Спецвыпуск апрель 2013

РЕДАКЦИОННЫЙ СОВЕТ:
Тимур Кулибаев
Президент Казахстанской федерации бокса
Данияр Абулгазин
Вице-президент Казахстанской федерации бокса по
общим вопросам
Джамбулат Сарсенов
Вице-президент по международным связям Казахстанской
федерации бокса
Юрий Цхай
Вице-президент по работе с тренерским штабом
Казахстанской федерации бокса, Депутат Сената
Парламента Республики Казахстан
Серик Конакбаев
Вице-президент по работе с судейским корпусом
Казахстанской федерации бокса
Бекжан БЕКТЕНОВ
Исполнительный директор Казахстанской федерации бокса
УЧРЕДИТЕЛЬ И ИЗДАТЕЛЬ:
ТОО «ENERGY FOCUS»
Директор
Газиз КУЛАХМЕТОВ
РУКОВОДИТЕЛЬ ПРОЕКТА:
Ерзат СЕРГАЗИН
ЗАМЕСТИТЕЛЬ РУКОВОДИТЕЛЯ ПРОЕКТА:
Талгат ИСЕНОВ
ДИЗАЙН и ВЕРСТКА:
Айкерим Карибаева
АВТОРЫ НОМЕРА:
Ерзат СЕРГАЗИН, Талгат ИСЕНОВ, Галым
СУЛЕЙМЕН, Ильяс ОТАН, Нургали
НУГЫМАНОВ, Ильяс ЖОЛДАС
ФОТОГРАФИИ:
Сергей АРХИПОВ, Алпамыс ОМАРОВ,
Владимир ШАПОВАЛОВ, Владимир
ГЛАЗУНОВ, Эдуард ГАВРИШ,
архив Касыма МАУЛЕНОВА
Журнал зарегистрирован Министерством
культуры и информации Республики
Казхастан,Комитет информации и архивов.
Свидетельство 10882-Ж от 26.04.2010г.
Все предложения, пожелания и замечания по
изданию направляйте в редакцию журнала
RING.KZ Любое воспроизведение материалов
или их фрагментов возможно только с
письменного разрешения редакции.
Редакция не несет ответственности за
содержание рекламных материалов. Мнение
редакции не обязательно совпадает с
мнением авторов. Рапространяется на
территории Казахстана и СНГ
Выходит один раз в два месяца
АДРЕС РЕДАКЦИИ:
010000, Республика Казахстан
г. Астана, Коргальджинское ш., вп-10,
Тел.: +7 7172 79 69 83, 79 69 54
факс: +7 7172 79 69 54
email: news@energyfocus.kz
sergazin_erzat@mail.ru
Тираж 2 000 экземпляров
Отпечатано в типографии «Print House Gerona»
ул. Сатпаева 30А/3, уг.Набережная Хамита Ергалиева
(р.Весновка), офис 124
10 Славные традиции южно-
казахстанского бокса
18 Мұқтархан мен Бекзат бокстың
жұлдыздары…
26 Бекзада өнердің бекзаты
30 Боксер, метеору подобный
34 Полат Кырыкбаев: Работа ведется
по всем направлениям
40 Развитие по всем направлениям
42 Кезіндегі қарымды боксшы
МЫРЗАҒАЛИ АЙТЖАНОВ бұл
күндері ұлттық құраманы баптап
отыр
46 НУРГАЛИ САФИУЛЛИН:
Спортсмены должны думать о
Родине
52 ҚАЙРАТ ЕРАЛИЕВ: Қазақ жастары
бокспен айналысып жатса, бiздiң
ағаларымызға ұқсасын деп тiлеймiн!
Содержание

ліміздің даңқты боксшысы, Сидней
Олимпиадасының жеңімпазы – Бекзат
Саттархановты еске алу халықаралық
турнирі қарсаңында жарық көрген
«RING.KZ» басылымы арқылы
баршаңызға сәлем жолдаймын.
Бекзат - отандық және әлемдік
бокс тарихында өшпес із қалдырған аза-
мат. Халқымыз елдің абыройын көтеріп,
ұлт келешегі жолында ерен еңбек ет-
кен қаһармандарын әр уақытта жадында
ұстайды.
Мемлекетіміз тәуелсіздікке қол жеткізген
уақыттан бүгінгі мезгілге дейін қазақ бок-
сшылары ұдайы ірі жеңістерге жетіп,
былғары қолғап шеберлеріміз ғаламдық
жарыстарда үздік өнер көрсетіп жүр.
Қазақстан бокс федерациясы халықаралық
бокс қауымдастығымен тізе қосып, биыл Ал-
матыда тұңғыш рет Дүниежүзілік бокс
академиясының есігін ашқалы отыр. Соны-
мен бірге, ересектер арасында бокстан әлем
біріншілігін өткізу мәртебесіне алғаш мәрте
ие болды.
Оңтүстік Қазақстан аймағы бокс мектебінің
жетістіктері көпшілікке жақсы мәлім.
Қабілетті, дарынды боксшылар тәрбиеленіп,
ұлттық құрама қатарына жиі шақырту
алып тұратыны бекер емес. Бокспен
шұғылданатын адамдар саны жағынан да ре-
спублика бойынша алдыңғы қатарлы өлке.
Тума-таланттарға бай қазыналы аймақ.
Киелі Түркістан топырағында өтіп жатқан
дәстүрлі жарыстың қатысушыларына
жеңіс тілеп, ұйымдастырушыларына алғыс
білдіремін. «Ердің есімі – ел есінде» мәңгі қалу
тиіс.
Ізгі тілекпен,
Қазақстан бокс
федерациясының президенті
Тимур Құлыбаев
Құрметті бокс
сүйер қауым!
ад приветствовать вас на страницах
специального выпуска журнала Ring.kz,
который выйдет в свет в преддверии
XII по счету международного турнира
памяти одного из лучших воспитанни-
ков южно-казахстанской школы бокса
Бекзата Саттарханова.
Бекзат оставил яркий след в летописи оте-
чественного и всего мирового бокса. Страна
всегда будет гордиться и помнить своих ге-
роев, внесших неоценимый вклад в успехи и до-
стижения Родины.
Наш бокс поступательно развивается, на
каждых главных стартах планеты мастера
кожаной перчатки Независимого Казахстана
выигрывают награды высшего достоинства.
КФБ тесно сотрудничает с Международной
ассоциацией бокса, в этом году в Алматы от-
кроет свои двери первая в истории Всемирная
академия бокса, наша страна в текущем году
впервые примет чемпионат мира среди взрос-
лых.
Боксеры Южного Казахстана всегда были
широко представлены в национальной сбор-
ной, регион ЮКО является одним из лидеров в
спорте в плане подготовки боеспособного ре-
зерва. По количеству занимающихся боксом
людей Южно-Казахстанская область нахо-
дится на ведущих ролях в республике, и каж-
дый год дает новые таланты. Одним из них
был незабвенный Бекзат Саттарханов…
Всем участникам традиционного турнира па-
мяти Бекзата Саттарханова желаю успехов
и искренних боев.
С уважением,
президент Казахстанской федерации бокса
Тимур Кулибаев
Уважаемые
читатели!
Е Р
4 5Апрель, 2013 г. Cпецвыпуск RING.KZ Апрель, 2013 г. Cпецвыпуск RING.KZ

олдарыңызға тиген «RING.KZ»
журналының арнайы басылымын
Оңтүстік Қазақстан өңірінде өсіп-
өнген бокс спортының ардагерлері
мен дарынды спортшыларына
арнадық. Әлбетте, орайы келгенде,
қазақ спортының жарқын жұлдызы,
дүниеден жастай озған жерлесіміз
Сидней Олимпиадасының чемпионы Бекзат
Саттархановты ерекше атап өткеніміз жөн.
Аймағымызда спорттық қабілеті мол, дарын-
ды жастар өсіп келе жатыр. Бокс мектебінің
беделді өкілдері: Азия чемпиондары Нұржан
Смановпен Қанатбек Шағатаев, Сидней
Олимпиадасының күміс жүлдегері Мұхтархан
Ділдәбеков, әлем біріншілігінің жүлдегері
Біржан Жақыпов, Бейжіңдегі Олимпиада
ойындары мен әлем біріншілігінің жүлдегері
Еркебұлан Шыналиев, кәсіпқой бокстан әлем
чемпионы Бейбіт Шүменов сынды азаматта-
рымыз халық мақтанышы.
Өңіріміз тек бокстан ғана емес,өзге де спорт
түрлерінен үздік нәтиже көрсетіп, респу-
блика бойынша көшбасында келеді. Спарта-
киада ойындары мен ішкі сайыстарда үлкен
табысқа жетіп, еліміздің намысын байрақты
бәсекелерде абыроймен қорғап жүр.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан
Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес,
халықты спортпен шұғылдануға үгіттеп,
жас ұрпақты салауатты өмірге баулып, жер-
жерде әлеуметтік инфрақұрылымды дамы-
тып, жаңа спорттық алаңдар салуды қолға
алдық.
Бекзат Саттарханов спорттық жолын
шағын бокс секциясынан бастап, туған жерін
төрткүл дүниеге паш еткен қазақтың даңқты
ұлы. Барша спортшыларға сәттілік тілеймін.
Түркістанның киелі топырағы баршаңызға
күш беріп, кіл мықтылардың бағын ашсын!
Құрметпен,
Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі
Асқар Мырзахметов
Қадірменді
оқырмандар!
своих руках вы держите специальный
выпуск журнала Ring.kz, который по-
священ истории южно-казахстанского
бокса и старту традиционного тур-
нира памяти олимпийского чемпиона
Бекзата Саттарханова. В нашем ре-
гионе всегда была сильная школа бокса,
чьими яркими представителями помимо само-
го Бекзата Саттарханова являются чемпио-
ны Азиады Нуржан Сманов и Канатбек Шага-
таев, серебряный призер Олимпиады Мухтар-
хан Дильдабеков, призер первенства планеты
Биржан Жакипов, медалист чемпионата мира
и Олимпийских Игр Еркебулан Шыналиев, чем-
пион мира среди профессионалов Бейбут Шу-
менов и другие.
Южно-Казахстанская область занимает ли-
дирующие позиции не только в боксе, но и во
всем спорте Казахстана. Команда ЮКО тра-
диционно является одним из фаворитов на
Спартакиадах страны и различных внутрен-
них соревнованиях, большое количество наших
спортсменов добиваются права выступать на
главных стартах планеты и достойно защи-
щают честь страны на международной аре-
не.
Во исполнение поручения Главы Государства
Нурсултана Назарбаева о привлечение в мас-
совый спорт до 30 процентов населения в на-
шем регионе регулярно открываются новые
спортивные площадки, развивается общая со-
циальная инфраструктура.
В боксерских секциях ЮКО в свое время на-
чинал свою блестящую карьеру Бекзат Сат-
тарханов - достойный сын казахского народа.
Всем участникам традиционного турнира его
памяти желаю удачи, и такого же стремле-
ния и упорства, которыми обладал Бекзат.
С уважением,
аким Южно-Казахстанской области
Аскар Мырзахметов
Дорогие
друзья!
ВК

