http://www.myanmar-responsiblebusiness.org/news/shan-state-eia.html

1. ရပ္ရြာ လူထုႏွင္႔ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္မႈ
နစ္နာမႈမ်ား ေၿဖရွင္းသည္႔စနစ္
ႏွင္း၀တ္ရည္
၀၇.၀၆.၂၀၁၈

2. ပါ၀င္သည္႔အေၾကာင္းအရာ
 ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ အခြင့္အေရးပိုင္ဆိုင္သူမ်ား
 ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ဆိုတာဘာလဲ
 ေ◌◌ျပာင္◌းေ◌ရႊေ႔နရာခ်ထားေ◌ရး�တင္ လူထုႏ◌ွင္႔ ခ် ိတ� က္ေ◌ဆာ�င�က�ႈ
 ဥပေဒမူေဘာင္
 နစ္နာမႈမ်ား ေၿဖရွင္းသည္႔စနစ္
2

3. ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ အခြင့္အေရးပိုင္ဆိုင္သူမ်ား
“Stakeholders are individuals or groups who affect, or are affected by an
organization and its activities.”
“ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူမ်ား ဆိုသည္မွာ အဖြဲ႔အစည္းတခုႏွင့္ ၎၏လုပ္ငန္း
ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစေသာ (သို႔) လုပ္ငန္းေဆာင္
ရြက္မႈေၾကာင့္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ခံရႏိုင္ေသာ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း
(သို႔မဟုတ္) လူအုပ္စုမ်ားကို ဆိုလိုပါသည္။”
Freeman, R. Edward. Strategic Management: A Stakeholder Approach. Boston 1984
Rights holders are those potentially affected by the company’s operations (sometimes called project-affected people
(PAPs) – definitely need to be consulted in an EIA
အခြင့္အေရးပိုင္ဆိုင္သူမ်ားသည္ ကုမၸဏီ၏ လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင္႔ ထိခိုက္ခံရႏုိင္သူမ်ား
Rightsholders
Stakeholders

4. Groups and subgroups of stakeholders
ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူအုပ္စုမ်ားႏွင့္ အုပ္စုငယ္မ်ား
Host communities ေဒသခံျပည္သူမ်ား
Farmers
associations
လယ္သမားအ
ဖြဲ႔အစည္းမ်ား
Local
organisations
ရပ္ကြက္အုပ္စု
ငယ္မ်ား
Temples,
religious
authorities
ဘုရားေက်ာင္း၊
ဘုန္းၾကီး
ေက်ာင္း
အာဏာပိုင္မ်ား
Teachers
ဆရာ/မ မ်ား
Neighbors
အိမ္နီးခ်င္းမ်ား
Land owners
ေျမယာပိုင္ဆိုင္သူ
သူမ်ား
Growers
စိုက္ပ်ိဳးသူမ်ား

5. ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ အခြင့္အေရးပိုင္ဆိုင္သူ?
Investor/shareholder/
members
ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံသူ၊ ပါ၀င္ပတ္
သက္သူမ်ား၊ အဖြဲ႔၀င္မ်ား
Customers and potential
customers
စားသံုးသူမ်ားႏွင့္စားသံုး
သူျဖစ္ရန္ အလားအလာ
ရွိသူမ်ား
Suppliers/business
partners
ကုန္ေပးသြင္းသူမ်ား၊
စီးပြားေရး ပါတနာမ်ား
Employees
အလုပ္သမားမ်ား
Government and
regulators
(national and local)
အစိုးရႏွင့္ စည္းကမ္းထိန္း
သိမ္းသူမ်ား (ႏိုင္ငံတြင္းႏွင့္
ေဒသတြင္း
The media
မီဒီယာ
Trade Unions
အလုပ္သမား
အဖြဲ႔အစည္းမ်ား
NGOs and pressure groups
လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊
NGOမ်ားႏွင့္ဖိအားေပးသူ
အုပ္စုမ်ား
Host communities
ေဒသခံရပ္ကြက္ျပည္သူမ်ား
Competitors/peers
ျပိဳင္ဆိုင္သူမ်ား
Opinion leaders
အၾကံဥာဏ္၊ အေတြးအေခၚ၊
အယူအဆမ်ားကိုလြမ္းမိုးႏိုင္
ေသာတက္ၾကြသည့္ေခါင္း ေဆာင္မ်ား
Academia and the scientific
community
ပညာရပ္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္
သိပၸံပညာရပ္ဆိုင္ရာအ သိုင္းအ၀ိုင္း
Supranational institutions
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံထက္ပို၍၎၏လုပ္ေဆာ
ုပ္ေဆာင္မႈရွိရေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား

6. Stakeholder Mapping
POWER or
CAPACITY
TO
INFLUENCE
လႊမ္းမိုးႏုိင္သည့္
စြမ္းရည္
(သို႔) ပါ၀ါ
INTEREST IN, or DEGREE IMPACTED BY PROJECT
စိတ္၀င္စားမႈ (သို႔) စီမံကိန္းေၾကာင့္ သက္ေရာက္ႏိုင္မႈ ဒီဂရီပမာဏ
High
ျမင့္
Low
နိမ့္
High
ျမင့္
Keep satisfied
ေက်နပ္မႈရွိေစရန္
Engage closely,
Influence actively
နီးနီးကပ္ကပ္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္/
တက္ၾကြစြာ သက္ေရာက္လႊမ္းမိုး
Monitor (minimum
effort)
ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးေန
(အားထုတ္မႈအနည္းဆံုး)
Keep informed
သတင္းအခ်က္အလက္ေပး
Low
နိမ့္

7. A Stakeholder Map
Negative
ဆန္႔က်င္
Supportive
with conditions
အေျခအေနေပၚမူတည္
ေထာက္ခံ
Supportive
ေထာက္ခံ
Neutral
ၾကားေန
Types of Stakeholders

8. 8

9. ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ဆိုတာဘာလဲ
9
Sources:
1. Community Insights Group
2.International Finance Corporation, IFC
 အၿပဳသေဘာေဆာင္ေသာ ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ၿခင္း ႏွင္႔ ထိန္းသိမ္းၿခင္း
 ကုမၸဏီ၏ စီမံကိန္း သက္တမ္းတေလ်ာက္ နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးၿဖင္႔
၎၏စီမံကိန္းႏွင္႔ ပတ္သက္သူမ်ားအားလံုးႏွင္႔ စဥ္ဆက္မၿပတ္ ခ်ိတ္ဆက္
ေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္ (သတင္းအခ်က္အလက္ မွ်ေ၀ၿခင္း၊ ေဆြးေႏြး
တုိင္ပင္ၿခင္း၊ ပူးေပါင္းပါ၀င္ၿခင္း၊ ညွိႏုိင္းၿခင္း၊ အက်ိဳးတူပူးေပါင္းၿခင္း)

10. ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္လမ္းေၾကာင္း
ႏွစ္သြယ္ရွိ
10
Understand & take into account
how my operation affects
Stakeholders /Rightholders.
ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ား၊ အခြင့္အေရး ပိုင္ဆိုင္သူမ်ားအေပၚ
မိမိ၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ မႈမ်ားက
မည္သို႔အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစမည္ကို သိရွိနားလည္၍
ထည့္သြင္းစဥ္းစား ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ရန္
Understand & take into account how
Stakeholders affect my operation.
မိမိ၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ မႈမ်ားအေပၚ
ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားက မည္သို႔အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစမည္ကို
သိရွိနားလည္၍ ထည္႔သြင္းစဥ္းစား ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ရန္
• ခ်ၿပီးသား ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို တဘက္သက္ သတင္းေပးရံုမွ်သာမဟုတ္
• ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ် လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ တာ၀န္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈ တိုးတက္ေစရန္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြး
• ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားအားဆံုးၿဖတ္ခ်က္ခ်သည္႔ ၿဖစ္စဥ္တြင္ ပါ၀င္ခြင္႔ေပး

11. Dialogue and collaboration
ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးျခင္းႏွင့္အတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း
Interviews အျပန္အလွန္ေမးခြန္းမ်ားေမးျခင္း
Consulting တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးျခင္း
Advisory panels အၾကံေပးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းျခင္း
Online feedback အင္တာနက္အြန္လိုင္းတုန္႔ျပန္ခ်က္
Forums စကား၀ိုင္းမ်ား
Multiple stakeholder partnerships ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူမ်ားအားလံုးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ
Networks call ကြန္ယက္ဖြဲ႔တယ္လီဖုန္းစကား၀ိုင္း
Public Consultation ျပည္သူမ်ားေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းပြဲ
Participatory Techniques အတူပါ၀င္ေစသည့္နည္းနာမ်ား 11

