Trà Ướp Sen Cụ Trưởng An tuy không được nhiều người biết đến như trà sen Tây Hồ nhưng lại là loại trà ghi dấu ấn sâu đậm đối với biết bao thế hệ người thưởng thức bởi cái "hồn", bởi sự mộc mạc, bình dị mà dân dã.
1. Nói đến trà ướp sen là người ta nghĩ ngay đến trà sen Tây Hồ mà quên mất rằng ở
Đồng Văn Hà Nam có một thương hiệu trà sen tồn tại từ nhiều đời, được những
người thưởng trà đặc biệt : các nhà thơ, nhà văn Việt Nam chẳng ngần ngại đạp
xe gần 60km từ Hà Nội những năm 80 về để thưởng thức một chén trà ngát hương
sen bình dị và dân dã, đó chính là trà ướp sen cụ Trưởng An.
Cụ Trưởng An tên thật là Nguyễn Văn Lãnh, sinh ra trong một gia đình có
truyền thống làm nghề ướp trà sen. Ở thời của cụ, trà sen được ướp vô cùng cầu kì
và tỉ mỉ. Ở Hà Nam có không ít người làm nghề ướp trà sen nhưng chỉ trà sen của
cụ là được nhiều người ghi dấu. bởi cái hương, cái vị thật đặc biệt không thể lẫn với
sen của bất cứ ai, vừa như lạ, như quen, như gần như xa, khi thoang thoảng, khi
nồng nàn. Người ta kể rằng trong những năm kháng chiến cụ khi ấy dù đã 71 tuổi
vẫn mở một quán nước bên đường , nơi quán nước ấy các đoàn khách, dân công đều
chọn nơi đây làm điểm dừng chân, những năm chiến tranh phá hoại những chén trà
sen miễn phí, những tiếng trống chèo của cụ trở thành nguồn động viên rất lớn đối
với những đoàn dân công. Từ đó, tiếng lành đồn dần xa, trà ướp sen cụ Trưởng
An trở thành thương hiệu mà người ta truyền tai nhau , khách ở xa mấy cũng tranh
thủ ghé qua Hà Nam để được một lần thưởng thức chén trà của cụ.
2. Theo gia đình kể lại, không phải bỗng nhiên mà trà ướp sen của cụ Trường
An được nhiều người yêu thích đến như vậy, tất cả là bởi sự tỉ mẩn, cầu kì trong
cách làm trà của cụ. Sáng sớm, khi mặt trời chưa lên cụ đã chèo thuyền ra hồ hái
hoa sen, lúc này nụ hoa đang hàm tiếu, hương sen thơm nhất, hoa mang về phải lấy
gạo ngay không thì bông sen sẽ khô, hương thơm không còn được như lúc đầu nữa.
Để có được 1 kg trà thực sự là một công đoạn dài và nhiều công phu, cứ 1 kg trà là
cần đến 1500 đến 2000 bông sen, ướp trong 10 ngày rồi tách gạo sen mang sấy khô
3. trà, rải thêm lớp gạo sen mới vào rồi lại ướp tiếp, cứ như vậy khoảng 5 đến 6 lần,
đến khi cánh trà thật khô, thật giòn, thấm đẫm hương sen mới thôi.
(Cả một bông sen phần duy nhất được sử dụng là gạo sen)
Một trong những điều may mắn là thương hiệu trà ướp sen cụ Trưởng An vẫn
còn được con cháu cụ lưu giữ và tiếp tục cho đến tận ngày nay, tuy vậy, sản lượng
trà sen mỗi năm chỉ khoảng 60, 70 kg, phần lớn do gia đình chỉ thực hiện để lưu giữ
truyền thống chứ không phục vụ lợi ích kinh doanh, phần còn lại, do lượng sen
ngày càng khan hiếm, diện tích đầm sen ngày càng thu hẹp, dẫu có muốn làm nhiều
thì cũng không làm nổi.
4. Nếu như trà sen Tây Hồ mang đậm dấu ấn lịch sử của Thăng Long ngàn năm
văn hiến thì trà ướp sen cụ Trưởng An lại mang đậm hơi thở của làng quên yên
bình, mộc mạc mà dân dã. Mỗi chén trà sen như chứa đựng bao ân tình của người
làm trà, chứa đựng cả tình quê và sự thanh khiết độc đáo mà không loại trà hương
nào có được.