үркістан топырағында наурыздың
29-ы мен сәуірдің 4-ші жұлдызы
аралығында ұлтымыздың даңқты бок-
сшысы Сиднейде өткен жазғы Олим-
пиады ойындарының чемпионы Бекзат
Саттархановты еске алу халықаралық
турнирін ұйымдастыру игі дәстүрге ай-
налып келеді.
Оңтүстік Қазақстан өңіріне ат басын
бұрған мәртебелі меймандар мен турнир-
ге қатысушы спортшыларға ақ тілегімізді
білдіріп, сәттілік тілейміз.
Оңтүстік Қазақстан облысының бокс мектебі
көпшілікке жақсы таныс. Республикалық,
халықаралық жарыстарда талай олжа салып,
спортсүйер қауымның ықыласына бөленіп
жүрміз.
Мемлекетіміз тәуелсіздік алғалы бері,
Оңтүстік Қазақстан облысының ұландары ел
намысын жыртып, төрткүл дүние көз жаз-
бай қарайтын барлық жазғы Олимпиадаларға
қатысып, абыроймен оралды.
Бүгінгі жетістіктерімізге облыс басшысы
Асқар Исабекұлы Мырзахметовтың қосқан
үлесі зор. Аймақта салауатты өмір салтын
насихаттап, спорттың дамуына тікелей
ықпал етіп келеді.
Биылғы жыл барлық спортшылар үшін тың
мүмкіндіктер ашқалы отыр. Себебі, жаңа
олимпиада кезеңі басталды. Өз тарапымыз-
дан болашақ жеңімпаздар өсіруіміз үшін
оқу-жаттығу жиындарын ұйымдастырып,
спортшыларымыздың тұрмысын жақсартуға
барымызды саламыз.
Қазақстанның бокс мектебі күллі әлемге
мәлім. Осы қарқыннан таймай, туымызды
биік көтеріп, қажырлы еңбек етуге әрқашан
әзірміз.
Ізгі тілекпен,
ОҚО туризм, дене шынықтыру
және спорт басқармасының бастығы
Полат Қырықбаев
Құрметті
достар!
29 марта по 4 апреля в Туркестане со-
стоится традиционный международ-
ный турнир памяти выдающегося ка-
захского боксера – чемпиона Летних
Олимпийских игр 2000 года Бекзата
Саттарханова.
Мы рады приветствовать участников
и гостей турнира памяти прославленного бок-
сера на Южно-Казахстанской земле.
Школа бокса в ЮКО всегда была на хорошем
счету, вот и сейчас наши мастера кожаной
перчатки продолжают достойно представ-
лять наш регион на различных республикан-
ских и международных соревнованиях. Боксе-
ры из Южно-Казахстанской области с обре-
тения Казахстаном независимости были пред-
ставлены на всех Олимпиадах, что говорит
о стабильности и доказывает состоятель-
ность наших спортсменов. Успехи атлетов из
ЮКО напрямую связаны и с трепетным от-
ношением главы нашего региона Аскара Иса-
бековича Мырзахметова к развитию и популя-
ризации спорта в Южно-Казахстанской обла-
сти.
2013 год для всех спортсменов мира знамена-
телен тем, что именно этот год является на-
чалом нового олимпийского цикла. Мы со сво-
ей стороны будем прилагать максимальные
усилия, чтобы наши спортсмены имели все не-
обходимые условия для полноценного учебно-
тренировочного процесса и имели возмож-
ность заниматься в хороших условиях.
Наша страна обладает богатыми традиция-
ми в боксе, и этот вид спорта по праву счита-
ется в Казахстане одним из ведущих.
С уважением, начальник управления туризма,
физической культуры и спорта ЮКО
Полат Кырыкбаев
Уважаемые
друзья!
Т С

Шымкентский бокс имеет давние и слав-
ные традиции: уже с первых лет развития
данного вида спорта в республике Южный
Казахстан был в авангарде. Неслучайно, что
в данный момент ЮКО занимает лидирующую
позицию в отечественном боксе и раз за разом
поставляет в национальные сборные РК высоко-
классных бойцов.
концу 80-х - началу
90-х в Шымкенте вы-
росла целая плеяда
ярких боксеров: Ка-
натбек Шагатаев (вос-
питанник ЗТ КазССР
Казыбека Мырзакуло-
ва), нынешний глав-
ный тренер сборной Казахстана
Мырзагали Айтжанов, Нуржан
Сманов (воспитанники ЗТ РК
Нургали Сафиуллина), и мно-
гие другие.
Мырзагали Айтжанов во время
своей боксерской карьеры вы-
играл звание чемпиона СССР,
стал победителем первенства
Европы среди молодежи. Канат-
бек Шагатаев также громко за-
явил о себе еще в советское вре-
мя: в 1991-м году на Спартаки-
аде народов СССР выиграл зо-
лотую медаль турнира. Поми-
мо Шагатаева награды высшего
достоинства завоевали три дру-
гих казахстанца – Болат Теми-
ров, Игорь Шишкин и Николай
Кульпин, что позволило сборной
КазССР занять первое место в
боксерском турнире юбилейной
10-й Спартакиады.
В 1994-м году возглавляемая
Абдысаланом Нурмахановым
сборная независимого Казах-
стана ураганом пронеслась по
турнирной сетке дебютного для
себя чемпионата Азии, в ито-
ге выиграв пять золотых меда-
лей и заняв безоговорочное пер-
вое командное место. Чемпиона-
ми континента наряду с Бола-
том Жумадиловым, Болатом Ни-
язымбетовым и Аркадием Топе-
вым стали воспитанники шым-
кентского бокса Нуржан Сманов
Канатбек Шагатаев.
В том же году на первых для
себя главных стартах континен-
та – Азиатских играх в Хироси-
ме сборная Казахстана выигра-
ла две золотые медали, которых
удостоились выходцы из Южно-
В 1994-м году возглавляемая Абдысаланом
Нурмахановым сборная независимого
Казахстана ураганом пронеслась по
турнирной сетке дебютного для себя
чемпионата Азии
Славные традиции
южно-казахстанского
бокса
К
Ермахан Ибраимов, Мухтархан Дильдабеков, Болат Жумадилов и
Бекзат Саттарханов – триумфаторы Сиднейской Олимпиады
Имена Мухтархана Дильдабекова и Еркебулана Шыналиева (на снимке
справа) вписаны золотыми буквами в летопись южно-казахстанского бокса