12. ဘာေၾကာင့္ခ်ိတ္ဆက္ရန္လိုပါသနည္း
ထိခိုက္ႏိုင္ရန္ အလားလာရွိေသာ လူအုပ္စုမ်ားႏွင့္ အျခားေသာသက္ဆိုင္သည့္
ပါ၀င္ပါတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ အဓိပၸါယ္ျပည့္၀ေသာ ညွိႏိႈင္းတိုင္ပင္မႈ
သက္ဆိုင္သူမ်ားက
အေရးၾကီးသည္ဟု
ယူဆသတ္မွတ္ထားေသာ
အေၾကာင္းအရာမ်ားကို
ေလ့လာေဆြးေႏြးပါ။
လုပ္ငန္းေဆာင္ရြ
ရြက္မႈမ်ားေၾကာင့္
တိုက္ရိုက္သက္
ေရာက္မႈရွိႏိုင္သည့္
ဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုေဖာ
ာ္ထုတ္ပါ
အျဖစ္အပ်က္အေျခ
ခအေနကို
ကိုင္တြယ္၊ ခ်ဥ္းကပ္
စဥ္းစားပံု ႏွင့္
ယံုၾကည္မႈ
တည္ေဆာက္ျခင္း

13. 13
ေဒသခံ ရပ္ရြာလူထု
ခရိုင္
ၿပည္နယ္
ႏုိင္ငံ
ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ
သက္ေရာက္မႈ
ဆန္႔ၾကင္ဖက္ ၾတိဂံမ်ား
ေငြေၾကးပိုင္းဆိုင္ရာ
အက်ိဳးရလာဒ္
• Local community are physically
impacted most, while they get the
least financial benefits
• Nations are physically impacted
least, while they get the most
financial benefits

14. ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၏ တန္ဖိုး
Transparency
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ
Symmetry of information
သက္ဆိုင္ရာ
သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား
မွ်မွ်တတရရွိမႈ
Trust:
ယံုၾကည္မႈ
Mistakes are not
misunderstood
အမွားမ်ားကိုနားလည္မႈလြဲ
ျခင္းမျဖစ္ႏိုင္
Reduces likelihood of
conflicts
ထိပ္တိုက္သေဘာကြဲလြဲမႈ
မ်ားကိုေလွ်ာ့ခ်ရန္
Enhances likelihood of
cooperation
အတူပူးေပါင္းပါ၀င္မႈျဖစ္ႏိုင္
္ႏိုင္ေျခမ်ားကိုတိုးျမွင့္ရန္
Perceptions aligned with
reality
အမွန္တရားႏွင့္ကိုက္ညီ
ညီေသာ သေဘာထားမ်ား
Enhanced communication
ဆက္သြယ္မႈကို တုိးျမွင့္ရန္
Expectations
management
ေမွ်ာ္လင့္မႈမ်ားကို
စီမံကိုင္တြယ္ႏိုင္မႈ
Reduces likelihood of
conflicts
ထိပ္တိုက္သေဘာကြဲလြဲမႈ
မ်ားကိုေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္
Social license to
operate
လူထုသေဘာတူခြင့္ျပဳမႈ
Context awareness
လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရာ
ေဒသ၊ ပတ္၀န္းက်င္
အေျခအေနကုိသိရွိမႈ

15. လူထုသေဘာတူခြင့္ျပဳမႈ အဆင္႔မ်ား
ၿငင္းဆန္ၿခင္း၊
ပယ္ခ်ၿခင္း
လက္ခံမႈ၊
သည္းခံမႈ
ေထာက္ခံမႈ
အတူတကြ
ပုိုင္ဆိုင္မႈ

16. Three mines in Myanmar: how is their SLTO?
 လက္ပေတာင္း (Wanbao)
 ဟိႏၵား (Myanmar Pongpipat)
 မိုးထိမိုးမိ (National Prosperity Company)
Bothee/MyanmarTimes
Credit:Irrawaddy
NRGI

17. ေ◌◌ျပာင္◌းေ◌ရႊေ႔နရာခ်ထားေ◌ရး�တင္ လူထုႏ◌ွင္႔
ခ် ိတ� က္ေ◌ဆာ�င�က�ႈ
 ေ◌◌ျပာင္◌းေ◌ရႊေ႔နရာခ်ထားေ◌ရး�တင္ ထိခိုက�ံရသည္႔ လူထုႏ◌ွင္႔ စဥ�က�ၿပတ္ အား�သ�����ိုက္
ခ် ိတ� က္ေ◌ဆာ�င�က� ��ို
 ေ◌◌ျပာင္◌းေ◌ရႊေ႔နရာခ်ထားေ◌ရး အစီအစဥ�်ား�တင္ ေအရးၾကီးဆံ◌ု◌းမွာ တက� ကြစာ
ပူးေ◌ပါင္◌းပါ၀င�ႈ ◌ႏ◌ွင္႔ �ွိႏ◌ု◌ိင္◌းေ◌ဆာ�င�က�ႈၿဖစ္
 ရံဖ��ံခါ ရွ��်ားသည္႔ ေ◌�ဆးေ◌◌ႏြ◌◌းညိ◌ွ◌ႏ◌ႈ◌ိင္◌းမႈ လုပ္◌္ငန္◌းစဥ္ လိုအပ္
 ထိခိုက�ံရသူမ်ားအား ရ�ပ�ာအဆင္႔ ေ◌◌ျပာင္◌းေ◌ရႊေ႔နရာခ်ထားေ◌ရး ေ◌ကာ◌္မတီဖဲြ◌႔
စုစည္◌းသင္◌ ့
 ေ◌ၿပာင္◌းေ◌ရႊေ႔နရာခ်ထားေ◌ရး ေ◌အာင�မင�န္ ေအရးၾကီးသ���ာ ထိခိုက�ံရသူမ်ားအား သူတို႔၏
အြခင္႔ေအရးမ်ားႏ◌ွင္႔ တာ၀��်ားေအၾကာင္◌း အၿပည္႔အ၀ အသိေ◌ပး
 က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ၿဖင္႔ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံုသံုး ေဆာင္ရြက္ - ေကာင္းမြန္ေသာ အေထာက္အပံ႔- ေစာစီးစြာ
ေဒသခံလူထုႏွင္႔ ဆက္ဆံေရး အဖဲြ႕ထားရွိ 17

