2. Regulacje prawne z zakresu prawa
pracy dotyczące bezpieczeostwa
i higieny pracy
3. W tym rozdziale zostaną Paostwo
zapoznani z tematyką:
System ochrony pracy w Polsce
Obowiązki pracodawcy
Obowiązki osoby kierującej pracownikami
Obowiązki i prawa pracowników
Profilaktyczna ochrona zdrowia
Ochrona pracy kobiet
Ochrona pracy młodocianych
52. W tym rozdziale zostaną Paostwo
zapoznani z tematyką:
Ocena ryzyka zawodowego
Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące
w procesie pracy
Ocena zagrożeo czynnikami szkodliwymi, uciążliwymi
i niebezpiecznymi oraz metody ich likwidacji lub ograniczenia
63. Czynniki środowiska pracy
Fizyczne Chemiczne
• hałas • w zależności od możliwych
• drgania (wibracja) skutków i rodzaju ich
• promieniowanie (jonizujące, działania:
podczerwone, nadfioletowe, – toksyczne
laserowe) – drażniące
• pole elektromagnetyczne – uczulające
• elektrycznośd statyczna – rakotwórcze
• pyły przemysłowe – mutagenne
• czynniki niebezpieczne mogące – upośledzające funkcje
prowadzid do urazów: rozrodcze
– poruszające się maszyny • w zależności od sposobów
– ruchome elementy maszyn wchłaniania:
– przemieszczające się wyroby – przez drogi oddechowe
i materiały – przez skórę i błony śluzowe
– ostre oraz wystające elementy – przez przewód pokarmowy
i krawędzie
64. Czynniki środowiska pracy
Biologiczne Psychofizyczne
• mikroorganizmy • obciążenie fizyczne (statyczne
– bakterie i dynamiczne)
– wirusy • obciążenie nerwowo-psychiczne:
– grzyby – obciążenie umysłu
– pierwotniaki – obciążenie lub niedociążenie
percepcyjne
• substancje wytwarzane – obciążenie emocjonalne
przez mikroorganizmy
– toksyny
– alergeny
• makroorganizmy
– rośliny
– zwierzęta
75. Pyły są to cząstki ciała stałego sedymentujące pod wpływem
siły ciężkości, które mogą przez pewien czas pozostawad w
stanie zawieszonym w gazowej fazie rozproszonej. Pyły są
emitowane do środowiska podczas różnego rodzaju
naturalnych i sztucznych procesów pyłotwórczych.
76. Źródła pyłów można podzielid na dwa podstawowe rodzaje:
naturalne - których źródłem są m.in. wybuchy wulkanów,
erozja gleby, pożary lasów, burze piaskowe, pył roślinny,
mikroorganizmy;
sztuczne - wytwarzane m.in. przez:
• przemysł górniczy podczas urobku, transportu
i sortowania węgla,
• przemysł materiałów budowlanych w czasie produkcji
cementu i gipsu,
77. • przemysł metalurgiczny w czasie procesu przeróbki
od topników, procesów obróbki,
• przemysł energetyczny w trakcie spalania paliw,
• przemysł rolniczy i leśnictwo to pyły nawozów
sztucznych i środków ochrony roślin,
• przemysł chemiczny to produkcja farb i lakierów,
78. Źródła emisji pyłów
• Mielenie
• Kruszenie
• Przesiewanie
• Transport
• Mieszanie ciał sypkich
• Ostrzenie
• Szlifowanie
• Polerowanie
• Inne
79. Pył przemysłowy jest aerozolem, w którym fazę rozproszoną
stanowią cząstki stałe i którego źródłem są procesy
produkcyjne w przemyśle. Pył całkowity jest to zbiór
wszystkich cząsteczek otoczonych powietrzem w określonej
objętości powietrza. Częśd pyłu całkowitego wdychana
przez nos lub usta do układu oddechowego określana jest
mianem frakcji wdychalnej. Wnikanie pyłu do układu
oddechowego zależy w dużej mierze od stopnia jego
rozdrobnienia i wielkości wentylacji płucnej. Do
pęcherzyków płucnych ocierają pyły o średnicy do 5 μm,
wyjątkowo o średnicy 7μm (frakcja respirabilna)
80. Pyły o średnicy powyżej 5 μm są prawie w całości
zatrzymywane w górnych drogach oddechowych. Wzrost
wentylacji płucnej, związany z wysiłkiem fizycznym,
zwiększa ryzyko chorobotwórczego działania pyłu u osób
ciężko pracujących. Dzięki dużym zdolnością płuc do
samooczyszczenia tylko niewielka częśd pyłu wdychanego
bo ok. 7% zostaje zatrzymana w płucach a około 2/3 jest
wydalane natychmiast z powietrzem wydechowym.
Pozostała częśd pyłu pozostaje usunięta z układu
oddechowego za pomocą innych mechanizmów (ze śluzem
podczas kaszlu)
81. Pyły w zależności od działania na organizm ludzki można
podzielid na:
• pylicotwórcze,
• drażniące,
• alergiczne,
• toksyczne,
• rakotwórcze.
83. Przez substancje chemiczną należy rozumied:
pierwiastki chemiczne i ich związki w stanie, w jakim
występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za
pomocą jakiegokolwiek procesu produkcyjnego, wraz
ze wszystkimi dodatkami wymaganymi dla
zachowania ich trwałości oraz wszystkimi
zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku
zastosowanego procesu, jednak bez
rozpuszczalników, które można oddzielid bez wpływu
na trwałośd substancji i bez zmiany jej składu, a także,
mieszaniny pierwiastków chemicznych lub ich
związków, o których mowa powyżej, z wyłączeniem
mieszanin będących odpadami.
84. Skutki działania substancji chemicznych dzieli się na
miejscowe, układowe i odległe (działanie kancerogenne,
teratogenne, embriotoksyczne).
Mogą one występowad w następujących miejscach:
wchłaniania - skóra, oczy, nabłonek nosa, płuca, przewód
pokarmowy
przemian - wątroba, płuca, nerki, przewód pokarmowy, miejsca
zawierające specyficzne mechanizmy przemian
kumulacji (odkładania) - nerka, ośrodkowy układ nerwowy,
wątroba
wydalania - wątroba, przewód pokarmowy, nerka, pęcherz
moczowy
w narządach o szczególnej wrażliwości - gonady, zarodek, układ
nerwowy, narządy wydzielania wewnętrznego, układ
krwiotwórczy, układ odpornościowy.
85. Jako niebezpieczne klasyfikuje się substancje chemiczne:
o właściwościach szkodliwe,
wybuchowych, żrące,
o właściwościach drażniące,
utleniających, uczulające,
skrajnie łatwo palne, rakotwórcze,
wysoce łatwo palne,
łatwopalne, mutagenne,
bardzo toksyczne, działające na
toksyczne, rozrodczośd,
niebezpieczne dla
środowiska.
86. Substancje niebezpieczne
Substancje chemiczne zaklasyfikowane jako niebezpieczne znakuje
się, podając na etykiecie następujące informacje:
nazwę lub nazwy chemiczne substancji, a w przypadku
mieszaniny - nazwy chemiczne niebezpiecznych substancji
wchodzących w jej skład oraz ich udział procentowy
w mieszaninie,
nazwę handlową substancji chemicznej,
nazwę i adres producenta lub dostawcy, wprowadzającego
substancję chemiczną do obrotu,
znaki ostrzegawcze wraz z ich znaczeniami, i określenia dotyczące
rodzaju zagrożenia oraz prawidłowego postępowania
z niebezpieczną substancją chemiczną, odpowiednie do
dokonanej klasyfikacji.
87. Niebezpieczna substancja chemiczna powinna zostad
zgłoszona do rejestru przez jej producenta lub dostawcę
wprowadzającego do obrotu, stosującego lub
sprowadzającego tę substancję po raz pierwszy, najpóźniej w
dniu jej zastosowania lub wprowadzenia do obrotu.
Producent i dostawca niebezpiecznych substancji
chemicznych mają obowiązek posiadad karty charakterystyki
tych substancji.
89. Substancje szkodliwe
Podział szkodliwych substancji chemicznych w zależności od
skutków oddziaływania na organizm
wg Polskiej Normy PN-80/Z-08052:
drażniące
uczulające
rakotwórcze
mutagenne
upośledzające funkcje rozrodcze (teratogenne i embriotoksyczne).
90. Substancje drażniące
Substancje drażniące są to substancje charakteryzujące się
dużą aktywnością chemiczną, atakujące miejscowo błony
śluzowe dróg oddechowych i oczu oraz skórę.
Są to najczęściej:
kwasy,
zasady,
rozpuszczalniki organiczne zawarte w: farbach
z połyskiem, bejcy, lakierach, płynach do usuwania
powłok malarskich, środkach impregnujących
drewno itp..
91. Substancje uczulające
Substancje uczulające są to substancje wywołujące uczulenia
(alergie). Zmiany uczuleniowe na skórze przypominają często
zmiany, które się stwierdza podczas zapalenia skóry (występowanie
świądu, pieczenie skóry, pojawienie się plam
rumieniowych, grudek, pęcherzyków, złuszczenia naskórka
rąk, przedramion, twarzy).
Choroby uczuleniowe skóry, to wyprysk kontaktowy uczuleniowy
występujący u pracowników mających kontakt ze szkodliwymi
substancjami chemicznymi o właściwościach uczulających, np.:
chrom sześciowartościowy,
nikiel,
formalina stosowane w zakładach służby zdrowia.
92. Substancje rakotwórcze
Substancje rakotwórcze są to substancje mogące powodowad
niekontrolowany wzrost komórek prowadzący do zmian
nowotworowych. Zmiany nowotworowe mogą ujawnid się w ciągu
4-40 lat od chwili pierwszego narażenia na te substancje.