хватило малого, для того чтобы
стать чемпионом мира.
На первенстве планеты 1999
года в американском Хьюстоне
наша страна получила перво-
го чемпиона мира со времен об-
ретения независимости, первого
чемпиона мира – казаха, коим
стал Болат Жумадилов.
Из Хьюстона мы могли вернуть-
ся и с двумя наградами высшего
достоинства: в финале супертя-
желой весовой категории бился
и Мухтархан Дильдабеков. В ре-
шающем бою чемпионата мира
Мухтархан не проиграл турку
Синану Самилу, матч закончил-
ся с равным счетом 4:4, и лишь
из-за решения судей от нас ушла
вторая золотая медаль.
Олимпийские игры 2000 года в
Сиднее стали триумфальными
для сборной Казахстана. Сбор-
ная нашей страны получила
семь лицензий из двенадцати
возможных. Болат Жумадилов и
Ермахан Ибраимов уже имели
опыт участия на главных стар-
тах планеты. Для остальных
пяти боксеров – Бекзата Саттар-
ханова, Нуржана Каримжано-
ва, Данияра Мунайтбасова, Ол-
жаса Оразалиева и Мухтархана
Дильдабекова – это была первая
Олимпиада.
Из семи членов национальной
команды – трое (Саттарханов,
Оразалиев и Дильдабеков) пред-
ставляли Южно-Казахстанскую
область.
Учитывая опыт личных встреч
с кубинскими боксерами, руко-
водство казахстанского бокса ор-
ганизовало для сборной нашей
страны ряд матчевых встреч с
сильнейшей командой мира в
рамках подготовки к Олимпий-
ским играм. «Кубинский ком-
плекс» надо было ломать, и в
итоге задача была выполнена.
Да как! Микроматч Казахстан –
Куба в Сиднее полностью остал-
ся за нашими боксерами и был
выигран со счетом 3:0. В 1/8 фи-
нала Олжас Оразалиев нокаути-
ровал Исраэля Альвареса, в мат-
чах 1/4 финала Ермахан Ибраи-
мов разгромил Хуана Эрнанде-
са (16:9), а Мухтархан Дильда-
беков с двойным перевесом раз-
делался с кубинским гигантом
Алексисом Рубалкабой (25:12).
Тем самым казахстанские бок-
серы доказали, что нашим ма-
стерам кожаной перчатки в слу-
чае грамотного подхода никакой
черт не страшен.
Казахстанцы предварительную
стадию ОИ преодолели без еди-
ного поражения: все семь отече-
ственных бойцов добрались до
1/4 финала. В шаге от медалей,
к сожалению, остановились Ка-
римжанов, Мунайтбасов и Ораз-
алиев. Зато остальные четверо
вышли не только в полуфина-
лы, но и в финалы! Болат Жу-
мадилов победил француза Же-
рома Тома, Бекзат Саттарханов
разгромил марокканца Таха-
ра Тамсамани, Ермахан Ибра-
имов нокаутировал американца
Джермейна Тэйлора, а Мухтар-
хан Дильдабеков взял верх над
узбеком Рустамом Саидовым.
Казахстанские болельщики хо-
рошо помнят 1 октября 2000
года – заключительный день
Сиднейской Олимпиады. Весь
наш боксерский квартет высту-
пал в один день, и отечествен-
Болат Жумадилов
победил француза
Жерома Тома, Бекзат
Саттарханов
разгромил марокканца
Тахара Тамсамани,
Ермахан Ибраимов
нокаутировал
американца Джермейна
Тэйлора, а Мухтархан
Дильдабеков взял верх
над узбеком Рустамом
Саидовым…
го Казахстана Нуржан Сманов и
Канатбек Шагатаев.
В 1996-м году казахстанская на-
циональная команда блестяще
выступила на первых для себя
Олимпийских Играх – чемпио-
ном и обладателем Кубка Бар-
кера стал Василий Жиров, сере-
бряным медалистом - Болат Жу-
мадилов, бронзовыми – Ерма-
хан Ибраимов и Болат Ниязым-
бетов. Шымкентский регион в
олимпийской сборной представ-
лял Нуржан Сманов, выступав-
ший в весовой категории до 67
кг. Сманов остановился в шаге
от медали – в ¼ финала уступив
кубинцу Хуану Эрнандесу.
На Азиатских играх 1998 года
в Бангкоке казахстанская ко-
манда завоевала 3 золотых, 1 се-
ребряную и 1 бронзовую меда-
ли. На высшую ступень пьеде-
стала почета поднялись Ерма-
хан Ибраимов, Вячеслав Бурба
и Мухтархан Дильдабеков. Вто-
рым стал Нуржан Сманов, тре-
тьим – Марат Мазимбаев. Трое
из пяти призеров – Сманов, Бур-
ба (воспитанник ЗТ РК Хаирты-
на Файзуллина), и Дильдабеков
(тренер – Нургали Сафиуллин)
являлись выходцами из ЮКО.
Лучшему на данный момент тя-
желовесу в истории сборной РК
Мухтархану Дильдабекову не
ные любители спорта прильну-
ли к экранам телевизоров, что-
бы морально поддержать своих
любимцев. Наши боксеры в да-
лекой Австралии чувствовали
дух Родины и собирались лечь
костьми, но добыть победу.
Первым на ринг вышел Болат
Жумадилов. В копилке наше-
го легковеса были и золотые ме-
дали чемпионатов мира и Азии,
и «серебро» предыдущих Олим-
пийских игр, не хватало лишь
одного – олимпийского «золота».
Своим отношением к делу, тру-
Бекзат Саттарханов и Мухтархан Дильдабеков на встрече с
Бердыбеком СапарбаевымГлава государства Нурсултан Назарбаев на встрече с героями Олимпийских игр 2000 года
Мухтархан Дильдабеков - гордость
отечественного спорта
Еркебулан Шыналиев
достойно представлял
ЮКО на внутренних
и международных
соревнованиях

долюбием и талантом Жумади-
лов заслужил главную спортив-
ную награду. Но именно в том
поединке его соперник по фина-
лу – таец Винжан Понлид – оч-
ков набрал больше.
Следом на ринг поднялся Бек-
зат Саттарханов. Выходец из
Южно-Казахстанской области
к своим 20 годам уже сложился
в мастера – изящного, пластич-
ного, быстрого. Обрушив на про-
тивника – американца Рикардо
Хуареса град ударов в самом на-
чале матча, Саттарханов затем
довел дело до победы – 22:14.
Уверены, если бы жизнь Бекза-
та трагически не оборвалась в
новогоднюю ночь 2001 года, то
он одержал бы еще много боль-
ших побед.
Многие боксеры и специали-
сты нашей страны называют
Бекзата своим любимыми бок-
сером, ежегодно в ЮКО прохо-
дит молодежный турнир его па-
мяти, Бекзат Саттарханов явля-
ется примером для подражания
юным бойцам Казахстана…
Ермахан Ибраимов во второй
раз заставил всех слушать гимн
Казахстана, одолев в матче за
награду высшего достоинства
румына Марина Симиона. Зна-
меносец сборной на протяжении
всего турнира излучал непоко-
лебимую уверенность и заслу-
женно победил.
Мухтархану Дильдабекову же
не удалось принести сборной
Казахстана третье «золото» – ан-
гличанину Одли Харрисону в
тот день повезло больше.
Благодаря отличному резуль-
тату – 2 золотых и 2 серебряных
медали – сборная Казахстана в
общем зачете боксерского турни-
ра той Олимпиады вновь заняла
высокое третье место. Сидней
был местом наивысшего на дан-
ный момент триумфа казахстан-
ского бокса.
В 2002 году на Азиаде в Пуса-
не сборная Казахстана выигра-
ла 7 медалей, из которых две зо-
лотые (Нуржан Каримжанов и
Геннадий Головкин), три сере-
бряные (Галиб Джафаров, Сер-
гей Рычко, Мухтархан Дильда-
беков) и две бронзовые медали
(Руслан Мусинов и Бауржан Ка-
ирменов).
Отлично завершился для нашей
сборной чемпионат Азии - 2004,
на котором Казахстан занял
первое место в общекомандном
зачете. Галиб Джафаров, Ген-
надий Головкин и Бейбут Шуме-
нов выиграли награды высшего
достоинства, серебряную медаль
завоевал Павел Старожук, а Ал-
маз Асанов, Канат Оракбаев и
Мухтархан Дильдабеков верну-
лись на родину с бронзовыми
наградами. Шуменов (тренер –
Нургали Сафиуллин), Оракбаев
(воспитанник Нуркена Андасо-
ва), и Дильдабеков представля-
ли в сборной ЮКО. Позже Бей-
бут Шуменов сделает блестя-
щую карьеру на профи-ринге,
став чемпионом мира по версии
WBA.
На чемпионате мира 2005 года
сборная РК, так же, как и два
года назад, смогла получить
двух чемпионов планеты – Се-
Наставники
главной команды
страны Мырзагали
Айтжанов (главный
тренер) и Нургали
Сафиуллин
(старший тренер)
являются
выходцами из ЮКО.
Залогом успешных
выступлений
боксеров из ЮКО
является
материально-
техническая база и
хорошие традиции
в боксе.
получила двукратного победите-
ля ЧМ: Серик Сапиев во второй
раз выиграл «золото», Бахтияр
Артаев и еще один воспитанник
Мырзагали Айтжанова Еркебу-
лан Шыналиев стали бронзовы-
ми призерами.
Годом позже на Олимпиаде в
Пекине Еркебулан Шыналиев
мог вслед за Бахытом Сарсекба-
евым пробиться в олимпийский
финал. Шыналиев в полуфина-
ле как минимум на равных бил-
ся с хозяином ринга Чзан Сяо-
пином. Мат закончился со сче-
том 4:4, и в финал китаец про-
лез лишь благодаря дополни-
тельному решению судей.
После чемпионата мира 2009-
го года Мырзагали Айтжа-
нов возглавил национальную
сборную страны. На Азиатских
играх-2010 команда Казахста-
на под руководством Айтжано-
ва улучшила показатель четы-
рехлетней давности и по итогам
боксерского турнира привычно
расположилась в общем зачете в
лидирующей тройке. Искромет-
ный бокс в исполнении Серика
Сапиева и Данияра Елеусино-
ва позволил им стать обладате-
лями золотых медалей, Биржан
Жакипов и Иван Дычко также
могли рассчитывать на металл
высшей пробы, однако в своих
финалах уступили противникам
Возвращение на Родину всегда вызывает
приятные чувства у спортсменовСеилхан Саттарханов (в нижнем ряду в центре) награждает
победителей и призеров «Кубка президента РК»
рик Сапиев и Ердос Джанабер-
генов завоевали «золото». Бир-
жан Жакипов, Мират Сарсемба-
ев и Бахтияр Артаев выиграли
бронзовые награды. Первенство
планеты в Мианянге было пер-
вым для выходца из ЮКО, вос-
питанника Мырзагали Айтжа-
нова Биржана Жакипова, кото-
рый выступает в наилегчайшей
весовой категории. С тех пор
прошло уже восемь лет, а Жа-
кипов продолжает демонстриро-
вать высокий класс, и сейчас – в
2013 году является первым но-
мером национальной команды в
весе до 49 кг, и одним из глав-
ных кандидатов на итоговую за-
явку команды на первый в исто-
рии казахстанского бокса до-
машний чемпионат мира, кото-
рый пройдет в октябре текущего
года в Алматы.
На Азиатских Играх 2006-го
года в Дохе сборная РК завое-
вала 1 золотую (Бахыт Сарсек-
баев), 2 серебряные (Бахтияр
Артаев и Мухтархан Дильдабе-
ков), и 3 бронзовые медали (Га-
либ Джафаров, Серик Сапиев
и Дмитрий Готфрид). Мухтар-
хан Дильбадеков в Дохе в тре-
тий раз подряд бился в финале
Азиады, что является показате-
лем высочайшей стабильности.
На чемпионате мира 2007 года
в Чикаго наша страна впервые
и вернулись домой с серебряны-
ми наградами, Данабек Сужа-
нов и представительница пре-
красного пола – Саида Хасенова
– выиграли бронзовые медали.
Южно-Казахстанская область и
сейчас является одним из ли-
деров казахстанского спорта и
бокса в частности. В ноябре про-
шлого года два шымкентца -
Биржан Жакипов (49 кг) и Кай-
рат Ералиев (56 кг) стали чем-
пионами страны. Команда ЮКО
в 2010 и 2012 годах доходила
до финала главного командно-
го внутреннего соревнования
республики – Кубка Казахстан-
ской федерации бокса.
По итогам 2012 года Казах-
станская федерация бокса на-
звала лучших в нескольких
номинациях. Лучшей реги-
ональной федерацией КФБ
определила федерацию бокса
Южно-Казахстанской области.
Бокс в самом южном регионе
страны всегда был на особом
счету. Мастера кожаной перчат-
ки из ЮКО еще с середины про-
шлого столетия зарекомендова-
ли себя с самой лучшей стороны,
выигрывая награды, как на вну-
тренней так и на международ-
ной арене. Наряду с Караган-
динской и Жамбылской областя-
ми ЮКО является кузницей по
воспитанию высококвалифици-
рованных боксеров.
Спортивную гордость региона по
праву составляют наряду с выда-
ющимися представителями дру-
гих видов спорта боксеры, добив-
шиеся высоких результатов на
международном ринге. Воспи-
танники Южно-Казахстанской
школы бокса являются чемпио-
нами Олимпиад, победителями
первенств континента, облада-
телями титула чемпиона СССР,
а также призерами и финали-
стами других не менее важных
соревнований. Имена таких вы-
сококвалифицированных бок-
серов как: Абдысалан Нурмаха-
нов, Марат Жаксыбаев, Кари-
бек Бокенов, Батырхан Жаксы-
баев, Серик Омирбеков, Канат-
бек Шагатаев, Нуржан Сманов,
Бекзат Саттарханов, Мухтар-
хан Дильдабеков, Олжас Ораз-
алиев, Бейбут Шуменов, Бир-
жан Жакипов, Канат Оракбаев,

