Uluslararası Suriyeli Göçmen Araştırması 2016 : Kilis Örneği
Doç. Dr. Fatih Gürsul
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi&
İnsan, Toplum ve Teknoloji Derneği Başkanı
Gerekli Önlemler ve iyileştirmeler sağlanmadığı takdirde 7-10 Yıl İçinde Türkiye Arap Sorunu Yaşayacak.
3. 1
Göçmen İli Kilis
Suriye’de iç savaşın çıkmasından sonra yoğun göç dal-
gası alan Türkiye’de Suriye sınırındaki şehirler bu krizden
ilk etkilenen yerleşim yerleri olmuştur.
2011 yılında Şehir merkezindeki nüfusu adrese dayalı
nüfus sayım verilerine göre 84.184 kişi olan Kilis ili, 2015
yılı sonu itibariyle 93.266 kişiye ulaşmıştır.
Buna karşın şehirde kurulan Öncüpınar ve Elbeyli Kon-
aklama Merkezleri ve şehir merkezine yerleşen Suriyeliler
AFAD ve yerel kaynakların belirttiğine göre 127 bin kişiye
ulaşmıştır.
Yüzölçümü 1521 km2 olan Kilis ili yaşanan nüfus yoğun-
luğu açısından mülteci sayısı yerleşik halk sayısını geçen
bir il olmştur.
Öncüpınar Konaklama Merkezi 2.053 konteynırdan
oluşmakta, her konteynır 5-6 kişilik ailenin yaşayabileceği
kapasiteye sahip olarak 2 oda ve banyo tuvaletten oluş-
maktadır.
6 mahalle şeklinde kurulan konteynır kent 15.000 kişi
kapasitelidir. Elbeyli Konaklama Merkezi ise 3.600 kon-
teynırdan oluşmakta ve 20.000 kişi kapasiteye sahip ol-
maktadır.
2015 yılında yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
uygulaması geçici sonuçlarına göre Kilis ilinin toplam
nüfusu 130.655 kişi, şehir merkezi nüfusu 93.266 olarak
tespit edilmiştir.
4. 2
İlçe Adı Şehir Nüfusu Oran % Köy Nüfusu Oran % Toplam Nüfus Köy Sayısı Mahalle Sayısı
Merkez 93.266 71 13.027 10 106.293 52 75
Elbeyli 1.868 1 3.984 3 5.852 23 4
Musabeyli 1.236 1 12.123 9 13.359 46 3
Polateli 1.041 1 4.110 3 5.151 16 6
TOPLAM 97.411 75 33.244 25 130.655 137 88
Konteyner Kenti : Kilis
AFAD Başkanlığı verilerine göre 21 Mart 2016 İtibariyle
Barınma Merkezlerindeki Suriyeli Sayısı 272.439 kişidir.
Bu sayının 33 bin kişisi Kilis ilindeki Konteynır kentlerde
yaşamaktadır.
Aralık 2015 Kilis İl ve İlçe Nüfus Bilgileri
5. 3
Veri Toplama Süreci ve Yöntemi
Araştırma için veriler 15 Mart 2016 – 27 Mart 2016 tari-
hleri arasında Kilis ilinde Arapça Çevirmen eşliğinde 73
Suriyeli göçmen ile yüzyüze görüşülerek elde edilmiştir
7. 5
Lise
Öğrenim Durumu %
41%
Lisans (4 Yıllık) 21%
Lisans (2 Yıllık) 12%
İlkokul 12%
Ortaokul 10%
Yüksek Lisans 4%
41%
21%
12%
12%
10%
4%
Öğrenim Durumuna İlişkin Dağılım
9. 7
0
2
4
6
8
10
12
100-149$ 150-200$ 300-500$ 600-900$ 1.000$ 2.000$ 3.000$ 10.000$
5
12
5
6
5
2
1 1
0
2
4
6
8
10
50$ 100$ 200-250$ 300-400$ 400-500$ 600-900$ 700$ 2.000$
5
8
10 10
5
6
2
1
Suriye’de Aylık Kaç Dolar Geliriniz Vardı?
Türkiye’de Aylık Kaç Dolar Geliriniz Var?
Türkiye – Suriye Aylık Gelir Karşılaştırması
10. 8
Suriye'de ücretli bir işte çalışıyor muydunuz?
Türkiye'de ücretli bir işte çalışıyor musunuz?
64%
Çalışmıyordum
36%
Çalışıyordum
68%
Çalışmıyorum
32%
Çalışıyorum
Türkiye – Suriye Çalışma Durumu
11. 9
11
Ev Hanımı
11
Öğrenci
2
Düğün Salonu
Müdürü
2
Öğretmen
2
İş Yeri Sahibi
17
Temizlikçi, Garson,
Dolmuşta Muavin,
Cafe
3
Aşçı Berber,
Teknisyen
3
Ev Hanımı
7
Öğretmen
2
Ekmekçi
2
Tercüman
3
Ev Hanımı
Türkiye – Suriye Meslek
Suriyedeki Mesleğiniz
Türkiye'deki Mesleğiniz
13. 11
22
51
Eğitim Olanakları
22
51
Sağlık Olanakları
13
60
Spor Olanakları
28
45
Barınma İmkanı
11
62
Toplu Taşıma
18
55
Trafik
20
53
Yeşil Park Alanları
66
7
Gıda Fiyatları
67
6
Giyim Fiyatları
54
19
Teknoloji Olanakları
67
4
Enerji Fiyatları
(Elektrik, Doğalgaz)
Aşağıdaki unsurları
Türkiye-Suriye karşılaştırması yapınız.
