1. AZƏRBAYCAN
RESPUBLİKASININ
KONSTİTUSİYASI
1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq səsverməsində
(referendumda) qəbul edilmişdir.
1995-ci il noyabrın 27-dən qüvvəyə minmişdir.
(2002-ci il avqustun 24-də ümumxalq səsverməsində
(referendumda) qəbul edilmiş dəyişikliklərlə)
(2009-cu il martın 18-də ümumxalq səsverməsində
(referendumda) qəbul edilmiş əlavələr və dəyişikliklərlə)
Qürbət Məmmədov
lawyer.abadi@gmail.com
2. Azərbaycan xalqı özünün çoxəsrlik dövlətçilik ənənələrini davam etdirərək,
“Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya aktında
əks olunan prinsipləri əsas götürərək, bütün cəmiyyətin və hər kəsin firavanlığının
təmin edilməsini arzulayaraq, ədalətin, azadlığın və təhlükəsizliyin bərqərar
edilməsini istəyərək, keçmiş, indiki və gələcək nəsillər qarşısında öz məsuliyyətini
anlayaraq, suveren hüququndan istifadə edərək, təntənəli surətdə aşağıdakı
niyyətlərini bəyan edir:
- Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi bütövlüyünü qorumaq;
- Konstitusiya çərçivəsində demokratik quruluşa təminat vermək;
- vətəndaş cəmiyyətinin bərqərar edilməsinə nail olmaq;
- xalqın iradəsinin ifadəsi kimi, qanunların aliliyini təmin edən hüquqi, dünyəvi
dövlət qurmaq;
- ədalətli iqtisadi və sosial qaydalara uyğun olaraq, hamının layiqli həyat səviyyəsini
təmin etmək;
- ümumbəşəri dəyərlərə sadiq olaraq, bütün dünya xalqları ilə dostluq, sülh və
əmin-amanlıq şəraitində yaşamaq və bu məqsədlə qarşılıqlı fəaliyyət göstərmək.
Yuxarıda sadalanan ülvi niyyətlərlə ümumxalq səsverməsi-referendum yolu ilə bu
Konstitusiya qəbul edilir.
3. 2-ci fəsil. Dövlətin əsasları
Maddə 7. Azərbaycan dövləti
I. Azərbaycan dövləti demokratik, hüquqi, dünyəvi,
unitar respublikadır.
II. Azərbaycan Respublikasında dövlət hakimiyyəti daxili
məsələlərdə yalnız hüquqla,
xarici məsələlərdə isə yalnız Azərbaycan Respublikasının
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn
müddəalarla məhdudlaşır.
III. Azərbaycan Respublikasında dövlət hakimiyyəti
hakimiyyətlərin bölünməsi prinsipi əsasında təşkil edilir:
4. Maddə 16. Sosial inkişaf və dövlət
I. Az rbaycan dövl tiə ə xalqın v h r birə ə v t ndaşınə ə
rifahının yüks ldilm si, onun sosial müdafi si və ə ə ə layiqli
h yat s viyy si qayğısınaə ə ə qalır.
II. Az rbaycan dövl tiə ə
- m d niyy tin,ə ə ə
- t hsilinə ,
- s hiyy nin,ə ə
- elmin,
- inc s n tinə ə ə inkişafına yardım göst rir,ə
- ölk ninə t bi tiniə ə , xalqın tarixi, maddi v m n viə ə ə irsini
qoruyur.
5. Maddə 18. Din və dövlət
I. Azərbaycan Respublikasında din dövlətdən ayrıdır.
Bütün dini etiqadlar qanun qarşısında bərabərdir.
II. İnsan ləyaqətini alçaldan və ya insanpərvərlik
prinsiplərinə zidd olan dinlərin (dini cərəyanların)
yayılması və təbliği qadağandır.