18. ဥပေဒမူေဘာင္
18
လိုက္နာရန္လိုအပ္ လိုက္နာလ်င္ အက်ိဳးရွိ
Consultation Disclosure Structured Unstructured
၂၀၁၅
တိုင္းရင္းသားမ်ား
အခြင္႔အေရး
ကာကြယ္သည္႔ ဥပေဒ
၂၀၁၅
ပတ္၀န္က်င္ဆန္းစစ္မႈ
ႈဆို္င္ရာ
လုပ္ထံုးလုပ္နည္း
Project Summary
for MIC Permits
- Disclosure of draft
EIA on company
website 15 days
after submitting to
ECD
- Publication of Six
monthly EMP
Monitoring reports
- Annual
Sustainability
Report (Article 196
of Myanmar
- Operational Grievance
Mechanism (OGM)
- Community Development
Agreement (CDA)
- Community
Investment/Creating Shared
Value Strategy
- Stakeholder consultation
for Materiality reporting
- Newsletters, websites, Facebook
- Noticeboards
- Drop-in ‘shopfronts’ and
company offices in the
community,
- Community liaison officers
All this counts as
Stakeholder

19. ◌ျမ��ာႏ◌ိ◌ုင�ံ၏ ပတ္၀န္◌းက်င�ိခိုက�ႈဆန္◌းစစ္◌ျခင္◌း လုပ�န္◌းစဥ�်ား�တင္
အမ်ား◌ျပ��ူပူးေ◌ပါင္◌းပါ၀င�ႈမ်ားအ�တက္ လမ္◌းညႊ��်က�ူၾကမ္◌း
19

20. တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ား ကာကြယ္သည့္ ဥပေဒ
The Protection of the Rights of National Races Law (2015)
ပုဒ္မ ၅
“တိုုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေဒသအတြင္း ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုုးတက္ေရးလုုပ္ငန္းမ်ား၊
စီမံကိန္းႀကီးမ်ား၊ စီးပြားေရးလုုပ္ငန္းမ်ား သဘာဝသံယံဇာတ ထုုတ္ယူသံုုးစြဲျခင္း
လုုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္မည္ဆိုုပါက စီမံကိန္း
အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုု သက္ဆိုုင္ရာ ဌာေနတိုုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား အား
ျပည္စံုုတိက်စြာ ႀကိဳတင္ခ်ျပ အသိေပး၍ ညိွႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ရမည္။”
(Controversy on Local vs. Indigenous)

21. ၂၀၁၅ အမ်ိဳးသားေၿမအသံုးခ်မႈ မူ၀ါဒ
Chapter II objectives: (c) To promote people’s participation and collaboration particularly ethnic
nationalities, women and smallholder farmers in decision-making related to land and natural
resource management;
(ဂ) ေျမႏွင္႔္႔သဘာဝအရင္းအျမစ္မ်ား စီမံအုုပ္ခ်ဳပ္မႈဆိုုင္ရာ ဆံုုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္
ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ျပည္သူမ်ား အထူးသျဖင္႔ တိုုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၊
အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင္႔ လုုပ္ကြက္ငယ္ေတာင္သူလယ္သမားတိုု႔၏ ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆာင္ရြက္မႈ
ကိုုပိုုမိုုျမွင္႔တင္ရန္။
21

