SlideShare a Scribd company logo
1 of 91
Download to read offline
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
                      pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl.
Spis treści




                                                      Spis treści

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny.....................................................17

CZĘŚĆ OGÓLNA .................................................................................................................17
  Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej ............................................................17
  Rozdział II. Formy popełnienia przestępstwa ............................................................20
  Rozdział III. Wyłączenie odpowiedzialności karnej ..................................................23
  Rozdział IV. Kary .............................................................................................................25
  Rozdział V. Środki karne ................................................................................................27
  Rozdział VI. Zasady wymiaru kary i środków karnych ...........................................36
  Rozdział VII. Powrót do przestępstwa.........................................................................42
  Rozdział VIII. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie................................42
  Rozdział IX. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych ...................49
  Rozdział X. Środki zabezpieczające..............................................................................52
  Rozdział XI. Przedawnienie...........................................................................................55
  Rozdział XII. Zatarcie skazania .....................................................................................57
  Rozdział XIII. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą...........58
  Rozdział XIV. Objaśnienie wyrażeń ustawowych .....................................................60
  Rozdział XV. Stosunek do ustaw szczególnych ..........................................................64
CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA ........................................................................................................64
  Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości
    oraz przestępstwa wojenne......................................................................................64
  Rozdział XVII. Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej ........................67
  Rozdział XVIII. Przestępstwa przeciwko obronności ................................................70
  Rozdział XIX. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu ...........................................73
  Rozdział XX. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu ..............77
  Rozdział XXI. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji ..............80
  Rozdział XXII. Przestępstwa przeciwko środowisku ................................................82
  Rozdział XXIII. Przestępstwa przeciwko wolności ....................................................85
  Rozdział XXIV. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania ..............86
  Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności ........87
  Rozdział XXVI. Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece ......................................91
  Rozdział XXVII. Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej.................92

                                                                                                                                 5
Spis treści

  Rozdział XXVIII. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących
    pracę zarobkową ........................................................................................................94
  Rozdział XXIX. Przestępstwa przeciwko działalności instytucji
    państwowych oraz samorządu terytorialnego .....................................................95
  Rozdział XXX. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości .................100
  Rozdział XXXI. Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum ........................104
  Rozdział XXXII. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu ..................105
  Rozdział XXXIII. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji ............................110
  Rozdział XXXIV. Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów ............113
  Rozdział XXXV. Przestępstwa przeciwko mieniu ....................................................114
  Rozdział XXXVI. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu .................119
  Rozdział XXXVII. Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi
    i papierami wartościowymi ....................................................................................125
CZĘŚĆ WOJSKOWA ..........................................................................................................127
  Rozdział XXXVIII. Przepisy ogólne dotyczące żołnierzy .......................................127
  Rozdział XXXIX. Przestępstwa przeciwko obowiązkowi pełnienia
    służby wojskowej .....................................................................................................131
  Rozdział XL. Przestępstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej .............132
  Rozdział XLI. Przestępstwa przeciwko zasadom postępowania
    z podwładnymi ........................................................................................................134
  Rozdział XLII. Przestępstwa przeciwko zasadom obchodzenia się
    z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym..........................................135
  Rozdział XLIII. Przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby ....................135
  Rozdział XLIV. Przestępstwa przeciwko mieniu wojskowemu .............................136

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Przepisy wprowadzające
Kodeks karny...................................................................................................................139

    Rozdział I. Przepisy ogólne..........................................................................................139
    Rozdział II. Przepisy karne ..........................................................................................154
    Rozdział III. Zmiany w przepisach obowiązujących ...............................................154
    Rozdział IV. Przepisy przejściowe i końcowe ...........................................................154
Skorowidz ...........................................................................................................................157

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks postępowania karnego ...................209

    Dział I. Przepisy wstępne .............................................................................................209
    Dział II. Sąd ....................................................................................................................216
      Rozdział 1. Właściwość i skład sądu .....................................................................216
      Rozdział 2. Wyłączenie sędziego ...........................................................................220
    Dział III. Strony, obrońcy, pełnomocnicy, przedstawiciel społeczny ....................222
      Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny ........................................................................222

6
Spis treści

  Rozdział 4. Pokrzywdzony .....................................................................................223
  Rozdział 5. Oskarżyciel posiłkowy........................................................................225
  Rozdział 6. Oskarżyciel prywatny ........................................................................226
  Rozdział 7. Powód cywilny ....................................................................................227
  Rozdział 8. Oskarżony ............................................................................................230
  Rozdział 9. Obrońcy i pełnomocnicy ....................................................................233
  Rozdział 10. Przedstawiciel społeczny .................................................................235
Dział IV. Czynności procesowe ...................................................................................236
  Rozdział 11. Orzeczenia, zarządzenia i polecenia ..............................................236
  Rozdział 12. Narada i głosowanie .........................................................................239
  Rozdział 13. Porządek czynności procesowych ..................................................241
  Rozdział 14. Terminy ...............................................................................................243
  Rozdział 15. Doręczenia ..........................................................................................244
  Rozdział 16. Protokoły.............................................................................................248
  Rozdział 17. Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów .....................................252
  Rozdział 18. Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt .........................254
Dział V. Dowody ............................................................................................................255
  Rozdział 19. Przepisy ogólne..................................................................................255
  Rozdział 20. Wyjaśnienia oskarżonego.................................................................257
  Rozdział 21. Świadkowie ........................................................................................258
  Rozdział 22. Biegli, tłumacze, specjaliści ..............................................................265
  Rozdział 23. Oględziny. Otwarcie zwłok. Eksperyment procesowy ...............269
  Rozdział 24. Wywiad środowiskowy i badanie osoby oskarżonego ...............271
  Rozdział 25. Zatrzymanie rzeczy. Przeszukanie .................................................272
  Rozdział 26. Kontrola i utrwalanie rozmów ........................................................280
Dział VI. Środki przymusu ..........................................................................................283
  Rozdział 27. Zatrzymanie .......................................................................................283
  Rozdział 28. Środki zapobiegawcze ......................................................................285
  Rozdział 29. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy .......................................295
  Rozdział 30. List żelazny .........................................................................................296
  Rozdział 31. Kary porządkowe ..............................................................................297
  Rozdział 32. Zabezpieczenie majątkowe..............................................................299
Dział VII. Postępowanie przygotowawcze................................................................301
  Rozdział 33. Przepisy ogólne..................................................................................301
  Rozdział 34. Wszczęcie śledztwa ...........................................................................303
  Rozdział 35. Przebieg śledztwa ..............................................................................306
  Rozdział 36. Zamknięcie śledztwa ........................................................................310
  Rozdział 36a. Dochodzenie ....................................................................................312
  Rozdział 37. Nadzór prokuratora nad postępowaniem
      przygotowawczym .............................................................................................315
  Rozdział 38. Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym ..........316
  Rozdział 39. Akt oskarżenia....................................................................................317


                                                                                                                             7
Spis treści

    Dział VIII. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji ...................................320
      Rozdział 40. Wstępna kontrola oskarżenia ..........................................................320
      Rozdział 41. Przygotowanie do rozprawy głównej ...........................................324
      Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej .............................................................326
      Rozdział 43. Przepisy ogólne o rozprawie głównej............................................328
      Rozdział 44. Rozpoczęcie rozprawy głównej ......................................................332
      Rozdział 45. Przewód sądowy ...............................................................................333
      Rozdział 46. Głosy stron..........................................................................................339
      Rozdział 47. Wyrokowanie .....................................................................................339
    Dział IX. Postępowanie odwoławcze .........................................................................344
      Rozdział 48. Przepisy ogólne..................................................................................344
      Rozdział 49. Apelacja ...............................................................................................350
      Rozdział 50. Zażalenie .............................................................................................353
    Dział X. Postępowania szczególne ..............................................................................355
      Rozdział 51. Postępowanie uproszczone .............................................................355
      Rozdział 52. Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego ................358
      Rozdział 53. Postępowanie nakazowe ..................................................................360
      Rozdział 54. (skreślony) ..........................................................................................363
      Rozdział 54a. Postępowanie przyspieszone ........................................................363
      Rozdział 54a. Postępowanie przyspieszone ................................................................367
    Dział XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia .............................................................370
      Rozdział 55. Kasacja .................................................................................................370
      Rozdział 56. Wznowienie postępowania .............................................................376
    Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia ..............................379
      Rozdział 57. Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego ......................379
      Rozdział 58. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe
          aresztowanie lub zatrzymanie..........................................................................380
      Rozdział 59. Ułaskawienie ......................................................................................382
      Rozdział 60. Wyrok łączny......................................................................................384
    Dział XIII. Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków
      międzynarodowych.................................................................................................386
      Rozdział 61. Immunitety osób należących do przedstawicielstw
          dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych ......................386
      Rozdział 62. Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych ......................388
      Rozdział 62a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii
          Europejskiej o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu
          dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia .............................393
      Rozdział 62b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej
          o wykonanie orzeczenia o zatrzymaniu dowodów lub mającego
          na celu zabezpieczenie mienia .........................................................................395
      Rozdział 63. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego ......................................399



8
Spis treści

      Rozdział 64. Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych
          lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie
          przedmiotów .......................................................................................................401
      Rozdział 65. Wydanie oraz przewóz osób ściganych albo skazanych
          lub wydanie przedmiotów na wniosek państw obcych ..............................403
      Rozdział 65a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii
          Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie
          europejskiego nakazu aresztowania ...............................................................407
      Rozdział 65b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii
          Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie
          europejskiego nakazu aresztowania ...............................................................412
      Rozdział 66. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania..........................420
      Rozdział 66a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii
          Europejskiej o wykonanie orzeczenia dotyczącego grzywny,
          środków karnych w postaci nawiązki lub świadczenia pieniężnego
          lub też orzeczenia zasądzającego od sprawcy koszty procesu ...................425
      Rozdział 66b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej
          o wykonanie orzeczenia o karach o charakterze pieniężnym ....................427
      Rozdział 66c. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii
          Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku ........................................431
      Rozdział 66d. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii
          Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku ........................................433
      Rozdział 66e. Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym .........438
      Rozdział 67. Przepisy końcowe..............................................................................441
    Dział XIV. Koszty procesu ............................................................................................443
      Rozdział 68. Przepisy ogólne..................................................................................443
      Rozdział 69. Zwolnienie od kosztów sądowych .................................................445
      Rozdział 70. Zasądzenie kosztów procesu ...........................................................446
      Rozdział 71. Koszty procesu związane z powództwem cywilnym
          i zasądzeniem odszkodowania z urzędu ........................................................449
    Dział XV. Postępowanie karne w sprawach podlegających orzecznictwu
      sądów wojskowych..................................................................................................450
      Rozdział 72. Przepisy ogólne..................................................................................450
      Rozdział 73. Środki przymusu i postępowanie przygotowawcze ...................456
      Rozdział 74. Postępowanie przed sądem .............................................................457
      Rozdział 75. (skreślony) ..........................................................................................459

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Przepisy wprowadzające
Kodeks postępowania karnego ...................................................................................461

Skorowidz ...........................................................................................................................467


                                                                                                                                      9
Spis treści

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny wykonawczy .........................505

CZĘŚĆ OGÓLNA ...............................................................................................................505
  Rozdział I. Zakres obowiązywania .............................................................................505
  Rozdział II. Organy postępowania wykonawczego ................................................506
  Rozdział III. Skazany ....................................................................................................507
  Rozdział IV. Postępowanie wykonawcze...................................................................509
     Oddział 1. Wykonywanie orzeczeń ......................................................................509
     Oddział 2. Postępowanie przed sądem ................................................................512
     Oddział 3. Postępowanie egzekucyjne .................................................................514
  Rozdział V. Nadzór penitencjarny ..............................................................................516
  Rozdział VI. Zatarcie skazania ....................................................................................518
  Rozdział VII. Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń
     oraz pomoc w społecznej readaptacji skazanych. .............................................518
  Rozdział VII. Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń,
     pomoc w społecznej readaptacji skazanych oraz Fundusz Pomocy
     Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej .....................................................518
CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA ......................................................................................................523
  Rozdział VIII. Grzywna ................................................................................................523
  Rozdział IX. Kara ograniczenia wolności ..................................................................526
  Rozdział X. Kara pozbawienia wolności....................................................................534
     Oddział 1. Cele wykonywania kary......................................................................534
     Oddział 2. Zakłady karne .......................................................................................534
     Oddział 3. Wykonywanie kary i jej indywidualizacja .......................................539
     Oddział 4. Prawa i obowiązki skazanego.............................................................552
     Oddział 5. Zatrudnienie .........................................................................................568
     Oddział 6. Nauczanie ..............................................................................................573
     Oddział 7. Działalność kulturalno–oświatowa, społeczna,
        kultura fizyczna i zajęcia sportowe .................................................................575
     Oddział 8. Nagrody i ulgi .......................................................................................576
     Oddział 9. Kary dyscyplinarne ..............................................................................579
     Oddział 10. Odroczenie i przerwa wykonania kary
        pozbawienia wolności........................................................................................583
     Oddział 11. Warunkowe przedterminowe zwolnienie .....................................586
     Oddział 12. Zwalnianie skazanych z zakładów karnych
        i warunki udzielania im pomocy .....................................................................588
     Oddział 13. Informowanie pokrzywdzonego o opuszczeniu
        przez skazanego zakładu karnego ..................................................................591
  Rozdział XI. Wykonywanie dozoru, warunkowego umorzenia
     postępowania i warunkowego zawieszenia wykonania kary..........................592
     Oddział 1. Dozór ......................................................................................................592
     Oddział 2. Warunkowe umorzenie postępowania karnego .............................595
     Oddział 3. Warunkowe zawieszenie wykonania kary.......................................595

10
Spis treści

  Rozdział XII. Środki karne ...........................................................................................596
    Oddział 1. Pozbawienie praw publicznych .........................................................596
    Oddział 2. Zakazy i obowiązek..............................................................................596
    Oddział 3. Przepadek ..............................................................................................598
    Oddział 4. Naprawienie szkody, zadośćuczynienie, nawiązka
       i świadczenie pieniężne .....................................................................................601
    Oddział 5. Podanie wyroku do publicznej wiadomości ....................................603
  Rozdział XIII. Środki zabezpieczające........................................................................604
  Rozdział XIV. Należności sądowe ...............................................................................609
  Rozdział XV. Tymczasowe aresztowanie ...................................................................609
  Rozdział XVa. Umieszczanie tymczasowo aresztowanych i skazanych
    odbywających karę pozbawienia wolności w wydzielonych
    pomieszczeniach lub pomieszczeniach dla osób zatrzymanych .....................623
CZĘŚĆ WOJSKOWA ..........................................................................................................624
  Rozdział XVI. Przepisy ogólne ....................................................................................624
  Rozdział XVII. Kara ograniczenia wolności ..............................................................625
  Rozdział XVIII. Kara pozbawienia wolności i kara aresztu wojskowego ............626
  Rozdział XIX. Środki karne ..........................................................................................627
  Rozdział XX. Tymczasowe aresztowanie ...................................................................628
CZĘŚĆ KOŃCOWA ...........................................................................................................629
  Rozdział XXI. Objaśnienie wyrażeń ustawowych ...................................................629
  Rozdział XXII. Przepisy przejściowe i końcowe.......................................................631
Skorowidz ...........................................................................................................................639