Досжан Оспанов и многих, мно-
гих других ярких личностей на-
всегда вписаны в историю отече-
ственного бокса.
Стоит отметить, что воспитанни-
ки Южно-Казахстанской школы
бокса регулярно представляют
страну, защищая честь Казах-
стана на юношеском и молодеж-
ном уровне. К примеру, победи-
тель чемпионата мира-2011 про-
шедшего в Астане Бекжан Ки-
биткалиев из ЮКО…
Примечательно, что и настав-
ники главной команды страны
Мырзагали Айтжанов (главный
тренер) и Нургали Сафиуллин
(старший тренер) также являют-
ся выходцами из ЮКО.
Залогом успешных выступле-
ний боксеров из ЮКО является
материально-техническая база
и хорошие традиции в боксе. Не-
обходимо отметить продуктив-
ную работу областного управле-
ния спорта и физической куль-
туры (начальник Полат Крык-
баев), а также руководства об-
ластной федерации бокса (пре-
зидент Аскар Турисбеков).
Что касается участия боксеров
ЮКО в розыгрыше Кубка Ка-
захстанской федерации бокса то
нужно отдать должное коллек-
Жакипов
продолжает
демонстрировать
высокий класс, и
сейчас – в
2013 году является
первым номером
национальной
команды в
весовой категории
до 49 кг
тиву из густонаселенного регио-
на страны. Дважды мастера ко-
жаной перчатки из ЮКО дохо-
дили до финала и оба раза по
объективным и субъективным
причинам Кубок над головой
поднимали соперники южнока-
захстанцев…
В завершении материала от-
метим, что свой вклад в разви-
тие всего казахстанского бокса и
бокса ЮКО внесли такие люди,
как директор Республиканского
колледжа спорта Амалбек Тша-
нов, мастер спорта СССР Адил-
хан Султанов, ЗТ РК Кенес На-
дыркулов, ЗТ РК Анатолий Ве-
зирякин, ЗТ РК Олег Кругов, се-
ребряный призер ЧМ среди мо-
лодежи Батырхан Жаксыбаев,
чемпион РК среди профи Тал-
гат Досанов, известный боксер-
профессионал Нурхан Сулейме-
нов и многие-многие другие.
Биржан Жакипов (в красном) неоднократно
становился победителем и призером различных
международных соревнований
Чемпион Азиатских Игр 1994, участник
олимпиады 1996 - Нуржан Сманов
В коллекции Мухтархана
Дильдабекова есть
награды со всех
официальных стартов