22. ေလ႔က်င္႔ခန္း
22

23. ေ◌လ႔က်င္႔ခန္◌း
 ၿမိ ဳ႔နယ္ (သို႔) ေ◌ဒသ အလိုက္ အုပ�ု (၅ ) စု ဖဲြ◌႔ပါ။
 ေ◌ဒသ၏ ၿပသနာ (သို႔) ေအရးၾကီးဆံ◌ု◌းဟု ရႈၿမင�ည္႔ ကိစၥရပ�စ�ုကို
ေ◌��းခ်ယ�ါ။
 ◌ျပသနာ (သို႔) ေအရးၾကီးဆံ◌ု◌းဟု ရႈၿမင�ည္႔ ကိစၥရပ�စ�ု၌ မိမိအဖဲြ◌႔
◌ႏ◌ွင္႔ တစ္ဦးခ်င္◌းစီ၏ အခန္◌းက႑ကို ေ◌ဖာ◌္ၿပပါ။
 ◌ျပသနာ (သို႔) ေအရးၾကီးဆံ◌ု◌းဟု ရႈၿမင�ည္႔ ကိစၥရပ�စ�ု၌
အဓိကပါ၀င�တ� က� ည္႔ (stakeholders) မ်ားကို ေ◌ဖာ◌္ထုတ� က��တ္ေ◌ပးပါ။
23
hninwut.yee@myanmar-responsiblebusiness.org
hninwut.yee@myanmar-responsiblebusiness.org

24. ေ◌လ႔က်င္႔ခန္◌း
 မ��ူတို႔သည္ အြခင္႔ေအရး ပိုင�ိုင�ူမ်ား ၿဖစ�နည္◌း?
 ◌ျပသနာ ေ◌ၿဖရွင္◌း◌ႏ◌ု◌ိင�န္ မိမိ၏ အဖဲြ◌႔အစည္◌း (သို႔) မိတ�က� ဖဲြ◌႔အစည္◌း
�က��က�်ားမွ မွ ခ်မွတ�ည္႔ (သို႔) ခ်မွတ�ဲ႔သည္႔ လုပ�န္◌းစဥ�ို ေ◌�ဆးေ◌◌ႏြ◌◌းပါ။
 အဆိုပါ လုပ�န္◌းစဥ္၏ အားနည္◌းခ်က္၊ အားသာခ်က္ မ်ားကို ေ◌�ဆးေ◌◌ႏြ◌◌းပါ။
စိန္ေ◌ခၚမႈမ်ားကို ေ◌�ဆးေ◌◌ႏြ◌◌းပါ။
 အားနည္◌းခ်က�်ားကို မ��ို႔ ေ◌က်ာ◌္ၿဖတ္◌ႏ◌ု◌ိင�ည္၊ အားသာခ်က�်ားကို မ��ို႔
အသံ◌ု◌းၿပဳႏ◌ု◌ိင�ည္၊ စိန္ေ◌ခၚမႈမ်ားကို မ��ို႔ ေ◌က်ာ◌္လႊ◌ာ◌း◌ႏ◌ု◌ိင���ို
ေ◌�ဆးေ◌◌ႏြ◌◌းပါ။
24
hninwut.yee@myanmar-responsiblebusiness.org
hninwut.yee@myanmar-responsiblebusiness.org

25. နစ္နာမႈမ်ား ေၿဖရွင္းသည္႔စနစ္
25

26. နစ္နာမႈဆိုတာဘာလဲ?
26
“Perceived injustice evoking an individual or group’s sense of entitlement, based on law, contract, explicit or
implicit promises, customary practice or on general notions of fairness.”
“ဥပေဒအရ၊ ကန္ထ႐ုိက္စာခ်ဳပ္အရ၊ ရွင္းလင္းစြာကတိေပး၍ ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ မေပးဘဲႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ဓေလ့ထုံးတမ္း အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ မွ်တမႈ၏ ေယဘုယ်ယူဆမႈမ်ားအရ ေသာ္လည္းေကာင္း တစ္စုံတစ္ေယာက္
သုိ႔မဟုတ္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕၏ ခံစားပုိင္ခြင့္ကုိ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့စြာ မေပးျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။”
“Complaints or grievances refer to a specific incident that has been alleged, as well as to any damage, impact
or dissatisfaction that allegedly occurred as a result of company or contractor actions, perceived or actual.”
“စြပ္စြဲထားသည့္ အေရးကိစၥတစ္စုံတစ္ရာ အတြက္ တုိင္ၾကားမႈမ်ား သုိ႔မဟုတ္ နစ္နာမႈမ်ားကို ရည္ညႊန္း
သကဲ႔သို႔ ကုမၸဏီ (သို႔) ကန္ထ႐ုိက္၏ လုပ္ေဆာင္မႈ မ်ား၏ ရလဒ္အျဖစ္ ယူဆၾကသည့္ သုိ႔မဟုတ္
အမွန္တကယ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ ပ်က္စီးမႈ၊ သက္ေရာက္မႈ သုိ႔မဟုတ္ မေက်နပ္မႈ တစ္ခုခုလည္း ျဖစ္သည္။″
Sources:
1. UN Guiding Principles on Business and Human Rights
2. https://www.iaia.org/uploads/pdf/SIA_Guidance_Document_IAIA.pdf