W następstwie narażenia zawodowego powstałe nowotwory mogą
byd zlokalizowane w różnych miejscach organizmu.
93. Przykłady substancji i powodowane
schorzenia
benzen powoduje zmiany nowotworowe w szpiku
kostnym,
chlorek winylu – nowotwór wątroby,
arsen – nowotwór skóry,
chrom – zmiany nowotworowe jamy nosowej i zatok
nosowych,
pył azbestu – raka płuc.
94. Substancje mutagenne
Substancje mutagenne są to substancje powodujące zmiany w
genach przekazywanych na następne pokolenie.
Do czynników mutagennych zaliczyd można:
promieniowanie jonizujące:
rentgenowskie,
powstające przy wyzwalaniu energii jądrowej
powstające przy rozpadzie izotopów promieniotwórczych
oraz związki chemiczne tj. np.:
formalina,
benzen,
iperyt,
benzopiren,
kwas azotowy.
95. Substancje teratogenne i embriotoksyczne
Czynniki działające teratogennie, to:
związki chemiczne – niektóre leki przeciwnowotworowe,
hormony, chinina, sole talu, selenu, arszenik, aldehyd
mrówkowy, nikotyna, alkohol etylowy,
niedobory witamin, zwłaszcza A i E oraz z grupy B,
czynniki fizyczne (promieniowanie jonizujące,
podwyższona lub obniżona temperatura),
choroby infekcyjne, szczególnie wirusowe (różyczka,
świnka, ospa wietrzna, grypa).
96. Podział szkodliwych substancji
chemicznych w zależności od dróg
wchłaniania
W zależności od dróg wchłaniania szkodliwe substancje chemiczne
dzielimy na:
wchłaniane przez drogi oddechowe substancji toksycznych
(w postaci par, gazów, aerozoli i pyłów) -
rozpuszczalniki, amoniak, kwasy, wodorotlenki,
przenikanie przez skórę szkodliwych substancji
chemicznych (głównie substancje rozpuszczalne w
tłuszczach) - rtęd, cyjanki,
wchłanianie przez przewód pokarmowy.
97. Wchłanianie przez drogi oddechowe
Zatrucie zawodowe na skutek wchłaniania przez układ oddechowy
występuje najczęściej. Na wchłanianie substancji chemicznych w
drogach oddechowych wywierają wpływ następujące czynniki:
rozpuszczalnośd substancji toksycznej w wodzie
stężenie substancji toksycznej w powietrzu
wentylacja płuc,
szybkośd przemiany i wydalania szkodliwych substancji
chemicznych z organizmu,
stan skupienia tej substancji.
98. Przenikanie przez skórę
Wchłanianie substancji toksycznych przez skórę może byd przyczyną
zatrud zawodowych.
Do najważniejszych czynników, od których zależy wchłanianie
substancji toksycznych przez skórę należy:
stan skóry,
różnice anatomiczne,
wiek,
temperatura,
wilgotnośd.
Skaleczenia oraz oparzenia eliminują działanie bariery naskórkowej
i zwiększają wchłanianie związków chemicznych.
99. Wchłanianie w przewodzie pokarmowym
Wchłanianie w przewodzie pokarmowym występuje najczęściej na
skutek nieprzestrzegania przepisów bhp oraz higieny osobistej, np.:
przeniesienie na rękach (brak mycia rąk), z pożywieniem (jedzenie i
picie na stanowisku pracy), palenie tytoniu na stanowisku
pracy, wypicie przez pomyłkę - opakowanie ze szkodliwą substancją
w naczyniu po środkach spożywczych.
100. Związek chemiczny wchłonięty do organizmu jedną z
możliwych dróg może zostad wydalony z organizmu w postaci
niezmienionej lub też ulec procesowi przemian
metabolicznych kumulując się w organizmie, przy czym
metabolit może byd bardziej szkodliwy niż substancja
toksyczna pierwotna wprowadzona do organizmu.
Główne skutki narażenia mogą mied charakter ogólny lub
miejscowy. Skutki miejscowe to działanie drażniące
i uczulające skórę i błony śluzowe. Skutki ogólne to zmiany w
układzie nerwowym (ośrodkowym
i obwodowym) oraz w nerkach, wątrobie, w układzie sercowo-
naczyniowym itp.
101.
102.
103.
104.
105. Czynniki niebezpieczne - podział
przemieszczające się maszyny oraz transportowane przedmioty;
elementy ruchome;
elementy ostre, wystające, chropowate;
płyny pod ciśnieniem;
śliskie, nierówne powierzchnie;
ograniczone przestrzenie (dojścia, przejścia, dostępy);
położenie stanowiska pracy w odniesieniu do podłoża (praca na
wysokości oraz w zagłębieniach);
inne: np. powierzchnie gorące lub zimne, żrące substancje.
106. Schemat oddziaływania i ochrony
Człowiek Przedmiot
zasięg oddziaływania zasięg oddziaływania
107. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
człowiek Strefa przedmiot
potencjalnego
zagrożenia
zasięg zasięg
oddziaływania Ryzyko oddziaływania
wypadku
strefa wzajemnego oddziaływania
108. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Identyfikacja zagrożeo mechanicznych
sytuacje
zagrażające
określenie oddziaływanie ocena
identyfikacja
stanowiska czynnika na
czynników
pracy człowieka zagrożeo
analiza zagrożeo
urazy lub
inne następstwa
ocena zagrożeo
113. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Podstawowe zagrożenia mechaniczne i ich potencjalne skutki
zgniatanie - zgniecenia, zmiażdżenia;
ścinanie, cięcie - obcięcie, odcięcie, rozcięcie;
ruchome elementy urządzeo – uderzenie, wciągnięcie, pochwycenie,
złamanie, oderwanie;
spadające przedmioty, osoby - uderzenie, stłuczenie, pęknięcia,
złamania, śmierd;
wystające ostre elementy pomieszczeo, konstrukcji , narzędzi –
ukłucie, przekłucie;
nierówne śliskie nawierzchnie – upadek i jego konsekwencje
chropawe nierówne powierzchnie – starcia, obtarcia
wytrysk gorącej cieczy pod ciśnieniem - uderzenie, poparzenie
114. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Skutki zdrowotne u osób narażonych
na działanie czynników mechanicznych zależą od:
usytuowania strefy oddziaływania danego czynnika w stosunku do strefy
pracy człowieka,
wzajemnego oddziaływania danego czynnika i człowieka,
energii kinetycznej elementów lub maszyn,
energii potencjalnej części, które mogą się poruszad pod wpływem siły
ciężkości oraz elementów sprężystych lub nad i podciśnienia płynów,
rodzaju, kształtu, gładkości powierzchni elementów, z którymi może się
stykad człowiek (elementy tnące, ostre krawędzie itp.),
położenia względem siebie elementów mogących przy poruszaniu stworzyd
strefy niebezpieczne np. odcinania, wciągania.
115. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Ochrona przed czynnikami mechanicznymi
Zapobieganie zagrożeniom
czynnikami mechanicznymi
ograniczanie
eliminowanie
ekspozycji człowieka na
lub ograniczanie czynnika
nie wyeliminowane czynniki
116. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Ochrona przed czynnikami mechanicznymi
Zapobieganie
zagrożeniom
ograniczanie
eliminowanie
ekspozycji
lub
człowieka na
ograniczanie nie wyeliminowane
czynnika czynniki
eliminowanie lub wyeliminowanie zapobieganie
ograniczanie lub ograniczanie niezamierzonemu
zapobieganie
czynników potrzebnych kontaktowi
sytuacjom
towarzyszących ingerencji z mechanicznymi
anormalnym
normalnemu w strefach czynnikami
funkcjonowaniu niebezpiecznych niebezpiecznymi
117. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Działania zapobiegające zagrożeniom(1)
działania
w fazie
projektowania
działania
zapobiegające
zagrożeniom
czynnikami
działania
mechanicznymi
w fazie
użytkowania
118. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Działania zapobiegające zagrożeniom(2)
dobór rozwiązao konstrukcyjnych
stosowanie urządzeo ochronnych
informacje dotyczące użytkownika
dodatkowe środki bezpieczeostwa
działania
działania działania zapobiegające
w fazie w fazie zagrożeniom
projektowania użytkowania czynnikami
stosowanie bezpiecznych sposobów obsługi
mechanicznymi
utrzymanie odpowiedniego stanu technicznego
stosowanie środków ochrony indywidualnej
kształtowanie bezpiecznych zachowao
(wirtualna rzeczywistośd)
122. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Zalecane środki ochrony indywidualnej
Hełmy ochronne
Zagrożenie uderzeniem
i przygnieceniem przez: surowce
mineralne, materiały
budowlane, wyroby budowlane Obuwie wyposażone
(przy obsłudze podnośników w podnoski
uniwersalnych wciągników, żurawi)
123. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Zalecane środki ochrony indywidualnej
Rękawice chroniące
przed przecięciem
Obuwie ochronne
Zagrożenie
przecięciem, skaleczeniem, przekłu
ciem przez ostre, wystające Nakolanniki
elementy, ostre krawędzie i
naroża, ostrza oraz
chropowate, postrzępione
powierzchnie narzędzi, maszyn i Odzież ochronna
materiałów, mogące powodowad lub robocza
urazy
Okulary
przeciwodpryskowe
124. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Zalecane środki ochrony indywidualnej
Okulary przeciwodpryskowe lub
osłony twarzy
Zagrożenie urazami
powodowanymi ruchomymi
częściami maszyn, narzędziami lub
przedmiotami obrabianymi
podczas pracy: nożycami
Odzież chroniąca przed zgnieceniem, mechanicznymi, wiertarkami,
wciągnięciem w wirujące elementy
maszyn szlifierkami, pilarkami, itp.
125. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Zalecane środki ochrony indywidualnej
Zagrożenie urazami Obuwie wyposażone
powodowanymi poślizgnięciami, w podeszwy antypoślizgowe
potknięciami i upadkami na:
stanowiskach pracy, przejściach i
dojściach, drogach
komunikacyjnych, drabinach
126. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
Zalecane środki ochrony indywidualnej
Sprzęt chroniący przed upadkiem z Zagrożenia urazami
wysokości powodowanymi upadkami
osób z wysokości
128. Zagrożenia czynnikami mechanicznymi
URZĄDZENIA OCHRONNE
urządzenia
osłony zabezpieczające
Wszelkie nie stanowiące materialnej
Urządzenia materialne stanowiące przegrody (inne niż osłony), urządzenia
materialną przegrodę między ochronne.
człowiekiem a niebezpiecznym Do tej grupy zalicza się urządzenia
czynnikiem mechanicznym, oburęcznego sterowania, urządzenia
zastosowane specjalnie w celu fotoelektryczne, maty czułe na nacisk,
zapewnienia ochrony człowieka. zawory bezpieczeostwa, ograniczniki
Funkcje ochrony mogą udźwigu oraz urządzenia blokujące,
zatem spełniad pokrywy, ryglujące, zezwalające na
drzwi, ogrodzenia itp. uruchomienie
maszyny itp.
159. W tym rozdziale zostaną Paostwo
zapoznani z tematyką:
Pomieszczenia i stanowiska pracy
Oświetlenie pomieszczeo pracy
Praca przy komputerze z uwzględnieniem zasad ergonomii
Zarządzanie bezpieczeostwem pracy
Znaki BHP
200. Model powstawania zdarzeo wypadkowych
Powrót Zdarzenie
do normalnej prawie
pracy wypadkowe
TAK TAK
Awarie
techniczne
Błędy Reakcja
Niebezpieczne Odpowiednie
w organizacji obronna lub
sytuacje lub
i zarządzaniu zagrożenie
środki
działanie
bezpieczeostwa?
ASB
Błędy
ludzkie
NIE NIE
Rozwój
ASB wypadku
A - automatyka Wypadek
S - systemu
B - bezpieczeostwa
210. Rola PIP w określaniu składki na
ubezpieczenie wypadkowe
• Inspektor pracy może wystąpid do ZUS z wnioskiem
o podwyższenie składki o 100% stopy na najbliższy rok,
jeżeli u płatnika w czasie dwóch kolejnych kontroli
stwierdzono rażące naruszenie przepisów bezpieczeostwa
i higieny pracy;
• Jeżeli płatnik podaje nieprawidłowe dane inspektor pracy
zawiadamia ZUS, który w drodze decyzji podwyższa
składkę do 150% stopy procentowej
215. Szkolenie w dziedzinie bezpieczeostwa i higieny pracy
Grupa osób
podlegająca
Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleo
szkoleniu w
dziedzinie BHP
Szkolenie
Szkolenie wstępne Szkolenie okresowe
stanowiskowe
W formie instruktażu nie rzadziej niż raz
na 3 lata,
Pracownicy a tam gdzie szczególnie duże zagrożenia
zatrudnieni na Przed podjęciem dla bezpieczeostwa lub zdrowia
stanowiskach Przed rozpoczęciem
pracy na danym pracowników, nie rzadziej niż raz w roku.
robotniczych pracy u danego
stanowisku
pracodawcy
Pierwsze szkolenie w okresie do 12
miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych
stanowiskach
216. Szkolenie w dziedzinie bezpieczeostwa i higieny pracy
Grupa osób podlegająca
szkoleniu w dziedzinie Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleo
BHP
Szkolenie
Szkolenie wstępne Szkolenie okresowe
stanowiskowe
Osoby będące
pracodawcami Prowadzą jednostki Szkolenie przeprowadzane w
organizacyjne formie kursu, seminarium lub
samokształcenia kierowanego
nie rzadziej niż raz na 5 lat.
Pierwsze szkolenie okresowe
Instruktaż ogólny odbywają, osób zatrudnionych na tych
przed dopuszczeniem do stanowiskach przeprowadza
inne osoby kierujące
wykonywania pracy, się w okresie do 6 miesięcy od
pracownikami (kierow
Instruktaż ogólny prowadzi rozpoczęcia pracy na tych
nicy, mistrzowie,
pracownik służby stanowiskach
brygadziści, itp.)
bezpieczeostwa
i higieny pracy
217. Szkolenie w dziedzinie bezpieczeostwa i higieny pracy
Grupa osób
podlegająca
Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleo
szkoleniu w
dziedzinie BHP
Szkolenie
Szkolenie wstępne Szkolenie okresowe
stanowiskowe
Projektanci,
konstruktorzy, Szkolenie przeprowadzane w
maszyn i innych Przed rozpoczęciem formie kursu, seminarium lub
urządzeo pracy u danego samokształcenia kierowanego nie
technicznych pracodawcy rzadziej niż raz na 5 lat.
Pierwsze szkolenie okresowe osób
zatrudnionych na tych
stanowiskach przeprowadza się w
Technolodzy okresie do 12 miesięcy od
organizatorzy Przed rozpoczęciem rozpoczęcia pracy na tych
i inni pracownicy pracy u danego stanowiskach
inżynieryjno- pracodawcy
techniczni.
218. Szkolenie w dziedzinie bezpieczeostwa i higieny pracy
Grupa osób
podlegająca
Termin przeprowadzania poszczególnych rodzajów szkoleo
szkoleniu w
dziedzinie BHP
Szkolenie
Szkolenie wstępne Szkolenie okresowe
stanowiskowe
Pracownicy służby Szkolenie przeprowadzane w formie
bezpieczeostwa Przed kursu, seminarium lub
i higieny pracy rozpoczęciem samokształcenia kierowanego nie
pracy u danego rzadziej niż raz na 5 lat (dla
pracodawcy administracyjno-biurowych 6 lat).
Pierwsze szkolenie okresowe osób
zatrudnionych na tych stanowiskach
Pracownicy przeprowadza się w okresie do 12
Przed
administracyjno- miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych
rozpoczęciem
biurowi i inni nie stanowiskach
pracy u danego
wymienieni
pracodawcy
wcześniej1)
1) których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z
odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeostwa i higieny pracy
220. ZAŁOŻENIA
ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE
Pracodawca jest zobowiązany zapewnid przeszkolenie
pracownika w zakresie bezpieczeostwa i higieny pracy oraz
prowadzid okresowe szkolenia w tym zakresie. Obowiązany
jest również zaznajamiad pracowników
z przepisami i zasadami bezpieczeostwa i higieny pracy
dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
Działalnośd szkoleniowa w dziedzinie bezpieczeostwa
i higieny pracy prowadzona jest przez pracodawców lub na
ich zlecenie przez inne jednostki organizacyjne upoważnione
do prowadzenia takich szkoleo.
221. CEL SZKOLENIA
Celem instruktażu stanowiskowego jest uzyskanie przez
pracownika:
• wiadomości i praktycznych umiejętności z zakresu
bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy,
• podstawowych wiadomości o zagrożeniach
wypadkowych i zagrożeniach dla zdrowia
występujących na danym stanowisku pracy i w jego
bezpośrednim otoczeniu,
• sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi
i zagrożeniami dla zdrowia w warunkach normalnej
pracy i w warunkach awaryjnych.
222. CZAS TRWANIA
Instruktaż stanowiskowy odbywa się w czasie pracy
i jego czas trwania powinien byd uzależniony od:
• przygotowania zawodowego pracownika,
• dotychczasowego stażu pracy,
• rodzaju pracy i zagrożeo występujących na stanowisku
pracy
jednak nie powinien byd krótszy niż 8 godzin.
223. SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA
Warunkiem skuteczności instruktażu stanowiskowego jest
właściwy dobór i stosowanie metod nauczania. Forma
instruktażu polega, poza ogólnym zaznajomieniem
pracownika z działalnością i problemami zakładu pracy, na
procesie dostosowania pracownika do wykonywania ściśle
określonych zadao zawodowych w sposób prawidłowy,
sprawny, a przede wszystkim bezpieczny. Instruktaż
stanowiskowy powinien byd prowadzony na stanowisku
pracy i powinien zawierad:
• częśd ogólną,
• właściwy instruktaż stanowiskowy, zgodny z metodyką
instruktażu stanowiskowego.
224. W części ogólnej prowadzący instruktaż powinien
uwzględnid:
• Warunki pracy na stanowisku pracy:
– pomieszczenie pracy (oświetlenie, ogrzewanie, wentylację,
wysokośd pomieszczenia, drogi transportowe itp.),
– stanowisko pracy (pozycja przy pracy, oświetlenie
stanowiskowe, wentylację, odległości od sąsiednich
stanowisk itp.),
– maszyny i urządzenia (rodzaje urządzeo w pomieszczeniu
i tym podobne zagrożenia),
– surowce, półprodukty i produkty danego stanowiska pracy
(właściwości fizyczne i chemiczne i ich wpływ na zdrowie
pracownika),
– urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze.
225. • Przebieg procesu produkcyjnego w danym okresie
z uwzględnieniem:
– procesu produkcyjnego na stanowiskach roboczych
technologicznie wcześniejszych,
– procesu produkcyjnego obsługiwanego stanowiska,
– procesu produkcyjnego na stanowiskach technologicznie
późniejszych,
– powiązanie omówionych wyżej części procesu
produkcyjnego w jedną całośd.
226. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się dla:
• pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych
i innych, których charakter pracy będzie się wiązał
z bezpośrednimi kontaktami z produkcją i jej kontrolą lub
narażeniem na zagrożenie zawodowe,
• pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach
w przypadku zmiany warunków techniczno
- organizacyjnych (zmiany procesu technologicznego, zmiany
organizacji stanowisk pracy, wprowadzenie do stosowania
substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia lub
niebezpiecznym oraz nowych narzędzi i innych urządzeo),
• uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu,
• studentów odbywających praktyki studenckie.
! PRZED DOPUSZCZENIEM DO WYKONYWANIA PRACY NA DANYM
STANOWISKU!
227. Instruktaż stanowiskowy zapewniający nauczanie metod
bezpiecznej pacy powinien składad się z 5 etapów.
ETAP I - wstępny
Każde szkolenie powinno zacząd się od wstępnej rozmowy,
która umożliwia prowadzącemu instruktaż zorientowanie się,
co do poziomu wiadomości i umiejętności uczestników w
zakresie pracy stanowiącej przedmiot nauczania. Częstym
błędem popełnianym w tej fazie szkolenia jest
przekazywanie zbyt wielu informacji będących dla nowego
pracownika tylko słowami, nie mającymi powiązania
z faktami, przedmiotami, wyobrażeniami.
228. W tej fazie szkolenia prowadzący instruktaż przekazuje
informacje o:
•zakładzie pracy, produkcji, wydziale produkcyjnym,
gospodarce magazynowej, transportowej, remontowej,
ogólnych warunkach pracy itp.,
•stanowisku pracy (warunkach na stanowisku pracy,
wyposażeniu, metodach zaopatrzenia i obsługi
stanowiska pracy, kontroli technicznej, wypożyczalni
narzędzi, odzieży ochronnej, metodach pracy).
229. Dlatego też:
MÓW I POKAZUJ
MÓW I DAWAJ PRZYKŁADY
ALE PRZEDE WSZYSTKIM PYTAJ:
• o przebieg dotychczasowej pracy, zdobyte w niej
osiągnięcia i porażki oraz o stosunek do pracy w ogóle
i do wykonywanego zawodu,
• o zainteresowania,
• o szkołę, jej profil i ważne dla pracy wiadomości.
230. ETAP II – pokaz
i objaśnienie całego
procesu technologicznego
231. Prawidłowo prowadzony pokaz realizowany jest
w pięciu kolejnych stadiach:
•Prowadzący pokazuje cały układ czynności
w normalnym tempie. W trakcie pokazu całości
przedstawia także, wraz z objaśnieniami, cały proces
pracy. Jeśli jest on bardzo skomplikowany, dzieli go
na poszczególne fazy i dokładnie wyjaśnia.
•Prowadzący stosuje pokaz częściowy – elementowy,
który wynika z analizy układu czynności. Punktem
wyjścia jest tu instrukcja szkoleniowa, sporządzona
na podstawie technicznej i psychologicznej analizy
pracy.
232. Powtarzany pokaz fragmentu pracy staje się źródłem:
–nabycia określonej umiejętności,
–uzyskania wiadomości o charakterze wykonywanych
czynności, sposobie ich wykonywania,
–dokonania spostrzeżeo o stopniu trudności
i niebezpieczeostwie tkwiącym w pracy.
Pokaz powinien przebiegad według następującego porządku:
–pokazanie i określenie wszystkich elementów
potrzebnych do wykonania danej operacji,
–pokazanie sposobu obsługiwania danej operacji,
–pokazanie sposobu posługiwania się urządzeniami,
narzędziami itp.
233. Kolejne stadia pokazu to:
• Prowadzący zwraca uwagę na węzłowe ogniwa, mające
duże znaczenie dla prawidłowego wykonania czynności.
Te węzłowe ogniwa prowadzący demonstruje w
zwolnionym tempie, aby umożliwid zaobserwowanie na
czym polega trudnośd.
• Po pokazie całościowym i fragmentarycznym w celu
lepszego utrwalenia przez uczestników szkolenia,
prowadzący ponownie pokazuje cały układ czynności.
• Prowadzący sprawdza efekt pokazu poprzez polecenie
uczestnikom powtórzenia demonstrowanych czynności.
Prawidłowe wykonanie ich przez szkolonego pracownika
stanowi zakooczenie pokazu. Jeśli uczestnik szkolenia
popełnia błędy, analizujemy
prawidłowe wykonanie. Powtarzanie czynności trwa do
czasu osiągnięcia prawidłowego powtórzenia.
234. ETAP III – próbne wykonanie zadania przez
szkolonego pod kontrolą instruktora
Najbardziej skuteczną metodą próbnego wykonania pracy
pod nadzorem mistrza jest zachowanie kolejności
wykonywania poniższych faz:
•wstępna, samodzielna próba wykonania pracy, wykonanie
w zwolnionym tempie poszczególnych fragmentów pracy
z jednoczesnym głośnym objaśnieniem wykonywania
poszczególnych czynności,
•wykonywanie poszczególnych fragmentów pracy z jednoczesnym
objaśnieniem sposobu wykonywania tych czynności,
•wykonywanie poszczególnych fragmentów pracy wraz z jej
uzasadnieniem,
•ogólny, ponowny pokaz całościowy pracy wraz ze stopniowym
przyspieszeniem tempa wykonywanych czynności (od powolnego
do rzeczywistego).
235. ETAP IV – samodzielna praca pod nadzorem mistrza
Jeżeli szkolony pracownik poczynił wystarczające postępy i
potrafi już pod nadzorem zadawalająco wykonywad nową
czynnośd, to należy powierzyd mu samodzielną pracę do
wykonania. Instruktor nie powinien w żadnym wypadku stad
obok szkolonego i cały czas obserwowad jego pracy.
Powinien ograniczyd interwencje do najbardziej
niezbędnych. Taktowne i przyjazne odnoszenie się do
szkolonego stanowi podstawową zasadę postępowania w
trakcie szkolenia. Trzeba jednak pamiętad, że uczący się musi
mied możnośd zwrócenia się do mistrza z prośbą o
wyjaśnienie nasuwających się wątpliwości.
236. ETAP V – omówienie i ocena przebiegu nauki
Szkolenie pracowników zakłada pełną aktywizację jego
uczestników w poznaniu zasad bezpiecznej pacy
i nabywaniu umiejętności usprawnienia stanowiska pracy
przez dokonywanie prób działao zmniejszających uciążliwośd
pracy. Celowi temu służą różnorodne metody organizowania
zajęd, ale przede wszystkim metoda sprawdzania wiedzy i
umiejętności.
237. PODANE ZASADY POSTĘPOWANIA DOTYCZĄ PRACOWNIKA
PODEJMUJĄCEGO PRACĘ PO RAZ PIERWSZY. PRZY SZKOLENIU
PRACOWNIKA JUŻ DOŚWIADCZONEGO, MOŻNA
ZREZYGNOWAD Z NIEKTÓRYCH ETAPÓW INSTRUKTAŻU
W ZALEŻNOŚCI OD JEGO STAŻU, NABYTYCH UPRZEDNIO
UMIEJĘTNOŚCI I WIADOMOŚCI.
239. ODPOWIEDZIALNOŚD KARNA – art.162 kk
§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim
niebezpieczeostwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju
zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielid bez narażania siebie lub innej osoby na
niebezpieczeostwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu - podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie podlega karze, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się
zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możliwa jest natychmiastowa
pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej.
240. WZÓR ŁAOCUCHA RATOWNICZEGO
Przebieg udzielania pomocy w nagłych wypadkach, najlepiej przedstawia Łaocuch
Ratunkowy. Składa się z kilku ogniw, które we wzorcowym przebiegu akcji
ratunkowej zachodzą na siebie. Najważniejszym elementem łaocucha jest udzielenie
pomocy na miejscu i późniejsze zapewnienie,
w możliwie najkrótszym czasie, kwalifikowanej pomocy lekarskiej.
Wezwanie 1-sza Pomoc
Zabezpieczenie Rozpoznanie
pomocy pomoc lekarska
241. Zasady postępowania w razie wypadku:
1. ocena zdarzenia
2. usunięcie czynnika działającego na poszkodowanego
3. ewakuacja ofiary z miejsca zagrożenia
4. rozpoznanie – ocena poszkodowanego
5. reanimacja
6. zabezpieczenie miejsca wypadku
7. wezwanie pomocy
242. EWAKUACJA Z MIEJSCA ZAGROŻENIA
Najbezpieczniejszą metodą ewakuacji ofiary w pojedynkę z
pojazdu lub miejsca zagrożenia jest tzw. Chwyt Raudkego.
Manewr ten stosuje się tylko w dwóch przypadkach:
• gdy poszkodowany znajduje się w pozycji zagrażającej
życiu (np. pozycja siedząca dla osoby we wstrząsie) lub
uniemożliwiającej przeprowadzenie resuscytacji (np.
pasażer samochodu)
• gdy miejsce wypadku stanowi bezpośrednie zagrożenie
dla poszkodowanego
245. ROZPOZNANIE
Ilośd poszkodowanych
Przed przystąpieniem do segregacji, wezwania pomocy i udzielania pierwszej pomocy,
należy dokładnie i dośd szybko spenetrowad miejsce zdarzenia
i odnaleźd wszystkie ofiary wypadku.