Мұқтархан мен
Бекзат бокстын
жұлдыздары…
2000 жылы Австралияның Сидней қаласында ала-
уы тұтанған кезекті жазғы олимпиада ойындарында
қазақстандық былғары қолғап шеберлерінің аспанды
айға бір-ақ шығарғаны күні бүгінге дейін ел есінде.
Туған елге олжалы оралған олимп биігін бағындырған
Бекзат Саттарханов пен Мұқтархан Ділдәбековтерді
алғаш болып облыстық «ОҚТ-ШТВ» телеарнасының
тікелей эфиріне шақырған белгілі тележурналист, Сей-
дахмет Бердіқұл атындағы сыйлықтың лауреаты Ілияс
Жолдас болатын. Сонымен, автордың эксклюзивті мате-
риалын қаз-қалпында назарларыңызға ұсынамыз.
Ілияс ЖОЛДАС: Сидней
олимпиадасы қазақстандық бок-
сшылар үшін жаңа қырынан
биікке өрлеу кезеңі болды.
Қазақстанның төрт бірдей бок-
сшысы ақтық финалға шығып,
одан екеуі алтыннан алқа тақты.
Еліміздің көк Туы Сидней олим-
пиадасында екі рет желбіреп,
мемлекеттік Әнұранымыз екі рет
бүкіләлем жанкүйерлерінің ал-
дында орындалды. Бұған дейін
жеңіл атлет Ольга Шишигина бір
алтынды жеңіп алып, өзінің үздік
екенін жан-жақты дәлелдеген
еді.
Сонымен, Қазақстан спорт-
шылары 27-ші жазғы олимпиа-
да ойындарының қорытындысы
бойынша, 3- алтын, 4- күмісті
жеңіп алып, өткен олимпиада-
дан бір саты жоғары табан тіреді.
Оңтүстік Қазақстан облыс спорт
тарихында тұңғыш рет жаһандық
ойындарда қазақ боксшысы Бек-
зат Саттарханов жеңістің ең биік
тұғырына көтеріліп, алтын ме-
даль жеңіп алды. Ал, Мұқтархан
Ділдәбеков өзінің асқан
жігерлігімен дүниежүзіндегі ең
ауыр салмақтағы боксшылар-
мен қолғап түйістіріп, алтынға
бергісіз күміс медалге қол
жеткізді. Осылайша, Шымкент
бокс мектебінің жылдар бойы
армандаған биігі алынды.
20 жыл бойы жүргізілген
еңбек өз жемісін берді. Ақжол
Асқаров бастайтын бокс өнері
Анатолий Визирякин, Олег Кру-
гов, Хайыртин Файзуллин,
Нұрғали Сафиуллин секілді
білгір мамандардың арқасында
әлемдік аренаға көтерілді.
Нұржан Сманов пен
Қанатбек Шағатаевтар Кеңес
одағы тұсында қанша мықты
болса да өзгелердің шешімімен
қол жетпей кеткен биіктерге Бек-
заттай, Мұхтархандай бауырлары-
мыз жетті.
Еліміз егемендік алғалы
Шымкент қаласы осылайша
олимпиада чемпиондары мен
жүлдегерлерін қарсы алуға дай-
ындалуда. Қазір №1 олимпиа-
да мектебінде жеңіс тойы той-
лануда. Бұл күндері екі бірдей
олимпиада мектебінде жеңіс той-
ын тойлауда дайындық жүріп
жатыр. Бекзат Саттархановтың
өзі білім алатын №1 олимпиа-
да мектебі мен Мұқтарханның
облыстық кешенді жоғары спорт
шеберлігі мектебінің директорла-
ры Талғат Пошимов пен Шертай
Әмірбековтерді, облыстық бокс
федерациясының президенті, ге-
нерал Райымхан Өзбекғалиевті,
құрметті президенті Тұрсынбек
Рысбекұлын және олимпиадаға
дайындау жөніндегі комис-
сия мүшесі бола жүріп, барлық
спортшыларымыздың дайындық
жұмыстарына үлес қосқан об-
лыс әкімі Бердібек Мәшбекұлы
Сапарбаевтарды жеңістерімен
құттықтаймыз.
Ілияс ЖОЛДАС: -
Бүкіләлемнің назарында
болған Австралияның Сид-
ней қаласында өткен олимпиа-
да ойындары облысымызға асқан
қуаныш сыйлады. 20 жасар Бекзат
Саттарханов алтыннан алқа тақса,
ең ауыр салмақтағы Мұқтархан
күміс жүлдегер атанды.
Бүгінгі студиямыздың
қонақтары - олимпиаданың ба-
тырлары, өздеріңізге мәлім,
Шымкент қаласының тұрғындары
жеңімпаз спортшыларымыз-
ды әуежайдан құшақ жая қарсы
алып, құрмет жасады. Сонымен
қатар, түркістандықтар да бұдан
шет қалмауда.
Хабарымыз тікелей эфир-
де өтуде. Бүгінгі хабарымызға
халықаралық дәрежедегі спорт
шебері, олимпиада чемпионы 57
келідегі Бекзат Саттарханов, әлем
біріншілігі мен олимпиаданың
күміс жүлдегері , аса ауыр
салмақта өнер көрсеткен бок-
сшы Мұқтархан Ділдәбеков және
Қазақстан ұлттық құрамасының
мүшесі болған облыс спортының
басшысы, Қазақстанның еңбек
сіңірген жаттықтырушысы Полат
Наурызбайұлы Қырықбаев келіп
отыр.
Сонымен, еліміздің мерейін
үстем етіп келген қуаныштарыңыз
құтты болсын! Байқауымызша,
олимпиада чемпионы және
жүлдегері болғандарыңызды
енді ғана сезініп жатқан
сияқтысыздар. Алғаш болып
Оңтүстіктің жұртшылығымен
сол қуаныштарыңызбен бірге
бөліссеңіздер.
Бекзат САТТАРХА-
НОВ: - Ассалаумағалеуйкум,
құрметті жерлестерім. Сидней
қаласында алтын медаль алып,
ал Мұқтархан ағамыз күміс ме-
даль алғаннан кейін шын мәнінде
де жетістікке жеткенімізді
сезінбедік. Туған жерімізге олжа-
лы оралып, жанкүйерлеріміз бен
жерлестеріміз қарсы алғаннан
кейін ғана чемпион екенімді
сезіндім. Кеше ғана облыс
орталығынан кейін Түркістан
қаласына барған соң қала әкімі
Өмірзақ Әметұлы мен халқым
өте жақсы қарсы алды.
Бұл жеңісімді – туған жерім
Түркістанның 1500 жылдық ме-
рейтойына арнаймын.
Ілияс ЖОЛДАС: -Ал, енді
Мұқтархан алтынға бергісіз
күміс медаль құтты болсын!
Мұндай жетістікке еліміздегі
ауыр салмақтағы ешбір боксшы
жетпеген еді. Енді, көрерменмен
көңіл-күйіңмен бөліссең.
Мұқтархан ДІЛДӘБЕКОВ:
- Бекзат айтып өткендей,
олимпиадаға қатысып, жүлде алу
екінің бірінің маңдайына жазы-
ла бермейді. Жеңіске жеткен кезде
бізге қолдау көрсеткен ағаларым
мен бауырларыма, жанкүйер