27. What is a grievance?
27

28. What is a grievance?
28

29. What is remedy? ကုစားမႈဆုိတာ ဘာလဲ။
 ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ျခင္း
 တစ္စုံတစ္ရာေသာ လုပ္ငန္း သုိ႔မဟုတ္ ဆက္ဆံေရးကို ရပ္တန္႔ ၿခင္း
သုိ႔မဟုတ္ ထပ္မံမျဖစ္ေစေရး အာမခံခ်က္မ်ားျဖင့္ ေနာက္ထပ္
ထိခုိက္မႈမ်ားကုိ ႀကဳိတင္ကာကြယ္ျခင္း။
 နစ္နာေၾကးေပးျခင္း (ေငြေရးေၾကးေရး သုိ႔မဟုတ္ ေငြေရးေၾကးေရး
မဟုတ္ေသာ)
 ျပန္လည္အပ္ႏွင္းျခင္း၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ျခင္း
 ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ အေရးယူျခင္း
 သက္ဆုိင္သူမ်ားသေဘာတူသည့္ ကုစားမႈ၏ အျခားပုံစံအခ်ဳိ႕

30. Examples of Remedies
Compensate Punishment Pausing the operations
Give back or Rebuild Apologies
Some other form of remedy agreed by
the parties
Restitution of things
list
Guarantees of non-
repetition

31. နစ္နာမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ ဘာေၾကာင့္ အေရးႀကီး သလဲ။
 နစ္နာမႈမ်ားကုိ ကုစားခံပုိင္ခြင့္သည္ပင္လွ်င္ လူ႔အခြင့္အေရးတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။
 တာ၀န္ခံမႈ
 တရားမွ်တမႈ
 မွ်တမႈ
 လူထု၏ စိုးရိမ�ႈမ်ားကို အခ် ိ���ီ ၿပသနာ မၾကီး�ထားခင္ သိရွိ ေ◌ၿဖရွင္◌း◌ႏ◌ု◌ိင္-
ၿပႆနာေ◌လ်ာ႔ခ်
 ပုိမုိေကာင္းမြန္ေသာရလဒ္မ်ားႏွင့္ အျပန္ အလွန္ခ်ိတ္ဆက္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ သည္။
 ရ�ပ�ာ လူထုႏ◌ွင္႔ ခ် ိတ� က္ေ◌ဆာ�င�က�ႈ၏ ေအရးၾကီးေ◌သာ အစိတ� ပိုင္◌းတစ�ု-

32. နစ္နာမႈ ေၿဖရွင္းသည္႔ စနစ္ဆိုတာ ဘာလဲ။
 တက္ၾကြေသာ၊ စနစ္က်ေသာ ခ်ည္းကပ္လုပ္ေဆာင္ပံု
 အစီအစဥ္တက်၊ အခ်ိန္ႏွင္႔တေၿပးညီ၊ ပါ၀င္ပတ္သက္သူမ်ားကို ေလးစာမႈၿပသၿခင္းၿဖင္႔
သူတို႔၏ နစ္နာမႈ တိုင္ၾကားမႈမ်ားကို လက္ခံ၊ အသိအမွတ္ၿပဳ၊ တံု႔ၿပန္ ေၿဖရွင္း
32
What is the path
to addressing
complaints?
Accessible?Complex?

33. နစ္နာမႈေၿဖရွင္းသည္႔စနစ္
လုပ္ငန္းစဥ္
 တို္င္ၾကားႏုိင္သည္႔ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး
 နစ္နာမႈစနစ္အေၾကာင္း အသိေပး
 စနစ္တက် မွတ္တမ္းၿပဳစု ေဆာင္ရြက္ၿခင္း
 အၾကံၿပဳခ်က္ ရယူၿခင္း
 စနစ္ ပံုစံေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ လူထုႏွင္႔ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ၿခင္း
 အၿငင္းပြားမႈ ေၿဖရွင္းၿခင္း၊ ညွိႏႈိင္းအေၿဖရွာၿခင္း

