สไลด์ประกอบการบรรยาย เรื่อง ความรับผิดเพื่อละเมิดของบุคคลไร้ความสามารถ ตัวแทนและผู้รับจ้าง

1. ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของ
บุคคลไร้ความสามารถ
ตัวแทนและผู้รับจ้าง
ชาคริต สิทธิเวช

2. ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖
แนวทางการศึกษา
การกล่าวหรือไขข่าวแพร่หลาย
ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของตนเอง
ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของบุคคลอื่น
ความรับผิดเพื่อความเสียหาย
อันเกิดจากทรัพย์
จัดการงานนอกสั่ง
ลาภมิควรได้
ละเมิด
เหตุแห่งละเมิด ผลแห่งละเมิด
ค่าสินไหมทดแทน
เหตุยกเว้น
๑๘ ส.ค.
๒๐, ๒๗ ต.ค. ๓, ๑๐ พ.ย. ๑๗ พ.ย.
๒๔ พ.ย.
๑ ธ.ค.
การทำละเมิด
การกล่าวหรือไขข่าวแพร่หลาย
การส่งข่าวสาร
การร่วมกันทำละเมิด
๒๕ ส.ค.,
๑, ๘, ๑๕ ก.ย.
ความรับผิดเพื่อละเมิดของลูกจ้าง
ความรับผิดเพื่อละเมิดของเจ้าหน้าที่
๒๒, ๒๙ ก.ย.,
๖, ๑๓ ต.ค.

3. ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖
แนวทางการศึกษา
การกล่าวหรือไขข่าวแพร่หลาย
ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของตนเอง
ความรับผิดเพื่อละเมิดของเบุคคลไร้ความสามารถ ๒๒, ๒๙ ก.ย.,
ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของบุคคลอื่น
ความรับผิดเพื่อความเสียหาย
อันเกิดจากทรัพย์
จัดการงานนอกสั่ง
ลาภมิควรได้
ละเมิด
เหตุแห่งละเมิด ผลแห่งละเมิด
ค่าสินไหมทดแทน
เหตุยกเว้น
๑๘ ส.ค.
๒๐, ๒๗ ต.ค. ๓, ๑๐ พ.ย. ๑๗ พ.ย.
๒๔ พ.ย.
๑ ธ.ค.
การทำละเมิด
การกล่าวหรือไขข่าวแพร่หลาย
การส่งข่าวสาร
การร่วมกันทำละเมิด
๒๕ ส.ค.,
๑, ๘, ๑๕ ก.ย.
ความรับผิดเพื่อละเมิดของลูกจ้าง
ความรับผิดเพื่อละเมิดของเจ้าหน้าที่
๖, ๑๓ ต.ค.

4. สัปดาห์ที่แล้ว
3

5. ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของเจ้าหน้าที่
4

6. คำถามที่ต้องตอบ
• “เจ้าหน้าที่” หมายความว่าอย่างไร
• “หน่วยงานของรัฐ” หมายความว่าอย่างไร
• ความรับผิดเพื่อละเมิดของเจ้าหน้าที่แตกต่าง
จากความรับผิดเพื่อละเมิดของลูกจ้าง
อย่างไร
5

7. หน่วยงานของรัฐ = นายจ้าง
6

8. ดังนั้น
7

9. ความรับผิดของ
หน่วยงานของรัฐ
ความรับผิดของ
= นายจ้าง
8

10. มาตรา ๔๒๕ นายจ้าง
ต้องร่วมกันรับผิดกับ
ลูกจ้างในผลแห่ง
ละเมิดซึ่งลูกจ้างได้
กระทำไปในทางการที่
จ้างนั้น
Section 425. An
employer is jointly
liable with his
employee for the
consequences of a
wrongful act
committed by such
employee in the
course of his
employment.
9

11. แต่ ...
10

12. 11

13. อำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย
11

14. อำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย
กฎหมายกำหนดโทษ
11

15. อำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย
กฎหมายกำหนดโทษ
วินัย
11

16. อำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย
กฎหมายกำหนดโทษ
อาญา วินัย
11

17. อำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย
กฎหมายกำหนดโทษ
อาญา วินัย ละเมิด
11