қауымға үлкен рахмет. Алма-
ты қаласынан бізді қарсы алған
кезде Ермахан, Бекзат, Болат
әріптестеріммен бірге қуандық.
Жанкүйерлеріміз жеңімпаз болған
бізді көкке көтерген кезде, расын-
да да қатты толқыдым. Австра-
лияда мемлекеттік туымызды
биікке көтеріп келген кезде ғана
өзіміздің жетістікке жеткенімді
сезіндім.
Мен өзім Мақтаарал
ауданының тумасымын. Шыны
керек, республикамыздың халқы
арасынан жерлестеріміз бізге
ерекше ілтипат білдіруде. Об-
лыс басшылары мен спорт
саласындағы ағаларымыз ерекше
күтіп алды.
Ілияс ЖОЛДАС: - Полат
Наурызбайұлы, өткен Атланта
олимпиадасында сіз жанкүйер
ретінде қатыстыңыз. Енді, Сидней
олимпиадасына Қазақстан деле-
гациясы мүшесі ретінде қатысып
қайттыңыз. Дүбірлі додадан
қандай ой түйіп қайттыңыз?
Полат ҚЫРЫҚБАЕВ:
- Олимпиаданы - спорт
ойындарының төресі, пади-
шасы деуге болады. Қазіргі
заманымыздың ұлттық батыр-
лары Бекзат пен Мұқтархан де-
уге негіз бар. Бұлар – Нау-
рызбай, Қабанбай, Бөгенбай
батырларымыздың ұрпақтары.
Әсіресе, күрес, жекпе-жек
түрлерінен ата-бабаларымыз
ежелден-ақ шұғылданып, жау-
дан туған жерімізді найзаның
ұшымен, білектің күшімен
қорғаған емес пе? 27-ші
жазғы олимпиада ойындары-
на Австралия халқы өте жоғары
деңгейде дайындалыпты. Шы-
нымды айтсам, Сидней олим-
пиадасынан үлкен ой түйіп
қайттым. Қазақстан спорты-
на үлкен өзгерістер енгізу ке-
рек. Облысымызда да олимпиа-
да бағдарламасына енген бірқатар
спорт түрлерін дамыту - күн
тәртібінде тұр. Бұл ретте, төрт
жыл сайын алауы жанатын олим-
пиадада садақ ату, жеңіл атлети-
ка, семсерлесу, ауыр атлетикадан
қазақ жігіттері жоқ. Өзіміздің
қаракөздерімізді көптеп бұл
спортқа баулу қажет.
Ілияс ЖОЛДАС: - Негізі
олимпиадаға 200-ге жуық елдің
спортшылары қатысты дейді.
Сол аламан додаға дүниежүзінің
мемлекеттері ең мықты деген
саңлақтарын қосқаны белгілі.
Мәселен, Мұқтархан әлемдегі
ең ауыр салмақтағы боксшы
кубалық Рубалкаваны жеңгені
секілді Бекзат ерекше жекпе-
жегің жайлы айтсаң. Топ жарып,
алтын медалді қанжығаға байлау
оңай болмаған шығар?
Бекзат САТТАРХАНОВ:
- Оныңыз рас. Олимпиаданың
айқас алаңында бірінші
кездесуімде румындық боксшы-
ны, екінші кездесуде, мороккалық
былғары қолғап шеберін жеңдім.
Ал, үшінші кезекте, ширек финал-
да бокстан Әлем біріншілігінің
қола жүлдегерімен кездесуім
қиын болды. Түркияның №1-ші
боксшысы болып табылатын Ро-
маз Полянимен жұдырықтасып,
оны жеңуім де аса қиын болғаны
рас. Ол – Еуропаның чемпио-
ны. Үшінші раунд аяқталған
сәтте есеп тең болып тұрды. Мен
сол кезде жан-жағыма қарадым.
Жаттықтырушым Нұрғали Са-
фуллин аға маған қолдау
көрсетіп, ешқандайда өзімді
жоғалтып алмауға кеңес берді.
Кейіннен Дәулет, Серік, По-
лат ағаларым отырған тұсқа
қарадым. Олар да маған күш-
жігер берер сөздерді айтып жа-
тыр. Сол кезде маған бейнебір
алапат күш иесі келгендей болды.
Нәтижесінде, бойымдағы бар
қуатымды жинап 4-ші раундта
басты қарсыласымды, 1- ұпаймен
жеңіп ақтық сынға шықтым. Сол
шешуші сәттегі жекпе-жегім мен
үшін ерекше болды.
Ілияс ЖОЛДАС: -
Мұқтархан, айқас алаңында
кубалықты жеңген соң басты
қарсыласың өзбекстандық Рустам
Сайтовтан ұтылып қала ма деп
қатты қобалжыдық. Бұған дейінгі
кездесуде де көп күш жұмсадың
емес пе?
- Бұл жекпе-жектегі салмақта
ең мықты боксшы кубалық Ру-
балкава. Одан кейін италяндық
бар. Онымен Америкада өткен
Әлем біріншілігінде қолғап
түйістірдім. Олимпиаданың
қарсаңында Африканың Ту-
нис қаласында дайындыққа
бардық. Бапкерім Нұрғали Сафул-
линмен халықаралық деңгейде
оқу-жаттығу жұмыстарын жасап,
басты қарсыластарымды әбден
зерттедік.
Өзбекстандық Рустам Сай-
товты, украиндық боксшылардың
дайындықтарын, олардың әдіс-
тәсілдерін таразыдан өткізу
үшін Украинада өткен дайындық
жұмыстарына да қатыстым.
Сиднейде өткен
олимпиаданың жекпе-жегінде
1-ші кездесуімде поляктық
жас боксшымен кездесіп, 10
ұпаймен оны таза жеңдім. 2-ші
кезекте, кубалық Рубалкаба бол-
ды. Ол бұған дейін 5 секун-
дтпен неміс былғары қолғап
шеберін нокаудтпен таза жеңген
екен. Жанкүйерлеріме белгілі,
қарсыласым рубалкавадан бой-
ым аласа болды. Ол менен бір бас
жоғары тұрды. Бірақ, мен оның
бокстағы әдіс-тәсілін жақсы
білемін ғой.
Айқаста қарсыласымның
әдісті қалай қолданатындыған
бапкерім Нургали Сафуллин аға
екеуміз алдын-ала әбден зерт-
теп алғанбыз. Жекпе-жекте оны
жеңетініме бек сенімді болдым.
Бірінші раундта
қарсыласымды біраз сабай-
ын дедім. Осыны кейіннен Ел-
басымыз бен көпшілік те айт-
ты ғой, жұдырықтасу кезінде
Мұқтархан «қазақшалап» кетті
ғой деп. (күліп алды) Олай жаса-
масам кубалық мені таза жеңіп
кетуі мүмкін еді. Бұл менің - так-
тикам .
3-ші раундта бұрышқа кел-
ген сәтімде бапкерім маған
«10 ұпай, 10 ұпай» деп жатыр.
«Өзіңді босатып алма!Қазақы
намысың қайда?» деп ақылын
да айтты. Әрине, алып денелі
қарсыласымды таза жеңу
мүмкін емес. Келесі жекпе-
жекті өзбекстандық Сайтов-
пен өткіздім. Шыны керек,
кубалықпен жұдырықтасып, оған
біраз күш жұмсадым. Өте қиын
болды. Сайтовқа да біраз күш-
жігерім кетті. Ал, ақтық бәсекеде
ағылшындықты жеңуіме шыным-
ды айтсам, осыншама тер төгіп
дайындалсам да тәжірибем
жетпеді.
Ілияс ЖОЛДАС: - Енді
көрермен хаттарына кезек берсек.
Полат Наурызбайұлы, Шымкент-
тен Есіркепов деген көрермен,
олимпиадаға барған Хромоваға
мінездеме берсеңіз депті. Ол об-
лысымызды неге медалге алып
шыға алмады?Олимпиадаға
қатысқан басқа спортшылар жай-
лы айта өтсеңіз?
Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: -
Хромова өте талантты қыз.
Оған бәріміз сендік. Бірақ, ол
мұндай жарыстарға алғаш болып
қатысып отыр. Қазақстан деле-
гациясы да оңтүстікқазақстандық
атлетті жүлде алады деп сенді.
Кем дегенде оны қола алқаны
алатын шығар деп ойладым.
Өкінішке орай, ол сенімімізді
ақтай алмады. Себебі оның
тәжірибесі аз. Осылайша, ат-
лет қызымыз қарсыластарға жол
берді.
Облысымыздан кезекті жазғы
жаһандық ойындарға 16 спорт-
шы қатысып, еліміздің намысын
қорғады. Аламан додаға 199 елдің
саңлақтары бағын сынаса, дер-
жавалы елдің 9-зы ең мықты де-
ген спортшыларын олимпиадаға
қосты.Осы ретте айтарым, әрбір
ұлттың бейімділігіне орай спорт
түрі болады.
Қазақстан ұлттық құрамасы
сапында өнер көрсеткен Азия
чемпионатында үздіктер
қатарындағы жеңіл атлет Сер-
гей Арзамасов бар. Дзюдодан Ба-
зарбек Дөңбай 5-ші орын алды.
Бұл көрсеткіш - жақсы нәтиже.
Г.Лалиев деген балуан 5-ші
орынға табан тіреді.
Облысымыздың талант-
ты боксшысы Олжас Оразалиев
алғаш айқаста кубалықты ұтып,
жігіттерімізге жол ашып берді.
Оңтүстікқазақстандық боксшыла-
рымыз әлі жас. Айталық, Бекзат –
20 жаста, Мұқтархан 23-те болса,
Олжас та небәрі 20- да. Олардың
болашақтары әлі алда.
Ілияс ЖОЛДАС:
- Жерлестеріміз халықаралық
дәрежеге сай өнер көрсете алма-
ды деген рас па? Республикалық
газеттер осылай деп жазып жа-
тыр.
Олай дегендеріңізге мүлде
келіспеймін. Жерлестеріміздің
бәрі түгел әлемдік деңгейде
сынға түсті.
Ілияс ЖОЛДАС: - Шым-
кент қаласының тұрғыны Асан
Бижановтан сұрақ келіпті.
Мұқтархан бауырым, неліктен
соңғы айқаста жеңіліп қалдыңыз?
Бар күш-жігеріңізді салмадыңыз
ба? Әлде, жақсы дайындала
алмадыңызба? – дейді.
Мұқтархан Ділдәбеков:
- Ағылшындық Гарисон-
мен мен бұрын-соңды жекпе-
жекте кездескен емеспін. Оның
бойының қанша екендігін,
айқас кезінде қандай әдіс-тәсіл
қолданатындығын да білмеймін.
Оны тек Американың Хюстон
қаласында өткен турнирге кел-

