erosketa berdea

1. 1
Zer demontre izango
da erosketa
arduratsua eta
berdea?

2. 2
•http://www.greenpeace.org/espana/es/Multimedia/Videos1/moda-sin-toxicos/
•Zergatik bultzatu behar dugu erosketa berdea?
•http://www.eldiario.es/desalambre/radiografia-cesta-compra_0_326868141.html

3. 3
• Erosketa berdean eta kontsumo jasangarrian grina piztu.
• Erosketa berdea egiteko modu praktikoan ingurumen irizpideak
garatu: papera, eskola materiala, informatika ekipamenduak,
garbiketa produktuak eta elikagaiak.
• Egunerokotasunean praktikan jartzeko eragozpenaz gogoeta
egitea eta A21ean.
Helburuak

4. 4
EROSKETA BERDEA ETA ARDURATSUA
 Produktu bat erosi behar dugunean aspektu ekonomiko eta
teknikoak begiratzeaz gain, bere bizi ziklo osoan zehar izan
dezaken ingurumen inpaktuari ere erreparatzen dion erosketa
prozesuari deritzo.

5. 5
Zergatik bultzatu erosketa berdea?
ORAINDIK EZ
DUTE KLIMA
ALDAKETAN
SINEZTEN!!!!!

6. 6
•Zergatik bultzatu erosketa berdea?
KutsaduraKutsadura
Substantzia toxiko gabeko moda:
Inditexen konpromesua da, 2020.urterako, beraien produktu eta
hornidura-kate guztietatik substantzia kimiko arriskutsuen erabilpen eta
isurketa kanporatzea.
Inditexen marka hauek daude: Zara, Pull & Bear, Massimo Dutti,
Bershka, Stradivarius, Oysho, Zara Home eta Uterqüe.
•http://www.greenpeace.org/espana/es/Blog/victoria-zara-dice-s-a-la-moda-sin-txicos/blog/43183/

7. 7
Zergatik bultzatu erosketa berdea?

8. 8
Hondakinak
Hondakin Elektriko eta Elektronikoak (ordenagailuak eta esku-telefonoak, batik bat)
guztirako hondakinen %4 izatera iritsi direlarik, gai horiek suntsitzea erronka latza da.
Etxeko zabor elektronikoak, urtean 100.000 eta 160.000 tona sortzen ari da Espainia.
Araba, Bizkai eta Gipuzkoan 2010an 45.700 tona tresna elektriko merkaturatu ziren, eta
7.800 tona jaso.
• Datu bat, ondo ulertzeko moduan: urtero herritar bakoitzeko sortzen diren 16 kilo
hondakinetatik 3,4 besterik ez dira birziklatzen. Alegia, %20 inguru.
Zergatik bultzatu erosketa berdea?
Europa aberatsaren zabor elektronikoaren
jomuga bilakatu da Afrika azken urte hauetan
Ghanan kutsadura larria eragiteaz gain, herritarren
osasunarentzako pozoi bilakatu dira kontrolik gabe han eta
hemen barreiatu diren zabortegiak.
Hondakin elektronikoak bizibide bihurtuta daude
Agbogbloshien (Ghana). Bizibide makurra, auzotarren
osasuna etengabe kaltetzen ari dena, baina telebista eta
hozkailu hondatuak txikitzetik ateratzen dute bizigaia Akkrako
auzuneko biztanle gehienek.
Informazio gehiago

9. 9
Gatazkak, giza esplotazioa
Coltan
 2 mineralen nahasketa da: kolumbita eta
tantalita. Mineral estrategiko bat da.
 Munduan gehien ekoizten den herrrialdea
Kongo da % 80a.
 Aurrerapen teknologiko gehienentan
erabiltzen da, telefonoetan, mp4-tan, gps-tan
…
 Mineral hau ezinbestekoa da baina bere
erauztearen inpaktua oso handia da:
lurzoruaren kutsadura, gerrak, explotazioak,
langile esklabizatuak…
Zergatik bultzatu erosketa berdea?
Informazio gehiago

10. 10
Baliabideen agorpena
 Azken hamarkadetan natur baliabideen
kontsumoak gora egin du, sistema
sozioekonomikoarentzat arrisku larria
bihurtu izateraino.
 Ekonomia-finantza krisia eta egungo
arazo sozialak (gerra, gosete…) bizi
dugun ekologia hondatzearen isla dira,
zibilizazioa historian ikusi ez den moduko
amildegi ertzean jarri gaituen
hondatzearena.
Zergatik bultzatu erosketa berdea?