14. 12
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Ev ve Maaş
olanağı
Eğitim Güvenlik Çocukların
Geleceği İçin
Gelişmiş
Olması
37
16
6
5
3
2
Dil Eğitimi
Olanağının
Sunulması
Yanıt Sayısı
Suriyelilerin bir bölümü Türkiye'de kalmayı tercih etmeyip
bunun yerine ölümü göze alıp neden Avrupa'ya
göç etmeyi tercih ediyor?
15. 13
0
5
10
15
20
Para, İş Ev Kirasının
Pahalı Olması
Sağlık Hizmetleri Dil Sorunu
16
14
10
8
Yanıt Sayısı
Türkiye'de Suriyelilerin yaşadığı sorunlar nelerdir?
16. 14
0
5
10
15
20
25
İş İmkanıTürkçe Öğretimi Ev ve Maaş Sağlık Resmi İkamet
8
6
24
3
10
Yanıt Sayısı
Suriyeli göçmenlerin daha iyi koşulda Türkiye'de
kalması için hangi önerilerde bulursunuz?
18. 16
Sonuç ve Öneriler
Suriyeliler ilgili önlemler ve iyileştirmeler hayata geçirilmediği
takdirde önümüzdeki 7-10 yıl içinde Türkiye kürt sorunun kat
be kat üstünde arap sorunu ile karşı karşıya kalacaktır şöyleki;
Suriyeli göçmenler aynı işler daha ağır koşullarda çalışmalarına
rağmen daha az maaş almaları. Türkiye’de aylık 50 dolara
çalışan suriyeliler mevcuttur. Dolmuş muavinliği, temizlikçi,
garson, fırın elemanı, taşıma elemanı vs işlerinde aylık 50 dolar
ile 150 dolar arasında bir maaş ile çalışmaktadırlar.
Suriyeli göçmen kadınlara muamele. Evlenmekten çok kullan-
maya yönelik tutum. Nikahsız evlililer, kuma vs etkenleri hem
Türk sosyal hayatı kötü etkiliyor hem de ve suriyeli kadınlara
yapılan bu davranış suriyelilerin düşmanca tavır takınmalarına
neden oluyor.
19. 17
Sonuç ve Öneriler
Türkiye’nin tercih edilme nedeni çaresizlik. Ya pasaport vs ol-
madığı için, ya parası olmadığı için ya da ne yapacağını bile-
mediği için Türkiye’yi tercih etmektedirler.
Yine suriyelilerin rahatsız oldukları konuların başında ev kirası
gelmektedir. Sırf yabancı oldukları için kendilerine kiraların en
az iki katı fiyata verildiğini belirtmektedir. Bu durum sadece Su-
riyeli göçmenleri değil Türkleri de etkilemektedir. Örneğin bazı
ev sahipleri evlerinden zorla Türk kiracıyı çıkartıp suriyelilere en
az iki katına vermektedir. Kira fiyatlarının yüksekliğinden dolayı
(Kiliste ortalama 600 TL) bazı suriyeliler banyosuz, mutfaksız
garaj ya da depoyu barınma ihtiyacı için kiralamaktadırlar.
Örneğin aylık 50 dolar olan depoyu suriyeliler 175 dolara
kiralamışlardır.
Suriyeliler Türkiye’de eğitim, sağlık, spor, barınma(savaştan
dolayı) , toplu taşıma, trafik, yeşil park alanları olanaklarının Su-
riye’den daha iyi olduğunu belirtmelerine karşın Gıda Fiyatları,
Giyim Fiyatları, Enerji Fiyatları ve Teknoloji olanaklarının Suri-
ye’den çok daha kötü olduğunu belirtmişlerdir.
20. 18
Sonuç ve Öneriler
Türkçe bilmemelerinin sorun olduğunu belirten suriyeliler
Türkçe kurslarının ise yetersiz ve elverişsiz olduğunu belirt-
mişlerdir.
Suriyeliler kendilerine TC vatandaşlığının verilmesi, İş, maaş
sağlanması ve kiraların kontrol altında tutulmasının gerekliliğini
belirtmişlerdir. Yine Türklerle resmi evliliğin kolaylaştırılmasını
istemişlerdir.
Türkiye acilen kamp koşullarını iyileştirilmeli, suriyelilere yapılan
kötü tutum ve davranışların(özellikle Suriyeli kadınlara yönelik)
önüne geçmeli.
Türkiye orta ve uzun vadede Suriyelilerin kendi topraklarına
kendi vatanlarına geri dönmelerini sağlayacak kalıcı barışın
öncüsü olmalı ve buna ilişkin politikalar üretmeli. Dış politi-
kasını acilen 180 derece değişmeli. Suriye, Mısır, Irak, Libya ve
İran ile acilen dostluk ilişkileri kurmalı. Aslında reçeteyi Türkiye
Cumhuriyeti kurucusu Büyük Önder Atatürk vermiştir. “Yani
Yurtta Sulh Cihan’da sulh” acilen hayata geçirmeli.