2. Ο διαφωτισμός ή αλλιώς Αιώνας των Φώτων αποτελεί
σημαντικό πνευματικό κίνημα, που τοποθετείται στα τέλη
του 17ου αιώνα και αρχές 18ου αιώνα(1688-1789). Η Αγγλία
αναδεικνύεται από τις αρχές του 18ου ως η μεγαλύτερη
εμπορική και ναυτική δύναμη στον κόσμο, ενώ στη Γαλλία
υπάρχει μία παρατεταμένη κρίση που γίνεται ολοένα και
οξύτερη. Οι διαφωτιστές πρέσβευαν τον ορθολογισμό και την
πίστη στην πρόοδο, αξιώνοντας αλλαγές σε όλες τις πτυχές
της ανθρώπινης δράσης στους πολιτικοκοινωνικούς θεσμούς,
την οικονομία, την εκπαίδευση και την θρησκεία. Τάχθηκαν
υπέρ της ατομικής ελευθερίας και ενάντια στην τυραννική
διακυβέρνηση και την καταπίεση που άκουσε η εκκλησία.
Βασικός φορέας των νέων ιδεών που έφερε ο διαφωτισμός
ήταν η ανερχόμενη αστική τάξη που μέχρι εκείνη την εποχή
παρέμενε αποκλεισμένη από το σύστημα της απολυταρχίας.
3. Διαφωτιστές
Ανάμεσα στους σημαντικούς
εκφραστές του διαφωτισμού
τοποθετούνται:
Ο Βολταίρος
Ο Μοντεσκιέ
Ο Ντένι Ντιντερό
Ο Ζαν λε Ροντ ντ’Αλαμπέρ
Ζαν Ζακ Ρουσσώ
Συγκρότησαν το ιδεολογικό
υπόβαθρο του Διαφωτισμού στην
εγκυκλοπαίδεια. Παράλληλα ο
Λοκ διατύπωνε τη θεωρία του
κοινωνικού συμβολαίου,
προτρέποντας σε μια Ευρώπη
που θα υποστήριζε τα
δικαιώματα του ανθρώπου.
4. Η μετάδοση του Διαφωτισμού
Ο Διαφωτισμός μεταδόθηκε
μέσω των παροικιών και
στον υπόδουλο
Ελληνισμό, με κάποια
όμως καθυστέρηση, λόγω
των ιδιαίτερων συνθηκών
που επικρατούσαν στις
τουρκοκρατούμενες
ελληνικές περιοχές.
5. Οικονομικές και κοινωνικές
συνθήκες
Η μεταβολή των
οικονομικών και
κοινωνικών συνθηκών
επέτρεψε τη δημιουργία
στον ελληνικό χώρο την
περίοδο 1750-1821 ενός
πνευματικού κινήματος
ανάλογου του
Ευρωπαϊκού που
ονομάστηκε Νεοελληνικός
Διαφωτισμός.
6. Πνευματικές δραστηριότητες
Αναπτύχθηκε και εδώ έντονη
πνευματική δραστηριότητα
γύρω από θεμελιώδεις ιδέες με
αντικειμενικό σκοπό το
φωτισμό των υπόδουλων
Ελλήνων, ώστε αυτοί να
διεκδικήσουν την
απελευθέρωσή τους.
Παράλληλα ιδρύθηκαν
σχολεία, εκδόθηκαν βιβλία,
μελετήθηκαν οι θετικές
επιστήμες και επιδιώχθηκε η
σύνδεση με την αρχαιότητα.
7. Εκπρόσωποι του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού
Σημαντικοί εκπρόσωποι του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού είναι, μεταξύ άλλων, ο Ευγένιος
Βούλγαρης, ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, ο
Δημήτριος Καταρτζής, οι συγγραφείς της
νεωτερικής γεωγραφίας: Δανιήλ Φιλιππίδης,
Γρηγόριος Κωνσταντάς και ο ανώνυμος
συγγραφέας της ελληνικής νομαρχίας.
Κορυφαίοι, όμως, αναδείχθηκαν ο Ρήγας
Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής.