18. ปัญหา!!!
12

19. มาตรา ๔๒๖ นายจ้าง
ซึ่งได้ใช้ค่าสินไหม
ทดแทนให้แก่บุคคล
ภายนอกเพื่อละเมิดอัน
ลูกจ้างได้ทำนั้น ชอบที่
จะได้ชดใช้จากลูกจ้าง
นั้น
Section 426. The
employer who has
made compensation
to a third person for a
wrongful act
committed by his
employee is entitled
to reimbursement
from such employee.
13

20. ดังนั้น ...
14

21. พระราชบัญญัติ
ความรับผิดทางละเมิด
ของเจ้าหน้าที่
พ.ศ. ๒๕๓๙
15

22. หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ การที่เจ้าหน้าที่ดำเนินกิจการต่าง ๆ
ของหน่วยงานของรัฐนั้น หาได้เป็นไปเพื่อประโยชน์อันเป็นการเฉพาะตัวไม่ การปล่อยให้ความรับผิด
ทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ ในกรณีที่ปฏิบัติงานในหน้าที่และเกิดความเสียหายแก่เอกชนเป็นไปตามหลัก
กฎหมายเอกชนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์จึงเป็นการไม่เหมาะสมก่อให้เกิดความเข้าใจผิด
ว่า เจ้าหน้าที่จะต้องรับผิดในการกระทำต่าง ๆ เป็นการเฉพาะตัวเสมอไป เมื่อการที่ทำไปทำให้หน่วย
งานของรัฐต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกเพียงใดก็จะมีการฟ้องไล่เบี้ยเอาจากเจ้าหน้าที่เต็มจำนวนนั้น ทั้ง
ที่บางกรณีเกิดขึ้นโดยความไม่ตั้งใจหรือความผิดพลาดเพียงเล็กน้อยในการปฏิบัติหน้าที่ นอกจากนั้น
ยังมีการนำหลักเรื่องลูกหนี้ร่วมในระบบกฎหมายแพ่งมาใช้บังคับ ให้เจ้าหน้าที่ต้องร่วมรับผิดในการกระ
ทำของเจ้าหน้าที่ผู้อื่นด้วย ซึ่งระบบนั้นมุ่งหมายแต่จะได้เงินครบโดยไม่คำนึงถึงความเป็นธรรมที่จะมีต่อ
แต่ละคน กรณีเป็นการก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมแก่เจ้าหน้าที่และยังเป็นการบั่นทอนกำลังขวัญในการ
ทำงานของเจ้าหน้าที่ด้วย จนบางครั้งกลายเป็นปัญหาในการบริหารเพราะเจ้าหน้าที่ไม่กล้าตัดสินใจดำ
เนินงานเท่าที่ควร เพราะเกรงความรับผิดชอบที่จะเกิดแก่ตน อนึ่ง การให้คุณให้โทษแก่เจ้าหน้าที่เพื่อ
ควบคุมการทำงานของเจ้าหน้าที่ยังมีวิธีการในการบริหารงานบุคคลและการดำเนินการทางวินัยกำกับ
ดูแลอีกส่วนหนึ่ง อันเป็นหลักประกันมิให้เจ้าหน้าที่ทำการใด ๆ โดยไม่รอบคอบอยู่แล้ว ดังนั้น จึงสมควร
กำหนดให้เจ้าหน้าที่ต้องรับผิดทางละเมิดในการปฏิบัติงานในหน้าที่เฉพาะเมื่อเป็นการจงใจกระทำเพื่อ
การเฉพาะตัว หรือจงใจให้เกิดความเสียหายหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงเท่านั้น และให้แบ่งแยก
ความรับผิดของแต่ละคนมิให้นำหลักลูกหนี้ร่วมมาใช้บังคับ ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมและเพิ่มพูน
ประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานของรัฐ จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
16

23. มาตรา ๓ บรรดากฎหมาย กฎ และข้อบังคับ
ใด ๆ ในส่วนที่มีบัญญัติไว้แล้วในพระราชบัญญัตินี้
หรือซึ่งขัดหรือแย้งกับบทแห่งพระราชบัญญัตินี้
ให้ใช้พระราชบัญญัตินี้แทน
17