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. — Kodeks wykroczeń .............................................655

CZĘŚĆ OGÓLNA ...............................................................................................................655
  Rozdział I. Zasady odpowiedzialności ......................................................................655
  Rozdział II. Kary, środki karne i zasady ich wymiaru .............................................659
  Rozdział III. Zastosowanie środków oddziaływania wychowawczego...............664
  Rozdział IV. Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu ...........................665
  Rozdział V. Przedawnienie orzekania, wykonania kary
    oraz zatarcie ukarania .............................................................................................666
  Rozdział VI. Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych .....................................................666
  Rozdział VII. Stosunek do ustaw szczególnych .......................................................667
CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA ......................................................................................................668
  Rozdział VIII. Wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi
    publicznemu .............................................................................................................668
  Rozdział IX. Wykroczenia przeciwko instytucjom państwowym,
    samorządowym i społecznym ...............................................................................673
  Rozdział X. Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu osób i mienia....................674


                                                                                                                                    11
Spis treści

     Rozdział XI. Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi
       w komunikacji ..........................................................................................................680
     Rozdział XII. Wykroczenia przeciwko osobie ...........................................................686
     Rozdział XIII. Wykroczenia przeciwko zdrowiu ......................................................687
     Rozdział XIV. Wykroczenia przeciwko mieniu .........................................................690
     Rozdział XV. Wykroczenia przeciwko interesom konsumentów ..........................693
     Rozdział XVI. Wykroczenia przeciwko obyczajności publicznej ..........................695
     Rozdział XVII. Wykroczenia przeciwko urządzeniom użytku publicznego .......696
     Rozdział XVIII. Wykroczenia przeciwko obowiązkowi ewidencji ........................697
     Rozdział XIX. Szkodnictwo leśne, polne i ogrodowe ..............................................697

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. — Przepisy wprowadzające
Kodeks wykroczeń .........................................................................................................703

     Rozdział I. Przepisy ogólne..........................................................................................703
     Rozdział II. Zmiany w przepisach obowiązujących ................................................704
     Rozdział III. Przepisy przejściowe i końcowe...........................................................707
Skorowidz ...........................................................................................................................711

Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. — Kodeks postępowania
w sprawach o wykroczenia ..........................................................................................719

     Dział I. Zasady ogólne ..................................................................................................719
     Dział II. Sąd ....................................................................................................................722
       Rozdział 1. Właściwość i skład sądu .....................................................................722
       Rozdział 2. Wyłączenie sędziego ...........................................................................724
     Dział III. Strony, obrońcy i pełnomocnicy .................................................................724
       Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny ........................................................................724
       Rozdział 4. Obwiniony i jego obrońca..................................................................725
       Rozdział 5. Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy i pełnomocnicy ...............726
     Dział IV. Czynności procesowe ...................................................................................728
     Dział V. Dowody ............................................................................................................730
       Rozdział 6. Przepisy ogólne....................................................................................730
       Rozdział 7. Przeprowadzanie poszczególnych dowodów. Przeszukanie ......731
     Dział VI. Środki przymusu ..........................................................................................733
       Rozdział 8. Zatrzymanie .........................................................................................733
       Rozdział 9. Zabezpieczenie i zajęcie przedmiotów ............................................734
       Rozdział 10. Kary porządkowe i pozostałe środki przymusu ..........................735
     Dział VII. Czynności wyjaśniające..............................................................................736
     Dział VIII. Postępowanie zwyczajne ..........................................................................738
       Rozdział 11. Wszczęcie postępowania. Orzekanie przed rozprawą................738
       Rozdział 12. Przygotowanie do rozprawy ...........................................................742

12
Spis treści

      Rozdział 13. Rozprawa ............................................................................................744
      Rozdział 14. Postępowanie w sprawach osób podlegających
          orzecznictwu sądów wojskowych ...................................................................748
    Dział IX. Postępowania szczególne ............................................................................750
      Rozdział 15. Postępowanie przyspieszone ..........................................................750
      Rozdział 16. Postępowanie nakazowe ..................................................................752
      Rozdział 17. Postępowanie mandatowe ...............................................................753
    Dział X. Środki odwoławcze ........................................................................................756
    Dział XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia .............................................................759
      Rozdział 18. Kasacja .................................................................................................759
      Rozdział 19. Wznowienie postępowania .............................................................760
    Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia ..............................760
      Rozdział 20. Odszkodowanie za niesłuszne ukaranie lub zatrzymanie .........760
    Dział XIIa. Postępowanie w sprawach ze stosunków międzynarodowych ........761
      Rozdział 20a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej
          o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu dowodów lub mającego
          na celu zabezpieczenie mienia oraz wykonanie orzeczenia sądu
          lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej
          o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu
          zabezpieczenie mienia .......................................................................................761
      Rozdział 20b. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej
          o wykonanie grzywny, środków karnych w postaci nawiązki
          lub obowiązku naprawienia szkody lub też orzeczenia zasądzającego
          koszty postępowania oraz wykonanie orzeczenia sądu lub innego
          organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej o karach
          o charakterze pieniężnym .................................................................................762
    Dział XIII. Koszty postępowania.................................................................................762

Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. — Przepisy wprowadzające
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia ................................................765

    Rozdział 1. Przepisy ogólne .........................................................................................765
    Rozdział 2. Zmiany w przepisach obowiązujących .................................................767
    Rozdział 3. Przepisy przejściowe i końcowe.............................................................770
Skorowidz ...........................................................................................................................773

Ustawa z dnia 10 września 1999 r. — Kodeks karny skarbowy............................781

    Tytuł I. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.......................................781
       Dział I. Część ogólna ...............................................................................................781
           Rozdział 1. Przepisy wstępne ...........................................................................781
           Rozdział 2. Zaniechanie ukarania sprawcy ....................................................787

                                                                                                                                    13
Spis treści

            Rozdział 3. Przestępstwa skarbowe .................................................................790
            Rozdział 4. Wykroczenia skarbowe .................................................................803
            Rozdział 5. Objaśnienie wyrażeń ustawowych .............................................806
        Dział II. Część szczególna .......................................................................................814
            Rozdział 6. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe
                przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom
                z tytułu dotacji lub subwencji .....................................................................814
            Rozdział 7. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe
                przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu
                z zagranicą towarami i usługami ................................................................826
            Rozdział 8. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe
                przeciwko obrotowi dewizowemu.............................................................830
            Rozdział 9. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe
                przeciwko organizacji gier hazardowych ................................................834
            Rozdział 10. (uchylony) .......................................................................................837
     Tytuł II. Postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe
        i wykroczenia skarbowe .........................................................................................837
        Dział I. Przepisy wstępne .......................................................................................837
            Rozdział 11. Przepisy ogólne ............................................................................837
            Rozdział 12. Strony i ich procesowi przedstawiciele ....................................842
            Rozdział 13. Zabezpieczenie majątkowe ........................................................846
            Rozdział 14. Właściwość organów postępowania przygotowawczego.....847
        Dział II. Pociągnięcie do odpowiedzialności za zgodą sprawcy ......................849
            Rozdział 15. Postępowanie mandatowe .........................................................849
            Rozdział 16. Zezwolenie na dobrowolne poddanie się
                odpowiedzialności ........................................................................................852
                Oddział 1. Przebieg negocjacji ....................................................................852
                Oddział 2. Zezwolenie .................................................................................855
        Dział III. Postępowanie przygotowawcze............................................................856
        Dział IV. Postępowanie przed sądem ....................................................................860
            Rozdział 17. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji .....................860
            Rozdział 18. Postępowanie odwoławcze i nadzwyczajne środki
                zaskarżenia .....................................................................................................862
        Dział V. Postępowanie nakazowe ..........................................................................864
        Dział VI. Postępowanie w stosunku do nieobecnych ........................................864
            Rozdział 19. Przesłanki ......................................................................................864
            Rozdział 20. Przebieg postępowania ...............................................................865
     Tytuł III. Postępowanie wykonawcze w sprawach o przestępstwa
        skarbowe i wykroczenia skarbowe .......................................................................866
        Dział I. Część ogólna ...............................................................................................866
            Rozdział 21. Zakres obowiązywania ...............................................................866
            Rozdział 22. Postępowanie ................................................................................866


14
Spis treści

         Dział II. Część szczególna .......................................................................................868
           Rozdział 23. Wykonywanie kar ........................................................................868
           Rozdział 24. Wykonywanie środków karnych ..............................................870

Ustawa z dnia 10 września 1999 r. — Przepisy wprowadzające
Kodeks karny skarbowy ...............................................................................................871

    Rozdział 1. Przepisy ogólne .........................................................................................871
    Rozdział 2. Zmiany w przepisach obowiązujących .................................................872
    Rozdział 3. Przepisy przejściowe i końcowe.............................................................875
Skorowidz ...........................................................................................................................879

Ustawa z dnia 23 czerwca 1973 r. — o opłatach w sprawach karnych ................891

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. — o postępowaniu
w sprawach nieletnich ..................................................................................................897

    Dział I. Przepisy ogólne ................................................................................................897
    Dział II. Środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji
      i przestępczości nieletnich ......................................................................................899
    Dział III. Postępowanie przed sądem.........................................................................902
      Rozdział 1. Przepisy ogólne o postępowaniu......................................................902
      Rozdział 3. Postępowanie wyjaśniające ...............................................................909
      Rozdział 4. Postępowanie opiekuńczo–wychowawcze .....................................912
      Rozdział 5. Postępowanie poprawcze ..................................................................913
      Rozdział 6. (uchylony)...............................................................................................914
      Rozdział 7. Postępowanie odwoławcze................................................................915
    Dział IV. Postępowanie wykonawcze .........................................................................916
      Rozdział 1. Przepisy ogólne....................................................................................916
      Rozdział 2. Środki wychowawcze i lecznicze......................................................922
      Rozdział 3. Środek poprawczy ..............................................................................924
      Rozdział 4. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego
          wobec nieletniego umieszczonego w zakładzie poprawczym,
          w schronisku dla nieletnich, młodzieżowym ośrodku
          wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii ..............................928
      Rozdział 5. Zatrudnianie nieletnich umieszczonych w zakładach
          poprawczych lub schroniskach dla nieletnich...............................................930
    Dział V. Przepisy przejściowe i końcowe ...................................................................933
Skorowidz ...........................................................................................................................935




                                                                                                                                    15
Spis treści




16
Kodeks karny




                                     Ustawa
                             z dnia 6 czerwca 1997 r.

                               Kodeks karny
   (Dz. U. Nr 88, poz. 553; zm.: Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840; z 1999 r. Nr 64,
    poz. 729, Nr 83, poz. 931; z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027, Nr 116,
poz. 1216; z 2001 r. Nr 98, poz. 1071; z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 179, poz. 1750,
  Nr 199, poz. 1935, Nr 228, poz. 2255; z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626,
Nr 93, poz. 889, Nr 243, poz. 2426; z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132,
poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479, Nr 180, poz. 1493; z 2006 r. Nr 190,
 poz. 1409, Nr 218, poz. 1592, Nr 226, poz. 1648; z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123,
  poz. 850, Nr 124, poz. 859, Nr 192, poz. 1378; z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122,
 poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080, Nr 214, poz. 1344; z 2009 r. Nr 62,
     poz. 504, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201,
     poz. 1540, Nr 206, poz. 1589; z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229)



                            CZĘŚĆ OGÓLNA

                               Rozdział I
                     Zasady odpowiedzialności karnej
                                 Warunki odpowiedzialności karnej. Struktura przestêpstwa.
                                                           Zasady legalizmu i koincydencji
     Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn za-
broniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
     § 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość
jest znikoma.
     § 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można
mu przypisać winy w czasie czynu.


                                                                                       17
Art. 2–7                                                                 Kodeks karny

Przestêpstwo skutkowe. Zaniechanie. Gwarant nienast¹pienia skutku
    Art. 2. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez
zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapo-
biegnięcia skutkowi.

Zasada humanitaryzmu w zakresie stosowania kar i innych środków
    Art. 3. Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględ-
nieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności czło-
wieka.

Zmiana ustawy — penalizacja, depenalizacja, modyfikacja penalizacji.
Zasada stosowania nowej ustawy
     Art. 4. § 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie po-
pełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę
obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
     § 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, któ-
rej górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do gór-
nej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie.
     § 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony
karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą
wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyjmując
że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny
albo 2 miesiącom ograniczenia wolności.
     § 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony
pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.

Zasada terytorialności
    Art. 5. Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabro-
niony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wod-
nym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita
Polska jest stroną, stanowi inaczej.

Czas i miejsce pope³nienia czynu zabronionego
    Art. 6. § 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym
sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.
    § 2. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca
działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek sta-
nowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał
nastąpić.

Zbrodnia i wystêpek — kategorie przestêpstw
     Art. 7. § 1. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem.

18
Kodeks karny                                                                                     Art. 8–10

     § 2. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na
czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
     § 3. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek
dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekracza-
jącą miesiąc.

                                               Znamiona podmiotowe czynu a kategorie przestêpstw
     Art. 8. Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić
także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

                                                            Czyn pope³niony umyślnie lub nieumyślnie
                                                           oraz czyn kwalifikowany przez nastêpstwo
    Art. 9. § 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma za-
miar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego
popełnienia, na to się godzi.
    § 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając za-
miaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności
wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu
przewidywał albo mógł przewidzieć.
    § 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od
określonego następstwa czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywał albo
mógł przewidzieć.

                                                      Wiek — podmiotowa zdolnośæ do ponoszenia
                                              odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialnośæ nieletnich
      Art. 10. § 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto po-
pełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
      § 2. Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego
określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166,
art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na
zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień roz-
woju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szcze-
gólności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały
się bezskuteczne.
      § 2.1 Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego
w art. 134, art. 148 § 1, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3,
art. 197 § 3 lub 4, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych
w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości
i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki
wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.

    1
      Art. 10 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.

                                                                                                        19
Art. 11–14                                                                Kodeks karny

     § 3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć
dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przy-
pisane sprawcy przestępstwo; sąd może zastosować także nadzwyczajne złago-
dzenie kary.
     § 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz
przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze
albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień
rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

W³aściwy zbieg przepisów
     Art. 11. § 1. Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo.
     § 2. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepi-
sach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich
zbiegających się przepisów.
     § 3. W wypadku określonym w § 2 sąd wymierza karę na podstawie przepi-
su przewidującego karę najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu in-
nych środków przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegających
się przepisów.