33

34. “နစ္နာမႈကုစားေရးယႏၱယားသည္ ယင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ရည္ရြယ္သည္႔သူမ်ား သိရွိ၍ ယုံၾကည္ျပီး အသုံးျပဳႏုိင္မွသာ
ထိေရာက္ႏုိင္မည္။’
 တရား၀င္ျဖစ္မႈ- သက္ဆုိင္ပတ္သက္သူမ်ားၾကား ယုံၾကည္မႈျမႇင့္တင္ရန္
 လက္လွမ္းမီရယူသုံးစြဲမႈ- ရည္ရြယ္ထားသည့္ သက္ဆုိင္ပတ္သက္သည့္အဖြဲ႕မ်ား အားလုံးသိရွိၿပီးျဖစ္ကာ
လက္လွမ္းမီရသုံးစြဲရာတြင္ႀကဳံေတြ႕ရသည့္ အတားအဆီး မ်ားကို ကူညီေျဖရွင္းေပးသည္။
 ႀကဳိတင္ခန္႔မွန္းႏုုိင္မႈ- ရွင္းလင္းေသာလုပ္ထုံးလုပ္နည္း၊ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ ရလဒ္မ်ား
 ညီမွ်ႏုိင္မႈ- သက္ဆုိင္သူအားလုံး မွ်တစြာ၊ အသိေပးၿပီး ေလးစားသမႈျဖင့္ ထိေတြ႕ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေစသည္။
 ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ- တိုးတက္မႈမ်ားကို သက္ဆုိင္သူမ်ားအား မျပတ္အသိေပးသည္။
 အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ကုိက္ညီမႈ- လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ညီေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ာႏွင့္ ရလဒ္မ်ား
 စဥ္ဆက္မျပတ္သင္ယူျခင္း- ထပ္ျဖစ္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ဆက္ျဖစ္ျခင္းတုိ႔ကို ႀကဳိတင္ ကာကြယ္ရန္ ရရွိခဲ့သည့္ သင္ခန္းစာမ်ားကုိ
မွတ္သား သင္ယူၿခင္း။
 ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈအေပၚအေျခခံျခင္း- အသုံး၀င္ဆံုး ၿဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္မည့္နည္း ကို တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးသည္။
၂၀၁၁ ကုလသမၢၢ စီးပြားေရးႏွင္႔ လူ႔အခြင္႔အေရးဆိုင္ရာ လမ္းညႊန္မူေဘာင္
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢလမ္းညႊန္ အေျခခံမူမ်ား
လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈအဆင့္ နစ္နာမႈကုစားေရးအတြက္ “ထိေရာက္ေသာ စံႏႈန္း”

35. ဥပေဒမူေဘာင္
35
MIC Grievance Mechanism
 ၂၀၁၆ ရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွံမႈ ဥပေဒ (article 25, n) and (article 82, k)
 ၂၀၁၇ ရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွမႈ နည္း ဥပေဒ
 အၿခားဥပေဒ
 ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈဆိုင္ရာ လမ္းညႊန္ခ်က္ မူၾကမ္း

36. 2016 Myanmar Investment Law
ပုဒ္မ၂၅ (ဎ) အခန္း (၆) ဤ ဥပေဒအား ထိေရာက္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အၿငင္းပြားမႈေၿဖရွင္းသည္႔ အဆင္႔သို႔မေရာက္ရွိမီ
အၿငင္းပြားမႈမ်ားအား စနစ္တက်စိစစ္ၿခင္း၊ အေၾကာင္းအရင္းအၿမစ္ေဖာ္ထုတ္ၿခင္း၊ တုန္႔ၿပန္ၿခင္း၊ စံုစမ္းေမးၿမန္းၿခင္း၊ နစ္နာဆံုးရႈံးမႈမ်ားကို
ေၿဖရွင္းၿခင္းစသည္႔ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေသာ စနစ္တစ္ခု တည္ေထာင္ၿခင္း ႏွင္႔ စီမံခန္႔ခဲြၿခင္း။
Article 25 (n) Chapter VI (Disputes and Power of the Commission) in effectively implementing of this Law, establishing and managing a system that is able to carry out activities
such as systematically scrutinizing disputes, identifying the causes for disputes, responding, inquiring and settling the losses before the stage of dispute resolution.
ပုဒ္မ ၈၂. အခန္း (၁၉) ဤ ဥပေဒကိုထိေရာက္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ ေကာ္မရွင္သည္ ရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွံမႈဆို္င္ရာ
ၿပသနာရပ္မ်ားအား တရား၀င္ အၿငင္းပြားမႈ အဆင္႔သို႔မေရာက္ရွိမီ ေၿဖရွင္းႏုိင္ရန္၊ အၿငင္းပြားမႈ ၿဖစ္ပြားၿခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ ႏွင္႔ သက္ဆိုင္သည္႔
စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ နစ္နာမႈေၿဖရွင္းသည္႔ နည္းလမ္းတစ္ရပ္ ကိုစီမံခ်မွတ္ရမည္။
Article (82) Chapter XIX (Settlement of Disputes): “In effective implantation of this Law, the Commission shall establish and manage a grievance mechanism to resolve, prevent
the occurrence of disputes, and carry out the relevant inquiries for the investment issues before reaching at the stage of legal disputes.
36