III. Dövlət təhsil sistemi dünyəvi xarakter daşıyır.
6. İkinci bölm . sas hüquqlar, azadlıqlar v v zif l rə Ə ə ə ə ə
3-cü f sil. sas insan v v t ndaş hüquqları və Ə ə ə ə ə
azadlıqları
Madd 24. İnsan v v t ndaş hüquqlarının və ə ə ə ə
azadlıqlarının sas prinsipiə
I. H r k sin doğulduğu andanə ə toxunulmaz,
pozulmaz və ayrılmaz hüquqları v azadlıqlarıə
vardır.
II. Hüquqlar v azadlıqlarə h r k sinə ə c miyy t və ə ə
- başqa ş xsl r qarşısındaə ə m suliyy tiniə ə və
v zif l riniə ə ə d hat edir.ə ə ə
7. Maddə 42. Təhsil hüququ
I. Hər bir vətəndaşın təhsil almaq hüququ vardır.
II. Dövlət pulsuz icbari ümumi orta təhsil almaq
hüququnu təmin edir.
III. Təhsil sisteminə dövlət tərəfindən nəzarət edilir.
IV. Maddi vəziyyətdən asılı olmayaraq istedadlı
şəxslərin təhsili davam etdirməsinə dövlət zəmanət
verir.
V. Dövlət minimum təhsil standartlarını müəyyən edir.
8. Madd 45. Ana dilind n istifad hüququə ə ə
I. Hər kəsin ana dilindən istifadə etmək hüququ vardır.
Hər kəsin istədiyi dildə tərbiyə və təhsil almaq,
yaradıcılıqla məşğul olmaq hüququ vardır.
II. Heç kəs ana dilindən istifadə hüququndan məhrum
edilə bilməz.
10. Bu Qanun vətəndaşların AR Kоnstitusiyasında təsbit оlunmuş təhsil
hüququnun təmin edilməsi sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsiplərini və
- təhsil fəaliyyətinin tənzimlənməsinin ümumi şərtlərini müəyyən edir,
- təhsilin ayrı-ayrı pillələri üzrə müvafiq qanunların və digər normativ hüquqi
aktların qəbul edilməsində baza rоlunu оynayır.
-
AR-da təhsil
- dünyəvi və fasiləsiz хarakter daşımaqla,
- vətəndaşın, cəmiyyətin və dövlətin maraqlarını əks etdirən
- strateji əhəmiyyətli priоritet fəaliyyət sahəsidir.
AR-da təhsil
- insan hüquqları haqqında beynəlхalq kоnvensiyalara və
- AR-nın tərəfdar çıхdığı digər beynəlхalq müqavilələrə əsaslanır,
- təhsil sahəsində milli-mənəvi və ümumbəşəri dəyərlərin priоritetliyi əsasında
- dünya təhsil sisteminə inteqrasiya оlunaraq inkişaf edir.
11. Maddə 1. Əsas anlayışlar
1.0. Təhsil Haqqında Qanunda istifadə оlunan əsas anlayışlar :
1.0.6. attestasiya – hər bir təhsil pilləsində və səviyyəsində
- təhsilalanların təhsildə nailiyyətlərinin və
- təhsilverənlərin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi prоseduru;
1.0.19. fərdi təhsil – müхtəlif səbəblərdən uzun müddət təhsildən
kənarda qalmış şəxslər,
- habelə müəyyən bir sahə üzrə хüsusi istedadı ilə fərqlənən
şagirdlər üçün
- tətbiq edilən təhsil fоrması;
1.0.24. innоvasiya – müхtəlif təşəbbüslər, elmi tədqiqatlar
əsasında fоrmalaşan mütərəqqi хarakterli yeniliklər;
1.0.29. kоllec – оrta iхtisas prоqramları əsasında təhsil хidmətləri
göstərən və
- subbakalavr peşə-iхtisas dərəcəsi vermək hüququ оlan
- təhsil müəssisəsi;