24. มาตรา ๔ ในพระราชบัญญัตินี้
“เจ้าหน้าที่” หมายความว่า ข้าราชการ พนักงาน ลูกจ้าง หรือผู้
ปฏิบัติงานประเภทอื่น ไม่ว่าจะเป็นการแต่งตั้งในฐานะเป็นกรรมการ
หรือฐานะอื่นใด
“หน่วยงานของรัฐ” หมายความว่า กระทรวง ทบวง กรม หรือ
ส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่นและมีฐานะเป็นกรม ราชการส่วน
ภูมิภาค ราชการส่วนท้องถิ่น และรัฐวิสาหกิจที่ตั้งขึ้นโดยพระราช
บัญญัติหรือพระราชกฤษฎีกา และให้หมายความรวมถึงหน่วยงานอื่น
ของรัฐที่มีพระราชกฤษฎีกากำหนดให้เป็นหน่วยงานของรัฐตามพระ
ราชบัญญัตินี้ด้วย
18

25. มาตรา ๔๒๕ นายจ้างต้องร่วมกันรับผิดกับลูกจ้างใน
ผลแห่งละเมิดซึ่งลูกจ้างได้กระทำไปในทางการที่จ้างนั้น
มาตรา ๕ หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดต่อผู้เสียหายใน
ผลแห่งละเมิดที่เจ้าหน้าที่ของตนได้กระทำในการปฏิบัติ
หน้าที่ ในกรณีนี้ผู้เสียหายอาจฟ้องหน่วยงานของรัฐดัง
กล่าวได้โดยตรง แต่จะฟ้องเจ้าหน้าที่ไม่ได้
ถ้าการละเมิดเกิดจากเจ้าหน้าที่ซึ่งไม่ได้สังกัดหน่วย
งานของรัฐแห่งใดให้ถือว่ากระทรวงการคลังเป็นหน่วยงาน
ของรัฐที่ต้องรับผิดตามวรรคหนึ่ง
19

26. มาตรา ๔๒๕ นายจ้างต้องร่วมกันรับผิดกับลูกจ้างใน
ผลแห่งละเมิดซึ่งลูกจ้างได้กระทำไปในทางการที่จ้างนั้น
ป.พ.พ.
มาตรา ๕ หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดต่อผู้เสียหายใน
ผลแห่งละเมิดที่เจ้าหน้าที่ของตนได้กระทำในการปฏิบัติ
หน้าที่ ในกรณีนี้ผู้เสียหายอาจฟ้องหน่วยงานของรัฐดัง
กล่าวได้โดยตรง แต่จะฟ้องเจ้าหน้าที่ไม่ได้
ถ้าการละเมิดเกิดจากเจ้าหน้าที่ซึ่งไม่ได้สังกัดหน่วย
งานของรัฐแห่งใดให้ถือว่ากระทรวงการคลังเป็นหน่วยงาน
ของรัฐที่ต้องรับผิดตามวรรคหนึ่ง
19

27. มาตรา ๔๒๕ นายจ้างต้องร่วมกันรับผิดกับลูกจ้างใน
ผลแห่งละเมิดซึ่งลูกจ้างได้กระทำไปในทางการที่จ้างนั้น
ป.พ.พ.
พ.ร.บ. ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ฯ
มาตรา ๕ หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดต่อผู้เสียหายใน
ผลแห่งละเมิดที่เจ้าหน้าที่ของตนได้กระทำในการปฏิบัติ
หน้าที่ ในกรณีนี้ผู้เสียหายอาจฟ้องหน่วยงานของรัฐดัง
กล่าวได้โดยตรง แต่จะฟ้องเจ้าหน้าที่ไม่ได้
ถ้าการละเมิดเกิดจากเจ้าหน้าที่ซึ่งไม่ได้สังกัดหน่วย
งานของรัฐแห่งใดให้ถือว่ากระทรวงการคลังเป็นหน่วยงาน
ของรัฐที่ต้องรับผิดตามวรรคหนึ่ง
19