20
ген кезінде көрдім. Мен ұтылған
түрікке ол да ұтылды. Кейіннен
ағылшындықты кәсіби боксқа
ауысты деді. Мүмкін, оның
олимпиадаға қатысатындығын
білгенімде оған қарсы дайындық
жұмыстарын жасайтын едім ғой.
Болат ағадан сұранып, ағылшынға
қарсы айқасқа дайын барғанымда
мүмкін барлығы басқаша болар
ма еді?
Алла қаласа, алдағы олимпиа-
да ойындарында ағылшындықтан
кеткен есемді қайтарамын деп ой-
лаймын.
Ілияс ЖОЛДАС: - Асықата
ауылының тұрғыны Абай Лесбай
Бекзат пен Мұқтархан қай жоғары
оқу орнында білім алады? –деп
сұрайды.
- Қазір Мұқтархан ағамыз
екеуміз Қожа Ахмет Яссауи
атындағы халықаралық Қазақ-
Түрік университетінде білім ала-
мыз. Заң факультітінің 3 курсында
бірге оқыймыз.
- Біз бірінші оқу орнымыз
М.Әуезов атындағы ОҚМУ-ді
бітірдік. Бекзат екеуміздің бұл
екінші институтымыз. Екі жоғары
оқу орнының ректорларына сөз
реті келгенде алғысымызды айта-
мыз.
Ілияс ЖОЛДАС: - Ордаба-
сы ауданынан Ғалымжан Зиябе-
ков деген азамат сұрайды, кәсіби
боксқа ауысу ойларыңда бар ма?
Бекзат САТТАРХАНОВ: -
Жоқ, мен үшін әлі ерте.
Мұқтархан Ділдәбеков: -
Менің мақсатым - әуесқой бокста
олимпиада алтынын алу.
Тағы да көрермен сұрағына
кезек берсек. Болашақ
жарларыңызды таптыңыздар ма?
- ( Күлді) Менің жасым – 20-
да. 1996 жылдан бастап Шым-
кентке келгеннен бері бокстан
республикалық жарыстарға қатты
дайындалып, қолым тимейді.
Одан соң жастар командасы деп,
Азия чемпионаты деп тағы да тер
төгуіме тура келді. Тағы да басқа
Әлем чемпионатына қатыссам
деп, кейін олимпиада ойын-
дары деп барлық уақытымды
жаттығуға жұмсадым.Ешқандай
қызға бас бұрмадым.Қол тимей
жатыр ғой .
Ілияс ЖОЛДАС: - (күлді)
– Жарайды оған да келістік. Қос
боксшыға ортақ сауал жолданып-
ты, спортпен қай жастан бастап
айналыстыңдар?
- Мен 1995 жылдың 9-шы
қарашасынан бастап бокс
өнерімен шұғылдандым. Ол кез-
де жасым – 15-те болатын. Биыл
боксты жаныма серік еткеніме
тура 5 жыл толыпты.
- Бокспен мен 18-жастан бастап
айналыстым, шамалы кештеу ба-
стадым. Оған еш өкінішім жоқ.
Оның алдында ұлттық спортымыз
көкпар тартқанымнан хабардар-
сыздар. 1994 жылдың қаңтарынан
бастап бокстың жаттығу залы-
на бара бастадым. Биыл 6 жыл то-
лады. Осы жылдар да мен әлем
чемпионатында және Сидней
олимпиада ойындарында күміс
медалге қол жеткіздім.
Ілияс ЖОЛДАС: - Әрине, кез-
келген спортшыға олимпиадаға
қатысып, жүлде алу бұйыра
бермейді. Биіктерің әлі алда.
Қазақ халқын төрткүл дүниеге
танытқан Сидней төріндегі
Бекзаттың тамаша жеңісімен
құттықтаймыз. Бекзат – нағыз
ер екенсің депті ыстық лебізін
білдірген мына құттықтау хатын-
да Арыслан деген ініміз Бекзат
аға піріңіз кім?
- Бокстағы менің кумирім 1980
жылы Мәскеу олимпиада ойын-
дарында күміс жүлдегер атанған
Серік Қонақбаев ағамыз.
Мұқтархан ДІЛДӘБЕКОВ: -
Құдай қаласа, төрт жылдан кейін
кезекті жазғы олимпиада ойын-
дары Афинада өтеді. Сол кезде
күміс жүлдемді алтынға айырба-
стаймын деген басты мақсатым
бар. Менің бокстағы үлгі тұтқан
адамым Әбдісалан Нұрмаханов
ағамыз.
Ілияс ЖОЛДАС:
- Олимпиадаға бару үшін
жерлестерімізге демеуші болған
азаматтар болды ма?
Полат ҚЫРЫҚБАЕВ:
- Ең алдымен, облыс басшы-
сы Бердібек Сапарбаевқа,
бокс қауымдастығының
президенті генерал Райым-
хан Өзбекғалиевке, соны-
мен қатар, 25 жыл бойы облыс
бокс федерациясын басқарған
Тұрсынбек ағамызға үлкен рах-
мет.Руслан Бексейтовке, Нұрлан
Қойбағаровқа ризамыз.
Оңтүстікқазақстандықтар
бокс десе ішкен асын жер-
ге қояды. Сөз реті келгенде,
университеттің ректорлары
Мұрат Жұрыновқа, Есенгелді Ме-
деуовке алғысымыды білдіремін.
Жігіттерімізге қолдау көрсетіп,
нағыз спорт жанашырлары
екендіктерін көрсетті.
Ілияс ЖОЛДАС: - Баке,
мұны 20 жылдан кейінгі алтын
медаль деп білеміз. Тәуелсіздік
алғалы тұңғыш рет жерлесіміз
Бекзат - облысымыздан чемпион
атанды. Бекзат бауырымыз ши-
рек финалға шыққанда қандай
көңіл-күйде болдыңыз?
Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: - Жа-
сыратыны жоқ, жерлестерімізге
жүрегімізбен жанкүйер болдық.
Айқаста Бекзат қарсыласы
түріктің маңдай алды Поля-
ни деген боксшысын ұтқан кез-
де қуанбаған отандастары-
мыз қалмады. Түрік бұған
дейін Ресейде тұрып, олардың
құрамасында өнер көрсеткен.
Одан соң бокстан Еуропа чемпио-
ны атанған даңқты боксшы.
Бекзаттан жасы да үлкен, ай-
ласы да тым күшті. Бекзат ба-
сты қарсыласты ұтып, жартылай
финалға шыққан кезде көзіме
қуаныштан жас келді. Өзімді
өзім ұстай алмадым.
Қазақстан делегациясын ба-
стап барған еліміздің спорт
министрі Дәулеттің жүзіне
қуаныш ұялап, «Бәрекелді! Полат
Наурызбайұлын суретке түсіріп
алыңыздар. Бұл – осы кісінің
еңбегі» - деп менің арқамнан
қақты.
Ілияс ЖОЛДАС: - Мұндай
қуаныш, мұндай жетістік бұрын-
соңды ел спорт тарихында
болмаған еді. Мұны халқымыз 20
жыл күтті. Ермахан мен Бекзат
алғаш рет тәуелсіз еліміздің ал-
тын медалін сыйға тартты.
Ал, Бекзат финалда
Американың ең азулы боксшысын
жеңіп, алтынды тартып алдың
ғой. Айқастан соң оның еңіреп
жылап тұрғанын көрдік. Қалай
ойлайсың, басты қарсыласың
неге жылап тұр? Мен де оған
қайран қалдым.
- Американдық 1999 жылы әлем
чемпионатында олимпиада чем-
пионы тайландық Хамсинді таза
жеңді. Одан соң қазақтың қара
баласын, жас баласын ол та-
нымады. Тіпті, танығысы да
келмеді. Оның жекпе-жекте
маған онша мән бермегені тағы
белгілі. Айқаста мені жеңемін
деп шығып, керісінше жеңіліп
қалғанына шамасы, намысы
келген болуы керек.Тосын сый
алғаннан кейін қайтсін
Жеңісті қолдан беріп қойған
соң, жүрегі жоқ адамның ғана
жыламауы мүмкін емес.
Ілияс ЖОЛДАС: - Полат
Наурызбайұлы көрермен сұрағы,
Оңтүстікте боксқа, күреске
көптеп көңіл бөлініп, неге суға
жүзу спортын дамыту қолға алын-
байды? - деп сұрайды.

Әр ұлтқа тән спорт болады
деп жоғарыда айтып кеттім.
Мәселен, Сидней олимпиада-
сында Австралияның спорт-
шылары көптеп жүзуден
жүлде ұтып алды. Бүгінде
Шымкентте екі-ақ суға жүзу
бассейні жұмыс істейді. Біз
бұдан жақсы жетістікке қол
жеткізе алмаймыз.
Ілияс ЖОЛДАС: - Бүкіл
Оңтүстік халқы қос бауыры-
мыз Бекзат пен Мұқтарханға
зор қошемет көрсетуде. Біздің
арнада да спортшыларымызға
қолдау көрсетіп ұйқысыз таң
атқызған адамдар қаншама.
Ұжым басшысы Байекең
алғаш болып жерлесіміз,
ауыр салмақтағы Мұқтархан
кубалықты ұтқан кезде
еліміздің қоржынына алтын
медаль түседі деп қуанды.
Осы орайда, телеарна бас-
шысы Байдулла Қонысбек
ағамыз жеңімпаз спортшыла-
рымызды құттықтауға арнайы
студиямызға келіпті.
Байдулла ҚОНЫСБЕК:
- Жеңістерің құтты бол-
сын!, Бекзат айналайын, елдің
батырысың .Өзің айтқандай
төрт олимпиаданың алтынын
алуыңа тілектеспіз. Мұқтархан
алдағы Афина олимпиадасында
жеңіске жететініңе сенімдіміз
Алла жар болсын сендерге,
- деп қос батырымыз Бекзат
пен Мұқтарханды құттықтап,
сыйлық жасады.
- Полат айналайын, Сид-
нейге абыроймен барып, абы-
роймен қайттыңыз. Мәртебеңіз
биіктей берсін. Балаларың чем-
пион бола берсін,- деп об-
лыс спортының басшысы По-
лат Наурызбайұлының қолын
алды.
Ілияс ЖОЛДАС: - Осымен
олимпиада жеңімпаздарымен
болған хабарымызды
аяқтаймыз. Талай олимпиа-
да ойындары мен әлем чем-
пионаттарында жеңіске жете
беріңіздер. Осындай қуанышты
күндерде жеңіспен жолығайық.
Рахмет.
Облыс спортының дамуы жо-
лында аянбай еңбек етіп, соның
биік нәтижесін көру қайсы
бір бапкердің арманы екені
белгілі. Ғұмыр бойы спорт-
шы тәрбиелеп, мықты маман
болғанымен бір нәтиже көре ал-
май кеткен қаншама дарынды
жаттықтырушылар да бар ара-
мызда.
Облыс боксының атасы са-
налатын білікті ұстаз-бапкер
Ақжол Асқардың спорттағы
жолы оңынан қалыптасты.
Табиғаты тамаша Төлеби
ауданындағы Майбұлақ ауы-
лында туылған Ақаңның өмірі
соғыстың ауыр кезеңінен ба-
стау алды. Әкесі Ұлы Отан
соғысының алғашқы жы-
лында елімізді фашист
басқыншыларынан қорғау
үшін жау шебіне аттанады. Ана
құрсағында қалған сәбидің есімі
әкесінің жолы ақ болсын,елге
аман-есен оралсын деген ізгі
ниетпен Ақжол деп қойылады.
Содан бері елдегі белең
алған ауыр кезеңдерді бастан
кешірген Ақжол жігерлі де,
жүректі жігіт болып ер жетеді.
Өз замандастары Амалбек Тша-
нов, Қуаныш Төлеметовтермен
бірге қалаға жоғары оқу ор-
нына түскеннен соң, бұла күші
бойына сыймай бокс үйірмесіне
қатысып,талай мәрте об-
лыс намысын қорғады. Сту-
дент жастар арасындағы
жарыстардан топ жарып
еліміздің мерейін де асыр-
ды. Дегенмен, Ақаңның жолы
бапкерлік істе айқындалып өз
шәкірттері арқылы әлемнің
,Азияның жүлделерін жеңіп
алуға қол жеткізді. Жиырма-
дан астам КСРО-ның спорт
шеберін тәрбиелеген оның екі
шәкірті атап айтқанда Қанатбек
Шағатаев пен Мырзағали Айт-
жанов әлемдік дәрежедегі жа-
рыстарда топ жарды. Еліміздің
бетке ұстар қос боксшы-
сы Мырзағали Айтжанов
Еуропаның чемпионы атан-
са, кентаулық Қ.Шағатаев
Азия ойындарының шыңын
бағындырды.
Олимпиада жеңімпазы
Бекзат Саттархановтың
жарқылдап көрінуіне бірден
бір себепкер болған да осы
Ақжол аға болатын. Біздің
сыр сұхбатымыз да Ақаңның
Бекзаттың жолын ашып ,оның
үлкен спортқа қадам басуына
қосқан үлесі жайында өрбіді.
-Ақжол Асқарұлы, ең бастысы
дарынды балалардың басын
қосып бір ұяда тәрбиелейтін
спорт интернатын ашу идея-
сы қалай туып еді?
- 1995 жылы Елбасы
Н.Ә. Назарбаев елдегі орын
алған әлеуметтік қиын аху-
ал кезінде әр бағыттағы дарын-
ды балалардың басын қосып,
оқу орындар ашу жөнінде тап-
сырма берді. Мен ол кезде
облыстық білім басқармасына
қарасты дене тәрбиесі және
спорт басқармасының бастығы
едім. Біздің басқарма жоғары
және арнаулы орта оқу орын-
дары мен мектептердегі дене
тәрбиесінің дұрыс жүргізілуін
бақылайтын. Жасөспірімдердің
жаппай спортпен айналысуына
ықпал жасайтынбыз. Мемлекет
басшысы тарапынан көтерілген
бастаманы жүзеге асыру
мақсатында сол кездегі облыс
әкімі Зауытбек Тұрысбековке
кіріп, мәселенің мән-жайын ай-
тып түсіндірдім. Облыс бас-
шысы біздің ұсынысымызға
бірден келісім берді. Сол кезде
мамандыққа баулитын училище-
лер жабылып жатқан болатын .
Соның бірі - Шәмші Қалдаяқов
көшесі бойындағы қазіргі Заң
институтының жанындағы учи-
лище еді. Біздің мекеме об-
лыс орталығындағы «Трудо-
вые Резервы» стадионының
жанында болатын сол жерде
№1 училище бар еді. Біз соны
сұрадық. Зауытбек Қауысбекұлы
келісімін берді. Міне, со-
дан қауырт жұмыстар баста-
лып кетті. Білікті маман деп
басқарманың бөлім басшы-
сы Сейітбек Құлбаевты дирек-
тор етіп тағайындадым. Бокс
бөліміне бапкер етіп Анато-
лий Визирякинді қабылдадық.
Сол кезде Түркістан қаласында
оқушылар арасында жары-
сты өткізген Визирякин келе
сала маған бір талантты баланы
көргендігін, соны интернатқа
алуымызды өтінді. Мен ата-
анасымен бапкерімен келісіп
кел алайық деп келісімімді
бердім. Сол бала кейіннен Сид-
ней олимпиадасының чемпио-
ны болған Бекзат баламыз бола-
тын. Бекзат интернатты бітіріп
кеткен кейін де бізден бөлініп
кетпеді. Осында жатып жаттығу
жұмыстарын жалғастыра
берді. Кейіннен облыстық №1
олимпиадалық спорт мектебіне
қабылданып, қай жарысқа барса
да қаржы жағынан көп қолдау
көрсетіп отырдық.
Бекзат 1998 жылы Арген-
тинада жастар арасындағы әлем
біріншілігіне қатысып жүлде
алды. Келесі жылы Ташкент
қаласындағы Азия чемпиона-
тында екінші орын алып, Сид-
ней олимпиадасына берілетін
жолдаманы жеңіп алды. Сон-
да бапкері Анатолий Визирякин
жанынан бір елі қалмай қамқор
әкесіндей болып жүрді. Бекзат-
ты жеңіске жеткізгені оның
қазақи намысы болатын.
- Сол білікті бапкер Анатолий Ви-
зирякин қайда жүр? Қарым-
қатынас жасап тұрасыздар
ма?
- Анатолий өзінің тари-
хи отаны Ресейге қоныс аудар-
ды. Алғаш Калининград об-
лысында бапкерлік қызметін
жалғастырғанымен жолы бол-
мады. Кейіннен Сібірге қоныс
аударыпты деп естідім. Содан
бері хабар жоқ.
- Қазіргі таңда да облыстағы
спорт ардагерлерлер төрағасы
болып, қоғамдық өміріміздің
бел ортасында жүрсіз. Аға
буын өкілдерінің арасында
бұқаралық спортты насихат-
тау барысы жайлы да айта
кетсеңіз.
- Қарттар – мемлекетіміздің
қазынасы. Әлеуеті қуатты елге
айналуымызға олардың қосқан
үлесі зор. Бүгінде жас спорт-
шыларымызбен жиі бас қосып,
мерекелік жиындарға ұдайы
қатысамыз.
Саңлақтардың спорттағы
жолы ұзақ болмайтыны белгілі.
Зейнеткерлікке шыққан бап-
керлер өмір бойы шәкірт
тәрбиелеп, бар күш- жігерлері
тұла бойларына сыймай
жүретіні белгілі. Олар әлі
күнге дейін спорттан қол
үзбей келеді.
- Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен: Ілияс ЖОЛДАС
Сейдахмет Бердіқұл атындағы
сыйлықтың лауреаты