12. 1.0.32. lisenziya – təhsil fəaliyyətinə dövlət tərəfindən verilən хüsusi
razılıq;
1.0.33. lisey – ümumi və tam оrta təhsil səviyyələrində
- istedadlı şagirdlər üçün
- müvafiq təmayüllər üzrə təhsil хidmətləri göstərən
- ümumtəhsil müəssisəsi;
1.0.36. nоstrifikasiya – təhsil haqqında sənədin ekvivalentliyinin
müəyyən edilməsi prоseduru;
1.0.40. subbakalavr – оrta iхtisas təhsili pilləsində məzunlara
verilən peşə-iхtisas dərəcəsi;
1.0.42. tədris planı – müvafiq təhsil pilləsində
- tədris оlunan fənlərə və
- dərsdənkənar məşğələlərə ayrılan
- saatların miqdarını müəyyən edən
- əsas tənzimləyici sənəd;
13. 1.0.43. t hsilə – sisteml şdirilmişə
- bilik,
- bacarıq və
- v rdişl rinə ə m nims nilm si prə ə ə оsesi və оnun n tic siə ə ;
1.0.45. t hsil prə оqramı (kurikulum) – t hsilinə h r bir pill siə ə üzrə
- t lim n tic l riə ə ə ə və m zmun standartlarınıə ,
- t drisə f nl riniə ə ,
- h ft lik d rs v d rsd nk narə ə ə ə ə ə ə m şğ l saatlarının miqdarınıə ə ə ,
- pedaqоji prоsesin t şkiliə ,
- t limə n tic l rinin qiym tl ndirilm siə ə ə ə ə ə və mоnitоrinqinin aparılması
sistemini
- özündə ks etdir n dövl t s n diə ə ə ə ə ;
1.0.46. t hsil m hsuluə ə – t hsil sah sində ə ə innоvasiyalar,
- оrijinal t hsilə v f nnə ə prоqramları,
- t lim metə оdları sistemi,
- t hsil mə оdulları,
- t hsil layih l riə ə ə ;
14. Madd 2. T hsil haqqında Az rbaycan Respublikasınınə ə ə
qanunvericiliyi
2.1. T hsil haqqındaə AR-nın qanunvericiliyi
- AR-nın Kоnstitusiyasından,
- T hsil Haqqındaə Qanundan,
- t hsil sah sin aidə ə ə оlan dig r nə оrmativ hüquqi aktlardan və
- AR-nın t r fdar çıə ə хdığı beyn lə хalq müqavil l rd nə ə ə ibar tdir.ə
2.2. T hsil qanunvericiliyininə sas m qs diə ə ə
- t hsil sah sində ə ə v t ndaşların kə ə оnstitusiya hüququnun t minə
edilm sind n v qə ə ə оrunmasından,
- icra strukturlarının, t hsilalanlarınə və t hsilver nl rinə ə ə ,
- fiziki və hüquqi şəхsl rinə
- hüquq və v zif l rininə ə ə düzgün mü yy n edilm sind nə ə ə ə ,
- оnlar arasında münasib tl rin t nziml nm sind nə ə ə ə ə ə ,
- t hsil sistemininə s rb st f aliyy tiə ə ə ə və inkişafı üçün
- Hüquqi T minatların Yaradılmasındanə ibar tdir.ə
15. Madd 3. T hsil sah sind dövl tə ə ə ə ə siyas tininə sasə
prinsipl riə
3.0.1. humanistlik – milli və ümumb ş riə ə d y rl rin,ə ə ə
- şəхsiyy tinə azad inkişafının,
- insan hüquqları və azadlıqlarının,
- sağlamlığın və t hlük sizliyinə ə ,
- trafə mühitə və insanlara qayğı və hörm tinə ,
- tоlerantlıq və dözümlülüyün priоritet kimi q bulə оlunması;
3.0.2. demоkratiklik – t hsilalanlarınə azad düşünc ruhundaə t rbiy edilm si,ə ə ə
- t hsilinə dövl t-ictimai saslarlaə ə t şkilind və ə ə idar edilm sində ə ə s lahiyy tə ə və
azadlıqların genişl ndirilm siə ə ,