Wygląd ogólny
Często bywa tak, że już wzrokowo potrafimy ocenid niektóre urazy lub stan
poszkodowanego. Należy tu wymienid przede wszystkim amputacje urazowe, krwotoki
(poplamione ubranie, plama krwi na podłodze itp.), deformacje ciała, kolor skóry,
zachowanie się osoby. Poza tym widząc np. poważnie uszkodzony pojazd w wypadku
drogowym, należy przypuszczad iż pasażerowie doznali ciężkich obrażeo wewnętrznych
(uszkodzenia narządów jamy brzusznej, kręgosłupa). Zatem, jeśli mechanizm urazu
sugeruje możliwośd takich obrażeo postępujemy bardzo delikatnie i unieruchamiamy
szyję kołnierzem.
Sprawdzenie świadomości
Ogólnie przyjętą zasadą oceny świadomości w pierwszej pomocy jest prosty schemat:
ZAPYTAJ, DOTKNIJ. By sprawdzid reakcję poszkodowanego stajemy od niego w
bezpiecznej odległości i zadajemy głośne proste pytanie, np.: "Czy Pan/Pani mnie
słyszy?! Co się stało ?! Proszę otworzyd oczy!".
246. WEZWANIE POMOCY
Wezwanie musi zawierad informacje o pięciu szczegółach:
• gdzie i kiedy się to stało
• co się wydarzyło
• ile jest ofiar wypadku
• jakie są uszkodzenia ciała
• kto i skąd wzywa pomocy
• pytanie: co można zrobid, aby pomóc poszkodowanemu?
Szczegółowe informacje:
• czy poszkodowany jest unieruchomiony (np. zakleszczony
w pojeździe)
• oznakowanie niebezpiecznych materiałów (np. numery na
pomaraoczowych tabliczkach ostrzegawczych)
• rodzaj trującej substancji, którą zażył lub wchłonął poszkodowany
• inne niebezpieczeostwa (np. pożar)
247. MASAŻ SERCA
Serce leżące pomiędzy mostkiem a kręgosłupem zostaje uciśnięte, co powoduje
wyciśnięcie krwi z komór do małego i dużego krwiobiegu. Po zaprzestaniu ucisku
następuje powtórne odkształcenie się ściany klatki piersiowej, co pozwala na
napełnienie się krwią komór serca.
Dostateczne krążenie krwi i ciśnienie tętnicze uzyskuje się wykonując masaż z
szybkością ok.100 uciśnięd na minutę. Nacisk na mostek wykonuje się 30 razy, po czym
dwa wdechy (każdy trwający około 1 sekundę). Cykl (30/2) powtarza się. Zgodnie z
nowymi postanowieniami Europejskiej Rady Resuscytacji, cykl jest taki sam dla jednego
jak i dwóch ratowników.
System 30/2 stosuje się także u dzieci,
uwzględniając oczywiście mniejszą ilośd
wdmuchiwanego powietrza i większe tempo uciśnięd
(ok.120-130 na minutę). Trzeba pamiętad, że im
mniejsze dziecko, tym nacisk na klatkę piersiową
maleje (u niemowlęcia głębokośd ucisku wynosi
ok.2 cm. i wykonuje się go dwoma palcami).
248. SZTUCZNE ODDYCHANIE
Europejska Rada Resuscytacji przyjęła 2 metody sztucznego oddychania:
"usta-usta", "usta-nos„.
Najczęściej stosowana jest metoda "usta-usta". W celu jej przeprowadzenia
kładziemy jedną rękę na czole pacjenta zatykając jednocześnie palcami jego
nos, a drugą ręką odciągamy żuchwę, aby usta były rozchylone. Następnie
należy wykonad dwa wdechy ściśle i szeroko obejmując usta poszkodowanego
własnymi ustami.
Sztuczne oddychanie prowadzi
się z częstotliwością ok.15-20
wdechów na minutę u dorosłego,
a u niemowląt i małych dzieci
ok.30-40 wdechów na minutę.
Jeśli pod ręką ma się maseczkę,
wówczas powietrze wdmuchuje
się przez nią. Zapobiega ona
bezpośredniemu kontaktowi
ratownika z ustami i wydzielinami poszkodowanego.
249. POZYCJA BOCZNA
Jest to pozycja, którą stosuje się TYLKO u osób nieprzytomnych z zachowanymi
wszystkimi funkcjami życiowymi (oddech, krążenie). Taki układ ciała ułatwia
oddychanie, zapobiega zapadaniu się języka, nie wywiera nacisku na klatkę piersiową i
pozwala na swobodny wyciek płynów z jamy ustnej. Jeden ze sposobów układania
nieprzytomnej osoby do pozycji bezpiecznej wygląda następująco:
• ratownik klęka obok leżącej osoby
• odchyla rękę poszkodowanego (znajdującą się po stronie ratującego) do góry
• zgina kolano i rękę w łokciu znajdujące się po przeciwległej stronie (aby
zgięta noga nie opadała, można wsadzid jej stopę pod drugą, leżącą nogę)
• chwyta na przeciwległe kolano lub biodro, a drugą ręką podtrzymuje kark
poszkodowanego i pewnym ruchem obraca go ku sobie
• głowę pacjenta kładzie na jego dłoni
• ewentualnie poprawia układ nóg, by pozycja była stabilna i przykrywa
poszkodowanego kocem lub folią NRC
250. KRWAWIENIA
Krwawienie może byd wynikiem uszkodzenia żyły, tętnicy lub obu rodzajów naczyo
jednocześnie. Krew żylna jest ciemnoczerwona i wypływa jednostajnym
strumieniem. Krew tętnicza jest żywoczerwona i zwykle tryska z rany. Krwawienie
tętnicze jest bardziej niebezpieczne, gdyż odbywa się pod wyższym ciśnieniem i
straty krwi są bardzo duże.
Zatamowanie poważnego krwotoku jest czynnością ratującą życie. W ciele
człowieka krąży około 6 litrów krwi, więc już ubytek litra krwi stanowi bardzo
poważne zagrożenie życia.
Krwawienia z kooczyn
Krwotoki z kooczyn można zatamowad poprzez:
• uniesienie kooczyny
• ucisk ręczny
• założenie opatrunku uciskowego
251. KRWAWIENIE Z NOSA
Bardzo często spotykanym jeszcze stereotypem postępowania w przypadku
krwawienia z nosa jest odgięcie głowy do tyłu i zatkanie nosa, by krew nie
wypływała. Taki zabieg powoduje jednak tworzenie się skrzepu w jamie nosowej,
który blokuje drogi oddechowe, a poza tym grozi zadławieniem się własną krwią,
która nie mając ujścia ścieka po tylnej ścianie gardła.
Postępowanie przy krwotoku z nosa jest zatem następujące:
• pochylamy głowę do przodu
• opieramy czoło na dłoniach
• kładziemy zimne okłady bezpośrednio na nos oraz na szyję (w miejscu
przebiegu dużych naczyo)
• zaciskamy skrzydełka nosa
• wzywamy pogotowie jeśli krwotok trwa długo i nie słabnie
252. KRWAWIENIE Z GŁOWY LUB TUŁOWIA
Jeśli poszkodowany krwawi z tułowia nie można w takim wypadku zastosowad
opatrunku uciskowego (jak na kooczynach). Ranę zaopatruje się przede wszystkim
w miękki (najlepiej sterylny) materiał np. chusta trójkątna
i bezpośrednio uciska się ręką miejsce wypływu krwi.
Jeżeli krwawienie dotyczy głowy również należy obchodzid
się z raną bardzo ostrożnie, gdyż uszkodzone
mogą byd także struktury kostne.
Opatrunek nie może byd bardzo ściśle
przymocowany. Jeśli krwawienie jest dośd
obfite stosujemy okłady z lodu oraz
miejscowy ucisk.
253. ZŁAMANIA
W przypadku złamania należy na miejscu wypadku ustalid jego rodzaj (otwarte lub
zamknięte). Tyczy się to raczej kooczyn. Złamania nie wolno ruszad, nawet jeśli ułożenie
kooczyny jest nienaturalne.
Przy złamaniu otwartym trzeba zabezpieczyd je przed zakażeniem okrywając delikatnie
ranę jałowym opatrunkiem. Kooczynę można dodatkowo obstawid przedmiotami z
otoczenia w celu improwizowanego jej unieruchomienia.
Gdy uraz dotyczy kooczyny górnej można w lżejszych przypadkach posłużyd się chustą
trójkątną. Zakładanie przypadkowych szyn w celu unieruchomienia kooczyny jest raczej
bezcelowe, gdyż ekipa pogotowia ratunkowego jest wyposażona w profesjonalne
zestawy. Poza tym nieumiejętne usztywnienie, może spowodowad liczne komplikacje.
254. CIAŁO OBCE W OKU
Najczęstszymi objawami dostania się ciała obcego do spojówki oka i/lub na
powierzchnię gałki ocznej są: zaburzenia widzenia, zaczerwienienie, łzawienie, piekący
ból. W takim przypadku można próbowad przepłukad oko w strumieniu chłodnej
bieżącej wody. Nie jest to zbyt przyjemny zabieg i dlatego warto poszkodowanemu w
tym pomóc. Jeśli płukanie nie pomoże należy zwrócid się do lekarza. Ciała obce w oku są
o tyle niebezpieczne, że mogą porysowad spojówkę i doprowadzid do wady wzroku.
Dlatego zakładamy na oko opatrunek sterylny
i obwiązujemy delikatnie bandażem oboje oczu.
W ten sposób można uzyskad uspokojenie ruchów
gałek ocznych, które są ze sobą sprzężone. Nieco
inaczej przedstawia się sytuacja, gdy do oka
dostanie się klej szybkoschnący. Po przemyciu oka
ciepłą wodą przewozimy poszkodowanego jak
najszybciej do ośrodka medycznego.
