1. Төөхөн хүү мангас эмгэн хоёр
Төөхөн хүү төө халзан шартай байжээ. Төө халзан шараа
алж идэж. Богино хавиргыг нь босон суун барахгүй,
өндөр хавиргыг нь өндийж хонож эс баржээ. Төөхөн хүү
гүйж явтал нэг хэрээ тааралдаж. “Хэрээ гуай, хэрээ
гуай, төө халзан шарны махнаас идэлцэж өгөөч!᠌"
гэхэд “Хэрээ идэхгүй” гэж. Цааш гүйгээд явж. Нэг
мангас эмгэнийд очиж. “Төө халзан шараа алсан нь,
босон суун богино хавиргыг нь барсангүй, өндийн суун өндөр хавиргыг
нь барсангүй” гэхэд Мангас эмгэн “Идье дээ!" гэж. Мангас төө халзан
шарынх нь махыг төөхөн хүүг өөрийг нь идэх гэж. Тоононоос
дүүжилчихэж. Мангас юманд явчихаж. Мангас долоон шар хүүхэдтэй
юмсанж. Төөхөн хүү мангасын долоон шар хүүг алчихаж, махы нь татаад
эхэд нь тавьчихаж. Төөхөн хүү дээвэр цаваг хоёрын завсарт орчихож.
Мангас хүрээд ирж. “Долоон шар хүүхэд минь Төөхөн хүүгийн махыг
татаад тавьж” гэж хэлж. Тэгээд махы нь идэж. “Долоон шар хүүхэд минь
яасан их унтаа вэ?” гээд дээлийг нь татаж. Долоон шар толгой нь
өнхрөөд ойчиж. “Төөхөн хүү, чи хаана байна?” гэж. “Гэрт байна” гэж
дуугарч. Гэртээ ороод “Төөхөн хүү хаа байна” гэж. “Гадаа байна” гэж.
Төөхөн хүүг эрээд гэрээ буулгаж. Төөхөн хүү хүүхдийнх нь цусыг
олгойд нь хийгээд авч зугтжээ. Мангасаас зугтааж, мангас гүйцэж
ойртож. Мөсөн дээгүүр гүйж яваад цусы нь асгажээ. “Төөхөн хүүгийн
цус гоожжээ” гэж мангас долоожээ, хэл нь мөсөнд наалдаж. Мангас
“Төөхөн хүү, төөхөн хүү!”гэж дуудаж “Төөхөн хүү, хэл мөс хоёрын
завсраар цавцаад аль!гэж. Төөхөн хүү: “Толгой хүзүү хоёрын завсраар
цавцаад аль гэж хэлэв үү?” гээд толгой хүзүү хоёрын нь завсраар цавчаад
алчихжээ. Ингээд амар сайхан жаргажээ.