11. 11
Erosketa berdea pausuz pasu

12. 12
EROSI AURRETIK
• Kontsumo beharrak zeintzuk diren bir-
pentsatu.
EROSTERAKOAN
• Erosketarako irizpideak.
• Ingurumenarekiko eskaintza egokia
aukeratu.
ERABILERA
• Produktu/baliabidearen erabilera
egokia.
• Berrerabilketa.
HONDAKINAK • Hondakinen banaketa egokia.
EROSKETA BERDEA
PROZESU BAT DA

13. 13
1.- Erosi baino lehen pentsatu
Produktu bat erosi baino lehenago, pentsatu dezagun
benetan beharrezkoa den edo erosteari uko egin
daitekeen.
WWF-ek Frantzian egindako
ikerketa baten arabera uste da:
•Frantziako etxeetan 3.000 edo
4.000 gauza dituztela,
•bere aitite-amama baino 15
bider gauza gehiago.
Dugun guztia
behar al dugu?

14. 14
1.- Erosi baino lehen pentsatu
 Zergatik erosi maileguan eduki badezakegu?
Coah-surfing, kontsumitzaileen
elkarteak, colaBoraBora, car-
sharing,
co-housing, biotrueke,
consumocolaborativo.com
•consumocolaborativo.com
•colaBoraBora
•car-sharing
•co-housing

15. 15
 Aldez aurretik etxean edo ikastetxean zer dugun eta aprobetxatu
daitekeena aztertu.
 Ahal den neurrian beste ikasturteetako materialak berrerabiliz,
gauzak konponduz...
2.- Erabili daukaguna

16. 16
3.- Banakako bilgarrietan datozenak ekidin eta ontziratu
gabekoei lehentasuna eman
Bideo: Tuppersong - Sopelan,
tupperra kalera!
http://youtu.be/37AjPOEs2Ag

17. 17
4.- Ingurumen ziurtagiridun materialak eskatu

18. 18
Baina zein etiketa?

19. 19
Derrigorrezko etiketak
 Substantzia kimikoen piktograma eta ikurrak.
 Energia-eraginkortasuna:
 Etxetresna elektrikoak
 Autoak
 Eraikinak

20. 20
Substantzia kimikoen piktograma eta ikurrak
 Legeak eskatzen dituen baldintzak betetzeko, errege-dekretua dela eta,
substantzia kimikoak dituzten ontzi guztien etiketetan beharrezkoa da hauei
buruzko zenbait ohar agertzea, hala nola piktograma eta ikurrak.

21. 21
Etiketa energetikoak
 Hau agertzea derrigorrezko baldintza da saltzen
diren etxetresna elektrikoetan. Erosleentzat
informazio tresna da.
 Kolore eta letren bidez identifikatzen da energia-
eraginkortasuna.Hurrengo urteetan eskala honek
gorantz egingo du A+, A++ eta A+++, eta
beheragoko mailak desagertuz joango.
 http://www.idae.es/index.php/idpag.17/relmenu.329/mod.pags/mem.detalle

22. 22
Borondatezko etiketak
Ekoetiketak
 Etiketa hauek, modu ofizialez
egiaztatzen dute produktu edo
zerbitzu batzuk gutxiago
erasaten dutela ingurumena.
 Etiketa mota hauetan
baliagarria den ISO arautegia
ISO 14024 da.
 Ekoetiketak erakunde
inpartzial batek ematen ditu.
 Elikagaiak, edariak eta
farmazia produktuak kanpoan
gelditzen dira.
Europar
Batasuneko
etiketa
ekologikoa
AENOR-
Ingurumen
marka
Aingeru
urdina
Iparraldeko
beltxarga
Generalita-
teko
ingurumen
kalitate
bermea

23. 23
Etiketa ekologikoak
 Etiketa ekologikoa emateko sistemak honako helburua du:
maila bereko produktuekin alderatuta, ingurumenean eragin
txarrak murriztu ahal dituzten produktua sustatzea,
baliabideen erabilera eraginkorra eta ingurumenaren maila
altuko babesa lortzen dela.
 Produktua erakunde independente batek aztertu izana
eskatzen du; eta produktuak ingurumenean dituen eragin
guztiak zehazten ditu, lehengaiak ateratzen direnetik azkeneko
erabilerara arte (bizi zikloa delakoa).
Compra
responsable
http://www.compr
aresponsable.cat/
web/ecoetiquetes

