Welkom Licht in vele variaties In één enkel beeld zien we hier grote contrasten We gaan er elke dag aan voorbij, aan dit daglicht. Het is er gewoon toch. Ik ga u meenemen in een verhaal over daglicht. Waarom is het belangrijk voor ons. Wat betekent het voor ons.
Het is goed voor je gezondheid
Licht geeft veel informatie. Waar zijn we. Wat is het klimaat, de temperatuur, regent het Welk tijdstip van de dag
En dit doet het daglicht nog meer. Het onvoorspelbare en fluctuerende aanbod maakt het daglicht fascinerend. De meeste mensen denken dat De lichthoeveelheid overdag behoorlijk geljikmatig is. En dat denkt men ook van de lichteigenschappen van daglicht. De werkelijkhei is echter geheel anders. Het daglicht is dynamisch en grillig, het wisselt van minuut tot minuut. Buiten worden verlichtingssterkten gemeten van gemideeld 5.000 tot 100.000 lux. En het bijzondere is, dat ons oog zich daar moeiteloos en razendsnel aan aanpast. U ziet hier een spannende lichtgrafiek. Techcomlight heeft een gespecialiseerd bureau opdracht gegeven een veldmeting te doen naar het daglicht in Nederland.
Nu weet u meer over het daglicht. Het is grillig en het geeft informatie over onze omgeving, het klimaat. Waarom is dat daglicht toch zo belangrijk? En hoe komt dat dan?
Dit is het effect van het daglicht op ons lichaam. U ziet dat het licht wordt waargenomen door het oog. Wij kunnen zien. Maar er gebeurt nog iets. Het licht valt niet alleen op ons netvlies, maar ook op de fotoreceptorcellen. Een bijzondere lichtgevoelige cel die het licht opvangt. Een soort Daglichtsensor als die term u meer bekend voorkomt. De lichtgevoelige cellen in het oog sturen signalen naar de pijnappelklier en enkele andere delen in de hersenen. De pijnappelklier geeft de signalen het lichaam. Het is net een soort computersysteem. Alleen werkt het niet met “signalen” maar met hormonen. Hormonen zijn de regelneven van het lichaam en sturen de lichaamsfuncties aan. Daarom is daglicht belangrijk, het is de brandstof van ons regelcentrum.
Hier ziet u de hormoonhuishouding zoals dit door de wetenschappers is onderzocht. Tijdens het ontwaken komt er cordisol vrij. Kijk maar naar dat blauwe lijntje. Dan krijgt u daar honger van, het is maar dat u het weet. U krijgt geen honger van een lege maag, maar van het stijgende cortisol niveau in uw bloed. Dat vertelt u dat u maar eens een ontbijt moest nemen om de dag te beginnen. Ook daalt het melatonine niveau. Vanaf 8 uur bent u topfit. Dus meldt het maar aan uw werkgever, het heeft weinig zin om voor 8.00 uur te beginnen want u heeft nog veel te veel melatonine in uw bloed. Pas aan het einde van de dag komt die melatonine weer terug, dan wordt u lekker slaperig om een uur of 10. U ziet dus, tussen 12.00 en 3.00 ‘s nachts bent u niet wakker te krijgen. De lichaamstemperatuur en alertheid worden ook aangestuurd door deze hormonen. Deze hormonen worden aangestuurd door het daglicht. Als er veel daglicht is, is er veel cortisol en kunt u goed werken. Dit wat ik u nu laat zien zijn de dagelijkse circadiaanse ritmes. Cirdadiaans is een latijns woord voor dagelijks. Onze dagelijkse levenscyclus zit zo in elkaar.
Binnen hebben we het kunstlicht nodig. Maar ook het daglicht in de binnenomgeving beleven wij op een andere manier, dan het daglicht als we buiten zijn. Ik ga u de belangrijkste verschillen tussen kunstlicht en daglicht uitleggen.
Voordelen van daglicht - Het energieverbruik is 0 - Natuurlijke k leurweergave Prettige beleving van de ruimte Minder ziekteverzuim Betere concentratie Betere prestaties, hogere cijfers! U ziet hier rechts daglicht via een venster en hier, in het plafond, via een daglichtbuis. Maar daar vertel ik later meer over.
