2. ZER DIRA?
• Eragile mekanikoek eragindako lesioak dira. Bi
mota bereiz ditzakegu:
• Traumatismo itxiak (kontusioak).
• Traumatismo irekiak (zauriak).
3.
4. KONTUSIOAK
Azalaren osotasuna mantentzen da bere
elastikotasunari esker. Azalpeko lesioak
suertatzen dira. Eragile traumatikoak bi mota
ditu kontusioa sortzeko:
• Perpendikularki, presioa eraginez.
• Lapranki, trakzioa eraginez
Kontusioak 3 gradutakoak izan daitezke:
5. 1. Gradukoak:
-Azalpeko ehun zelularra kaltetzen da soilik.
-Kapilare txikiak hondatzen dira .
-Kolorea morez berde-horira pasatu eta birxurgatzen da.
-Mina sortzen da baina ez dute garrantzirik
egun batzuetan sendatzen baitira.
-Tratamenduan konpresioa eta hotza erabiltzen da.
6. 2. Gradukoak:
• Azalpeko ehunak hondatzen dira.
• Odoljarioak sortzen dira. Odola
pilatzen da hematomak sortuz.
• Normalean odola birxurgatzen da.
baina oso handia denean, kalzifikatzen
da kistea sortuz.
• Hematomak ere zoldu daitezke
abszesoak sortuz.
• Tratamenduan konpresio eta hotza
erabiltzen da.
7. 3. Gradukoak:
• Lesio hauek sakonagoak dira.
• Ehuna, eta ez azlpekoa soilik, nekrosatzen da.
• Azala osorik geratzen da, baina, azalpeko
ehuna hilik dagoenez zolda edo
eskara sotzen da zeina eroriko
den ultzera edo zauria sortuz.
• Tratamendua zauri irekiena da.
9. ZAURIAK
Azal edo mukosen traumatismoak non haien
osotasuna galtzen den eta azalpeko egiturak
kalteturik dauden. Azala apurtuta dago.
Sailkapena:
• Eragile sortzailearen araberakoa.
(Zauri intzisoak, Zauri sastatzaileak, Zauri mistoak…)
• Sakoneraren araberakoa.
(Zauri sartzailea, Zauri zulatzailea, Empalamendua…)
• Konplexutasunaren araberakoa.
(Azalekoa edo xinplea,Sakona edo konplexua)
• Zoltze arriskuaren araberakoa.
(Zauri ez zoldua, Zolduriko zauria)
10.
11. ZAURIEN SINTOMAK
Nahiko aldakorrak dira moten arabera, bainan
badira amankomunak diren 3 sintomak:
• Mina.
• Ertzen banaketa.
• Odoljarioa.
12. ZAURIEN KONTRAKO ERANTZUN
FISIOLOGIKOA
• Orbaintzea: Kalteturiko ehunaren konponketa,
funtzioaren noraltasuna lortzeko. Orbaintzean orbain
ehuna (konektiboa) sortzen da.
• Epiteliaketa: epiteliozko geruza bat sortzen da.
Aldamenko zelula epitelialak zauriratzen dira hau
janzteko, orbainketaren ostean tamaina murrizten
da, kontrakzioa dago eta. Zauri bat ondo orbaintzeko
28 bat egun pasa behar dira.
13.
14. ZAURIEN TRATAMENDUA
Zauria lehen saialdian orbain dadin bilatzen da.
(zolduriko zaurietan antitetaniko txertoa jarri behar
da).
1)Garbiketa eta aseptizazioa:
Suero fisiologikoa erabiltzen da zauri hondoan, azalan
edozein antiseptikoa, iodoa adibidez.
2) Bertoko anestesia
3) Ileak moztu eta aseptizazioa:
Bizarra edo ilea dagoenean ebakitzen da eta
aseptizatzen da.
15. 4) Zauriaren itxiera primarioa:
Joskura xinplea da, banda atxikigarriekin tentsio lerroak
jarraituz edo puntuekin, ehunak hurbultzen dira
presioa utzi barik (inflamazioak agertzen baitira).
Joskurak izan daitezke: xurgagarriak, ez xurgagarriak,
metalikoak eta apositoak.
16. TETANOSA
• Tetanosa Clostridium tetani bakterioak eragindako
patologia larria da, nerbio eta gihar sistemari eraso
egiten diona. Gaixotasunaren eragilea bakterio
horrek ekoizten duen neurotoxina da. Sarritan
heriotza eragiten du.
17. • INFEKZIOA:
Clostridium tetani-k gorputzean sartzeko erabiltzen
dituen bideak hauek dira: zauri sakonak, erredurak,
jaioberrien zilborrestea, zainpetik sartutako
injektagarri kutsatuak…Gizakien artean gaixotasuna
ez da kutsatzen.
ERASOBIDEAK:
Klostridioek, ugaldu ahala, tetanoespasmina izeneko
toxina ekoizten dute. Toxina hau neurotoxina da,
hots, nerbio sistemari kalte egiten dio.
Toxinak azetilkolina eta
beste neurotransmisoreen deskargak galerazten ditu,
konbultsioak eta kontrakturak sortuz.
18. SINTOMA KLINIKOAK:
Tetanosen inkubazio epea 5 eta 20 egun artekoa da.
1 Lehenengo sintomak masailezur eta garondoaren zurruntasuna
izaten dira.
2. Ahoa zabaltzeko ezintasuna dator gero.
3.Zurruntasuna, espasmoak eta kontrakturak gorputzeko
gainontzeko muskuluetara zabaltzen dira, eta oso
mingarriak dira.
Apneak eta arnas aparatuaren muskuluen
espasmoek itomena sortzen dute, heriotza eraginez.
19. PREBENTZIOA:
Tetanosen aurkako txertoa dago, eta txertaketa
masiboak asko murriztu du gaitzaren hedapena.
Tetanosen txertoa "txerto hirukoitza"-ren barruan
dago -D.T.P.- (difteria eta kukutxeztul txertoekin
batera)
TRATAMENDUA:
Gaitzaren aurkako tratamendurik eraginkorrena anti-
toxina tetanikoa ematea da. Anti-toxina
lehenbailehen jarri behar da, odolean dagoen toxina
tetanikoa indargabetzen baitu; toxina tetanikoa
nerbio sisteman finkatu bada, ordea, anti-toxinak
ezin du jada toxina neutralizatu, eta bere
eraginkortasuna hutsaren hurrengoa da.