24. 24
Basoen Kudeaketa Iraunkorra (BKI), basoak Admisnistratzea edo erabiltzea da, baldin eta haien ondorengo alderdiak mantentzen badira;
biodibertsitatea, produktibitatea, birsorkuntza-gaitasuna, bizitasuna eta orain eta etorkizunean funtzio ekologiko, ekonomiko eta sozial
garrantzitsuak betetzeko potentzialtasuna, tokiko, nazio- eta mundu-mailan, beste ekosistemak kaltetu gabe (Helsinkiko Ministerio-
Konferentzia, 1993).
Basoen kudeaketa jasangarria
FSC, irabazi -asmorik gabeko mundu mailako erakundea da, mundu
osoan basoen erabilera arduratsua sustatzen duena.
PEFC gobernuz kanpoko eta irabazi-asmorik gabeko
mundu mailako erakundea independentea da.
FSC (Forest Stewardship Council) Basoen erabilera arduratsua
http://ic.fsc.org/los-principios-y-criterios-del-fsc.34.htm
PEFC (Programme for the Endorsement of Forest
Certification Forestal)
http://www.pefc.es/proceso.html
Ekoetiketak: basogintza

25. 25
AINGERU
URDINA
BELTXARGA
ZURIA
EUROPAKO
ETIKETA
EKOLOGIKOA
FSC PEFC
Zuntz-mota Birziklatua
Birziklatua edo modu jasangarrian (ehuneko
handiagoan edo txikiagoan) kudeatutako basoetatik
ateratako zurez egina
Zuritze-mota
Erabat
klororik
gabea
(TCF)
Erabat klororik gabea (TCF) o
Partzialki klororik gabea (ECF)
Hobekuntzak paperaren
fabrikazio-prozesuan
Bai Bai Bai Ez Ez
PAPERA
Ingurumen ziurtagiri edo ekoetiketak:

26. 26
Paperaren adibidea
 Ingurumen irizpideak erosteko orduan
 Zenbat papera eman zizuten eskolan?
Erosi baino lehen: Zenbat papera beharrezkoa da?

27. 27
Paperaren adibidea
Ingurumen irizpideak erosteko orduan:
Ahal izan ezgero %100 birziklatutakoa
Bestela, partzialki birziklatuta edo era jasangarrian
kudeatutako jatorria duten basoetatik.
Exijituriko zuritasun maila murriztu eta zuritze
prozesuan ingurumenarekiko errespetua bermatzen
duten teknikak erabili.

28. 28
Elikadura
Itsaso jasangarriak
 MSC: Itsas-produktuen Nazioarteko merkatuak jasangarritasun eredura bideratzen
ditu.
 Itsas produktuen arrantza jasangarri eta trazabilitatea.
 MSCren ekoetiketa urdinak praktika jasangarriak bultzatzeko aukera ematen die
kontsumitzaileei.
 http://www.msc.org/
 Bideoa: http://youtu.be/pLH3hZJflyw

29. 29
Elikadura
Nekazaritza ekologikoa
 Kontsiluaren 834/2007 zenbakiko araudia (EK), 2007ko ekainaren 28koa, produktu ekologikoen ekoizpen
eta etiketatze ekologikoaz, 2009ko urtarrilaren 1ean indarrean sartua.
 HELBURU eta HASTAPENAK: Baliabideen erabilera jasangarriarekin erlazionatutako ekoizpen ekologikoa,
ingurumenaren babesa, animalien ongizatea, eta baita landa-eremuen nkazaritza jardueraren garapen
sozioekonomikoa.
 http://www.agricultura-ecologica.com/index.php/Normativa-CE/reglamentacion.html
Bidezko merkataritza
 Bidezko merkataritza, gobernuz kanpoko erakundeek, Nazio Batuen Erakundeak, eta mugimendu sozial
eta politikoen (adib. bakezaletasun edo ekologismoa) bultzatutako merkataritza alternatiboa da. Ekoizle
eta kontsumitzaileen arteko borondatezko eta bidezko erlazioa sustatzen du, langileen eskubideak
bermatuz.
 Fairtrade Españak bidezko merkataritzaren zigilua kudeatu, eta Hegoaldeko herrialdeetako ekoizleen
egoera eta errealitateaz kontzumitzaileak sensibilizatzen ditu.
 http://es.wikipedia.org/wiki/Comercio_justo

30. 30
Etiketak: Mantenimendu eta garbiketa produktuak
2005.urtean, sektore honek Europa osorako programa hasi
zuen “garbiketa jasangarrirako Charter programa”, honen
helburua etxerako eta baita profesionalentzat detergente
edo mantenimendurako beste produktu batzuk ekoizten
dituzten enpresek jasangarritasuna sustatzea.
 https://www.sustainable-cleaning.com/
Etiketak: Arropak
 Ehun-produktuak sortzen ematen den transformazio
prozesu guztian substantzia kaltegarririk ez dela erabili
bermatzen duen ikur europarra.
 http://www.oeko-tex.com