Czyn ci¹g³y. Konsekwencje prawne
     Art. 12. Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu
w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony; je-
żeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości zacho-
wań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego.


                                Rozdział II
                       Formy popełnienia przestępstwa
Usi³owanie — forma stadialna przestêpstwa.
Znamiona usi³owania udolnego i nieudolnego
     Art. 13. § 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu za-
bronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które
jednak nie następuje.
     § 2. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że
dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popeł-
nienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego
się do popełnienia czynu zabronionego.

Karalnośæ usi³owania
    Art. 14. § 1. Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewi-
dzianego dla danego przestępstwa.

20
Kodeks karny                                                                  Art. 15–18

    § 2. W wypadku określonym w art. 13 § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

                                              Dobrowolne odst¹pienie od dokonania czynu
                                     lub zapobiegniêcie skutkowi — bezkarnośæ usi³owania
    Art. 15. § 1. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od do-
konania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.
    § 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do
sprawcy, który dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czy-
nu zabronionego.

                                          Przygotowanie — forma stadialna przestêpstwa.
                                                              Karalnośæ przygotowania
     Art. 16. § 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu po-
pełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do
przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczegól-
ności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposa-
bia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.
     § 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

                                               Dobrowolne odst¹pienie od przygotowania
                                                          — bezkarnośæ przygotowania
     Art. 17. § 1. Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego
odstąpił, w szczególności zniszczył przygotowane środki lub zapobiegł skorzystaniu
z nich w przyszłości; w razie wejścia w porozumienie z inną osobą w celu popeł-
nienia czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto nadto podjął istotne starania
zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.
     § 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje się art. 15 § 1.

                               Jednosprawstwo, wspó³sprawstwo, sprawcze wspó³dzia³anie,
                               pod¿eganie, pomocnictwo — formy zjawiskowe przestêpstwa
    Art. 18. § 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabro-
niony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje
wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie
innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.
    § 2. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu za-
bronionego, nakłania ją do tego.
    § 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czy-
nu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności
dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowia-
da za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi
niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia
innej osobie jego popełnienie.

                                                                                     21
Art. 19–24                                                               Kodeks karny

Karalnośæ za pod¿eganie i pomocnictwo.
Nadzwyczajne z³agodzenie
    Art. 19. § 1. Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach
zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.
    § 2. Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary.

Niezale¿nośæ kwalifikacji prawnej czynu
i brak akcesoryjności w zakresie strony podmiotowej
    Art. 20. Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego od-
powiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowie-
dzialności pozostałych współdziałających.

Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej.
Odpowiedzialnośæ wspó³dzia³aj¹cego w przypadku
przestêpstwa indywidualnego
    Art. 21. § 1. Okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające
odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.
    § 2. Jeżeli okoliczność osobista dotycząca sprawcy, wpływająca chociażby tylko
na wyższą karalność, stanowi znamię czynu zabronionego, współdziałający podlega
odpowiedzialności karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy o tej okolicz-
ności wiedział, chociażby go nie dotyczyła.
    § 3. Wobec współdziałającego, którego nie dotyczy okoliczność określona w § 2,
sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Odpowiedzialnośæ pod¿egacza i pomocnika jak za usi³owanie
    Art. 22. § 1. Jeżeli czynu zabronionego tylko usiłowano dokonać, podmiot
określony w art. 18 § 2 i 3 odpowiada jak za usiłowanie.
    § 2. Jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać, sąd może zastosować
nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Czynny ¿al skuteczny i bezskuteczny
    Art. 23. § 1. Nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie zapobiegł
dokonaniu czynu zabronionego.
    § 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do
współdziałającego, który dobrowolnie starał się zapobiec dokonaniu czynu zabro-
nionego.

Prowokacja. Odpowiedzialnośæ prowokatora jak za pod¿eganie
     Art. 24. Odpowiada jak za podżeganie, kto w celu skierowania przeciwko in-
nej osobie postępowania karnego nakłania ją do popełnienia czynu zabronionego;
w tym wypadku nie stosuje się art. 22 i 23.


22
Kodeks karny                                                                                    Art. 25–27

                                   Rozdział III
                       Wyłączenie odpowiedzialności karnej
                                              Obrona konieczna jako kontratyp. Przekroczenie granic
     Art. 25. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bez-
pośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
     § 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy
sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zama-
chu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej
wymierzenia.
     § 3. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony ko-
niecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznoś-
ciami zamachu.
     § 3.2 Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu
lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.

                                                       Stan wy¿szej konieczności, kolizja obowi¹zków
                                                                jako kontratypy. Przekroczenie granic
     Art. 26. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośred-
niego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem,
jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedsta-
wia wartość niższą od dobra ratowanego.
     § 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem
w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości
oczywiście wyższej od dobra ratowanego.
     § 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zasto-
sować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
     § 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szcze-
gólny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste.
     § 5. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z ciążących na
sprawcy obowiązków tylko jeden może być spełniony.

                                                    Dozwolone ryzyko — eksperyment jako kontratyp
     Art. 27. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia
eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli
spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze,
a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu
są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.
     § 2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest
przeprowadzany, należycie poinformowanego o spodziewanych korzyściach i gro-
    2
      Art. 25 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.

                                                                                                        23
Art. 28–31                                                               Kodeks karny

żących mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania, jak rów-
nież o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie na każdym jego etapie.
    § 3. Zasady i warunki dopuszczalności eksperymentu medycznego określa
ustawa.

B³¹d co do okoliczności stanowi¹cej znamiê czynu zabronionego
— jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê
    Art. 28. § 1. Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błę-
dzie co do okoliczności stanowiącej jego znamię.
    § 2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpowie-
dzialność sprawca, który dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błędnym prze-
konaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której
taka łagodniejsza odpowiedzialność zależy.

B³¹d co do okoliczności wy³¹czaj¹cych bezprawnośæ
albo winê czynu — jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê
     Art. 29. Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego
w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca
bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może za-
stosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

B³¹d co do oceny prawnej czynu — jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê
    Art. 30. Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego
w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest
nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Niepoczytalnośæ, poczytalnośæ ograniczona
— jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê
    Art. 31. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej,
upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł
w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.
    § 2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia
czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd
może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
    § 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeź-
wości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które
przewidywał albo mógł przewidzieć.




24
Kodeks karny                                                                                    Art. 32–34

                                           Rozdział IV
                                              Kary
                                                                                                     Kary
    Art. 32. Karami są:
  1) grzywna,
  2) ograniczenie wolności,
  3) pozbawienie wolności,
  4) 25 lat pozbawienia wolności,
  5) dożywotnie pozbawienie wolności.

                                                               Grzywna. Sposób wymierzenia grzywny
                                                                         — system stawek dziennych
     Art. 33. § 1. Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę
stawek oraz wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa
liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 360.
     § 1.3 Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wyso-
kość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś
najwyższa 540.
     § 2. Sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności wy-
mienionej w art. 32 pkt 3, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzy-
ści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął.
     § 3. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego
warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka
dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też przekraczać 2 000 złotych.

                                                                                  Ograniczenie wolności
    Art. 34. § 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolności trwa
najkrócej miesiąc, najdłużej 12 miesięcy; wymierza się ją w miesiącach.
    § 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:
  1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,
  2) jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd,
  3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania
      kary.
    § 2.4 W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:
  1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,
  2) jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne,
  3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.
    3
      Art. 33 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.
    4
      Art. 34 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.

                                                                                                        25
Art. 35–37                                                                                   Kodeks karny

Obowi¹zki wykonywania nieodp³atnej kontrolowanej pracy
na cele spo³eczne
      Art. 35. § 1. Obowiązek określony w art. 34 § 2 pkt 2 polega na wykonywaniu
nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez sąd w odpo-
wiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organiza-
cji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej,
w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.
      § 2. W stosunku do osoby zatrudnionej sąd, zamiast obowiązku określonego
w § 1, może orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu
Państwa albo na cel społeczny wskazany przez sąd; w okresie odbywania kary ska-
zany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.
      § 3. Miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania obowiązku pracy, o którym
mowa w § 1, sąd określa po wysłuchaniu skazanego.

Nieodp³atna, kontrolowana praca na cele spo³eczne
     Art. 35.5 § 1. Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne jest wykonywana
w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.
     § 2. W stosunku do osoby zatrudnionej sąd zamiast obowiązku, o którym mowa w art. 34
§ 2 pkt 2, może orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcz-
nym na cel społeczny wskazany przez sąd; w okresie odbywania kary skazany nie może roz-
wiązać bez zgody sądu stosunku pracy.

Dozór nad osob¹ odbywaj¹c¹ karê ograniczenia wolności
     Art. 36. § 1. Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może oddać skaza-
nego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo
organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobie-
ganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
     § 1.6 (uchylony)
     § 2. Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec wobec skazanego
obowiązki wymienione w art. 72 § 1 pkt 2, 3 lub 5 oraz § 2.
     § 2.7 Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec wobec skazanego obowiąz-
ki wymienione w art. 72.
     § 3. Przepis art. 74 stosuje się odpowiednio.

Kara pozbawienia wolności
    Art. 37. Kara pozbawienia wolności wymieniona w art. 32 pkt 3 trwa najkrócej
miesiąc, najdłużej 15 lat; wymierza się ją w miesiącach i latach.
      5
        Art. 35 zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.
      6
        Art. 36 § 1 uchylony przez art. 1 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206,
poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.
      7
        Art. 36 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206,
poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.

26
Kodeks karny                                                                                     Art. 38–39

                                                    Obni¿enie albo nadzwyczajne obostrzenie granicy
                                                                       ustawowego zagro¿enia kar¹
     Art. 38. § 1. Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie albo nadzwyczajne obostrze-
nie górnej granicy ustawowego zagrożenia, w wypadku alternatywnego zagroże-
nia karami wymienionymi w art. 32 pkt 1–3 obniżenie albo obostrzenie odnosi się
do każdej z tych kar.
     § 2. Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 540 stawek dzien-
nych grzywny, 18 miesięcy ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności.
     § 2.8 Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 810 stawek dziennych grzyw-
ny, 2 lat ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności; karę ograniczenia wolności
wymierza się w miesiącach i latach.
     § 3. Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie górnej granicy ustawowego zagroże-
nia, kara wymierzona za przestępstwo zagrożone karą dożywotniego pozbawienia
wolności nie może przekroczyć 25 lat pozbawienia wolności, a za przestępstwo za-
grożone karą 25 lat pozbawienia wolności, nie może przekroczyć 15 lat pozbawie-
nia wolności.


                                            Rozdział V
                                           Środki karne
                                                                                              Środki karne
     Art. 39. Środkami karnymi są:
  1) pozbawienie praw publicznych,
  2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawo-
       du lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
 2a)9 zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edu-
       kacją małoletnich lub z opieką nad nimi,
 2b)10 obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach
       lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz
       opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,
 2c)11 zakaz wstępu na imprezę masową,
 2d)12 zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych,

     8
       Art. 38 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.
     9
       Art. 39 pkt 2a dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r.
     10
        Art. 39 pkt 2b dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r.
     11
        Art. 39 pkt 2c dodany przez art. 72 pkt 1 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie im-
prez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504) z dniem 1 sierpnia 2009 r.
     12
        Art. 39 pkt 2d dodany przez art. 99 pkt 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
(Dz. U. Nr 201, poz. 1540) z dniem 1 stycznia 2010 r.

                                                                                                         27
Art. 40–41                                                                                  Kodeks karny

     3) zakaz prowadzenia pojazdów,
     4)13 przepadek,
     5) obowiązek naprawienia szkody,
     5)14 obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
     6) nawiązka,
     7) świadczenie pieniężne,
     8) podanie wyroku do publicznej wiadomości.

Pozbawienie praw publicznych
     Art. 40. § 1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i bier-
nego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawo-
dowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru
sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych
i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stop-
nia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicznych
obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę
zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.
     § 2. Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karę
pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wy-
niku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

Zakaz zajmowania stanowisk, wykonywania zawodu, dzia³alności zwi¹zanej
z wychowaniem i edukacj¹ ma³oletnich, prowadzenia dzia³alności gospodarczej
     Art. 41. § 1. Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo
wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu prze-
stępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowa-
nie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym
prawem.
     § 1a.15 Sąd może orzec zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk,
wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych
z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, na zawsze
w razie skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo przeciwko wolności
seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.
     § 1b.16 Sąd orzeka zakaz, o którym mowa w § 1a, na zawsze w razie ponownego
skazania sprawcy w warunkach określonych w tym przepisie.

      13
         Art. 39 pkt 4 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 111,
poz. 1061) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r.
      14
         Art. 39 pkt 5 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206,
poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.
      15
         Art. 41 § 1a dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r.
      16
         Art. 41 § 1b dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r.

28
Kodeks karny                                                                                  Art. 41a–41b

    § 2. Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej
w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej
działalności, jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym
prawem.

                                                     Obowi¹zek powstrzymania siê od przebywania
                                             w środowiskach lub miejscach; zakaz kontaktowania siê,
                                                                        opuszczania miejsca pobytu
     Art. 41a.17 § 1.18 Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania
w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi
osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu w razie
skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę
małoletniego oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy,
w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej; obowiązek lub zakaz może być po-
łączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu
w określonych odstępach czasu.
     § 2. Sąd orzeka obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych
środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub
zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu w razie skazania na
karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za prze-
stępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego;
obowiązek lub zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji
lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu.
     § 3. Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w okreś-
lonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami
lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu na zawsze w ra-
zie ponownego skazania sprawcy w warunkach określonych w § 2.

                                                                     Zakaz wstêpu na imprezê masow¹
     Art. 41b. § 1. Sąd może orzec, a w przypadkach wskazanych w ustawie orze-
                  19

ka, zakaz wstępu na imprezę masową, jeżeli przy popełnieniu przestępstwa zacho-
wanie sprawcy wskazuje, że jego udział w imprezach masowych zagraża istotnym
dobrom chronionym prawem.
     § 2. Zakaz wstępu na imprezę masową jest połączony z obowiązkiem osobistego
stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez
właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby skazanej, komendanta po-
wiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji, w czasie trwania imprezy masowej.
      17
         Art. 41a dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmie-
niającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r.
      18
         Art. 41a § 1 zmieniony przez art. 15 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu prze-
mocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493) z dniem 21 listopada 2005 r.
      19
         Art. 41b dodany przez art. 72 pkt 2 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez
masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504) z dniem 1 sierpnia 2009 r.