Nadelen daglicht: Verblinding Warmte-overlast Ongelijke verdeling in de ruimte E xtra zonwering nodig Onvoorspelbaar
Voordelen kunstlicht : Verlengen van de dag Altijd voldoende licht Vooraf te calculeren Schakelaar: de mens schakelt
Nadelen kunstlicht: Levensduur: lampen vervangen Opbrengst vermindert Kleurenweergave minder naturel Extra warmte-ontwikkeling Energie verbruik
De volgende vraag is waar de energie van het kunstlicht dan vandaan komt. Gewoon, fossiele brandstoffen. Oppompen, uit de aarde halen. In een energiecentrale verbranden. Dat levert ook weer extra CO-2 uitstoot op, Maar met de hete stoom kunnen we dan die kostbare en handige elektriciteit opwekken. De elektriciteit transporteren over tientallen kilometers via hoogspanningsdraden, dat levert ook weer verlies op. Elektriciteit klinkt makkelijk en efficiënt, maar het kost ook heel veel.
Die lamp gebruikt energie. En dat kost geld. Hier ziet u een plaatje met de kosten die voor een gebouw nodig zijn voor de energievoorziening. Van het budget voor het gebouw gaat 39% op aan verwarming. En 4% aan koeling, dat is frappant. Voor verlichting is 22% nodig.
Er zijn door de decennia heen al heel wat mensen geweest die ons wilden overtuigen om naar duurzame oplossingen te zoeken.
En hoe gaan we dat nou doen ?
Sheddak Positief: Minder direct zonlicht Kleiner aandeel vervuiling Redelijk grote lichtopbrangst Negatief: Dauwpunt / condensatielekkage Onderhoud
Daglichtkoepels: Positief: Redelijke grote lichtopbrengst Redelijk gelijkmatige lichtverdeling Negatief: Warmtebelasting hele dag Dauwpunt / condensatielekkage Onderhoud Inbraakgevoelig
Lichtstraten: Veel lichtopbrengst Negatief: Grote warmtebelasting Vervuiling Dauwpunt / condensatielekkage Sneeuwbelasting
Daglichtbuizen van Solatube Kleine diameter, groot effect Lichttransport Geen condenslekkage Thermische isolatie Nadelen Geen uitzicht (hoewel: voor kleedkamers …) Geen natuurlijke ventilatie
Combinatie daglichttoetreding: Combinatie brengt de grootste voordelen samen Daglichtzone verlengen
Voorbeeld combinatie
Om diverse redenen hebben de volgende scholen gekozen voor een ontwerp met daglichtbuizen Scholen moeten vaak creatief zijn met ruimte. Van een gang wordt een computerruimte gemaakt, u kent het wel. En vervolgens is er geen licht op die plek. Daglicht in een afgesloten ruimte Daglicht zonder extra warmte
Situatie Inbreiding Verlichting nieuwe werkplekken PC’s Voordeel Daglicht op de werkplek Geen verblinding Geen « opgesloten » gevoel Geen energiekosten op verlichting Betere concentratie, betere prestaties
Situatie Inbreiding op binnenplaats Geen vensters mogelijk Voordeel D aglicht op de werkplek Geen kunstlicht nodig Geen « opgesloten » gevoel Geen verblinding Gelijke verdeling in ruimte Geen warmte-overlast
CONCLUSIE Evt toelichting op deze dia Situatie Geen daglicht op de vide/vliering Geen wijziging mogelijk aan het dak, dit dak is al meer dan 100 jaar oud Bijzonder: Dit is geen ideale situatie, de Solatube systemen staan boven de kas, ipv in de kas. Het daglicht kaatst dus eerst tegen de ruit, er is tamelijk veel verlies. Maar in deze omstandigheden was het niet mogelijk om een rond gat in de ruit te maken. Voordeel Daglicht in deze ruimte Minder energieverbruik Geen bouwkundige ingreep nodig