28. มาตรา ๖ ถ้าการกระทำละเมิดของเจ้าหน้าที่
มิใช่การกระทำในการปฏิบัติหน้าที่ เจ้าหน้าที่ต้อง
รับผิดในการนั้นเป็นการเฉพาะตัว ในกรณีนี้ผู้เสีย
หายอาจฟ้องเจ้าหน้าที่ได้โดยตรง แต่จะฟ้องหน่วย
งานของรัฐไม่ได้
20

29. มาตรา ๗ ในคดีที่ผู้เสียหายฟ้องหน่วยงานของรัฐ ถ้าหน่วย
งานของรัฐเห็นว่าเป็นเรื่องที่เจ้าหน้าที่ต้องรับผิดหรือต้องร่วมรับผิด
หรือในคดีที่ผู้เสียหายฟ้องเจ้าหน้าที่ถ้าเจ้าหน้าที่เห็นว่าเป็นเรื่องที่
หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดหรือต้องร่วมรับผิด หน่วยงานของรัฐหรือ
เจ้าหน้าที่ดังกล่าวมีสิทธิขอให้ศาลที่พิจารณาคดีนั้นอยู่เรียกเจ้าหน้าที่
หรือหน่วยงานของรัฐแล้วแต่กรณี เข้ามาเป็นคู่ความในคดี
ถ้าศาลพิพากษายกฟ้องเพราะเหตุที่หน่วยงานของรัฐหรือเจ้า
หน้าที่ที่ถูกฟ้องมิใช่ผู้ต้องรับผิด ให้ขยายอายุความฟ้องร้องผู้ที่ต้อง
รับผิดซึ่งมิได้ถูกเรียกเข้ามาในคดีออกไปถึงหกเดือนนับแต่วันที่คำ
พิพากษานั้นถึงที่สุด
21

30. มาตรา ๘ ในกรณีที่หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่
ผู้เสียหายเพื่อการละเมิดของเจ้าหน้าที่ ให้หน่วยงานของรัฐมีสิทธิเรียกให้เจ้า
หน้าที่ผู้ทำละเมิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนดังกล่าวแก่หน่วยงานของรัฐได้ ถ้า
เจ้าหน้าที่ได้กระทำการนั้นไปด้วยความจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้าย
แรง
สิทธิเรียกให้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนตามวรรคหนึ่งจะมีได้เพียงใดให้
คำนึงถึงระดับความร้ายแรงแห่งการกระทำและความเป็นธรรมในแต่ละกรณี
เป็นเกณฑ์โดยมิต้องให้ใช้เต็มจำนวนของความเสียหายก็ได้
ถ้าการละเมิดเกิดจากความผิดหรือความบกพร่องของหน่วยงานของรัฐ
หรือระบบการดำเนินงานส่วนรวม ให้หักส่วนแห่งความรับผิดดังกล่าวออก
ด้วย
ในกรณีที่การละเมิดเกิดจากเจ้าหน้าที่หลายคน มิให้นำหลักเรื่องลูกหนี้
ร่วมมาใช้บังคับและเจ้าหน้าที่แต่ละคนต้องรับผิดใช้ค่าสินไหมทดแทนเฉพาะ
ส่วนของตนเท่านั้น
22

31. มาตรา ๙ ถ้าหน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ได้
ใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้เสียหาย สิทธิที่จะเรียกให้
อีกฝ่ายหนึ่งชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ตนให้มี
กำหนดอายุความหนึ่งปีนับแต่วันที่หน่วยงานของรัฐ
หรือเจ้าหน้าที่ได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนนั้นแก่ผู้เสีย
หาย
23