31. 31
Efizientzia energetikoa
ENERGY STAR
 AEBko ingurumena babesteko agentziaren programa
da.
http://www.energystar.gov/index.cfm?c=about.ab_index
Tresna informatikoak
 ENERGY STAR programak datu-base bat du, eta bertan kontsulta
daiteke tresna informatikoen irizpide ekologikoetaz, erosterakoan
kontutan izateko.
 ENERGY STAR programa honetako ekipo eraginkor batek
kontsumo energetikoan 150 edo 200 euro aurreztea eragin dezake.
Logotipo
ENERGY STAR

32. 32
Etiketak: Ingurumen autodeklarazioa
 Enpresa eta elkarte askok ingurumen-babesarekin erlazionatutako
ikurrak erabiltzen dituzte, baina sarritan informazio hau ez da bene
benetakoa, edo ez da argi gelditzen lehengaiei, fabrikazio prozesuen zein
zatiri edo banaketari dagokien.
 Kanpoko zertifikazioa ez da derrigorrezkoa. ISO 14021 arauran bidez
erregulatzen dira.
% a birziklatutako
ehunekoa
adierazten du.
Ontzia
ECOEMBES-ek
birzirklatuko duela
adierazten du.

33. 33
Ez fidatu «amigo del medio ambiente» edo
«producto ecológico» bezalako aipamen
orokorretaz, letra txikia ondo irakurri gabe.

34. 34
5.- Ekoetiketadun produkturik ez badago,
honako hauek hartuko ditugu kontutan.

35. 35
 Kalitateko produktua, iraupen luzekoa,
berrerabilgarria eta berriz kargatzekoa

36. 36
 Garraio distantzia txikia
•EAEn kontsumitzen diren elikagaien %5a baino ez da bertan ekoizten, beste
guztia inportatu egiten da.
•Hau dela eta, nazioarteko garraio, merkatu eta prezioen menpe gaude;
elikaduraren kalitatearen murrizketaz eta biodibertsitate galeraz ez mintzatze
arren.
•1950an 50.000 ekoizle baserritar zeuden. Gaur egun 9.520 baino ez dira.

37. 37
 Garraio distantzia txikia
 Espainan egunero:
INPORTATU ESPORTATU
3500 txerri bizirik 3000 txerri (bizirik?)
330.000 kg oilazko okela 205.000 kg okela (oilazkoarena?)
220.000 kg Erresuma Batuko patatak 72.000 kg patatak Erresuma Batura
1,3 milioi kg patata Frantziara 275.000 kg patata Portugalera

38. 38

39. 39
 Banakako bilgarrietan datozenak ekidin
eta ontziratu gabekoei lehentasuna eman.
Begiratu ea material birziklatuaz egina dauden 3R???

40. 40
 Material bakarreko produktuak aukeratu
• Birziklatzeko eta berrerabiltzeko erreztasuna

41. 41
 Fabrikazioan errekurtsoak aurreztu eta
ingurunean kalte minimoak egiten
dituena: ekodiseinua
 http://www.basqueecodesigncenter.net/Default.aspx?IdMenu=20552758-7739-4933-B86F-8A063B

42. 42
 Osasun eta ingurumenerako efektu
kaltegarririk gabe
•Guía para comprar sin tóxicos. Greenpeace
 Sustancias Tóxicas en Juguetes Infantiles
 Produktu toxikoak

43. 43
 Produktuaren erabilera egokia

44. 44
Hondakinen kudeaketa egokia

45. 45
"2020rako Euskadiko erosketa eta kontratazio publiko berderako programa"
Eusko Jaurlaritzaren sailek eta sozietate publikoek egiten dituzten erosketa eta
kontratazioetan ingurumen-irizpideak txertatzea planteatzen duen dokumentua da,
hain zuzen ere.
Bideoak:
•http://youtu.be/xP6bpH5Av4Y
•http://youtu.be/ODrvluagSP0
•http://youtu.be/alR2XJf0ZRk
EUSKO JAURLARITZAREN KONPROMISUA
http://www.ihobe.eus/Publicaciones/Ficha.aspx?IdMenu=750e07f4-11a4-40da-840

46. 46
Deskargatzeko
BALIABIDEAK
https://sites.google.com/site/kontsumojasangarriaeskoletan/euskaraz
Bizkaiko Foru Aldundia:
•Erosketa iraunkorrerako irizpideak arloka
•Etiketa ekologikoak

47. 47
Zerbait aldatzeko prest zaude?
Erosketa berdea.
Zestoa ikastetxea
•http://youtu.be/zr-
4WRBYMtQ

48. 48