                                                                                                        29
Art. 41c–42                                                                                 Kodeks karny

    § 3. Sąd, orzekając zakaz wstępu na imprezę masową, określa rodzaje imprez
masowych, w czasie trwania których ukarany jest obowiązany do osobistego sta-
wiennictwa w jednostce Policji, w tym nazwy dyscyplin sportowych, nazwy klubów
sportowych oraz zakres terytorialny obowiązywania orzeczonego środka.
    § 4. Zakaz wstępu na imprezę masową dotyczy również meczu piłki nożnej roz-
grywanego przez polską kadrę narodową i polski klub sportowy poza terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.

Zakaz wstêpu do ośrodków gier i uczestnictwa
w grach hazardowych
     Art. 41c.20 § 1. Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazar-
dowych nie obejmuje uczestnictwa w loteriach promocyjnych.
     § 2. Sąd może orzec zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach ha-
zardowych, w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z urządzaniem
gier hazardowych lub udziałem w nich.

Zakaz prowadzenia pojazdów
     Art. 42. § 1. Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju
w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpie-
czeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego prze-
stępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu
w komunikacji.
     § 2. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo
pojazdów mechanicznych określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia
przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka
odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177.
     § 3.21 Sąd może orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173
lub 174, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej
zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub
w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub
zbiegł z miejsca zdarzenia.
     § 3.22 Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, jeżeli
sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, którego następstwem jest
śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa
określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem

     20
        Art. 41c dodany przez art. 99 pkt 2 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
(Dz. U. Nr 201, poz. 1540) z dniem 1 stycznia 2010 r.
     21
        Art. 42 § 3 dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 548)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 lipca 2000 r.
     22
        Art. 42 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. (Dz. U. Nr 40, poz. 227)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2010 r.

30
Kodeks karny                                                                                      Art. 43–44

środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek,
uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
     § 4.23 Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na za-
wsze w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w wa-
runkach określonych w § 3.

                                                      Terminowośæ środków karnych. Okres orzekania.
                                                                      Obowi¹zek zwrotu dokumentu
     Art. 43. § 1.24 Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych
oraz obowiązek lub zakazy wymienione w art. 39:
  1)25 pkt 2, 2d i 3 orzeka się w latach, od roku do lat 10,
  2) pkt 2a i 2b orzeka się w latach, od roku do lat 15,
  3)26 pkt 2c orzeka się w latach, od 2 do lat 6.
     § 1.27 Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz zakazy wy-
mienione w art. 39 pkt 2 i 3 orzeka się w latach, od roku do lat 10, zakazy oraz obowiązek
wymienione w art. 39 pkt 2a i 2b orzeka się w latach, od roku do lat 15, a zakaz wymieniony
w art. 39 pkt 2c orzeka się w latach, od lat 2 do 6.
     § 2.28 Pozbawienie praw publicznych, obowiązek lub zakaz obowiązuje od upra-
womocnienia się orzeczenia; okres, na który środek orzeczono, nie biegnie w czasie
odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo.
     § 3. Orzekając zakaz określony w art. 42, sąd nakłada obowiązek zwrotu doku-
mentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania obowiązku
okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie.

                                               Przepadek przedmiotów pochodz¹cych z przestêpstwa,
                                                             s³u¿¹cych jego pope³nieniu, zakazanych
     Art. 44.29 § 1. Sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośred-
nio z przestępstwa.
     § 2. Sąd może orzec, a w wypadkach wskazanych w ustawie orzeka, przepadek
przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa.

     23
        Art. 42 § 4 dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 548)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 lipca 2000 r.
     24
        Art. 43 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r.
     25
        Art. 43 § 1 pkt 1 zmieniony przez art. 99 pkt 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazar-
dowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540) z dniem 1 stycznia 2010 r.
     26
        Art. 43 § 1 pkt 3 dodany przez art. 72 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie
imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504) z dniem 1 sierpnia 2009 r.
     27
        Art. 43 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.
     28
        Art. 43 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r.
     29
        Art. 44 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 111, poz. 1061)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r.

                                                                                                          31
Art. 45                                                                                   Kodeks karny

     § 3. Jeżeli orzeczenie przepadku określonego w § 2 byłoby niewspółmierne do
wagi popełnionego czynu, sąd zamiast przepadku może orzec nawiązkę na rzecz
Skarbu Państwa.
     § 4. Jeżeli orzeczenie przepadku określonego w § 1 lub 2 nie jest możliwe, sąd
może orzec przepadek równowartości przedmiotów pochodzących bezpośrednio
z przestępstwa lub przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnie-
nia przestępstwa.
     § 5. Przepadku przedmiotów określonych w § 1 lub 2 nie orzeka się, jeżeli pod-
legają one zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi.
     § 6. W razie skazania za przestępstwo polegające na naruszeniu zakazu wytwa-
rzania, posiadania, obrotu, przesyłania, przenoszenia lub przewozu określonych
przedmiotów, sąd może orzec, a w wypadkach przewidzianych w ustawie orzeka,
ich przepadek.
     § 7. Jeżeli przedmioty wymienione w § 2 lub 6 nie stanowią własności sprawcy,
ich przepadek można orzec tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie; w razie
współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do sprawcy lub przepadek
równowartości tego udziału.
     § 8. Objęte przepadkiem przedmioty przechodzą na własność Skarbu Państwa
z chwilą uprawomocnienia się wyroku.

Przepadek korzyści maj¹tkowych pochodz¹cych z przestêpstwa
     Art. 45.30 § 1. Jeżeli sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa, chociażby po-
średnio, korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów wymienio-
nych w art. 44 § 1 lub 6, sąd orzeka przepadek takiej korzyści albo jej równowartości.
Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli korzyść lub jej równowartość
podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.
     § 2. W razie skazania za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiągnął,
chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości, uważa się, że mienie,
które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w czasie
popełnienia przestępstwa lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby
nieprawomocnego wyroku, stanowi korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa,
chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny.
     § 3. Jeżeli okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo, że
sprawca, o którym mowa w § 2, przeniósł na osobę fizyczną, prawną lub jednost-
kę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, faktycznie lub pod jakimkolwiek
tytułem prawnym, mienie stanowiące korzyść uzyskaną z popełnienia przestęp-
stwa, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby lub jednostki
oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba że zaintereso-
wana osoba lub jednostka organizacyjna przedstawi dowód zgodnego z prawem
ich uzyskania.
    30
       Art. 45 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 111, poz. 1061)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r.

32
Kodeks karny                                                                                      Art. 46–47

     § 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje się także przy dokonaniu zajęcia stosownie do przepi-
su art. 292 § 2 Kodeksu postępowania karnego, przy zabezpieczeniu grożącego prze-
padku korzyści oraz przy egzekucji tego środka. Osoba lub jednostka, której dotyczy
domniemanie ustanowione w § 3, może wystąpić z powództwem przeciwko Skarbo-
wi Państwa o obalenie tego domniemania; do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia
sprawy postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu.
     § 5. W razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do spraw-
cy lub przepadek równowartości tego udziału.
     § 6. Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub jej równowartość przechodzi
na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku, a w wypadku,
o którym mowa w § 4 zdanie drugie, z chwilą uprawomocnienia się wyroku odda-
lającego powództwo przeciwko Skarbowi Państwa.

                                                           Obowi¹zek naprawienia szkody lub krzywdy
     Art. 46. § 1. W razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkie-
                     31

go uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdro-
wia, przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przestępstwo prze-
ciwko środowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo przeciw-
ko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, sąd, na wniosek pokrzywdzonego
lub innej osoby uprawnionej, orzeka obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody
w całości albo w części; przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia
oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się.
     § 2. Zamiast obowiązku określonego w § 1 sąd może orzec na rzecz pokrzyw-
dzonego nawiązkę w celu zadośćuczynienia za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naru-
szenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia, a także za doznaną krzywdę.

                                     Obowi¹zek naprawienia szkody, zadośæuczynienie lub nawi¹zka
     Art. 46.32 § 1. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej
osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w ca-
łości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego
o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się.
      § 2. Zamiast obowiązku określonego w § 1 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzyw-
dzonego.

                             Nawi¹zka na cel spo³eczny zwi¹zany z ochron¹ zdrowia lub środowiska
     Art. 47.33 § 1. W razie skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko
życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć
      31
         Art. 46 § 1 zmieniony przez art. 98 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspek-
cji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) z dniem 1 lipca 2007 r.
      32
         Art. 46 zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r.
      33
         Art. 47 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 października 2004 r. (Dz. U. Nr 243, poz. 2426)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 16 maja 2005 r.

                                                                                                          33
Art. 47, 48                                                                                    Kodeks karny

człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub
rozstrój zdrowia, sąd może orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fun-
dacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra
Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest speł-
nianie świadczeń na cele bezpośrednio związane z ochroną zdrowia, z przeznacze-
niem na ten cel.
     § 2. W razie skazania sprawcy za przestępstwo przeciwko środowisku, sąd może
orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji spo-
łecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której
podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na cele
bezpośrednio związane z ochroną środowiska, z przeznaczeniem na ten cel.
     § 3. W razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub
art. 355, prowadzącego pojazd mechaniczny, jeżeli był w stanie nietrzeźwości lub
pod wpływem środka odurzającego albo zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd może orzec
nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji społecznej,
wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podsta-
wowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na cele bezpo-
średnio związane z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach
komunikacyjnych, z przeznaczeniem na ten cel.

Nawi¹zka na cel spo³eczny zwi¹zany z ochron¹ zdrowia lub środowiska
      Art. 47.34 § 1. W razie skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub
zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć człowieka, cięż-
ki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, a także
w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355, jeżeli
sprawca był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miej-
sca zdarzenia sąd może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Po-
mocy Postpenitencjarnej.
     § 2. W razie skazania sprawcy za przestępstwo przeciwko środowisku sąd może orzec na-
wiązkę na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, o którym
mowa w art. 400 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. — Prawo ochrony środowiska (Dz. U.
z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).

      Art. 47a.35 (uchylony)
Wysokośæ nawi¹zki
      Art. 48.36 Nawiązkę orzeka się w wysokości do 100 000 złotych.
      34
         Art. 47 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. (Dz. U. Nr 40, poz. 227) zmie-
niającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2011 r.
      35
         Art. 47a uchylony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 października 2004 r. (Dz. U. Nr 243, poz. 2426)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 16 maja 2005 r.
      36
         Art. 48 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 października 2004 r. (Dz. U. Nr 243, poz. 2426)
zmieniającej nin. ustawę z dniem 16 maja 2005 r.

34
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook
Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook

More Related Content

What's hot

Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebookKodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebooke-booksweb.pl
 
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebookKodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebooke-booksweb.pl
 
Kodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebook
Kodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebookKodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebook
Kodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebooke-booksweb.pl
 
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebook
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebookKodeks karny. Praktyczny komentarz - ebook
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebooke-booksweb.pl
 
Bójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodowe
Bójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodoweBójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodowe
Bójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodoweepartnerzy.com
 
Prawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebook
Prawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebookPrawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebook
Prawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebooke-booksweb.pl
 
Zmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebook
Zmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebookZmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebook
Zmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebooke-booksweb.pl
 
Odpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebook
Odpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebookOdpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebook
Odpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebooke-booksweb.pl
 
Wady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebook
Wady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebookWady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebook
Wady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebooke-booksweb.pl
 
Wolność wypowiedzi prasowej - ebook
Wolność wypowiedzi prasowej - ebookWolność wypowiedzi prasowej - ebook
Wolność wypowiedzi prasowej - ebooke-booksweb.pl
 
Opodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebook
Opodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebookOpodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebook
Opodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebooke-booksweb.pl
 
Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...
Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...
Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...e-booksweb.pl
 
Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebook
Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebookPrawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebook
Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebooke-booksweb.pl
 
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebook
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebookŚrodki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebook
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebooke-booksweb.pl
 
Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebook
Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebookOdpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebook
Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebooke-booksweb.pl
 
Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebook
Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebookUstawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebook
Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebooke-booksweb.pl
 
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...e-booksweb.pl
 
Prawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebook
Prawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebookPrawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebook
Prawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebooke-booksweb.pl
 
Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebook
Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebookWykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebook
Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebooke-booksweb.pl
 
Przedawnienie roszczeń deliktowych - ebook
Przedawnienie roszczeń deliktowych - ebookPrzedawnienie roszczeń deliktowych - ebook
Przedawnienie roszczeń deliktowych - ebooke-booksweb.pl
 

What's hot (20)

Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebookKodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 12 - ebook
 
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebookKodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebook
Kodeks postępowania cywilnego. Wydanie 11 - ebook
 
Kodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebook
Kodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebookKodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebook
Kodeks postępowania karnego. Wydanie 11- ebook
 
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebook
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebookKodeks karny. Praktyczny komentarz - ebook
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebook
 
Bójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodowe
Bójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodoweBójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodowe
Bójka i pobicie. aspekty wykrywcze i dowodowe
 
Prawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebook
Prawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebookPrawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebook
Prawo wykroczeń. Wydanie 10 - ebook
 
Zmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebook
Zmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebookZmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebook
Zmiany w prawie telekomunikacyjnym. Komentarz - ebook
 
Odpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebook
Odpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebookOdpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebook
Odpowiedzialność skarbu państwa z tytułu niesłusznego skazania - ebook
 
Wady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebook
Wady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebookWady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebook
Wady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym - ebook
 
Wolność wypowiedzi prasowej - ebook
Wolność wypowiedzi prasowej - ebookWolność wypowiedzi prasowej - ebook
Wolność wypowiedzi prasowej - ebook
 
Opodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebook
Opodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebookOpodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebook
Opodatkowanie przychodów z nieodpłatnych świadczeń - ebook
 
Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...
Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...
Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w ...
 
Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebook
Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebookPrawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebook
Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja - ebook
 
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebook
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebookŚrodki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebook
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebook
 
Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebook
Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebookOdpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebook
Odpowiedzialność cywilna uczestników wypadku komunikacyjnego - ebook
 
Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebook
Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebookUstawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebook
Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz - ebook
 
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...
 
Prawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebook
Prawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebookPrawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebook
Prawo upadłościowe i naprawcze z hasłami i skorowidzem. Wydanie 7 - ebook
 
Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebook
Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebookWykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebook
Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego - ebook
 
Przedawnienie roszczeń deliktowych - ebook
Przedawnienie roszczeń deliktowych - ebookPrzedawnienie roszczeń deliktowych - ebook
Przedawnienie roszczeń deliktowych - ebook
 

Viewers also liked

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebook
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebookUstawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebook
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebooke-booksweb.pl
 
Mowa zależna jest prosta angielski - ebook
Mowa zależna jest prosta angielski - ebookMowa zależna jest prosta angielski - ebook
Mowa zależna jest prosta angielski - ebooke-booksweb.pl
 
Zabójczy spadek uczuć Agnieszka Szczepańska, Katarzyna Gacek
Zabójczy spadek uczuć   Agnieszka Szczepańska, Katarzyna GacekZabójczy spadek uczuć   Agnieszka Szczepańska, Katarzyna Gacek
Zabójczy spadek uczuć Agnieszka Szczepańska, Katarzyna Gaceke-booksweb.pl
 
Schiza - Paulina Grych - ebook
Schiza - Paulina Grych - ebookSchiza - Paulina Grych - ebook
Schiza - Paulina Grych - ebooke-booksweb.pl
 
Ustawowe określenie sankcji karnej - ebook
Ustawowe określenie sankcji karnej - ebookUstawowe określenie sankcji karnej - ebook
Ustawowe określenie sankcji karnej - ebooke-booksweb.pl
 
Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...
Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...
Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...e-booksweb.pl
 
Prawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebook
Prawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebookPrawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebook
Prawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebooke-booksweb.pl
 
Proces karny. część ogólna - ebook
Proces karny. część ogólna - ebookProces karny. część ogólna - ebook
Proces karny. część ogólna - ebooke-booksweb.pl
 
Przewodnik po prawie karnym - ebook
Przewodnik po prawie karnym - ebookPrzewodnik po prawie karnym - ebook
Przewodnik po prawie karnym - ebooke-booksweb.pl
 
Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebook
Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebookKara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebook
Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebooke-booksweb.pl
 
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebookZłote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebooke-booksweb.pl
 
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebookZdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebooke-booksweb.pl
 
Umowne prawo odstąpienia - ebook
Umowne prawo odstąpienia - ebookUmowne prawo odstąpienia - ebook
Umowne prawo odstąpienia - ebooke-booksweb.pl
 

Viewers also liked (13)

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebook
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebookUstawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebook
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Komentarz - ebook
 
Mowa zależna jest prosta angielski - ebook
Mowa zależna jest prosta angielski - ebookMowa zależna jest prosta angielski - ebook
Mowa zależna jest prosta angielski - ebook
 
Zabójczy spadek uczuć Agnieszka Szczepańska, Katarzyna Gacek
Zabójczy spadek uczuć   Agnieszka Szczepańska, Katarzyna GacekZabójczy spadek uczuć   Agnieszka Szczepańska, Katarzyna Gacek
Zabójczy spadek uczuć Agnieszka Szczepańska, Katarzyna Gacek
 
Schiza - Paulina Grych - ebook
Schiza - Paulina Grych - ebookSchiza - Paulina Grych - ebook
Schiza - Paulina Grych - ebook
 
Ustawowe określenie sankcji karnej - ebook
Ustawowe określenie sankcji karnej - ebookUstawowe określenie sankcji karnej - ebook
Ustawowe określenie sankcji karnej - ebook
 
Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...
Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...
Unia Europejska w testach i kazusach. Zagadnienia ekonomiczne, polityczne i p...
 
Prawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebook
Prawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebookPrawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebook
Prawo karne nieletnich. od opieki do odpowiedzialności - ebook
 
Proces karny. część ogólna - ebook
Proces karny. część ogólna - ebookProces karny. część ogólna - ebook
Proces karny. część ogólna - ebook
 
Przewodnik po prawie karnym - ebook
Przewodnik po prawie karnym - ebookPrzewodnik po prawie karnym - ebook
Przewodnik po prawie karnym - ebook
 
Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebook
Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebookKara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebook
Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym - ebook
 
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebookZłote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
Złote pocałunki. Opowieści niezwykłe - ebook
 
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebookZdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
Zdobycie sandomierza (rok 1809) - Walery Przyborowski - ebook
 
Umowne prawo odstąpienia - ebook
Umowne prawo odstąpienia - ebookUmowne prawo odstąpienia - ebook
Umowne prawo odstąpienia - ebook
 

Similar to Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook

Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebook
Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebookKodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebook
Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebooke-booksweb.pl
 
Prawo spadkowe - ebook
Prawo spadkowe - ebookPrawo spadkowe - ebook
Prawo spadkowe - ebooke-booksweb.pl
 
Odsetki cywilnoprawne - ebook
Odsetki cywilnoprawne - ebookOdsetki cywilnoprawne - ebook
Odsetki cywilnoprawne - ebooke-booksweb.pl
 
Prawo administracyjne. wydanie 3 - ebook
Prawo administracyjne. wydanie 3 - ebookPrawo administracyjne. wydanie 3 - ebook
Prawo administracyjne. wydanie 3 - ebooke-booksweb.pl
 
Prawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebook
Prawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebookPrawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebook
Prawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebooke-booksweb.pl
 
Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebook
Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebookPrzykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebook
Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebooke-booksweb.pl
 
Prawo do prywatności a interes publiczny - ebook
Prawo do prywatności a interes publiczny - ebookPrawo do prywatności a interes publiczny - ebook
Prawo do prywatności a interes publiczny - ebooke-booksweb.pl
 
Kodeks pracy - ebook
Kodeks pracy - ebookKodeks pracy - ebook
Kodeks pracy - ebooke-booksweb.pl
 
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnymBezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnymepartnerzy.com
 
Samorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebook
Samorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebookSamorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebook
Samorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebooke-booksweb.pl
 
Alimenty i ojcostwo. Komentarz - ebook
Alimenty i ojcostwo. Komentarz - ebookAlimenty i ojcostwo. Komentarz - ebook
Alimenty i ojcostwo. Komentarz - ebookepartnerzy.com
 
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebook
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebookPrawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebook
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebooke-booksweb.pl
 
Prawo cywilne dla studentów administracji - ebook
Prawo cywilne dla studentów administracji - ebookPrawo cywilne dla studentów administracji - ebook
Prawo cywilne dla studentów administracji - ebooke-booksweb.pl
 
Międzynarodowe prawo środowiska - ebook
Międzynarodowe prawo środowiska - ebookMiędzynarodowe prawo środowiska - ebook
Międzynarodowe prawo środowiska - ebooke-booksweb.pl
 
Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebook
Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebookJednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebook
Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebooke-booksweb.pl
 
Skutki prawne separacji małżonków - ebook
Skutki prawne separacji małżonków - ebookSkutki prawne separacji małżonków - ebook
Skutki prawne separacji małżonków - ebooke-booksweb.pl
 
Prawo prasowe. Komentarz - ebook
Prawo prasowe. Komentarz - ebookPrawo prasowe. Komentarz - ebook
Prawo prasowe. Komentarz - ebooke-booksweb.pl
 
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebook
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebookSankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebook
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebooke-booksweb.pl
 

Similar to Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook (18)

Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebook
Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebookKodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebook
Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebook
 
Prawo spadkowe - ebook
Prawo spadkowe - ebookPrawo spadkowe - ebook
Prawo spadkowe - ebook
 
Odsetki cywilnoprawne - ebook
Odsetki cywilnoprawne - ebookOdsetki cywilnoprawne - ebook
Odsetki cywilnoprawne - ebook
 
Prawo administracyjne. wydanie 3 - ebook
Prawo administracyjne. wydanie 3 - ebookPrawo administracyjne. wydanie 3 - ebook
Prawo administracyjne. wydanie 3 - ebook
 
Prawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebook
Prawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebookPrawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebook
Prawo o notariacie. Zbiór przepisów - ebook
 
Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebook
Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebookPrzykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebook
Przykazania etyki prawniczej. Księga myśli, norm i rycin - ebook
 
Prawo do prywatności a interes publiczny - ebook
Prawo do prywatności a interes publiczny - ebookPrawo do prywatności a interes publiczny - ebook
Prawo do prywatności a interes publiczny - ebook
 
Kodeks pracy - ebook
Kodeks pracy - ebookKodeks pracy - ebook
Kodeks pracy - ebook
 
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnymBezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym
 
Samorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebook
Samorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebookSamorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebook
Samorząd terytorialny. Wydanie 3 - ebook
 
Alimenty i ojcostwo. Komentarz - ebook
Alimenty i ojcostwo. Komentarz - ebookAlimenty i ojcostwo. Komentarz - ebook
Alimenty i ojcostwo. Komentarz - ebook
 
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebook
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebookPrawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebook
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebook
 
Prawo cywilne dla studentów administracji - ebook
Prawo cywilne dla studentów administracji - ebookPrawo cywilne dla studentów administracji - ebook
Prawo cywilne dla studentów administracji - ebook
 
Międzynarodowe prawo środowiska - ebook
Międzynarodowe prawo środowiska - ebookMiędzynarodowe prawo środowiska - ebook
Międzynarodowe prawo środowiska - ebook
 
Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebook
Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebookJednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebook
Jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego - ebook
 
Skutki prawne separacji małżonków - ebook
Skutki prawne separacji małżonków - ebookSkutki prawne separacji małżonków - ebook
Skutki prawne separacji małżonków - ebook
 
Prawo prasowe. Komentarz - ebook
Prawo prasowe. Komentarz - ebookPrawo prasowe. Komentarz - ebook
Prawo prasowe. Komentarz - ebook
 
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebook
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebookSankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebook
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebook
 

More from e-booksweb.pl

Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebookJak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebooke-booksweb.pl
 
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebookJak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebooke-booksweb.pl
 
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebookABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebooke-booksweb.pl
 
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebookŻycie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebooke-booksweb.pl
 
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebookżYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebooke-booksweb.pl
 
Zwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebookZwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebooke-booksweb.pl
 
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebookZrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebooke-booksweb.pl
 
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebookZostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebooke-booksweb.pl
 
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebookZnaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebooke-booksweb.pl
 
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebookZłodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebooke-booksweb.pl
 
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebookZbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebooke-booksweb.pl
 
Zarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebookZarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebooke-booksweb.pl
 
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebookZakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebooke-booksweb.pl
 
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...e-booksweb.pl
 
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebookWypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebooke-booksweb.pl
 
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebookWymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebooke-booksweb.pl
 
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...e-booksweb.pl
 
Warsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebookWarsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebooke-booksweb.pl
 
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebookUdręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebooke-booksweb.pl
 

More from e-booksweb.pl (20)

Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebookJak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
Jak zdobyć zielona kartę i wizy czasowe - ebook
 
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebookJak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
Jak zachęcać do czytania. Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum - ebook
 
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebookABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
ABC emigranta - Honorata Chorąży-Przybysz - ebook
 
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebookŻycie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
Życie, sprawy i wędrówka do piekła doktora jana fausta - ebook
 
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebookżYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
żYcie przed życiem, życie po życiu. Zaświaty w tradycjach niebiblijnych - ebook
 
Zwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebookZwielokrotnianie umysłu - ebook
Zwielokrotnianie umysłu - ebook
 
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebookZrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
Zrobię to dzisiaj! - Bartłomiej Popiel - ebook
 
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebookZostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
Zostań Kopernikiem! - Halina Gumowska - ebook
 
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebookZnaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
Znaki i przepowiednie nadchodzącego końca świata - ebook
 
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebookZłodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
Złodziejka pamięci - Krystyna Kofta - ebook
 
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebookZbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
Zbuduj trwałą i szczęśliwą przyjaźń - Anna Grabka - ebook
 
Zarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebookZarządzanie pracą - ebook
Zarządzanie pracą - ebook
 
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebookZakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
Zakłady sportowe i bukmacherskie kontra multilotek - ebook
 
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
Zagadki ludzkiej natury huna - tajemna wiedza kahunów, hipnoza, duchy, zjawy,...
 
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebookWypełnianie dokumentów ZUS - ebook
Wypełnianie dokumentów ZUS - ebook
 
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebookWymiar i rozkład czasu pracy - ebook
Wymiar i rozkład czasu pracy - ebook
 
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
Warsztaty edukacji twórczej. Jak rozwijać osobowość przez sztukę. Program int...
 
Warsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebookWarsztaty edukacji teatralnej - ebook
Warsztaty edukacji teatralnej - ebook
 
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebookUdręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
Udręczeni przez demony. Opowieści o szatańskim zniewoleniu - ebook
 