32. มาตรา ๑๐ ในกรณีที่เจ้าหน้าที่เป็นผู้กระทำละเมิดต่อหน่วยงาน
ของรัฐไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานของรัฐที่ผู้นั้นอยู่ในสังกัดหรือไม่ ถ้า
เป็นการกระทำในการปฏิบัติหน้าที่การเรียกร้องค่าสินไหมทดแทน
จากเจ้าหน้าที่ให้นำบทบัญญัติมาตรา ๘ มาใช้บังคับโดยอนุโลม แต่
ถ้ามิใช่การกระทำในการปฏิบัติหน้าที่ให้บังคับตามบทบัญญัติแห่ง
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
สิทธิเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนจากเจ้าหน้าที่ทั้งสองประการ
ตามวรรคหนึ่ง ให้มีกำหนดอายุความสองปีนับแต่วันที่หน่วยงานของ
รัฐรู้ถึงการละเมิดและรู้ตัวเจ้าหน้าที่ ผู้จะพึงต้องใช้ค่าสินไหมทดแทน
และกรณีที่หน่วยงานของรัฐเห็นว่าเจ้าหน้าที่ผู้นั้นไม่ต้องรับผิด แต่
กระทรวงการคลังตรวจสอบแล้วเห็นว่าต้องรับผิด ให้สิทธิเรียกร้องค่า
สินไหมทดแทนนั้นมีกำหนดอายุความหนึ่งปีนับแต่วันที่หน่วยงานของ
รัฐมีคำสั่งตามความเห็นของกระทรวงการคลัง
24

33. มาตรา ๑๑ ในกรณีที่ผู้เสียหายเห็นว่า หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดตาม
มาตรา ๕ ผู้เสียหายจะยื่นคำขอต่อหน่วยงานของรัฐให้พิจารณาชดใช้ค่า
สินไหมทดแทนสำหรับความเสียหายที่เกิดแก่ตนก็ได้ ในการนี้หน่วยงานของ
รัฐต้องออกใบรับคำขอให้ไว้เป็นหลักฐานและพิจารณาคำขอนั้นโดยไม่ชักช้า
เมื่อหน่วยงานของรัฐมีคำสั่งเช่นใดแล้วหากผู้เสียหายยังไม่พอใจในผลการ
วินิจฉัยของหน่วยงานของรัฐก็ให้มีสิทธิร้องทุกข์ต่อคณะกรรมการวินิจฉัยร้อง
ทุกข์ตามกฎหมายว่าด้วยคณะกรรมการกฤษฎีกาได้ภายในเก้าสิบวันนับแต่
วันที่ตนได้รับแจ้งผลการวินิจฉัย
ให้หน่วยงานของรัฐพิจารณาคำขอที่ได้รับตามวรรคหนึ่งให้แล้วเสร็จ
ภายในหนึ่งร้อยแปดสิบวัน หากเรื่องใดไม่อาจพิจารณาได้ทันในกำหนดนั้นจะ
ต้องรายงานปัญหาและอุปสรรคให้รัฐมนตรีเจ้าสังกัดหรือกำกับหรือควบคุม
ดูแลหน่วยงานของรัฐแห่งนั้นทราบและขออนุมัติขยายระยะเวลาออกไปได้ แต่
รัฐมนตรีดังกล่าวจะพิจารณาอนุมัติให้ขยายระยะเวลาให้อีกได้ไม่เกินหนึ่งร้อย
แปดสิบวัน
25

34. มาตรา ๑๒ ในกรณีที่เจ้าหน้าที่ต้องชดใช้ค่า
สินไหมทดแทนที่หน่วยงานของรัฐได้ใช้ให้แก่ผู้เสีย
หายตามมาตรา ๘ หรือในกรณีที่เจ้าหน้าที่ต้องใช้
ค่าสินไหมทดแทนเนื่องจากเจ้าหน้าที่ผู้นั้นได้กระทำ
ละเมิดต่อหน่วยงานของรัฐตามมาตรา ๑๐ ประกอบ
กับมาตรา ๘ ให้หน่วยงานของรัฐที่เสียหายมีอำนาจ
ออกคำสั่งเรียกให้เจ้าหน้าที่ผู้นั้นชำระเงินดังกล่าว
ภายในเวลาที่กำหนด
26

35. มาตรา ๑๓ ให้คณะรัฐมนตรีจัดให้มีระเบียบ
เพื่อให้เจ้าหน้าที่ซึ่งต้องรับผิดตามมาตรา ๘ และ
มาตรา ๑๐ สามารถผ่อนชำระเงินที่จะต้องรับผิดนั้น
ได้โดยคำนึงถึงรายได้ ฐานะ ครอบครัวและความ
รับผิดชอบ และพฤติการณ์แห่งกรณีประกอบด้วย
27

