1. МОД ҮРЖҮҮЛЭГ
ОЦ Тэнхим

2. 
Үð ñî¸îëæ óðãàõ õàìãèéí øààðäëàãàòàé õ¿÷èí ç¿éë áîë õºðñ ºíãºí ¿åý
õ¿ðòýë áàéíãà ÷èéãòýé áàéõ ÿâäàë þì. Èéìýýñ ¿ð òàðèõûí ºìíº õºðñèéã
õàíàòàë óñàëæ ñàéòàð öýíýãëýíý. Óñàëãàà õèéñíèé äàðàà ¿ð òàðèëòûí ºìíº
áîðíîéäîæ ñèéðýãæ¿¿ëýõ çýðãýýð õºðñèéã áîëîâñðóóëíà. Õóñ, óëèàñ,
áóðãàñ çýðýã æèæèã ¿ðòýé ìîä áóòíû ¿ðèéã áóëàõã¿éãýýð õó÷èæ
óðãóóëàõ òóë óñàëãààã íàðèéí ø¿ðø¿¿ðýýð 纺ëºí ø¿ðøèæ óñàëíà. Õýðýâ
óñûã èхä¿¿ëáýë òàðüñàí ¿ðèéã óðñãàæ àðèëãàõ, Ẻãí¿¿ëýõ çýðãýýð
àæëûí àìæèëòàä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Èíãýõýä ¿ð õºðñºíä ñàéí íààëäàæ
ñî¸îëîõ íü èë¿¿ áîëíî. Уñàëãààã áàãà íîðìîîð /50ì3/ãà/ õºðñíèé ºíãºí ¿åèéã
òîãòìîë ÷èéãòýé áàéõààð óñàëæ áàéíà. Õàðèí 2 ñì áîëîí ò¿¿íýýñ ã¿í
ñóóëãàäàã ¿ðèéã òàðüñíû äàðààõ óñàëãààã äýýðõèéí àäèë áàãà íîðìîîð îëîí
óäàà áèø íèëýýä èõ /70-100ì3/ãà /íîðìîîð öººí óñàëæ áîëíî.

3. 



Èéì íºõöºëä áàãà íîðìîîð îëîí óäàà óñàëáàë õºðñ íÿãòàð÷ ñî¸î öóõóéæ ãàðàõ
íºõöºëèéã ìóóòãàíà. Óñàëãààíû àæëûã øèíæëýõ óõààíû ¿íäýñëýëòýé
ÿâóóëàõûí òóë ¿ð óðãàõ ÿâöûã äàðààõ 3 ¿å øàòàíä õóâààí ¿çýæ ¿å øàò
á¿ðä òîõèðóóëàí óñàëãààã ÿâóóëíà.
1-ð ¿å: ¿ð òàðüñíààñ ýõëýýä æèãäðýí ñî¸îëîõ õ¿ðòýë ¿åèéã õàìàðíà. Ýíý
¿åä ¿ð õººæ òîìðîõ ¿éë ÿâö 20-25 õîíîã ¿ðãýëæèëíý. Õºðñíèé ãàäàðãóóãèéí
0-10 ñì ã¿íä óðãàëòûí àæèëëàãàà ÿâàãäàíà.
2-ð ¿å: òàðüñàí ¿ð áººíººð æèãäðýí ñî¸îëîõîîñ ýõëýýä ãàçðûí ãàäàðãóó
äýýðõ ýðõòí¿¿ä áà ¿íäýñíèé ñèñòåì áýõæèõ õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëíý. Ýíý ¿å
25-30 õîíîã ¿ðãýëæëýõ áà ¿íäýñíèé ñèñòåì 15-20 ñì ã¿íä õ¿ð÷ òàðüöûí
ºñºëòèéí ýð÷èì õàíãàãäàíà.
3-ð ¿å: ýíý ¿åä òàðüö õýëáýðøèæ äóóñíà. 60-70 õîíîã ¿ðãýëæëýõ áà
¿íäýñíèé
ñèñòåì
30ñì
õ¿ðòýë
ã¿íýýñ
øèì
òýæýýëýýð
õàíãàãäàíà.Óñàëãààíû íîðìûã ¿çýãäýë ç¿éí ýäãýýð ¿å øàò, õºðñíèé øèíæ
÷àíàðààñ õàìààðóóëàí òîãòîîíî.

4. 
Óñàëãààíû õýìæýýã òîãòîîõûí òóëä òîãòìîë ÷èéãòýé áàéëãàõ õºðñíèé ¿å
äàâõàðãûí ÷èéãèéã æèãíýõ àðãààð òîäîðõîéëíî. Ýíä óñàëãàà õèéõ òàëáàéí
õºðñíººñ 4-6 äýýæ àâ÷ õàòààõ ø¿¿ãýýíä 105 ãðàäóñò 4 öàã õàòààæ
÷èéãã¿é áîëòîë õàòààñíû äàðàà õºðñíèé æèíãèéí ÿëãààãààð ÷èéãèéí
õýìæýýã òîäîðõîéëíî.

1ì2-ä 620-îîñ äîîøã¿é í¿õэнд Ìîä áóòûã ¿ðýýð òàðüж áóé ¿åä óðãàëòûí
õóãàöààã ôèçèîëîãèéí ¿¿äíýýñ äàðààõ áàéäëààð ãóðàâ õóâààæ óñ ÷èéãèéí
øààðäëàãà òîãòîîíî. Óñàëãààíû ãóðèìûã ýíý øààðäëàãûã ¿íäýñëýí øèéäíý.

5. ¿å øàò
Õóãàöàà
¯ð
1
æèãä
Óñëàõ òîî
10
5-6
15-20
òàðüñíààñ
Óñëàõ ã¿í /ñì/
4-5
30
5-6
ñî¸îëîõ
õ¿ðòýë 15-25 õîíîã
¯ð ñî¸îëîõîîñ á¿ðýí áýõæèõ 25-
2
30 õîíîã
Òàðüæ
3
õýëáýðæèæ
60-70 õîíîã
äóóñòàë

6. 

Èéì áàéäëààð óñàëãààã èõýíõ ìîä ñººãºíä 9 ñàð õ¿ðòýë ¿ðãýëæë¿¿ëíý.
¯ðèéí õýñýãò ýõíèé æèë 14-16 óäàà óñàëãàà õèéãäýõ áºãººä ýëñýí õºðñºíä
óñàëãààíû òîîã 17-18 õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëæ øàâàðëàã õ¿íä õºðñºíä 8-9
õ¿ðòýë öººð¿¿ëæ áîëíî.
Уñàëãààíû íîðìûã óðãàìëûí õºãæëèéí äýýðõ ¿å øàòóóä õºðñíèé á¿òöýýñ
õàìðóóëàí äàðààõ áàéäëààð òîãòîîíî.

7. 

Èéì áàéäëààð óñàëãààã èõýíõ ìîä ñººãºíä 9 ñàð õ¿ðòýë ¿ðãýëæë¿¿ëíý.
¯ðèéí õýñýãò ýõíèé æèë 14-16 óäàà óñàëãàà õèéãäýõ áºãººä ýëñýí õºðñºíä
óñàëãààíû òîîã 17-18 õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëæ øàâàðëàã õ¿íä õºðñºíä 8-9
õ¿ðòýë öººð¿¿ëæ áîëíî.
Уñàëãààíû íîðìûã óðãàìëûí õºãæëèéí äýýðõ ¿å øàòóóä õºðñíèé á¿òöýýñ
õàìðóóëàí äàðààõ áàéäëààð òîãòîîíî.