2. ÇALIŞMALAR
Laboratuarımızda işletmelere yapılan denetimler sırasında alınan kompozit atık su
numunelerinin Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde belirtilen kriterlere uygun
olarak kimyasal analizleri yapılıp rapor halinde ilgili kurumlara verilmektedir.
İşletmelerin deşarj izin belgesi hazırlamak için müdürlüğümüze yaptıkları
başvurular değerlendirilerek 3 farklı günde personelimiz tarafından kompozit su
numuneleri alınmaktadır . Bu işlem laboratuarımızda bulunan otomatik numune
alma cihazı ile yapılmaktadır. Laboratuara getirilen numunelerin yönetmelikte
belirtilen kriterlere uygun olarak kimyasal analizleri yapılıp rapor halinde ilgili
kuruma verilmektedir.
İşletmelerdeki arıtma birimi çamurlarının ve bu çamurların depolandığı arazilerin
topraklarında yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun olarak kimyasal analizleri
yapılıp rapor halinde ilgili kuruma verilmektedir.
Numune alma cihazı ile 2 veya 24 saatlik debi ölçümleri yapılmakta ve istenirse
sonuçlar rapor edilmektedir.
3. TEKNİK DONANIM
Merkezimizde;
Alevli Atomik Absorpsiyon Spektrofotometre
UV-Vis Spektrofotometre
Termo Reaktörler
Numune Alma Cihazları
Deiyonize Saf Cihazı
Etüv
İnkübatör
Hassas Terazi
Vakumlu Süzme Aparatı
pH Metre
Sepetli Isıtıcı bulunmaktadır.
4. BAÜ ÇEVRE SORUNLARI ARAŞTIRMA VE
UYGULAMA MERKEZİ
ANALİZ LİSTESİ
pH
Askıda Katı Madde
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı
Kimyasal Oksijen İhtiyacı
Yağ ve Gres
5. ASKIDA KATI MADDE ANALİZİ
ANLAM ve ÖNEMİ
Ölçüm prensibine göre su numunelerinin standart cam elyafı üzerinden süzülmesi ve
filtrenin kurutulması sonucu elde edilen katlıntılar, askıda katı madde (AKM) olarak
adlandırılır. Askı maddeleri suların estetik, içme, endüstriyel kullanım gibi çeşitli amaçlar
için yararlanılmasını doğrudan etkiler. Doğal sularda ışık geçirgenliğini azaltıp dip
birikintilerine yol açarak ya da doğrudan zarar vererek su canlılarını etkiler. Kanallarda ve
arıtma sistemlerinde önlem alınması ihtiyacını ortaya koyar.
ÖLÇÜM ESASI
Askıda katı madde analizi gravimetrik ölçüm esasına dayanan bir yöntemle belirlenir. Bu
ölçüm prensibine göre, standart cam elyafı filtre tarafıdan tutulan ve 103-105 derecede
kurutma sonucu oluşan kalıntı AKM olarak tanımlanır.
NUMUNE ALMA ve KORUMA
Numunelerin iletimi ve korunması standart örnek kapları kullanılarak yapılmalıdır. Numune
alındıktan sonra mümkün olan en kısa süre içinde analiz edilmeli; beklemenin zorunlu
olduğu durumlarda örnek 4 C de saklanmalıdır.
6. DENEYİN YÜRÜTÜLÜŞÜ
Tahmini AKM değerine göre iyice karıştırılmış örnekten mezür
ile 100 ml alınır ve vakum uygulanarak filtreden süzülür. Mezür
kenarlarında, bulaşmış kalıntı kalmamasına dikkat edilir.
Mezürün kenarlarına bulaşan kalıntılar distile su ile yıkanarak
filtre edilir.
Filtre, bir pens yardımıyla aparattan alınır ve cam saati üzerine
konulur. En az 1 saat süreyle etüvde 103-105 C de kurutma
yapılır. Desikatörde soğutulup tartılır.