36. คำถาม?
28

37. คำถามที่ต้องตอบ???
• “เจ้าหน้าที่” หมายความว่าอย่างไร
• “หน่วยงานของรัฐ” หมายความว่าอย่างไร
• ความรับผิดเพื่อละเมิดของเจ้าหน้าที่แตกต่าง
จากความรับผิดเพื่อละเมิดของลูกจ้าง
อย่างไร
29

38. ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของ
บุคคลไร้ความสามารถ
30

39. คำถามที่ต้องตอบ (๑)
• “เป็นผู้เยาว์” หมายความว่าอย่างไร
• “วิกลจริต” หมายความว่าอย่างไร
• “บิดามารดา” หมายความว่าอย่างไร
• “ผู้อนุบาล” หมายความว่าอย่างไร
• “ได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรแก่หน้าที่
ดูแลซึ่งทำอยู่นั้น” หมายความว่าอย่างไร
31

40. มาตรา ๔๒๐ ผู้ใดจงใจ
หรือประมาทเลินเล่อทำต่อ
บุคคลอื่นโดยผิดกฎหมาย
ให้เขาเสียหายถึงแก่ชีวิตก็
ดี แก่ร่างกายก็ดี อนามัยก็
ดี เสรีภาพก็ดี ทรัพย์สิน
หรือสิทธิอย่างหนึ่งอย่าง
ใดก็ดี ท่านว่าผู้นั้นทำ
ละเมิด จำต้องใช้ค่า
สินไหมทดแทนเพื่อการนั้น
Section 420. A person
who, wilfully or
negligently, unlawfully
injures the life, body,
health, liberty, property
or any right of another
person, is said to commit
a wrongful act and is
bound to make
compensation therefor.
32

41. มาตรา ๔๒๙ บุคคลใดแม้ไร้
ความสามารถเพราะเหตุเป็น
ผู้เยาว์หรือวิกลจริตก็ยังคง
ต้องรับผิดในผลที่ตนทำ
ละเมิด บิดามารดาหรือผู้
อนุบาลของบุคคลเช่นว่านี้
ย่อมต้องรับผิดร่วมกับเขา
ด้วย เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตน
ได้ใช้ความระมัดระวังตาม
สมควรแก่หน้าที่ซึ่งทำอยู่นั้น
Section 429. A person,
even though incapacitated,
on account of minority or
unsoundness of mind is
liable for the consequences
of his wrongful act. The
parents of such person are,
or his guardian is, jointly
liable with him, unless they
or he can prove that proper
care in performing their or
his duty or supervision has
been exercised.
33

42. มาตรา ๔๒๙ บุคคลใดแม้ไร้
ความสามารถเพราะเหตุเป็น
ผู้เยาว์หรือวิกลจริตก็ยังคง
ต้องรับผิดในผลที่ตนทำ
ละเมิด บิดามารดาหรือผู้
อนุบาลของบุคคลเช่นว่านี้
ย่อมต้องรับผิดร่วมกับเขา
ด้วย เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตน
ได้ใช้ความระมัดระวังตาม
สมควรแก่หน้าที่ซึ่งทำอยู่นั้น
Section 429. A person,
even though incapacitated,
on account of minority or
unsoundness of mind is
liable for the consequences
of his wrongful act. The
parents of such person are,
or his guardian is, jointly
liable with him, unless they
or he can prove that proper
care in performing their or
his duty or supervision has
been exercised.
33
มาตรา ๔๒๐

43. มาตรา ๔๓๑ ในกรณีที่
กล่าวมาในสองมาตรา
ก่อนนั้น ท่านให้นำ
บทบัญญัติแห่งมาตรา
๔๒๖ มาใช้บังคับด้วย
โดยอนุโลม
Section 431. In the
cases falling under the
two foregoing
sections the
provisions of Section
426 apply mutatis
mutandis.
34

44. มาตรา ๔๒๖ นายจ้าง
ซึ่งได้ใช้ค่าสินไหม
ทดแทนให้แก่บุคคล
ภายนอกเพื่อละเมิดอัน
ลูกจ้างได้ทำนั้น ชอบที่
จะได้ชดใช้จากลูกจ้าง
นั้น
Section 426. The
employer who has
mad compensation to
a third person for a
wrongful act
committed by his
employee is entitled
to reimbursement
from such employee.
35

