1. VAN 2D NAAR 3D/4D BOUWPROCESVISUALISATIES
VOORBEELDEN UIT TWENTE
Ir. Léon olde Scholtenhuis, Dr. Timo Hartmann, Prof. Dr. Ir. Ing. André Dorée
University of Twente, the Netherlands

2. AGENDA
Binnenstedelijke riool- en nutsprojecten
Afstemming en planning
HRO-lens
Implementatie 3D/4D
Conclusie

3.  3

4. 4
FRAGMENTATIE ONTWERP, PLANNING, UITVOERING
Netbeheerder (OG) Nutsaannemers Civiele AannemerPubliek (OG)

5. TRADITIONELE WERKPLANNING
ANNO 2014

6.  Ingewikkeld om raakvlakken te overzien en potentiële conflicten op te sporen
 Tijdsdruk  afhankelijkheden, raakvlakken genegeerd / over het hoofd gezien
COORDINATIEPROBLEMEN

7. 3D/4D-CAD systems
GPS excavation
GIS
Augmented Reality
Ground Penetrating Radar
Information exchange platforms
Location-based services
…
…
7
TECHNOLOGIE-ONTWIKKELING

8. Integratie van 3D-tekening en planning
Voordelen van 4D-CAD volgens literatuur:
 Ruimtelijk inzicht in raakvlakken en knelpunten
 Alternatieve planningen
 Vroegtijdig, gesructureerde uitwerking van uitvoeringsplannen
Hoe beïnvloedt 3D/4D de betrouwbaarheid van rioleringsprojectplanningen?
3D/4D-CAD

9.  Mindful organizing (Weick, Sutcliffe Obstfeld, 1999 & Weick, Sutcliffe 2007):
Vergrote aandacht voor onderscheidende details and capaciteit om actie te
ondernemen tegen ongewenste situaties
BETROUWBAARHEID VERGROTEN
HIGH RELIABILITY ORGANIZING-LENS
Anticipatie
1. Sterke focus op fouten
2. Aandacht gericht op uitvoering
3. Weerstand bieden tegen vereenvoudiging
Beheersing
4. Respecteren van expertise
5. Veerkrachtig zijn

10. Vier binnenstedelijke rioleringsprojecen:
 Eén ‘traditioneel gecoordineerd project’ geobserveerd
 Drie andere projecten ondersteund met 4D-CAD
 Geluidsopnames, aantekeningen
 Gebruik 4D-CAD geobserveerd
 Gegevens geanalyseerd m.b.v. HRO-lens
ONDERZOEKSAANPAK

11. Koningsplein, Enschede
Toekomststraat, Enschede
Sportlaan, Delden
PRAKTIJKVOORBEELDEN
(KLIK HIER)

12. TRADITIONEEL – 4D-CAD ONDERSTEUND
Huidige werkwijze
(‘minder’ mindfulness gedrag)
3D/4D-CAD
(vergroot mindfulness gedrag)
Aandacht voor operationele
processen
Afstemmingen ‘uit het hoofd’
Weinig projectplannen expliciet
gemaakt
Raakvlakken visueel inzichtelijk.
Formeel/expliciete documentatie
beschikbaar
Alertheid op verstoringen Verstoringen worden benoemd,
geen gevolgactie
Onnauwkeurigheden en
uitvoeringsconflicten besproken
Weerstand tegen
vereenvoudiging
Ideale werkomstandigheden Visualisaties prikkelen partijen om
gedetailleerdere planningen af te
geven
Nastreven van
veerkrachtigheid
Tijdsdruk: weinig tijd voor
raakvlakanalyse en buffering
Alternatieve plannen en
beheersmaatregelen geëvalueerd.

13. 13
IMPLEMENTATIE
4D-TRAINING I.S.M. ITANNEX

14.  “ Bij complexe werken met veel raakvlakken.” [hoofdontwerper bij een
civiele aannemer]
 “In de voorbereidingsfase voor afstemming van werkzaamheden
kabelbeheerder en civiele aannemer.” [ontwerper bij een civiele
aannemer]
 “Bij de eerste bouwvergadering, nadat alle aannemers bekend zijn en
planningen verwerkt zijn.” [civiele werkvoorbereider bij een gemeente]
REACTIES: TOEPASSING

15.  modelontwerp voor alle verschillende disciplines [stedenbouwkundig
tekenaar bij en gemeente]
 “ (Ten behoeve van verfijnde) afstemming van de planningen van de
werkzaamheden van verschillende disciplines.” [civiele werkvoorbereider
bij een gemeente]
 Om knelpunten te ontdekken en elimineren. Dit levert tijdswinst op.
[civiele werkvoorbereider bij een gemeente]
 “(als) visuele weergave externen/derden om begrip te creëren.” [sr.
projectleider bij een gemeente]
 “voor onze planning m.b.t. reconstructiewerkzaamheden.”
[projectcoördinator bij een nutsaannemer]
 Om tenders te kunnen voorbereiden. [ontwerpers bij een civiele
aannemer]
REACTIES: VOORDELEN

16.  De nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de projectgegevens
moet hoog genoeg zijn. [civiele werkvoorbereider bij een gemeente]
 “Alle partijen (moeten) al in een vroegtijdig stadium om tafel zitten. (bijv.
bouwteam)” [hoofdontwerper bij een civiele aannemer]
 “inspanning voor een 4D planning nog te hoog.” [civiele
werkvoorbereider van een gemeente]
 “4D is voor mij ongeschikt, omdat de aannemer of de projectleider de
planning maakt.” [stedenbouwkundig tekenaar bij een gemeente]
 Een uitdaging is dat alle partijen beschikking moeten hebben over de
software.
 Gemeenten vragen (nog) niet naar 3D-modellen en tekenaars kunnen
gemakkelijker en sneller tekeningen in 2D maken. [directeur van
adviesbureau, een ontwerper bij een gemeente]
REACTIES: KANTTEKENINGEN

17.  Vergelijking traditioneel geplande rioleringsprojecten en 4D-CAD-pilots
 4D stimuleert mindfulnessgedragingen: meer aandacht voor operationele
processen, altertheid op verstoring, minder vereenvoudigingen, veerkracht
 Vergroot mindfulness-gedrag vergroot betrouwbaarheid
 4D-implementatie komt langzaam op gang
 Kans en taak voor de stadsingenieurs in de rest van Nederland!
CONCLUSIES

18. HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT
L.L.OLDESCHOLTENHUIS@UTWENTE.NL
T.HARTMANN@UTWENTE.NL
A.G.DOREE@UTWENTE.NL