255. ZACHŁYŚNIĘCIE
Najczęściej spotykanym przypadkiem jest zachłyśnięcie, czyli dostanie się ciała obcego
do tchawicy. Od razu wyzwala się naturalny odruch obronny organizmu w postaci
kaszlu. Poszkodowany nie może złapad oddechu i wpada w panikę. Jeśli pomoc nie
zostanie udzielona bardzo szybko, w efekcie braku tlenu następuje bezdech. Pierwszą
czynnością jaką powinniśmy wykonad jest namawianie poszkodowanego do kaszlu. Jeśli
ta naturalna metoda obronna organizmu nie przynosi efektu, ratownik powinien 5 razy
wykonad próbę uderzania płaską dłonią w plecy pacjenta między łopatkami. Trzeba
pamiętad, żeby w czasie wykonywania tego manewru, głowa pacjenta znajdowała się
niżej niż jego tułów. Najważniejsze, aby ujście dróg oddechowych było skierowane w
dół.
256. CHWYT HEIMLICHA
Jeśli pacjent jest przytomny ratownik staje za nim i obejmuje go oburącz za
brzuch tak, aby dłonie zetknęły się na brzuchu powyżej pępka. Nagłym ruchem
przyciska go mocno do siebie. W ten sposób ciało obce zostaje "wyciśnięte" z
tchawicy w skutek zwiększenia się tłoczni brzusznej działającej następnie na
klatkę piersiową.
Czynnośd tę wykonujemy 5 razy lub do momentu wydostania się ciała obcego.
Jeśli pacjent leży (ale jest przytomny!), ratownik klęka przed nim układając
obie dłonie na nadbrzuszu ponad pępkiem. Następnie gwałtownym lecz
płynnym ruchem wciska brzuch.
Manewr Heimlicha jest jednak dośd ryzykowny, gdyż grozi uszkodzeniami
narządów wewnętrznych. Dlatego stosuje się go tylko w przypadkach
skrajnych, bezpośrednio zagrażających życiu. Poza tym nie powinien byd
stosowany przez osoby przypadkowe. Manewru Heimlicha nie wolno stosowad
u: kobiet ciężarnych, małych dzieci, nieprzytomnych oraz u bardzo otyłych
Jeśli ratowana osoba traci przytomnośd udrażniamy jej drogi oddechowe i
sprawdzamy oddech, ponieważ u nieprzytomnych wiotczeją mięśnie wokół
krtani, co niekiedy powoduje udrożnienie dróg oddechowych. Jeżeli oddech
nie powrócił, należy wykonad 5 prób wdechów (tak aby chociaż 2 wdechy były
skuteczne), a w przypadku niepowodzenia rozpocząd uciskanie klatki
piersiowej (tak jak podczas masażu serca).
257. OPARZENIA
STOPNIE OPARZENIA
I° - oparzenie obejmuje wierzchnią warstwę skóry - naskórek. Objawia się to
zaczerwienieniem, lekkim obrzękiem powierzchni skóry oraz bólem.
II° - oparzenie obejmuje naskórek oraz zewnętrzne warstwy skóry właściwej. Objawy, to
zaczerwienienie, pęcherze z płynem surowiczym oraz ból.
III° - oparzenie obejmuje naskórek, skórę właściwą oraz niekiedy tkanki znajdujące się
głębiej. Objawy, to sucha, prawie biała skóra (czasem wręcz zwęglona), brak czucia z
powodu zniszczenia zakooczeo nerwowych.
POSTĘPOWANIE:
• zmniejszenie bólu przez ochłodzenie miejsca oparzenia chłodną lecz nie lodowatą
wodą (ok.15-30 min)
• następnie należy przykryd miejsce oparzone opatrunkiem hydrożelowym
• zabezpieczyd ranę Codofixem
258. WSTRZĄS
Wstrząs jest stanem zagrożenia życia, może rozwinąd się w przebiegu ciężkiej
choroby lub poważnego urazu. Ogólnie jego istotą są zaburzenia krążenia i
czynności serca, w efekcie czego dochodzi do niedotlenienia.
Wyróżniamy wstrząs: anafilaktyczny (reakcja alergiczna), septyczny (zakażeniowy),
hipowolemiczny (utrata krwi), oligowolemiczny (utrata płynów np. biegunki),
kardiogenny (sercowo-pochodny), neurogenny (obrażenia mózgu, kręgosłupa),
termiczny (działanie wysokich temperatur)
Postępowanie:
•pozycja przeciwwstrząsowa (uniesienie nóg poszkodowanego na wysokośd około
30-40 cm. Należy pamiętad, aby tej pozycji nie stosowad osobom, u których doszło
do: zaburzeo czynności serca (np. zawał), urazów kręgosłupa i/lub głowy, duszności!
•zapewnienie komfortu termicznego. Najlepszy w tym celu jest tzw. koc ratunkowy
(folia NRC).
•kolejną rzeczą o jakiej nie wolno zapominad jest opieka psychiczna nad
poszkodowanym. Stres, który zawsze towarzyszy pacjentowi we wstrząsie, nasilając
się pogarsza jego stan. Dlatego tak ważna jest rozmowa z rannym, uspokajanie go i
zapewnianie, że jest bezpieczny, a fachowa pomoc zaraz przybędzie.
•surowo zabrania się palenia i spożywania czegokolwiek
•nie wolno również przewozid chorego będącego we wstrząsie. To trzeba
pozostawid kwalifikowanym służbom.
260. Obowiązki obywateli w przypadku zauważenia
pożaru lub innego zagrożenia
(art. 9 ustawy o ochronie przeciwpożarowej)
Art. 9. Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe
zagrożenie, obowiązany jest niezwłocznie (1)zawiadomid osoby
znajdujące się w strefie zagrożenia (2)oraz centrum powiadamiania
ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej albo Policję
bądź wójta albo sołtysa.
1) Zawiadomid osoby o zaistniałym zagrożeniu lub sytuacji mogącej
stwarzad dla nich niebezpieczeostwo oznacza, że każdy ma obowiązek
ostrzegania osób przed sytuacją zagrażającą ich zdrowiu lub życiu
w celu jej uniknięcia lub przeciwdziałania.
2) Powiadomienie służb ratowniczych o powstałym zagrożeniu
realizowane jest głównie telefonicznie na numery alarmowe tych służb
lub pogotowi technicznych.
262. Obowiązki pracowników w zakresie
przygotowania pożarowego
Pracownicy mają obowiązek znad swoje zadania na wypadek pożaru,
a szczególnie:
• umied alarmowad straż pożarną (znad telefony alarmowe),
• umied posługiwad się gaśnicami, hydrantami oraz uruchomid inne urządzenia
ppoż.,
• znad sygnał alarmu o ewakuacji z budynku oraz zasady jej prowadzenia,
• znad infrastrukturę budynku/obiektu i terenu (m.in.: lokalizację wył. prądu,
zaworu gazu, hydrantów, wyjśd ewakuacyjnych, składowania materiałów
niebezpiecznych pożarowo, znad ogólną charakterystykę budowlaną obiektu) oraz
udzielad niezbędnych informacji służbom ratowniczym,
• współpracowad z tymi służbami oraz pomagad przy działaniach ratowniczych.
263. Czynności do wykonania po zauważeniu
pożaru
W przypadku powstania pożaru w miejscu pracy pracownicy powinni
postępowad według ogólnego schematu tj:
- ocenid wielkośd pożaru i rodzaj materiałów objętych pożarem,
- sprawdzid czy nie znajdują się w pobliżu poszkodowane osoby
(udzielid pomocy),
- wszcząd alarm wewnętrzny i podjąd akcję gaszenia – gaśnicami,
hydrantami, odsuwanie materiałów od miejsca objętego pożarem
itp.,
- wezwad współpracowników do pomocy oraz poinformowad
przełożonych,
- alarmowad straż pożarną i inne służby ratownicze w zależności od
potrzeb.
264. Zagrożenia pożarowe i wybuchowe
Charakterystyka zagrożenia pożarowego i wybuchowego w odniesieniu do obiektów
użyteczności publicznej, zakładów produkcyjnych i magazynów oraz zasady
postępowania na wypadek pożaru winny byd zawarte w instrukcji bezpieczeostwa
pożarowego
[ § 6 Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących
odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności
publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz
inwentarskich, zapewniają i wdrażają do użytku instrukcje bezpieczeostwa pożarowego.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 07.06.2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej
budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109, poz. 719 z 2010r.)].
265. OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE PRZECIWPOŻAROWYM
Każdy pracownik bez względu na zajmowane stanowisko służbowe zobowiązany jest do
podjęcia działao ratowniczo-gaśniczych na wypadek pożaru, wykonywania poleceo
kierującego akcją oraz udzielania wszelkich pomocnych informacji w prowadzeniu akcji.