45. คำถามที่ต้องตอบ (๒)
• “ครูบาอาจารย์” หมายความว่าอย่างไร
• “นายจ้าง” หมายความว่าอย่างไร
• “บุคคลอื่นที่รับดูแลบุคคลผู้ไร้ความสามารถ”
หมายความว่าอย่างไร
• “ได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควร”
หมายความว่าอย่างไร
36

46. มาตรา ๔๓๐ ครูบาอาจารย์
นายจ้างหรือบุคคลอื่นซึ่งรับ
ดูแลบุคคลไร้ความสามารถ
อยู่เป็นนิตย์ก็ดี ชั่วครั้งคราว
ก็ดี จำต้องรับผิดร่วมกับผู้ไร้
ความสามารถในการละเมิด
ซึ่งเขาได้กระทำลงในระหว่าง
ที่อยู่ในความดูแลของตน ถ้า
หากพิสูจน์ได้ว่าบุคคลนั้นๆ
มิได้ใช้ความระมัดระวังตาม
สมควร
Section 430. A teacher,
employer or other person
who undertakes the
supervision of an
incapacitated person either
permanently or temporary,
is jointly liable with such
person for any wrongful act
committed by the latter
whilst under his supervision,
provided that it can be
proved that he has not
exercised proper care.
37

47. มาตรา ๔๓๐ ครูบาอาจารย์
นายจ้างหรือบุคคลอื่นซึ่งรับ
ดูแลบุคคลไร้ความสามารถ
อยู่เป็นนิตย์ก็ดี ชั่วครั้งคราว
ก็ดี จำต้องรับผิดร่วมกับผู้ไร้
ความสามารถในการละเมิด
ซึ่งเขาได้กระทำลงในระหว่าง
ที่อยู่ในความดูแลของตน ถ้า
หากพิสูจน์ได้ว่าบุคคลนั้นๆ
มิได้ใช้ความระมัดระวังตาม
สมควร
Section 430. A teacher,
employer or other person
who undertakes the
supervision of an
incapacitated person either
permanently or temporary,
is jointly liable with such
person for any wrongful act
committed by the latter
whilst under his supervision,
provided that it can be
proved that he has not
exercised proper care.
37
มาตรา ๔๒๐

48. มาตรา ๔๓๑ ในกรณีที่
กล่าวมาในสองมาตรา
ก่อนนั้น ท่านให้นำ
บทบัญญัติแห่งมาตรา
๔๒๖ มาใช้บังคับด้วย
โดยอนุโลม
Section 431. In the
cases falling under the
two foregoing
sections the
provisions of Section
426 apply mutatis
mutandis.
38

49. มาตรา ๔๒๖ นายจ้าง
ซึ่งได้ใช้ค่าสินไหม
ทดแทนให้แก่บุคคล
ภายนอกเพื่อละเมิดอัน
ลูกจ้างได้ทำนั้น ชอบที่
จะได้ชดใช้จากลูกจ้าง
นั้น
Section 426. The
employer who has
mad compensation to
a third person for a
wrongful act
committed by his
employee is entitled
to reimbursement
from such employee.
39

50. ภาระการพิสูจน์
มาตรา ๔๒๙ มาตรา ๔๓๐
เว้นแต่จะพิสูจน์ได้
ว่าตนได้ใช้ความ
ระมัดระวังตาม
สมควรแก่หน้าที่ซึ่ง
ทำอยู่นั้น
40
ถ้าหากพิสูจน์ได้ว่า
บุคคลนั้นๆ มิได้ใช้
ความระมัดระวัง
ตามสมควร

51. คำถาม???
41

52. ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของ
ตัวแทน
42

53. คำถามที่ต้องตอบ (๓)
• “ตัวการ” หมายความว่าอย่างไร
• “ตัวแทน” หมายความว่าอย่างไร
• ความที่ว่า “ให้ใช้บังคับแก่ตัวการและตัวแทน
ด้วยโดยอนุโลม” นั้น หมายความว่าอย่างไร
43