Teogonia - ebook
Teogonia - ebookTeogonia - ebook
Teogonia - ebook
 

Kodeks karny. Zbiór przepisów - wydanie 23 - ebook

  • 1.
  • 2. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym e-booksweb.pl.
  • 3.
  • 4.
  • 5.
  • 6.
  • 7. Spis treści Spis treści Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny.....................................................17 CZĘŚĆ OGÓLNA .................................................................................................................17 Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej ............................................................17 Rozdział II. Formy popełnienia przestępstwa ............................................................20 Rozdział III. Wyłączenie odpowiedzialności karnej ..................................................23 Rozdział IV. Kary .............................................................................................................25 Rozdział V. Środki karne ................................................................................................27 Rozdział VI. Zasady wymiaru kary i środków karnych ...........................................36 Rozdział VII. Powrót do przestępstwa.........................................................................42 Rozdział VIII. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie................................42 Rozdział IX. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych ...................49 Rozdział X. Środki zabezpieczające..............................................................................52 Rozdział XI. Przedawnienie...........................................................................................55 Rozdział XII. Zatarcie skazania .....................................................................................57 Rozdział XIII. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą...........58 Rozdział XIV. Objaśnienie wyrażeń ustawowych .....................................................60 Rozdział XV. Stosunek do ustaw szczególnych ..........................................................64 CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA ........................................................................................................64 Rozdział XVI. Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne......................................................................................64 Rozdział XVII. Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej ........................67 Rozdział XVIII. Przestępstwa przeciwko obronności ................................................70 Rozdział XIX. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu ...........................................73 Rozdział XX. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu ..............77 Rozdział XXI. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji ..............80 Rozdział XXII. Przestępstwa przeciwko środowisku ................................................82 Rozdział XXIII. Przestępstwa przeciwko wolności ....................................................85 Rozdział XXIV. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania ..............86 Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności ........87 Rozdział XXVI. Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece ......................................91 Rozdział XXVII. Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej.................92 5
  • 8. Spis treści Rozdział XXVIII. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową ........................................................................................................94 Rozdział XXIX. Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego .....................................................95 Rozdział XXX. Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości .................100 Rozdział XXXI. Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum ........................104 Rozdział XXXII. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu ..................105 Rozdział XXXIII. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji ............................110 Rozdział XXXIV. Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów ............113 Rozdział XXXV. Przestępstwa przeciwko mieniu ....................................................114 Rozdział XXXVI. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu .................119 Rozdział XXXVII. Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi ....................................................................................125 CZĘŚĆ WOJSKOWA ..........................................................................................................127 Rozdział XXXVIII. Przepisy ogólne dotyczące żołnierzy .......................................127 Rozdział XXXIX. Przestępstwa przeciwko obowiązkowi pełnienia służby wojskowej .....................................................................................................131 Rozdział XL. Przestępstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej .............132 Rozdział XLI. Przestępstwa przeciwko zasadom postępowania z podwładnymi ........................................................................................................134 Rozdział XLII. Przestępstwa przeciwko zasadom obchodzenia się z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzętem wojskowym..........................................135 Rozdział XLIII. Przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby ....................135 Rozdział XLIV. Przestępstwa przeciwko mieniu wojskowemu .............................136 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Przepisy wprowadzające Kodeks karny...................................................................................................................139 Rozdział I. Przepisy ogólne..........................................................................................139 Rozdział II. Przepisy karne ..........................................................................................154 Rozdział III. Zmiany w przepisach obowiązujących ...............................................154 Rozdział IV. Przepisy przejściowe i końcowe ...........................................................154 Skorowidz ...........................................................................................................................157 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks postępowania karnego ...................209 Dział I. Przepisy wstępne .............................................................................................209 Dział II. Sąd ....................................................................................................................216 Rozdział 1. Właściwość i skład sądu .....................................................................216 Rozdział 2. Wyłączenie sędziego ...........................................................................220 Dział III. Strony, obrońcy, pełnomocnicy, przedstawiciel społeczny ....................222 Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny ........................................................................222 6
  • 9. Spis treści Rozdział 4. Pokrzywdzony .....................................................................................223 Rozdział 5. Oskarżyciel posiłkowy........................................................................225 Rozdział 6. Oskarżyciel prywatny ........................................................................226 Rozdział 7. Powód cywilny ....................................................................................227 Rozdział 8. Oskarżony ............................................................................................230 Rozdział 9. Obrońcy i pełnomocnicy ....................................................................233 Rozdział 10. Przedstawiciel społeczny .................................................................235 Dział IV. Czynności procesowe ...................................................................................236 Rozdział 11. Orzeczenia, zarządzenia i polecenia ..............................................236 Rozdział 12. Narada i głosowanie .........................................................................239 Rozdział 13. Porządek czynności procesowych ..................................................241 Rozdział 14. Terminy ...............................................................................................243 Rozdział 15. Doręczenia ..........................................................................................244 Rozdział 16. Protokoły.............................................................................................248 Rozdział 17. Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów .....................................252 Rozdział 18. Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt .........................254 Dział V. Dowody ............................................................................................................255 Rozdział 19. Przepisy ogólne..................................................................................255 Rozdział 20. Wyjaśnienia oskarżonego.................................................................257 Rozdział 21. Świadkowie ........................................................................................258 Rozdział 22. Biegli, tłumacze, specjaliści ..............................................................265 Rozdział 23. Oględziny. Otwarcie zwłok. Eksperyment procesowy ...............269 Rozdział 24. Wywiad środowiskowy i badanie osoby oskarżonego ...............271 Rozdział 25. Zatrzymanie rzeczy. Przeszukanie .................................................272 Rozdział 26. Kontrola i utrwalanie rozmów ........................................................280 Dział VI. Środki przymusu ..........................................................................................283 Rozdział 27. Zatrzymanie .......................................................................................283 Rozdział 28. Środki zapobiegawcze ......................................................................285 Rozdział 29. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy .......................................295 Rozdział 30. List żelazny .........................................................................................296 Rozdział 31. Kary porządkowe ..............................................................................297 Rozdział 32. Zabezpieczenie majątkowe..............................................................299 Dział VII. Postępowanie przygotowawcze................................................................301 Rozdział 33. Przepisy ogólne..................................................................................301 Rozdział 34. Wszczęcie śledztwa ...........................................................................303 Rozdział 35. Przebieg śledztwa ..............................................................................306 Rozdział 36. Zamknięcie śledztwa ........................................................................310 Rozdział 36a. Dochodzenie ....................................................................................312 Rozdział 37. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym .............................................................................................315 Rozdział 38. Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym ..........316 Rozdział 39. Akt oskarżenia....................................................................................317 7
  • 10. Spis treści Dział VIII. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji ...................................320 Rozdział 40. Wstępna kontrola oskarżenia ..........................................................320 Rozdział 41. Przygotowanie do rozprawy głównej ...........................................324 Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej .............................................................326 Rozdział 43. Przepisy ogólne o rozprawie głównej............................................328 Rozdział 44. Rozpoczęcie rozprawy głównej ......................................................332 Rozdział 45. Przewód sądowy ...............................................................................333 Rozdział 46. Głosy stron..........................................................................................339 Rozdział 47. Wyrokowanie .....................................................................................339 Dział IX. Postępowanie odwoławcze .........................................................................344 Rozdział 48. Przepisy ogólne..................................................................................344 Rozdział 49. Apelacja ...............................................................................................350 Rozdział 50. Zażalenie .............................................................................................353 Dział X. Postępowania szczególne ..............................................................................355 Rozdział 51. Postępowanie uproszczone .............................................................355 Rozdział 52. Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego ................358 Rozdział 53. Postępowanie nakazowe ..................................................................360 Rozdział 54. (skreślony) ..........................................................................................363 Rozdział 54a. Postępowanie przyspieszone ........................................................363 Rozdział 54a. Postępowanie przyspieszone ................................................................367 Dział XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia .............................................................370 Rozdział 55. Kasacja .................................................................................................370 Rozdział 56. Wznowienie postępowania .............................................................376 Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia ..............................379 Rozdział 57. Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego ......................379 Rozdział 58. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie..........................................................................380 Rozdział 59. Ułaskawienie ......................................................................................382 Rozdział 60. Wyrok łączny......................................................................................384 Dział XIII. Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych.................................................................................................386 Rozdział 61. Immunitety osób należących do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych ......................386 Rozdział 62. Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych ......................388 Rozdział 62a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia .............................393 Rozdział 62b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia .........................................................................395 Rozdział 63. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego ......................................399 8
  • 11. Spis treści Rozdział 64. Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów .......................................................................................................401 Rozdział 65. Wydanie oraz przewóz osób ściganych albo skazanych lub wydanie przedmiotów na wniosek państw obcych ..............................403 Rozdział 65a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania ...............................................................407 Rozdział 65b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania ...............................................................412 Rozdział 66. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania..........................420 Rozdział 66a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia dotyczącego grzywny, środków karnych w postaci nawiązki lub świadczenia pieniężnego lub też orzeczenia zasądzającego od sprawcy koszty procesu ...................425 Rozdział 66b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia o karach o charakterze pieniężnym ....................427 Rozdział 66c. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku ........................................431 Rozdział 66d. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku ........................................433 Rozdział 66e. Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym .........438 Rozdział 67. Przepisy końcowe..............................................................................441 Dział XIV. Koszty procesu ............................................................................................443 Rozdział 68. Przepisy ogólne..................................................................................443 Rozdział 69. Zwolnienie od kosztów sądowych .................................................445 Rozdział 70. Zasądzenie kosztów procesu ...........................................................446 Rozdział 71. Koszty procesu związane z powództwem cywilnym i zasądzeniem odszkodowania z urzędu ........................................................449 Dział XV. Postępowanie karne w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych..................................................................................................450 Rozdział 72. Przepisy ogólne..................................................................................450 Rozdział 73. Środki przymusu i postępowanie przygotowawcze ...................456 Rozdział 74. Postępowanie przed sądem .............................................................457 Rozdział 75. (skreślony) ..........................................................................................459 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego ...................................................................................461 Skorowidz ...........................................................................................................................467 9
  • 12. Spis treści Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny wykonawczy .........................505 CZĘŚĆ OGÓLNA ...............................................................................................................505 Rozdział I. Zakres obowiązywania .............................................................................505 Rozdział II. Organy postępowania wykonawczego ................................................506 Rozdział III. Skazany ....................................................................................................507 Rozdział IV. Postępowanie wykonawcze...................................................................509 Oddział 1. Wykonywanie orzeczeń ......................................................................509 Oddział 2. Postępowanie przed sądem ................................................................512 Oddział 3. Postępowanie egzekucyjne .................................................................514 Rozdział V. Nadzór penitencjarny ..............................................................................516 Rozdział VI. Zatarcie skazania ....................................................................................518 Rozdział VII. Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń oraz pomoc w społecznej readaptacji skazanych. .............................................518 Rozdział VII. Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń, pomoc w społecznej readaptacji skazanych oraz Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej .....................................................518 CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA ......................................................................................................523 Rozdział VIII. Grzywna ................................................................................................523 Rozdział IX. Kara ograniczenia wolności ..................................................................526 Rozdział X. Kara pozbawienia wolności....................................................................534 Oddział 1. Cele wykonywania kary......................................................................534 Oddział 2. Zakłady karne .......................................................................................534 Oddział 3. Wykonywanie kary i jej indywidualizacja .......................................539 Oddział 4. Prawa i obowiązki skazanego.............................................................552 Oddział 5. Zatrudnienie .........................................................................................568 Oddział 6. Nauczanie ..............................................................................................573 Oddział 7. Działalność kulturalno–oświatowa, społeczna, kultura fizyczna i zajęcia sportowe .................................................................575 Oddział 8. Nagrody i ulgi .......................................................................................576 Oddział 9. Kary dyscyplinarne ..............................................................................579 Oddział 10. Odroczenie i przerwa wykonania kary pozbawienia wolności........................................................................................583 Oddział 11. Warunkowe przedterminowe zwolnienie .....................................586 Oddział 12. Zwalnianie skazanych z zakładów karnych i warunki udzielania im pomocy .....................................................................588 Oddział 13. Informowanie pokrzywdzonego o opuszczeniu przez skazanego zakładu karnego ..................................................................591 Rozdział XI. Wykonywanie dozoru, warunkowego umorzenia postępowania i warunkowego zawieszenia wykonania kary..........................592 Oddział 1. Dozór ......................................................................................................592 Oddział 2. Warunkowe umorzenie postępowania karnego .............................595 Oddział 3. Warunkowe zawieszenie wykonania kary.......................................595 10
  • 13. Spis treści Rozdział XII. Środki karne ...........................................................................................596 Oddział 1. Pozbawienie praw publicznych .........................................................596 Oddział 2. Zakazy i obowiązek..............................................................................596 Oddział 3. Przepadek ..............................................................................................598 Oddział 4. Naprawienie szkody, zadośćuczynienie, nawiązka i świadczenie pieniężne .....................................................................................601 Oddział 5. Podanie wyroku do publicznej wiadomości ....................................603 Rozdział XIII. Środki zabezpieczające........................................................................604 Rozdział XIV. Należności sądowe ...............................................................................609 Rozdział XV. Tymczasowe aresztowanie ...................................................................609 Rozdział XVa. Umieszczanie tymczasowo aresztowanych i skazanych odbywających karę pozbawienia wolności w wydzielonych pomieszczeniach lub pomieszczeniach dla osób zatrzymanych .....................623 CZĘŚĆ WOJSKOWA ..........................................................................................................624 Rozdział XVI. Przepisy ogólne ....................................................................................624 Rozdział XVII. Kara ograniczenia wolności ..............................................................625 Rozdział XVIII. Kara pozbawienia wolności i kara aresztu wojskowego ............626 Rozdział XIX. Środki karne ..........................................................................................627 Rozdział XX. Tymczasowe aresztowanie ...................................................................628 CZĘŚĆ KOŃCOWA ...........................................................................................................629 Rozdział XXI. Objaśnienie wyrażeń ustawowych ...................................................629 Rozdział XXII. Przepisy przejściowe i końcowe.......................................................631 Skorowidz ...........................................................................................................................639 Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. — Kodeks wykroczeń .............................................655 CZĘŚĆ OGÓLNA ...............................................................................................................655 Rozdział I. Zasady odpowiedzialności ......................................................................655 Rozdział II. Kary, środki karne i zasady ich wymiaru .............................................659 Rozdział III. Zastosowanie środków oddziaływania wychowawczego...............664 Rozdział IV. Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu ...........................665 Rozdział V. Przedawnienie orzekania, wykonania kary oraz zatarcie ukarania .............................................................................................666 Rozdział VI. Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych .....................................................666 Rozdział VII. Stosunek do ustaw szczególnych .......................................................667 CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA ......................................................................................................668 Rozdział VIII. Wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu .............................................................................................................668 Rozdział IX. Wykroczenia przeciwko instytucjom państwowym, samorządowym i społecznym ...............................................................................673 Rozdział X. Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu osób i mienia....................674 11