W celu prawidłowego przygotowania organizacyjnego do podjęcia akcji
przeciwpożarowej i ewakuacji pracownicy mają obowiązek posiadad aktualne i
dokładne informacje na temat:
-rozkładu pomieszczeo w obiekcie z ich ogólnym przeznaczeniem i mogącymi
występowad materiałami (szczególnie gdy znajdują się tam materiały niebezpieczne
pożarowo),
-dróg i kierunków ewakuacji oraz wyjśd prowadzących na zewnątrz obiektu
(w przypadku ich zamknięcia znad sposób ich otwarcia),
-użytkowania telefonu alarmowego, a w razie jego awarii najbliższego telefonu poza
obiektem lub ustalonego innego sposobu alarmowania wewnętrznego,
-rozmieszczenia i rodzaju podręcznego sprzętu gaśniczego, oraz najbliższego hydrantu
(znad przeznaczenie i sposób posługiwania się p/w sprzętem),
266. OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE
PRZECIWPOŻAROWYM
- usytuowania głównego wyłącznika prądu dla obiektu, wyłączników i zabezpieczeo
pomieszczeo użytkowanych (umied je uruchomid w razie konieczności),
- miejsc najbardziej niebezpiecznych pożarowo,
- usytuowania głównego kurka gazu, wody, itp. oraz wejśd na dach obiektu itp.,
- zgłaszad przełożonym stwierdzone nieprawidłowości /wątpliwości/ co do spraw
mogących stwarzad zagrożenie pożarem,
- przestrzegad zasad określonych instrukcją bezpieczeostwa pożarowego oraz brad
udział w szkoleniach z zakresu ochrony przeciwpożarowej,
- przed opuszczeniem stanowiska pracy sprawdzid czy nie pozostawiono włączonych
urządzeo lub innych rzeczy które mogą przyczynid się do powstania pożaru,
267. Czynności zabronione
W budynku oraz na terenie przyległym zabronione jest wykonanie czynności, które mogą
spowodowad pożar, przyczynid się do jego rozprzestrzeniania oraz spowodowad utrudnienie w
prowadzeniu działao ratowniczo-gaśniczych i ewakuacyjnych, a w szczególności:
palenie tytoniu i używanie otwartego ognia w miejscach do tego nie wyznaczonych;
składowania wszelkich materiałów na drogach komunikacji ogólnej, służących celom
ewakuacji,
ustawiania na przejściach ewakuacyjnych (korytarzach) i przy drzwiach ewakuacyjnych
jakichkolwiek przedmiotów utrudniających ewakuację,
stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych z wyjątkiem materiałów
trudno zapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości co najmniej 0,05m. od żarówki,
przechowywania materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5m. od instalacji
odgromowej, przewodów i urządzeo nie mających osłon, które mogą nagrzewad się
powyżej 1000C,
użytkowania elektrycznych urządzeo grzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu
palnym, z wyjątkiem urządzeo eksploatowanych zgodnie z instrukcją producenta,
mycie podłóg cieczami i rozpuszczalnikami łatwopalnymi,
użytkowania własnych urządzeo elektrycznych, gazowych, na paliwa płynne itp. na terenie
budynku bez zgody pracodawcy
wykonywanie prac pożarowo niebezpiecznych bez spełnienia wymagao określonych
w stosownej instrukcji bezpieczeostwa pożarowego,
268. uniemożliwienie oraz ograniczenie dostępu osób postronnych i przypadkowych do
wyłączników, tablic rozdzielczych prądu elektrycznego i miejsc, w których znajdują się
materiały łatwo zapalne (brak ich właściwego oznakowania zgodnie z PN),
rozgrzewania lub spalania za pomocą otwartego ognia materiałów w odległości
mniejszej niż 5m od budynku w miejscach do tego nie przeznaczonych,
instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznej jak:
wyłączniki, gniazda wtykowe bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcje
nie zabezpieczają podłoża przed zapaleniem,
wykonywanie we własnym zakresie prowizorycznych instalacji elektrycznych i
reperowania bezpieczników,
włączanie do jednego gniazda wtykowego (a także obwodu elektrycznego) kilku
odbiorników mogących spowodowad przeciążenie lub grzanie i iskrzenie się styków
oraz korzystanie z uszkodzonych urządzeo elektroenergetycznych,
eksploatacja obiektu bez kompletnego oznakowania dróg, wyjśd i kierunków ewakuacji
zgodnie z PN oraz bez odpowiedniego wyposażenia w podręczny sprzęt gaśniczy,
wypalanie suchych traw i krzewów oraz pozostałości roślinnych, a także spalanie
odpadów palnych wokół obiektu,
zastawiania dostępu i tarasowanie z parkowanie samochodów na drogach pożarowych,
prowadzenia prac remontowo-budowlanych bez stosownego zabezpieczenia i w
sposób utrudniający podjęcie działao ratowniczych i ewakuacji.
269. Drogi ewakuacyjne
• Drogi i wyjścia ewakuacyjne, a także ich trasy, należy oznakowad w sposób
dobrze widoczny i trwały znakami spełniającymi wymagania PN-EN.
• Znaki ewakuacyjne i znaki ochrony przeciwpożarowej powinny byd wykonane
z materiałów fotoluminescencyjnych, jeżeli nie jest konieczne zastosowanie
oświetlenia awaryjnego.
Kierunek do wyjścia
drogi ewakuacyjnej
Wyjście ewakuacyjne
(tabliczka umieszczona
nad wyjściem)
Oznakowanie w pomieszczeniach
(przykład)
270. Znaki bezpieczeostwa
Znaki ewakuacyjne
Kierunek drogi ewakuacyjnej Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej
Znak wskazuje kierunek Znak wskazuje kierunek
do wyjścia w wypadku drogi ewakuacyjnej
zagrożenia. do wyjścia: może kierowad
w lewo lub prawo
Strzałki krótkie - do stosowania z innymi znakami
Strzałka długa - do samodzielnego stosowania
Wyjście ewakuacyjne Wyjście ewakuacyjne
Znak stosowany Znak wskazuje kierunek
do oznakowania drogi ewakuacyjnej
wyjśd używanych do wyjścia schodami
w przypadku zagrożenia w górę, na lewo lub prawo
Drzwi ewakuacyjne
Znak stosowany nad
drzwiami skrzydłowymi,
które są wyjściami
ewakuacyjnymi (drzwi
prawe lub lewe)
271. Przesunąd w celu otwarcia Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej
schodami w dół
Znak stosowany łącznie ze znakiem
poprzednim na przesuwnych
Znak wskazuje kierunek
drzwiach wyjścia ewakuacyjnego.
drogi ewakuacyjnej
Strzałka powinna wskazywad
do wyjścia schodami
kierunek otwarcia drzwi przesuwnych
w dół, na lewo lub prawo
Stłuc, aby uzyskad dostęp
Znak ten może byd stosowany
a) w miejscu, gdzie niezbędne jest
stłuczenie szyby dla uzyskania
dostępu do klucza lub systemu otwarcia
b) gdzie niezbędne jest rozbicie
przegrody dla uzyskania wyjścia
Pchad, aby otworzyd Ciągnąd, aby otworzyd
Znak ten jest umieszczony Znak ten jest umieszczany
na drzwiach dla wskazania na drzwiach dla wskazania
kierunku otwierania kierunku otwierania
272. Znaki bezpieczeostwa
Ochrona przeciwpożarowa
Uruchamianie ręczne Hydrant wewnętrzny
Znak stosowany do wskazania Do wskazania przycisku pożarowego
przycisku pożarowego lub lub ręcznego sterowania urządzeo
ręcznego sterowania gaśniczych
urządzeo gaśniczych
Telefon do użycia w stanie zagrożenia Palenie tytoniu zabronione
Znak wskazuje usytuowanie
Do stosowania w miejscach, gdzie
dostępnego telefonu
palenie tytoniu może byd przyczyną
przeznaczonego do ostrzeżenia
zagrożenia pożarowego
w razie zagrożenia pożarowego
Alarmowy sygnalizator akustyczny lub łączony
Znak samodzielny Zakaz używania otwartego ognia
ze znakiem Palenie tytoniu zabronione
"Uruchamianie ręczne"
Do stosowania w miejscach, gdzie
palenie tytoniu lub otwarty ogieo może
byd przyczyną zagrożenia pożarowego
Gaśnica Wskazuje usytuowanie gaśnicy Zakaz gaszenia wodą
Do stosowania we wszystkich
przypadkach, kiedy użycie wody
do gaszenia pożaru jest zabronione
273. Znaki bezpieczeostwa
Ochrona przeciwpożarowa
Zestaw sprzętu pożarniczego Nie zastawiad
Znak stosowany jest dla Znak używany w przypadkach,
uniknięcia podawania gdy ewentualna przeszkoda
zestawu indywidualnych stanowiłaby szczególne
znaków dla sprzętu pożarniczego niebezpieczeostwo
Drabina Niebezpieczeostwo pożaru - materiały łatwo zapalne
Znak stosowany jest do oznaczenia
drabiny trwale związanej z obiektem Do wskazania obecności
i przeznaczonej do działao ratowniczo- materiałów łatwo zapalnych
gaśniczych straży pożarnej
Kierunek do miejsca rozmieszczenia Niebezpieczeostwo pożaru - materiały utleniające
sprzętu pożarniczego lub urządzenia
ostrzegającego
Do wskazania obecności
Tylko łącznie ze znakami materiałów utleniających się
wskazującymi sprzęt
pożarniczy lub urządzenia
Niebezpieczeostwo pożaru - materiały wybuchowe
sygnalizacji pożarowej
i sterowania ręcznego
dla wskazania kierunku Do wskazania możliwości
do miejsca rozmieszczenia występowania atmosfery
sprzętu pożarniczego lub wybuchowej gazów palnych
urządzenia ostrzegającego lub materiałów wybuchowych
275. Zastosowanie gaśnic
Zakres stosowania środków gaśniczych
Grupa Rodzaj palącego się materiału Typy gaśnic przenośnych
pożaru i sposób jego spalania
Pożary materiałów stałych, zwykle gaśnice proszkowe
pochodzenia organicznego, których z proszkiem gaszącym ABC;
normalne spalanie zachodzi gaśnice płynowe
z tworzeniem żarzących się węgli, z dodatkowym roztworem środka;
np.: drewna, papieru, węgla, słomy, gaśnice pianowe.
tworzyw sztucznych, tekstyliów itp.
