Basisstof 3 van thema 5 ecologie ath. 5

1. Populatie
po·pu·la·tie (de; v; meervoud: populaties) 1voor
statistische doeleinden geselecteerde of
bijeengebrachte groep individuen of zaken

2. Habitat
• In een ecosysteem heeft iedere soort zijn eigen
habitat (‘leefplek’), waar het microklimaat gunstig is.

3. Niche
• Soorten hebben niet alleen een eigen leefplek
maar ook een eigen rol in een ecosysteem.

4. Niche
• Opdracht:
Teken een optimumkromme voor de menselijke
temperatuur. Orgaanfunctie in % op de y-as en de
temperatuur in C° op de x-as.
27 °C Dodelijk
32 °C Kritiek (organen uitval)
37 °C Optimum
39 °C Lage koorts
42 °C Hoge koorts
>44 °C Afsterven van cellen
• De werking van een eigen niche is het best te zien in
een optimumkromme.

5. Niche
• Opdracht:
Teken een optimumkromme voor de menselijke
voedselinname. Orgaanfunctie in % op de y-as
en de hoeveelheid voeding in kcal op de x-as.
Optimum Over-
gewicht
Morbide
Obesitas
Onder-
gewicht
Malnutritie
Let op gegevens niet
voor volledige
waarheid aannemen

6. Niche
0
20
40
60
80
100
120
0 1000 2000 3000 4000
Prestatie
Inname Kcal
Optimumkromme voedselinname
van de mens
Series1
0
20
40
60
80
100
120
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Enzymactiviteit%
Temperatuur in °C
Optimumkromme
Lichaamstemperatuur van de mens
Series1
Stress
Optimum

7. Niche
0% -- normal heat regulation and performance
1% -- thirst is stimulated, heat regulation during exercise is altered, performance begins to
decline
2% -- further decrease in heat regulation, increased thirst, worsening performance
3% -- more of the same
4% -- exercise performance cut by 20 - 30%
5% -- headache, irritability, "spaced-out" feeling, fatigue
6% -- weakness, severe loss of thermoregulation
7% -- collapse is likely unless exercise is stopped
Bron: Nutrition for
Cyclists, Grandjean&Ruud, Clinics in
Sports Med. Vol 13(1);235-246. Jan 1994

8. Niche
0
20
40
60
80
100
120
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Enzymactiviteit%
Temperatuur in °C
Optimumkromme
Lichaamstemperatuur van de mens
Series1
0
20
40
60
80
100
120
0 1000 2000 3000 4000
Prestatie
Inname Kcal
Optimumkromme voedselinname
van de mens
Series1

9. Niche
0
20
40
60
80
100
120
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Enzymactiviteit%
Temperatuur in °C
Optimumkromme
Lichaamstemperatuur van de mens
Series1
0
20
40
60
80
100
120
0 1000 2000 3000 4000
Prestatie
Inname Kcal
Optimumkromme voedselinname
van de mens
Series1
Temperatuur 
Kcal

10. Niche
Wederzijdse uitsluiting: Twee soorten kunnen
niet dezelfde niche in een gebied bezetten
Fundamentele Niche: de niche die een
organisme zou kunnen hebben
Gerealiseerde Niche: de niche die een
organisme daadwerkelijk heeft ingenomen

11. Het verspreidingsgebied van de ijsvogel:
██ Zomerverblijf trekvogels
██ Verblijf standvogels
██ Overwinteringsgebied trekvogels
Populatiedichtheid

12. Populatiedichtheid

13. • Wereldwijd worden haaiensoorten bedreigd
door (onnodige) overvisserij.
Populatiedichtheid

14. Super- & Mesopredatie

15. Eerder…
• Basisstof 1
– Organisatieniveaus
– (a)biotische factoren
– Experiment van het ecosysteem op een steen
• Basisstof 2
– Optimumkromme, tolerantiegrenzen en
verspreidingsgebied
– De invloed van Abiotische factoren op individuen
• Basisstof 3
– Invloeden op populatie van factoren

16. Vandaag
• Hoe beïnvloeden factoren populaties?
– Populatiedichtheid / Groei
– Biologisch evenwicht en Draagkracht

17. Draagkracht

18. Andere invloeden
populatiedichtheid
• Geboorte- & Sterftecijfer
• Immigratie & Emigratie
• Populatiegroei
– Bij onbeperkte hulpbronnen (overschot voedsel):
• populatie groeit exponentieel (J-vormige groeicurve)
– Bij beperkte hulpbronnen:
• evenwicht wordt bereikt --> stabiele populatie (S-
vormige groeicurve)

19. Biologisch evenwicht

20. Populatiedichtheid Berekenen
• Kwadrant methode
• Lijn-transect
• Merken en terugvangen

21. Verspreidingspatronen
• Gegroepeerd, regelmatig of verspreid.