  • 14. Spis treści Rozdział XI. Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji ..........................................................................................................680 Rozdział XII. Wykroczenia przeciwko osobie ...........................................................686 Rozdział XIII. Wykroczenia przeciwko zdrowiu ......................................................687 Rozdział XIV. Wykroczenia przeciwko mieniu .........................................................690 Rozdział XV. Wykroczenia przeciwko interesom konsumentów ..........................693 Rozdział XVI. Wykroczenia przeciwko obyczajności publicznej ..........................695 Rozdział XVII. Wykroczenia przeciwko urządzeniom użytku publicznego .......696 Rozdział XVIII. Wykroczenia przeciwko obowiązkowi ewidencji ........................697 Rozdział XIX. Szkodnictwo leśne, polne i ogrodowe ..............................................697 Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. — Przepisy wprowadzające Kodeks wykroczeń .........................................................................................................703 Rozdział I. Przepisy ogólne..........................................................................................703 Rozdział II. Zmiany w przepisach obowiązujących ................................................704 Rozdział III. Przepisy przejściowe i końcowe...........................................................707 Skorowidz ...........................................................................................................................711 Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. — Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia ..........................................................................................719 Dział I. Zasady ogólne ..................................................................................................719 Dział II. Sąd ....................................................................................................................722 Rozdział 1. Właściwość i skład sądu .....................................................................722 Rozdział 2. Wyłączenie sędziego ...........................................................................724 Dział III. Strony, obrońcy i pełnomocnicy .................................................................724 Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny ........................................................................724 Rozdział 4. Obwiniony i jego obrońca..................................................................725 Rozdział 5. Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy i pełnomocnicy ...............726 Dział IV. Czynności procesowe ...................................................................................728 Dział V. Dowody ............................................................................................................730 Rozdział 6. Przepisy ogólne....................................................................................730 Rozdział 7. Przeprowadzanie poszczególnych dowodów. Przeszukanie ......731 Dział VI. Środki przymusu ..........................................................................................733 Rozdział 8. Zatrzymanie .........................................................................................733 Rozdział 9. Zabezpieczenie i zajęcie przedmiotów ............................................734 Rozdział 10. Kary porządkowe i pozostałe środki przymusu ..........................735 Dział VII. Czynności wyjaśniające..............................................................................736 Dział VIII. Postępowanie zwyczajne ..........................................................................738 Rozdział 11. Wszczęcie postępowania. Orzekanie przed rozprawą................738 Rozdział 12. Przygotowanie do rozprawy ...........................................................742 12
  • 15. Spis treści Rozdział 13. Rozprawa ............................................................................................744 Rozdział 14. Postępowanie w sprawach osób podlegających orzecznictwu sądów wojskowych ...................................................................748 Dział IX. Postępowania szczególne ............................................................................750 Rozdział 15. Postępowanie przyspieszone ..........................................................750 Rozdział 16. Postępowanie nakazowe ..................................................................752 Rozdział 17. Postępowanie mandatowe ...............................................................753 Dział X. Środki odwoławcze ........................................................................................756 Dział XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia .............................................................759 Rozdział 18. Kasacja .................................................................................................759 Rozdział 19. Wznowienie postępowania .............................................................760 Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia ..............................760 Rozdział 20. Odszkodowanie za niesłuszne ukaranie lub zatrzymanie .........760 Dział XIIa. Postępowanie w sprawach ze stosunków międzynarodowych ........761 Rozdział 20a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia oraz wykonanie orzeczenia sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia .......................................................................................761 Rozdział 20b. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie grzywny, środków karnych w postaci nawiązki lub obowiązku naprawienia szkody lub też orzeczenia zasądzającego koszty postępowania oraz wykonanie orzeczenia sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej o karach o charakterze pieniężnym .................................................................................762 Dział XIII. Koszty postępowania.................................................................................762 Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. — Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia ................................................765 Rozdział 1. Przepisy ogólne .........................................................................................765 Rozdział 2. Zmiany w przepisach obowiązujących .................................................767 Rozdział 3. Przepisy przejściowe i końcowe.............................................................770 Skorowidz ...........................................................................................................................773 Ustawa z dnia 10 września 1999 r. — Kodeks karny skarbowy............................781 Tytuł I. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.......................................781 Dział I. Część ogólna ...............................................................................................781 Rozdział 1. Przepisy wstępne ...........................................................................781 Rozdział 2. Zaniechanie ukarania sprawcy ....................................................787 13
  • 16. Spis treści Rozdział 3. Przestępstwa skarbowe .................................................................790 Rozdział 4. Wykroczenia skarbowe .................................................................803 Rozdział 5. Objaśnienie wyrażeń ustawowych .............................................806 Dział II. Część szczególna .......................................................................................814 Rozdział 6. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji .....................................................................814 Rozdział 7. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami ................................................................826 Rozdział 8. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu.............................................................830 Rozdział 9. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych ................................................834 Rozdział 10. (uchylony) .......................................................................................837 Tytuł II. Postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe .........................................................................................837 Dział I. Przepisy wstępne .......................................................................................837 Rozdział 11. Przepisy ogólne ............................................................................837 Rozdział 12. Strony i ich procesowi przedstawiciele ....................................842 Rozdział 13. Zabezpieczenie majątkowe ........................................................846 Rozdział 14. Właściwość organów postępowania przygotowawczego.....847 Dział II. Pociągnięcie do odpowiedzialności za zgodą sprawcy ......................849 Rozdział 15. Postępowanie mandatowe .........................................................849 Rozdział 16. Zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności ........................................................................................852 Oddział 1. Przebieg negocjacji ....................................................................852 Oddział 2. Zezwolenie .................................................................................855 Dział III. Postępowanie przygotowawcze............................................................856 Dział IV. Postępowanie przed sądem ....................................................................860 Rozdział 17. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji .....................860 Rozdział 18. Postępowanie odwoławcze i nadzwyczajne środki zaskarżenia .....................................................................................................862 Dział V. Postępowanie nakazowe ..........................................................................864 Dział VI. Postępowanie w stosunku do nieobecnych ........................................864 Rozdział 19. Przesłanki ......................................................................................864 Rozdział 20. Przebieg postępowania ...............................................................865 Tytuł III. Postępowanie wykonawcze w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe .......................................................................866 Dział I. Część ogólna ...............................................................................................866 Rozdział 21. Zakres obowiązywania ...............................................................866 Rozdział 22. Postępowanie ................................................................................866 14
  • 17. Spis treści Dział II. Część szczególna .......................................................................................868 Rozdział 23. Wykonywanie kar ........................................................................868 Rozdział 24. Wykonywanie środków karnych ..............................................870 Ustawa z dnia 10 września 1999 r. — Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy ...............................................................................................871 Rozdział 1. Przepisy ogólne .........................................................................................871 Rozdział 2. Zmiany w przepisach obowiązujących .................................................872 Rozdział 3. Przepisy przejściowe i końcowe.............................................................875 Skorowidz ...........................................................................................................................879 Ustawa z dnia 23 czerwca 1973 r. — o opłatach w sprawach karnych ................891 Ustawa z dnia 26 października 1982 r. — o postępowaniu w sprawach nieletnich ..................................................................................................897 Dział I. Przepisy ogólne ................................................................................................897 Dział II. Środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich ......................................................................................899 Dział III. Postępowanie przed sądem.........................................................................902 Rozdział 1. Przepisy ogólne o postępowaniu......................................................902 Rozdział 3. Postępowanie wyjaśniające ...............................................................909 Rozdział 4. Postępowanie opiekuńczo–wychowawcze .....................................912 Rozdział 5. Postępowanie poprawcze ..................................................................913 Rozdział 6. (uchylony)...............................................................................................914 Rozdział 7. Postępowanie odwoławcze................................................................915 Dział IV. Postępowanie wykonawcze .........................................................................916 Rozdział 1. Przepisy ogólne....................................................................................916 Rozdział 2. Środki wychowawcze i lecznicze......................................................922 Rozdział 3. Środek poprawczy ..............................................................................924 Rozdział 4. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego wobec nieletniego umieszczonego w zakładzie poprawczym, w schronisku dla nieletnich, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii ..............................928 Rozdział 5. Zatrudnianie nieletnich umieszczonych w zakładach poprawczych lub schroniskach dla nieletnich...............................................930 Dział V. Przepisy przejściowe i końcowe ...................................................................933 Skorowidz ...........................................................................................................................935 15
  • 19. Kodeks karny Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553; zm.: Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840; z 1999 r. Nr 64, poz. 729, Nr 83, poz. 931; z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027, Nr 116, poz. 1216; z 2001 r. Nr 98, poz. 1071; z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935, Nr 228, poz. 2255; z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 243, poz. 2426; z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479, Nr 180, poz. 1493; z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592, Nr 226, poz. 1648; z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, poz. 859, Nr 192, poz. 1378; z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080, Nr 214, poz. 1344; z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540, Nr 206, poz. 1589; z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229) CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I Zasady odpowiedzialności karnej Warunki odpowiedzialności karnej. Struktura przestêpstwa. Zasady legalizmu i koincydencji Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn za- broniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. § 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. § 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. 17
  • 20. Art. 2–7 Kodeks karny Przestêpstwo skutkowe. Zaniechanie. Gwarant nienast¹pienia skutku Art. 2. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapo- biegnięcia skutkowi. Zasada humanitaryzmu w zakresie stosowania kar i innych środków Art. 3. Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględ- nieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności czło- wieka. Zmiana ustawy — penalizacja, depenalizacja, modyfikacja penalizacji. Zasada stosowania nowej ustawy Art. 4. § 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie po- pełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. § 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, któ- rej górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do gór- nej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie. § 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyjmując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności. § 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa. Zasada terytorialności Art. 5. Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabro- niony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wod- nym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej. Czas i miejsce pope³nienia czynu zabronionego Art. 6. § 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany. § 2. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek sta- nowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić. Zbrodnia i wystêpek — kategorie przestêpstw Art. 7. § 1. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem. 18
  • 21. Kodeks karny Art. 8–10 § 2. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. § 3. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekracza- jącą miesiąc. Znamiona podmiotowe czynu a kategorie przestêpstw Art. 8. Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi. Czyn pope³niony umyślnie lub nieumyślnie oraz czyn kwalifikowany przez nastêpstwo Art. 9. § 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma za- miar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. § 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając za- miaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. § 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od określonego następstwa czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywał albo mógł przewidzieć. Wiek — podmiotowa zdolnośæ do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialnośæ nieletnich Art. 10. § 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto po- pełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. § 2. Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień roz- woju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szcze- gólności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. § 2.1 Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art. 148 § 1, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3 lub 4, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. 1 Art. 10 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 19
  • 22. Art. 11–14 Kodeks karny § 3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przy- pisane sprawcy przestępstwo; sąd może zastosować także nadzwyczajne złago- dzenie kary. § 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają. W³aściwy zbieg przepisów Art. 11. § 1. Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo. § 2. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepi- sach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów. § 3. W wypadku określonym w § 2 sąd wymierza karę na podstawie przepi- su przewidującego karę najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu in- nych środków przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów. Czyn ci¹g³y. Konsekwencje prawne Art. 12. Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony; je- żeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości zacho- wań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego. Rozdział II Formy popełnienia przestępstwa Usi³owanie — forma stadialna przestêpstwa. Znamiona usi³owania udolnego i nieudolnego Art. 13. § 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu za- bronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. § 2. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popeł- nienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego. Karalnośæ usi³owania Art. 14. § 1. Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewi- dzianego dla danego przestępstwa. 20
  • 23. Kodeks karny Art. 15–18 § 2. W wypadku określonym w art. 13 § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Dobrowolne odst¹pienie od dokonania czynu lub zapobiegniêcie skutkowi — bezkarnośæ usi³owania Art. 15. § 1. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od do- konania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego. § 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czy- nu zabronionego. Przygotowanie — forma stadialna przestêpstwa. Karalnośæ przygotowania Art. 16. § 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu po- pełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczegól- ności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposa- bia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania. § 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi. Dobrowolne odst¹pienie od przygotowania — bezkarnośæ przygotowania Art. 17. § 1. Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstąpił, w szczególności zniszczył przygotowane środki lub zapobiegł skorzystaniu z nich w przyszłości; w razie wejścia w porozumienie z inną osobą w celu popeł- nienia czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto nadto podjął istotne starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu. § 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje się art. 15 § 1. Jednosprawstwo, wspó³sprawstwo, sprawcze wspó³dzia³anie, pod¿eganie, pomocnictwo — formy zjawiskowe przestêpstwa Art. 18. § 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabro- niony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu. § 2. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu za- bronionego, nakłania ją do tego. § 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czy- nu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowia- da za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie. 21
  • 24. Art. 19–24 Kodeks karny Karalnośæ za pod¿eganie i pomocnictwo. Nadzwyczajne z³agodzenie Art. 19. § 1. Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo. § 2. Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Niezale¿nośæ kwalifikacji prawnej czynu i brak akcesoryjności w zakresie strony podmiotowej Art. 20. Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego od- powiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowie- dzialności pozostałych współdziałających. Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialnośæ wspó³dzia³aj¹cego w przypadku przestêpstwa indywidualnego Art. 21. § 1. Okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą. § 2. Jeżeli okoliczność osobista dotycząca sprawcy, wpływająca chociażby tylko na wyższą karalność, stanowi znamię czynu zabronionego, współdziałający podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy o tej okolicz- ności wiedział, chociażby go nie dotyczyła. § 3. Wobec współdziałającego, którego nie dotyczy okoliczność określona w § 2, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Odpowiedzialnośæ pod¿egacza i pomocnika jak za usi³owanie Art. 22. § 1. Jeżeli czynu zabronionego tylko usiłowano dokonać, podmiot określony w art. 18 § 2 i 3 odpowiada jak za usiłowanie. § 2. Jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Czynny ¿al skuteczny i bezskuteczny Art. 23. § 1. Nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego. § 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do współdziałającego, który dobrowolnie starał się zapobiec dokonaniu czynu zabro- nionego. Prowokacja. Odpowiedzialnośæ prowokatora jak za pod¿eganie Art. 24. Odpowiada jak za podżeganie, kto w celu skierowania przeciwko in- nej osobie postępowania karnego nakłania ją do popełnienia czynu zabronionego; w tym wypadku nie stosuje się art. 22 i 23. 22