Pożary cieczy i materiałów stałych gaśnice CO2;
topiących się, np.: benzyny, tłuszczy, gaśnice proszkowe
farb, olejów, smoły, rozpuszczalników z proszkiem gaszącym ABC;
gaśnice proszkowe
itp.
z proszkiem gaszącym BC;
gaśnice pianowe;
gaśnice płynowe
z dodatkowym wodnym roztworem
środka.
276. Zastosowanie gaśnic do odp. grup pożarów
Zakres stosowania środków gaśniczych
Grupa Rodzaj palącego się materiału Typy gaśnic przenośnych
pożaru i sposób jego spalania
gaśnice proszkowe
Pożary gazów, np.: acetylenu, butanu, z proszkiem gaszącym ABC;
metanu, propanu, wodoru, gazu gaśnice proszkowe
ziemnego i miejskiego itp. z proszkiem gaszącym BC;
Pożary metali, np.: aluminium, sodu, gaśnice proszkowe
potasu, litu, magnezu i ich związków. z proszkiem gaszącym metale.
tłuszczów i olejów w urządzeniach
gaśnice płynowe do tłuszczów i
kuchennych
urządzeo pod napięciem
277. Przykładowe oznaczenie gaśnicy
GAŚNICA
Pole 12 kg Proszek A B C
opisowe 1 34 A 144 B C
1 Otworzyć
całkowicie
zawór
2 Uruchomić
zawór
Pole pistoletowy
F opisowe 2
Pole
opisowe 3 OSTROŻNIE PRZY GASZENIU URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH
TYLKO DO 1000 V: ZACHOWAĆ ODSTĘP MINIMUM 1 m
Piktogramy dla grup pożarowych
Po każdym uruchomieniu gaśnicę ponownie napełnić!
Grupa A - pożary ciał stałych głównie pochodzenia Sprawdzać gotowość gaśnicy do użycia nie rzadziej niż co 2 lata.
Stosować wyłącznie środki gaśnicze, czynniki napędowe i części
organicznego z występowaniem zjawiska żarzenia i zamienne zgodne z zatwierdzonym wzorem.
Środek gaśniczy: 12 kg ABC
płomieni Czynnik napędowy: 280 g C02 Nr certyfikatu: EN 3
Grupa B - pożary cieczy palnych lub materiałów Zakres temperatur działania: od -20°C do +60°C Typ: G12R
Odpowiedzialny:
topiących się _________________________________________
Grupa C - pożary gazów _________________________________________
Grupa D - pożary metali _________________________________________
Grupa F – tłuszczów i olejów szczególnie w
urządzeniach kuchennych
Pole opisowe 4 Pole opisowe 5
278. Hydranty przeciwpożarowe wewnętrzne
• środek gaśniczy woda, grupa pożarów A
• nie wolno używad w obecności prądu elektrycznego
• materiałów reagujących z wodą (np. karbid, sód itp.)
279. Typy gaśnic
Gaśnice pianowe
ZALETY
• zapewnia szybkie chłodzenie przez skroplenie
środka w kontakcie z pożarem
• tworzy powłokę odcinającą wydzielanie par palnych
cieczy i uniemożliwia ponowne zapalenie
• może byd użyta do gaszenia urządzeo elektrycznych,
jeżeli posiadają informacje o dopuszczeniu
ZASTOSOWANIE
• pożary grupy A, B
PRZECIWSKAZANIA
• nie gasid:
• ciał reagujących z wodą, jak np. sód, potas, karbol, wapno
• ciał palących się w postaci żaru w wysokich temperaturach
• instalacji i urządzeo elektrycznych pod napięciem
DZIAŁANIE
• wyciągnąd zawleczkę bezpieczeostwa
• nacisnąd dźwignię
• skierowad zawór na źródło ognia, naciskając dźwignię
280. Typy gaśnic
Gaśnice proszkowe przenośne i przewoźne
ZALETY ZASTOSOWANIE
• nietoksycznośd, neutralnośd • proszki gaśnicze gaszą
• duża zdolnośd penetracji ognia, pożary grupy A, B, C
chłodzenie i tworzenie warstwy •urządzenia elektryczne pod
izolacyjnej przed ogniem napięciem do 1 kV
• możliwośd gaszenia urządzeo • pożary grup D (proszek D)
elektrycznych
• proszki gaśnicze posiadające PRZECIWSKAZANIA
zwiększoną odpornośd na wilgod, • nie powinno się gasid
wstrząsy i gaszą pożary grupy A • części ruchomych maszyn
• gasi skutecznie pożary gazów • komputerów i sprzętu elektronicznego
DZIAŁANIE
• wyciągnąd zawleczkę bezpieczeostwa
• nacisnąd dźwignię
• uwalniany proszek i jego wydajnośd
kontroluje się zaworem
281. Typy gaśnic
Gaśnice śniegowe
ZALETY
• środek gaśniczy nie wymaga do uwolnienia czynnika wyzwalającego
• zbija mechanicznie płomieo dzięki sile podmuchu
• działa tłumiąco, wypychając tlen gazem obojętnym
• działa chłodząco, temperatura CO2: -78°C
• nie pozostawia śladów po użyciu
• stosuje się do gaszenia urządzeo pod napięciem
ZASTOSOWANIE
• pożary grupy B i C
• urządzenia i instalacje pod napięciem do 1 kV
PRZECIWSKAZANIA
• nie wolno gasid:
• pożarów siarki, węgla, metali
lekkich, materiałów, obok
których są związki cyjanków
• palących się ludzi DZIAŁANIE
• silnie rozgrzanych elementów •wyciągnąd zawleczkę
konstrukcji urządzeo •nacisnąd dźwignię uwalniającą CO2
•wydajnośd kontrolowad zaworem
282. Zasady gaszenia ognia za pomocą podręcznego
sprzętu gaśniczego
Gasid ogieo w kierunku wiatru (z wiatrem)
Palące się powierzchnie gasid rozpoczynając
od brzegu!
Pożary substancji kapiących i płynących gasid
strumieniem skierowanym od góry do dołu!
Pożary ścian gasid strumieniem skierowanym
od dołu do góry!
Stosowad wystarczającą liczbę gaśnic -
nigdy jedną po drugiej
Zwracad uwagę na możliwośd ponownego
rozpalenia się ognia
Nigdy nie wieszad gaśnic po użyciu na stałe
miejsce. Najpierw zlecid ponowne napełnienie!
283. Zwalczanie pożaru lub 112
• Powiadomienie straży pożarnej
• Kto zgłasza? Numer telefonu? Co się pali? Gdzie? Jaka jest sytuacja? Nie rozłączad się aż do chwili gdy dyspozytor
potwierdzi przyjęcie zgłoszenia „przyjąłem”?
• Powiadomienie użytkownika urządzenia.
• W miarę możliwości odłączyd palące się urządzenia (wyłączyd napięcie).
Uwaga!
W urządzeniach wysokiego napięcia mogą to zrobid tylko osoby uprawnione.
Zamknąd klapy przeciwpożarowe instalacji wentylacyjnej.
• W miarę możliwości chronid przed środkami gaśniczymi części urządzenia
nie objęte przez pożar (np. przykrywając).
W czasie rozpoznawania sytuacji, działao ratowniczo-
-gaśniczych, należy zachowad minimalne odstępy:
• przy niskim napięciu – 5 m,
• jeżeli przewody wysokiego napięcia stykają się
z podłogą – 10 m.
Przy gaszeniu pożaru sprzętem podręcznym, uwzględniad
jego przeznaczenie, np. do gaszenia urządzeo elektrycznych
pod napięciem stosowad gaśnice śniegowe (CO2).
284. Obowiązki w wypadku pożaru lub innego zagrożenia
• zachowad spokój, ostrzec współpracowników,
• zaalarmowad straż pożarną,
• odłączyd spod napięcia urządzenia elektryczne,
wyłączyd instalacje wentylacyjne, transportowe i grzewcze,
• zamknąd główny zawór gazowy, zablokowad rurociągi,
• natychmiast opuścid miejsca niebezpieczne oznakowanymi
drogami ewakuacyjnymi, w razie zadymienia przemieszczad się
trzymając głowę na wysokości ok. 1 m (ochrona przed dymem
i ciepłem),
• nie używad wind
285. Zasady postępowania podczas pożaru
• Zachowad spokój!
• Natychmiast zgłosid pożar, podając dokładne dane
o miejscu i rozmiarach pożaru.
• Ostrzec innych pracowników o pożarze.
lub 112
• Wyłączyd urządzenia wentylacyjne, transportowe i grzewcze, odciąd dopływ
przewodów rurowych, zamknąd główny zawór gazu, w razie potrzeby
wyłączyd spod napięcia urządzenia elektryczne.
• Natychmiast opuścid obszary zagrożone, używając
klatek schodowych, a także oznakowanych dróg
ewakuacyjnych i pożarowych.
• Nie używad wind.
• Poruszad się w pozycji jak najbliżej podłogi
(ochrona przed dymem i gorącym powietrzem).
• Działanie prowadzid zgodnie z instrukcją pożarową.
• Ratowanie życia ludzi
ma pierwszeostwo przed gaszeniem pożaru
286. Zasady postępowania podczas pożaru
• Nie narażając własnego bezpieczeostwa,
uczestniczyd w działaniach ratowniczo-gaśniczych
aż do czasu przybycia straży pożarnej.
• Okrywad i zawijad palące się osoby w koce
gaśnicze, płaszcze itp.
(W razie konieczności gaszenia ognia -
obracad osobę poszkodowaną)
• Nigdy nie gasid płonącego tłuszczu wodą.
• Z chwilą przybycia straży pożarnej udzielid
dowódcy sekcji stosownych informacji,
przekazad plany budynku, dróg ewakuacyjnych
i ratunkowych, a także właściwe klucze.