екзат дара талантымен
ерте оқшауланды. 1998
жылы жастар арасында
Аргентинада өткен әлем
біріншілігінде 18 жа-
сар өрен айшықты өнер
көрсетіп, ақтық сынға
алқынбай жетті. Алай-
да төрешілер әділеттікті белден ба-
сып, алтын жүлдені қарсыласына
ұстатып жіберді. Жалпы спорт са-
ласында әділетсіздік жиі орын
алады десек, Бекзат та бір емес,
бірнеше рет соның зардабын шекті.
Әлі есімде, 1999 жылы Ташкент-
те өткен лицензиялық Азия чем-
пионатында 57 келі салмақта
күш сынасқан қандасымыз фи-
налда өзбекстандық Толқынбай
Тұрғыновпен кездесті. Толқынбай
соның алдында ғана әлем
чемпионатының күміс жүлдегері
атанған нағыз бабындағы бок-
сшы еді. Бұл бәсекеде Бекзаттың
басымдылығы байқалды. Бірақ
төрешілер шаршы алаң иесін
жеңімпаз деп жариялады. Жал-
пы бұл жарыста төрешілер
қауымы қазақ боксшыларын
қатты қысты. Финалға жеткен
жеті боксшымыздың екеуі ғана
алтын алды. Сол кезде қитұрқы
ойынның құрбаны болған өзге
боксшылардың бірде-біреуі ашық
түрде наразылығын білдірген
жоқ. Олардың арасында көпті
көрген тісқаққан боксшылар
да болды. Бекзат қана жылар-
ман болып, біразға дейін ринг-
тен түспей қойды. Оның «Бұларың
қалай? Мен жеңіп едім ғой» деп
шырылдаған дауысын көремендер
арасында отырған біздің де
құлағымыз шалды. Сол кезде-ақ
түркістандық боксшының намыс-
шыл, отты жігіт екенін байқадық.
Оның жұлдызы Сиднейде жан-
ды. Барлық жекпе-жегін ол өте са-
уатты өткізді. Саттарханов Сид-
нейде «сенсация!» жасайты-
нына ешкім сене қойған жоқ
еді. Әсіресе, ширек финалдағы
қарсыласы тым қауіпті болатын.
Рамази Палиани сол кездері отыз-
ды алқымдап қалған әккі боксшы
еді. Бұған дейін ол КСРО, ТМД,
Грузия және Ресей құрамаларының
сапында өнер көрсетсе, 2000
жылғы Олимпиада ойындарын-
да Түркияның атынан сынға
түсті. Оның үстіне, Палиани
түріктердің осы Олимпиададағы
соңғы үміті. Бірақ Бекзат әккі
қарсыласынан қаймыққан жоқ.
Керісінше, дүйім жұрттың алдында
«Төрешілер бұра тартпаса, міндетті
түрде мен жеңіске жетемін»
деп мәлімдеді. Айтқандай-ақ,
оса тартысты жекпе-жек бір
ғана ұпай айырмашылығымен
Саттархановтың пайдасына
шешілді.
Аса ауыр сынақ оны финалда күтіп
тұрды. АҚШ-тың азулы боксшысы
Рикардо Хуарес осы Олимпиада-
да алтын медаль жеңіп алып, еліне
оралған бетте кәсіпқой боксқа ау-
ысуды аңсап жүрген-ді. Хуарестің
өзіне сенімді болғаны соншалық,
ақтық айқастың алдында Бекзаттың
қасына келіп: «Осы бәсекеде
басың кетеді», – деп біздің жігітке
қоқан-лоқы көрсетті. Сабырлық
сақтаған Саттарханов: «Кімнің
басы кететінін рингте көреміз», –
деп сыпайы ғана жауап қайырды.
Бұл оқиғаның немен аяқталғанын
жанкүйерлерлер жақсы біледі.
Қазақ боксшысы төрт раунд бойы
оны жақсылап сабады. Әлем чем-
Бекзада
өнердің
Бекзаты
2000 жылдың 31
желтоқсаны. Барша
халық Жаңа жылдық
дастарханға жайғасқалы
жатқанда «Қазақтың
даңқты боксшысы, Сид-
ней Олимпиадасының
жеңімпазы Бекзат
Саттарханов жол апа-
тынан қайтыс бол-
ды» деген қаралы ха-
бар күллі әлемге тарады.
Жанкүйерлер көздеріне
жас алды. Қазақ халқы
қара жамылды.
Артында еңіреп ата-
анасы, туған-туыстары
қалды... Алаштың алтын
асықтай ұлы
небары 20 жыл ана
ғұмыр кешті...
Б

Спецвыпуск апрель 2013

Спецвыпуск апрель 2013

Recommended

Recommended

More Related Content

More from ТОО "ENERGY FOCUS"

More from ТОО "ENERGY FOCUS" (15)

Спецвыпуск апрель 2013