  • 25. Kodeks karny Art. 25–27 Rozdział III Wyłączenie odpowiedzialności karnej Obrona konieczna jako kontratyp. Przekroczenie granic Art. 25. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bez- pośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. § 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zama- chu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. § 3. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony ko- niecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznoś- ciami zamachu. § 3.2 Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu. Stan wy¿szej konieczności, kolizja obowi¹zków jako kontratypy. Przekroczenie granic Art. 26. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośred- niego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedsta- wia wartość niższą od dobra ratowanego. § 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego. § 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zasto- sować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. § 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szcze- gólny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste. § 5. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z ciążących na sprawcy obowiązków tylko jeden może być spełniony. Dozwolone ryzyko — eksperyment jako kontratyp Art. 27. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy. § 2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie poinformowanego o spodziewanych korzyściach i gro- 2 Art. 25 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 23
  • 26. Art. 28–31 Kodeks karny żących mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania, jak rów- nież o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie na każdym jego etapie. § 3. Zasady i warunki dopuszczalności eksperymentu medycznego określa ustawa. B³¹d co do okoliczności stanowi¹cej znamiê czynu zabronionego — jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê Art. 28. § 1. Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błę- dzie co do okoliczności stanowiącej jego znamię. § 2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpowie- dzialność sprawca, który dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błędnym prze- konaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której taka łagodniejsza odpowiedzialność zależy. B³¹d co do okoliczności wy³¹czaj¹cych bezprawnośæ albo winê czynu — jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê Art. 29. Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może za- stosować nadzwyczajne złagodzenie kary. B³¹d co do oceny prawnej czynu — jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê Art. 30. Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Niepoczytalnośæ, poczytalnośæ ograniczona — jako okolicznośæ wy³¹czaj¹ca winê Art. 31. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. § 2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. § 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeź- wości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć. 24
  • 27. Kodeks karny Art. 32–34 Rozdział IV Kary Kary Art. 32. Karami są: 1) grzywna, 2) ograniczenie wolności, 3) pozbawienie wolności, 4) 25 lat pozbawienia wolności, 5) dożywotnie pozbawienie wolności. Grzywna. Sposób wymierzenia grzywny — system stawek dziennych Art. 33. § 1. Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 360. § 1.3 Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wyso- kość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 540. § 2. Sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności wy- mienionej w art. 32 pkt 3, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzy- ści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął. § 3. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też przekraczać 2 000 złotych. Ograniczenie wolności Art. 34. § 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 12 miesięcy; wymierza się ją w miesiącach. § 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany: 1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, 2) jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd, 3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary. § 2.4 W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany: 1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, 2) jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, 3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary. 3 Art. 33 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 4 Art. 34 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 25
  • 28. Art. 35–37 Kodeks karny Obowi¹zki wykonywania nieodp³atnej kontrolowanej pracy na cele spo³eczne Art. 35. § 1. Obowiązek określony w art. 34 § 2 pkt 2 polega na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez sąd w odpo- wiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organiza- cji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej, w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym. § 2. W stosunku do osoby zatrudnionej sąd, zamiast obowiązku określonego w § 1, może orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny wskazany przez sąd; w okresie odbywania kary ska- zany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy. § 3. Miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania obowiązku pracy, o którym mowa w § 1, sąd określa po wysłuchaniu skazanego. Nieodp³atna, kontrolowana praca na cele spo³eczne Art. 35.5 § 1. Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne jest wykonywana w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym. § 2. W stosunku do osoby zatrudnionej sąd zamiast obowiązku, o którym mowa w art. 34 § 2 pkt 2, może orzec potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcz- nym na cel społeczny wskazany przez sąd; w okresie odbywania kary skazany nie może roz- wiązać bez zgody sądu stosunku pracy. Dozór nad osob¹ odbywaj¹c¹ karê ograniczenia wolności Art. 36. § 1. Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może oddać skaza- nego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobie- ganie demoralizacji lub pomoc skazanym. § 1.6 (uchylony) § 2. Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec wobec skazanego obowiązki wymienione w art. 72 § 1 pkt 2, 3 lub 5 oraz § 2. § 2.7 Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec wobec skazanego obowiąz- ki wymienione w art. 72. § 3. Przepis art. 74 stosuje się odpowiednio. Kara pozbawienia wolności Art. 37. Kara pozbawienia wolności wymieniona w art. 32 pkt 3 trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 15 lat; wymierza się ją w miesiącach i latach. 5 Art. 35 zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 6 Art. 36 § 1 uchylony przez art. 1 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 7 Art. 36 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 26
  • 29. Kodeks karny Art. 38–39 Obni¿enie albo nadzwyczajne obostrzenie granicy ustawowego zagro¿enia kar¹ Art. 38. § 1. Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie albo nadzwyczajne obostrze- nie górnej granicy ustawowego zagrożenia, w wypadku alternatywnego zagroże- nia karami wymienionymi w art. 32 pkt 1–3 obniżenie albo obostrzenie odnosi się do każdej z tych kar. § 2. Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 540 stawek dzien- nych grzywny, 18 miesięcy ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności. § 2.8 Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 810 stawek dziennych grzyw- ny, 2 lat ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności; karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach. § 3. Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie górnej granicy ustawowego zagroże- nia, kara wymierzona za przestępstwo zagrożone karą dożywotniego pozbawienia wolności nie może przekroczyć 25 lat pozbawienia wolności, a za przestępstwo za- grożone karą 25 lat pozbawienia wolności, nie może przekroczyć 15 lat pozbawie- nia wolności. Rozdział V Środki karne Środki karne Art. 39. Środkami karnymi są: 1) pozbawienie praw publicznych, 2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawo- du lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej, 2a)9 zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edu- kacją małoletnich lub z opieką nad nimi, 2b)10 obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, 2c)11 zakaz wstępu na imprezę masową, 2d)12 zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych, 8 Art. 38 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 9 Art. 39 pkt 2a dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r. 10 Art. 39 pkt 2b dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r. 11 Art. 39 pkt 2c dodany przez art. 72 pkt 1 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie im- prez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504) z dniem 1 sierpnia 2009 r. 12 Art. 39 pkt 2d dodany przez art. 99 pkt 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540) z dniem 1 stycznia 2010 r. 27
  • 30. Art. 40–41 Kodeks karny 3) zakaz prowadzenia pojazdów, 4)13 przepadek, 5) obowiązek naprawienia szkody, 5)14 obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, 6) nawiązka, 7) świadczenie pieniężne, 8) podanie wyroku do publicznej wiadomości. Pozbawienie praw publicznych Art. 40. § 1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i bier- nego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawo- dowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stop- nia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw. § 2. Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wy- niku motywacji zasługującej na szczególne potępienie. Zakaz zajmowania stanowisk, wykonywania zawodu, dzia³alności zwi¹zanej z wychowaniem i edukacj¹ ma³oletnich, prowadzenia dzia³alności gospodarczej Art. 41. § 1. Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu prze- stępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowa- nie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. § 1a.15 Sąd może orzec zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, na zawsze w razie skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego. § 1b.16 Sąd orzeka zakaz, o którym mowa w § 1a, na zawsze w razie ponownego skazania sprawcy w warunkach określonych w tym przepisie. 13 Art. 39 pkt 4 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 111, poz. 1061) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r. 14 Art. 39 pkt 5 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 15 Art. 41 § 1a dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r. 16 Art. 41 § 1b dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r. 28
  • 31. Kodeks karny Art. 41a–41b § 2. Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej działalności, jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Obowi¹zek powstrzymania siê od przebywania w środowiskach lub miejscach; zakaz kontaktowania siê, opuszczania miejsca pobytu Art. 41a.17 § 1.18 Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej; obowiązek lub zakaz może być po- łączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu. § 2. Sąd orzeka obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za prze- stępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego; obowiązek lub zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu. § 3. Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w okreś- lonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu na zawsze w ra- zie ponownego skazania sprawcy w warunkach określonych w § 2. Zakaz wstêpu na imprezê masow¹ Art. 41b. § 1. Sąd może orzec, a w przypadkach wskazanych w ustawie orze- 19 ka, zakaz wstępu na imprezę masową, jeżeli przy popełnieniu przestępstwa zacho- wanie sprawcy wskazuje, że jego udział w imprezach masowych zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. § 2. Zakaz wstępu na imprezę masową jest połączony z obowiązkiem osobistego stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby skazanej, komendanta po- wiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji, w czasie trwania imprezy masowej. 17 Art. 41a dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmie- niającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r. 18 Art. 41a § 1 zmieniony przez art. 15 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu prze- mocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493) z dniem 21 listopada 2005 r. 19 Art. 41b dodany przez art. 72 pkt 2 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504) z dniem 1 sierpnia 2009 r. 29
  • 32. Art. 41c–42 Kodeks karny § 3. Sąd, orzekając zakaz wstępu na imprezę masową, określa rodzaje imprez masowych, w czasie trwania których ukarany jest obowiązany do osobistego sta- wiennictwa w jednostce Policji, w tym nazwy dyscyplin sportowych, nazwy klubów sportowych oraz zakres terytorialny obowiązywania orzeczonego środka. § 4. Zakaz wstępu na imprezę masową dotyczy również meczu piłki nożnej roz- grywanego przez polską kadrę narodową i polski klub sportowy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zakaz wstêpu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych Art. 41c.20 § 1. Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazar- dowych nie obejmuje uczestnictwa w loteriach promocyjnych. § 2. Sąd może orzec zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach ha- zardowych, w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z urządzaniem gier hazardowych lub udziałem w nich. Zakaz prowadzenia pojazdów Art. 42. § 1. Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpie- czeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego prze- stępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. § 2. Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177. § 3.21 Sąd może orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173 lub 174, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia. § 3.22 Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem 20 Art. 41c dodany przez art. 99 pkt 2 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540) z dniem 1 stycznia 2010 r. 21 Art. 42 § 3 dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 548) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 lipca 2000 r. 22 Art. 42 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. (Dz. U. Nr 40, poz. 227) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2010 r. 30
  • 33. Kodeks karny Art. 43–44 środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. § 4.23 Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na za- wsze w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w wa- runkach określonych w § 3. Terminowośæ środków karnych. Okres orzekania. Obowi¹zek zwrotu dokumentu Art. 43. § 1.24 Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz obowiązek lub zakazy wymienione w art. 39: 1)25 pkt 2, 2d i 3 orzeka się w latach, od roku do lat 10, 2) pkt 2a i 2b orzeka się w latach, od roku do lat 15, 3)26 pkt 2c orzeka się w latach, od 2 do lat 6. § 1.27 Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz zakazy wy- mienione w art. 39 pkt 2 i 3 orzeka się w latach, od roku do lat 10, zakazy oraz obowiązek wymienione w art. 39 pkt 2a i 2b orzeka się w latach, od roku do lat 15, a zakaz wymieniony w art. 39 pkt 2c orzeka się w latach, od lat 2 do 6. § 2.28 Pozbawienie praw publicznych, obowiązek lub zakaz obowiązuje od upra- womocnienia się orzeczenia; okres, na który środek orzeczono, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo. § 3. Orzekając zakaz określony w art. 42, sąd nakłada obowiązek zwrotu doku- mentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie. Przepadek przedmiotów pochodz¹cych z przestêpstwa, s³u¿¹cych jego pope³nieniu, zakazanych Art. 44.29 § 1. Sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośred- nio z przestępstwa. § 2. Sąd może orzec, a w wypadkach wskazanych w ustawie orzeka, przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa. 23 Art. 42 § 4 dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 548) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 lipca 2000 r. 24 Art. 43 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r. 25 Art. 43 § 1 pkt 1 zmieniony przez art. 99 pkt 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazar- dowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540) z dniem 1 stycznia 2010 r. 26 Art. 43 § 1 pkt 3 dodany przez art. 72 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504) z dniem 1 sierpnia 2009 r. 27 Art. 43 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 28 Art. 43 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1363) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 września 2005 r. 29 Art. 44 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 111, poz. 1061) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r. 31
  • 34. Art. 45 Kodeks karny § 3. Jeżeli orzeczenie przepadku określonego w § 2 byłoby niewspółmierne do wagi popełnionego czynu, sąd zamiast przepadku może orzec nawiązkę na rzecz Skarbu Państwa. § 4. Jeżeli orzeczenie przepadku określonego w § 1 lub 2 nie jest możliwe, sąd może orzec przepadek równowartości przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa lub przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnie- nia przestępstwa. § 5. Przepadku przedmiotów określonych w § 1 lub 2 nie orzeka się, jeżeli pod- legają one zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi. § 6. W razie skazania za przestępstwo polegające na naruszeniu zakazu wytwa- rzania, posiadania, obrotu, przesyłania, przenoszenia lub przewozu określonych przedmiotów, sąd może orzec, a w wypadkach przewidzianych w ustawie orzeka, ich przepadek. § 7. Jeżeli przedmioty wymienione w § 2 lub 6 nie stanowią własności sprawcy, ich przepadek można orzec tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie; w razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do sprawcy lub przepadek równowartości tego udziału. § 8. Objęte przepadkiem przedmioty przechodzą na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku. Przepadek korzyści maj¹tkowych pochodz¹cych z przestêpstwa Art. 45.30 § 1. Jeżeli sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa, chociażby po- średnio, korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów wymienio- nych w art. 44 § 1 lub 6, sąd orzeka przepadek takiej korzyści albo jej równowartości. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi. § 2. W razie skazania za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości, uważa się, że mienie, które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w czasie popełnienia przestępstwa lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby nieprawomocnego wyroku, stanowi korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa, chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny. § 3. Jeżeli okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo, że sprawca, o którym mowa w § 2, przeniósł na osobę fizyczną, prawną lub jednost- kę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, faktycznie lub pod jakimkolwiek tytułem prawnym, mienie stanowiące korzyść uzyskaną z popełnienia przestęp- stwa, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby lub jednostki oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba że zaintereso- wana osoba lub jednostka organizacyjna przedstawi dowód zgodnego z prawem ich uzyskania. 30 Art. 45 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 111, poz. 1061) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r. 32
  • 35. Kodeks karny Art. 46–47 § 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje się także przy dokonaniu zajęcia stosownie do przepi- su art. 292 § 2 Kodeksu postępowania karnego, przy zabezpieczeniu grożącego prze- padku korzyści oraz przy egzekucji tego środka. Osoba lub jednostka, której dotyczy domniemanie ustanowione w § 3, może wystąpić z powództwem przeciwko Skarbo- wi Państwa o obalenie tego domniemania; do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu. § 5. W razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do spraw- cy lub przepadek równowartości tego udziału. § 6. Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub jej równowartość przechodzi na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku, a w wypadku, o którym mowa w § 4 zdanie drugie, z chwilą uprawomocnienia się wyroku odda- lającego powództwo przeciwko Skarbowi Państwa. Obowi¹zek naprawienia szkody lub krzywdy Art. 46. § 1. W razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkie- 31 go uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdro- wia, przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przestępstwo prze- ciwko środowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo przeciw- ko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, sąd, na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej, orzeka obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w całości albo w części; przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się. § 2. Zamiast obowiązku określonego w § 1 sąd może orzec na rzecz pokrzyw- dzonego nawiązkę w celu zadośćuczynienia za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naru- szenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia, a także za doznaną krzywdę. Obowi¹zek naprawienia szkody, zadośæuczynienie lub nawi¹zka Art. 46.32 § 1. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w ca- łości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się. § 2. Zamiast obowiązku określonego w § 1 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzyw- dzonego. Nawi¹zka na cel spo³eczny zwi¹zany z ochron¹ zdrowia lub środowiska Art. 47.33 § 1. W razie skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć 31 Art. 46 § 1 zmieniony przez art. 98 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspek- cji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) z dniem 1 lipca 2007 r. 32 Art. 46 zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. (Dz. U. Nr 206, poz. 1589) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 czerwca 2010 r. 33 Art. 47 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 października 2004 r. (Dz. U. Nr 243, poz. 2426) zmieniającej nin. ustawę z dniem 16 maja 2005 r. 33
  • 36. Art. 47, 48 Kodeks karny człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, sąd może orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fun- dacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest speł- nianie świadczeń na cele bezpośrednio związane z ochroną zdrowia, z przeznacze- niem na ten cel. § 2. W razie skazania sprawcy za przestępstwo przeciwko środowisku, sąd może orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji spo- łecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na cele bezpośrednio związane z ochroną środowiska, z przeznaczeniem na ten cel. § 3. W razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355, prowadzącego pojazd mechaniczny, jeżeli był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd może orzec nawiązkę na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji społecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, której podsta- wowym zadaniem lub celem statutowym jest spełnianie świadczeń na cele bezpo- średnio związane z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych, z przeznaczeniem na ten cel. Nawi¹zka na cel spo³eczny zwi¹zany z ochron¹ zdrowia lub środowiska Art. 47.34 § 1. W razie skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć człowieka, cięż- ki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, a także w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355, jeżeli sprawca był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miej- sca zdarzenia sąd może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Po- mocy Postpenitencjarnej. § 2. W razie skazania sprawcy za przestępstwo przeciwko środowisku sąd może orzec na- wiązkę na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, o którym mowa w art. 400 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. — Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.). Art. 47a.35 (uchylony) Wysokośæ nawi¹zki Art. 48.36 Nawiązkę orzeka się w wysokości do 100 000 złotych. 34 Art. 47 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. (Dz. U. Nr 40, poz. 227) zmie- niającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2011 r. 35 Art. 47a uchylony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 października 2004 r. (Dz. U. Nr 243, poz. 2426) zmieniającej nin. ustawę z dniem 16 maja 2005 r. 36 Art. 48 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 października 2004 r. (Dz. U. Nr 243, poz. 2426) zmieniającej nin. ustawę z dniem 16 maja 2005 r. 34