemeluar ne vitin 1944.
Shtetetjaneanetarete IBRD-se, eshteinstitucion me karakter multilateral, qellimi I tijeshtezgjedhja e
problemeveekonomike, eshtebankeinvestuese ne mesteinstitucioneve I
ciliblenfletobligacionedhekerkongarancngashtetet.
3. Shenoni ne pikateshkurtera se qfarenenkuptoniju me maredhenietkontraktorenderkombetare?
Mardhenietkontraktoretecilat I permbajnedisaelemente ne bazetetecilavekonsiderohet se per
ketomardheniejaneteinteresuarady e me shumshtete ne bazetesovranitetitte vet. Kemi 3 llojeparimeshjuridike: 1.
Parimet e drejtesnderkombetare private, 2. Parimet e tedrejtescivileosetregetaredhe 3. Parimet uniform
tedrejtesnderkombetare.
4. Shenoni ne pikateshkurtera se qfarestudion e drejtabiznesorenderkombetare?
Object I studimit I tedrejtesnderkombetarejaneaspektetjuridiketemardhenievetregtarebiznesoreqejanetelidhura per
shitblerjen e mallravendermjetshtetevetendryeshme. Kjolendemundteshqyrtohet ne kuptimtengushtdhe ne ate
tegjere. Ne kuptimtengushte I referohetrregullavete se drejtesnderkombetare private. Ne
kuptimtegjerestudionteresine e mardhenievejuridikeqejaneterregulluara metedrejtennderkombetarepublike.
Kjolemirregullonraportetlidhur me: - qarkullimin e mallerave, -sherbimeve, -teknologjisedhe –kapitaleve ne mesdy e
me shumeshteteve.
5. Qkanenkuptoni me standardin minimal?
Standardi minimal eshtenormaoserregullminimale e obligueshmesipas se cilesduhetsillentegjithashtetet ne
menyreqetemarrinpjesenemardhenietnderkombetare. Standardi minimal
paraqetstandardinnderkombetarcilivizuesqeobligonqdoshtetsiburim I se drejtesnderkombetare, ky standard
aplikohet ne tegjitharastettetehuajit.
6. Julutemshenoni se qfarenenkuptoniju me standardin e kombit me tefavorizuar?
Standardi I favorizimit me
temadheshtedispozitenekontratennderkombetaresipastecilesnjeshtetobligohetndajshtetittjeterqeti jap tretmanin e
kombit me tefavorizuar ne sferen e mardhenievendermjetvetitecilatjaneteparapare me ate kontrate.
7. Qkanenkuptoni me tretmantenjejte?
Paletkontraktueseduhettesigurojnenjera-tjetrestretmantebarabarte. Ngaanatjeter, katebeje me tretmankombetarqe
ne vendinnikoqir-prites e gezon I huaji I cilimerret me veprimtariekonomike.
8. Qkadini per agjensioninnderkombetar per sigurine e investimeve (MIGA)?
Kyagjensioneshteformuar ne viin 1988 dhesi I tilleeshteinstitucioni I fundit I themeluar I grupacionitbankaboterore.
Kyagjensionmbeshtetinvestimetdirekte ne vendet ne zhvillim. Kete e bene ne ate
menyreqesigurongarancikunderndikimevepolitike I cilinjeherit do teshkaktontedeminvestitorit.
Incestitoretjanetegatshemteinvestojne ne atovendeqe I siguron MIGA.
9. Qkakuptojme me parimin e komunikimitte lire?
Liria e komunikimit ne tedrejtenekonomikenderkombetarepara se gjithash do tethoteliri e
transferimittetemiravetecilatjane object I kembimitnganjeshtet ne tjetrin. Sipasrregullitkyparimdeshifrohet ne: 1.-
parimin e lundrimitte lire ne dete, 2.-parimi I lire ne lundrimin ne lumenjtedheliqenjtenderkombetar, 3.-parimi I
transportittokesordhe 4.-parimi I fluturimitte lire ajror.
10. Qkapercjellparimi I transferittetehollave?
Parimi I transferitte lire tetehollave – kyparimdomosdopercjelllirine e tregtimit d.m.th. transfer I vleres se mallit,
ndikonshume ne bilancin e pagesave. Format e transferittetehollavejane: 1.-pagesa e lire devizore, 2.-pagesa ne
bazetekliringutdhe 3.-kompensimi.
11. Qkanenkuptojme me parimin e kombit me tefavorizuar?
Me parimin e kombit me tefavorizuarnenkuptojmekurparashihetnekontratennderkombetaredispozitaqesecila pale
kontraktuese do tiapranoj pales tjeterkontraktuese ne lumenjtetecaktuartemardhenievereciproke,tedrejtat,
perparesite, leshimetdhelehtesimettecilatajo I je pose ne teardhmen do tijepmundesicilit do qofteshetittetrete.
12. Qfaredometheniekanerregullatfakultative?

2. Rregullat facultative kanedometheniedherendesitemadhe per shtetet ne zhvillimdhe per
shtetetmjafttezhvilluaradheatojanepjese e luftes per sendertimin e njerenditeriekonomiknderkombetare.
13. Qkadhecilieshtemisioni I konferences se kombevetebashkuarambitregtinedhezhvillimin (UNCTAD)?
Konferenca e kombevetebashkuarambitregtinedhezhvillimin (UNCTAD) siorganizate e specializuar e KB ka per
qellimqevendet ne zhvillimtenisintregtine, investimetdhenjeherittendihmohenqeteballafaqeohen me provokimet e
globalizmit ne menyreqe ne bazatenjejtateintegrohen ne ekonomineboterore. Ka 188anetare pork aedhevende me
status vezhguesish. Sekretariati I sajgjendet ne GjeneveteZvicres.
14. Qkanenkuptoni me Standardetnderkombetare?
Ne tregtinenderkombetareaplikohenstandardet e sjelljes ne messhteteveperveqstandardit minimal. Ne standardet e
sjelljes ne messhtetevekontraktuese do teaplikohenrregullat e interpretimittekontratave, ne keterastduhetpasurkujdes
per praktiken e me vonshmeteplotesimittekontratesngase vet praktikaparaqetpelqeimin e palevekontraktuese per
implementimin e tyre.
15. Si e kuptoniju FMN-ne?
FMN-jaeshteorganizatenderkombetarefinanciare e karakterit universal me seli ne Uashington.Fillimishteshtekriju ne
vitin 1944 prej 44 shteteve. FMN-ja pas vitit 1973 sherbensiinstitucionqe u
jepkrediafatshkurtadheafatgjatashtetevetecaktuara. Krediafatshkurta u
jepshtetevenetranzicionndersakrediafatgjatashtetevetezhvilluara.
16. Si e kuptonijuGrupacionin Banka Boterore?
Grupacioni Banka Boterore, eshtekombinim I peseinstitucioneveteveqanta:
1.-IBRD (Banka nderkombetare per rindertimdhezhvillim);
2.-IDA (Asociacioninderkombetar per zhvillimi);
3.-FIC (Korporatanderkombetarefinanciare);
4.-MIGA (Agjencioninderkombetar per sigurimin e investimeve);
5.-CISID (Qendranderkombetare per zgjedhjen e kontestevefinanciare).