54. มาตรา ๔๒๗
บทบัญญัติในมาตรา
ทั้งสองก่อนนั้น ท่านให้
ใช้บังคับแก่ตัวการและ
ตัวแทนด้วยโดย
อนุโลม
Section 427. The two
foregoing sections
apply mutatis mutandis
to principal and agent.
44

55. มาตรา ๔๒๗
บทบัญญัติในมาตรา
ทั้งสองก่อนนั้น ท่านให้
ใช้บังคับแก่ตัวการและ
ตัวแทนด้วยโดย
อนุโลม
Section 427. The two
foregoing sections
apply mutatis mutandis
to principal and agent.
44
มาตรา ๗๙๗
มาตรา ๗๘๗ วรรคหนึ่ง
อันว่าสัญญาตัวแทนนั้น คือ
สัญญาซึ่งให้บุคคลหนึ่งเรียกว่า
ตัวแทนมีอำนาจทำการแทน
บุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่าตัวการ
และตกลงจะทำการดั่งนั้น

56. มาตรา ๔๒๕ นายจ้าง
ต้องร่วมกันรับผิดกับ
ลูกจ้างในผลแห่ง
ละเมิดซึ่งลูกจ้างได้
กระทำไปในทางการที่
จ้างนั้น
Section 425. An
employer is jointly
liable with his
employee for the
consequences of a
wrongful act
committed by such
employee in the
course of his
employment.
45

57. มาตรา ๔๒๖ นายจ้าง
ซึ่งได้ใช้ค่าสินไหม
ทดแทนให้แก่บุคคล
ภายนอกเพื่อละเมิดอัน
ลูกจ้างได้ทำนั้น ชอบที่
จะได้ชดใช้จากลูกจ้าง
นั้น
Section 426. The
employer who has
mad compensation to
a third person for a
wrongful act
committed by his
employee is entitled
to reimbursement
from such employee.
46

58. คำถามที่ต้องตอบ (๓)
• “ตัวการ” หมายความว่าอย่างไร
• “ตัวแทน” หมายความว่าอย่างไร
• ความที่ว่า “ให้ใช้บังคับแก่ตัวการและตัวแทน
ด้วยโดยอนุโลม” นั้น หมายความว่าอย่างไร
47

59. คำถาม???
48

60. ความรับผิดเพื่อ
ละเมิดของ
ผู้รับจ้าง
49

61. คำถามที่ต้องตอบ
• “ผู้ว่าจ้างทำของ” หมายความว่าอย่างไร
• “ผู้รับจ้าง” หมายความว่าอย่างไร
• “เป็นผู้ผิดในส่วนการงานที่สั่งให้ทำ” หมายความว่า
อย่างไร
• “เป็นผู้ผิดในคำสั่งที่ตนให้ไว้” หมายความว่าอย่างไร
• “เป็นผู้ผิดในการเลือกหาผู้ว่าจ้าง” หมายความว่าอย่างไร
50

62. มาตรา ๔๒๘ ผู้ว่าจ้างทำ
ของไม่ต้องรับผิดเพื่อความ
เสียหายอันผู้รับจ้างได้ก่อ
ให้เกิดขึ้นแก่บุคคล
ภายนอกในระหว่างทำการ
งานที่ว่าจ้าง เว้นแต่ผู้ว่าจ้าง
จะเป็นผู้ผิดในส่วนการงาน
ที่สั่งให้ทำหรือในคำสั่งที่
ตนให้ไว้หรือในการเลือก
หาผู้รับจ้าง
Section 428. An employer
is not liable for damage
down by the contractor to
a third person in the
course of the work, unless
the employer was at fault
in regard to the word
ordered or to his
instructions or to the
selection of the
contractor.
51

63. คำถามที่ต้องตอบ
• “ผู้ว่าจ้างทำของ” หมายความว่าอย่างไร
• “ผู้รับจ้าง” หมายความว่าอย่างไร
• “เป็นผู้ผิดในส่วนการงานที่สั่งให้ทำ” หมายความว่า
อย่างไร
• “เป็นผู้ผิดในคำสั่งที่ตนให้ไว้” หมายความว่าอย่างไร
• “เป็นผู้ผิดในการเลือกหาผู้ว่าจ้าง” หมายความว่าอย่างไร
52

64. คำถาม???
53