37. 2017 Myanmar Investment Rules
အခန္း ၂၀
ရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွံသူ၏ တာ၀န္၀တ◌ၲရားမ်ား
၂၀၃။ ရင္းႏွီးႁမွပ္ႏွံသူသည္ ရင္းႏွီးႁမွပ္ႏွံမႈစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ ထိခိုက္နစ္နာရသူမ်ားအတြက္
သက္ဆိုင္ရာ အစိုးဌာန၊ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ၫွိႏိႈင္းမႈလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္
အျပည့္အဝ ကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးရမည္။
Chapter XX : Investor Responsibilities
203. The Investor shall fully assist while negotiating with the Authority for settling the grievances of the local
community that have been effected due to Investments.
37

38. Other Myanmar laws concerning
complaints/grievances
2012 The Settlement of Labour Dispute Law (Currently being redrafted)
10.The Region or State Government shall form the Conciliation Body in the townships within the Region or State as follows: (a) a person
assigned duty by the relevant Region or State Government as Chairperson (b) three representatives elected by the employers or employer
organizations as Member(c) three representatives elected by workers or the labour organizations as Member (d) a departmental representative
of the relevant township level as Member(e) two distinguished persons trusted and accepted by employer and the labour organizations as
Member (f) a person assigned duty by the Ministry as Secretary
၁၀။ တိုုင္းေဒသၾကီး သိုု႔မဟုုတ္ ျပည္နယ္အစိုုးရအဖြဲ႔သည္ တိုုင္းေဒသႀကီး သိုု႔မဟုုတ္ ျပည္နယ္အစိုုးရအတြင္းရိွ
ၿမိဳ႔နယ္မ်ားတြင္ အျငင္းပြားမႈညိွႏိႈင္းဖ်န္ေျဖေရး အဖြဲ႔ကိုု ေအာက္ပါအတိုုင္းဖြဲ႔ စည္းရမည္။(က)ဥကၠဌအျဖစ္
သက္ဆိုုင္ရာတုုိင္းေဒသၾကီး သိုု႔မဟုုတ္ ျပည္္နယ္အစိုုးရ အဖြဲ႕ကတာ၀န္ေပးအပ္သူတစ္ဦး (ခ)အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္
အလုုပ္ရွင္မ်ား သိုု႔မဟုုတ္ အလုုပ္ရွင္အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားက ေရြးခ်ယ္ေပးေသာ ကိုုယ္စားလွယ္သံုုးဦး (ဂ) အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္
အလုုပ္သမားမ်ား သိုု႔မဟုုတ္ အလုုပ္သမားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေရြးခ်ယ္ေပးေသာ ကိုုယ္စားလွယ္သံုုးဦး
(ဃ)အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ သက္ဆိုုင္ရာၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ အစုုိးရ ဌာနဆုုိင္ရာ ကိုုယ္စားလွယ္တစ္ဦး (င)အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္
အလုုပ္ရွင္ႏွင္႔အလုုပ္သမားအဖြဲ႔အစည္း မ်ားက ယံုုၾကည္လက္ခံသည့္ ဂုုဏ္သေရရိွပုုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဥိး (စ)အတြင္းေရမွဴး
အျဖစ္ ၀န္ႀကီးဌာနကတာ၀န္ေပးအပ္သူတစ္ဦး

39. 39
Example of Grievance
Mechanisms

40. MANN FIELD GRIEVANCE MECHANISM
 MPRL E&P works closely with the operator of Mann Field, Myanma Oil
and Gas Enterprise (MOGE), providing advice, support and guidance.
 Objectives of the Mann Field Grievance Mechanism (MFGM), established
April 2014, are
 to enable local communities to voice their concerns directly to the
company, instead of turning to third parties (e,g, NGOs, media)
 to ensure impacts associated with operations affecting the
environment and surrounding communities are monitored and
effectively addressed before they escalate
 to earn and retain MPRL’s ‘social license to operate’ in Mann Field.
https://www.youtube.com/watch?reload=9&v=CrG_ge3MpHU 40
Click on MPRL logo to play video

41. MANN FIELD GRIEVANCE MECHANISM
41
98% of complainants satisfied with the MFGM
process, YTD (Target 50%)
54Total number of complaints received between
March 2015 to July, 2016
2 Average time to acknowledgement
(Target 1-3 days)
14 Average time to feedback
(Target 14 days)

42. ေမးခြန္း၊ အၾကံဥာဏ္
42

43. ေ◌က်းဇူးတင�ါသည္။
43