DENEY SONUCUNUN HESAPLANMASI
AKM (mg/L)=((A-B)x100)/örnek hacmi (ml)
A=Filtre+ kalıntı ağırlığı (mg)
B=Filtre darası (mg)
7. BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI
Biyokimyasal oksijen ihtiyacı (BOİ) aerobik koşullarda
mikroorganizmaların sudaki organik maddeleri ayrıştırmaları için gerekli
oksijen miktarı olarak tanımlamaktadır. Alıcı ortamlara verildiklerinde, evsel ve
endüstriyel atık suların tüketecekleri çözünmüş oksijen miktarının
belirlenmesiyle, kirlenme potansiyelinin ve alıcı ortamının bir parametresidir.
Numuneden belirli miktarda alınır ve içerisine 6 ml fosfat tampon çözeltisi,
2 ml FeCl3.&H2O, 2 ml eser element (besin maddesi olarak konuluyor), 2 ml
NH4Cl, 2 ml CaCl2, 2 ml MgSO4.7H2O ve 8 damla nitrifikasyon inhibitörü
konularak hazırlanan karışımdan çarpım faktörüne karşı hacmi verilen 432 ml
hacimdeki balonuna eklenir ve 2 BOİ şişelerine içinde manyetik karıştırıcı ve
NaOH tableti nemi içinde tutması için konulur. İnhibitör 20 derecede her gün
sonuçları kaydedip 5 gün sonra okunur .
8. KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI
Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), su örneğinin asidik ortamda kuvvetli
bir kimyasal oksitleyiciyle oksitlenebilen organik madde miktarını oksijen
eşdeğeri cinsinden ifadesidir. KOİ, organik madde türleri arasında ayrım
yapmadığı için kolektif bir parametredir. Ölçüm sonuçlarının teorik
değerlere ne kadar yaklaşacağı, oksidasyonun hangi oranda
tamamlandığına bağlıdır.
KOİ, su ve atık suların karakterizasyonun da önemli ve çabuk sonuç
veren bir parametredir. Bir suya ait KOİ değeri, BOİ’ den farklı olarak
biyolojik yollarla ayrışmayan bazı maddeleri de içerebilmektedir. Bu
sebeple KOİ değeri her zaman BOİ’ den büyüktür.
Hazır kitlere 2 ml numune konulur ve termostatlı ısıtıcıda 2 saat 148
derecede bozundurulup sonra oda sıcaklığına gelince spektrofotometre de
absorbansına bakılır.
9. YAĞ GRES
Bu yöntemler doğal sularda ve evsel atık sularda bulunan
mineral hidrokarbonlar ve biyolojik lipitler için elverişlidirler; hatta
endüstriyel atık sular veya bu maddeleri içeren arıtılmış suların çoğu
için de kullanılabilirler. Alınan atık su sülfürik asitle korumaya alınır.
Yağ ve gres tayini suda, atık suda ve katı maddelerde gravimetrik
yöntemle tayin edilir. Analizi yapılacak örnekteki yağ içeriğinin
hekzan veya freon içerisine ekstraksiyon ile alınması esasına dayanır.
Yağ ve gres tayin yapılacak olan numunenin özelliğine göre
farklı ön işlemlerden geçirilmesi gerekebilir.
10. Boş filtre kağıdı tartılır
Filtre kağıdına numuneden yağ
yedirilerek yeniden tartılır.
Filtre kağıdı soxhlet cihazına
yerleştirilir ve üzerine 250 ml
hekzan ilave edilerek sifon
yaptırılır.
Sokhlet cihazının su giriş-
çıkış bağlantıları yapılarak giriş
suyu açılır.
Örnek 3-4 kez sifon yaptırılır.
Filtre kağıdı soxhlet
cihazından çıkarılarak kurutulur
ve tartılır.
11. HESAPLAMALAR
Örneğin ağırlığı = A-B Yağ miktarı = A-C
Örneğin yağ oranı = ((A-C)/A)x100
A: Örnek+ Filtre kağıdı
B : filtre kağıdı
C : Ekstraksiyon sonundaki ağırlık