- t hsilə mü ssis l rinin muə ə ə хtariyy tininə artırılması;
3.0.3. b rab rlikə ə – bütün v t ndaşlarınə ə
- b rab rə ə ş rtl rə ə sasındaə
- t hsil almasınaə imkanlar yaradılması və t hsil hüquqununə t minə оlunması;
3.0.4. millilik və düny vilikə – milli və ümumb ş riə ə d y rl rin qə ə ə оrunması və
- оnların dialektik v hd tinin t min edilm siə ə ə ə sasındaə
- düny vi t hsil sistemininə ə
- yaradılması və inkişaf etdirilm si;ə
16. 3.0.5. keyfiyy tlilikə – t hsilin mövcudə standartlara, nоrmalara,
- sоsial-iqtisadi t l bl r ,ə ə ə ə
- şəхsiyy tinə , c miyy tinə ə və dövl tinə maraqlarına uyğunluğu;
3.0.6. s m r lilikə ə ə – t hsilinə və elmi yaradıcılığın daim inkişaf ed n,ə
- faydalı və sоn n tic y istiqam tl n nə ə ə ə ə ə müasir metоdlarla t şkili;ə
- 3.0.7. fasil sizlikə , v hd tlikə ə , daimilik – mövcud t hsil standartlarıə ,
- t dris prə оqramları və planları sasındaə
- t hsilinə bir neç s viyy də ə ə ə ld edilm si imkanı,ə ə ə
- t hsilinə ayrı-ayrı pill l ri arasındaə ə
- sıх qarşılıqlı laq ninə ə t minə оlunması və
- оnun insanın bütün h yatı bə оyu ardıcıl davam etm si;ə
3.0.8. varislik – t hsil sah sind ldə ə ə ə ə оlunmuş bilik və t crüb ninə ə ardıcıl оlaraq
növb ti n sl (dövr ) ötürülm siə ə ə ə ə ;
3.0.9. liberallaşma – t hsilə sah sininə v t hsilə ə f aliyy tininə ə açıqlığının
genişl ndirilm siə ə ;
3.0.10. inteqrasiya – milli t hsil sistemininə
- dünya t hsil sisteminə ə
17. Madd 4. T hsilin sas m qs diə ə ə ə ə
4.0.1. Azərbaycan dövləti qarşısında
- öz məsuliyyətini dərk edən,
- хalqının milli ənənələrinə və demоkratiya prinsiplərinə,
- insan hüquqları və azadlıqlarına hörmət edən,
- vətənpərvərlik və azərbaycançılıq ideyalarına sadiq olan,
- müstəqil və yaradıcı düşünən
- vətəndaş və şəхsiyyət yetişdirmək;
4.0.2. milli-mənəvi və ümumbəşəri dəyərləri qоruyan və inkişaf etdirən,
- geniş dünyagörüşünə malik olan,
- təşəbbüsləri və yenilikləri qiymətləndirməyi bacaran,
- nəzəri və praktiki biliklərə yiyələnən,
- müasir təfəkkürlü və rəqabət qabiliyyətli mütəхəssis-kadrlar hazırlamaq;
4.0.3. sistemləşdirilmiş
- bilik, bacarıq və vərdişlərin mənimsənilməsini və
- iхtisasın daim artırılmasını təmin etmək,
- təhsilalanları ictimai həyata və səmərəli əmək fəaliyyətinə hazırlamaq.
18. Madd 5. T hsil hüququna dövl t t minatıə ə ə ə
5.1. Dövl tə
- h r birə v t ndaşınə ə t hsil alması üçünə müvafiq ş raitin yaradılmasınaə
t minat verirə və
- t hsilin h r hansıə ə pill sind nə ə , s viyy sind nə ə ə və fоrmasından
- m hrum edilm sinə ə ə yоl vermir.
5.3. Dövl tə
- mülkiyy t formasındanə asılı оlmayaraq,
- bütün t hsil mü ssis l rinə ə ə ə ə
- iş q buldaə ə ,
- v zif l r t yinə ə ə ə ə оlunmada v yaə seçilm də ə,
- t hsil mü ssis l rinə ə ə ə ə q bul olunmadaə ,
- t hsilalanlarınə t qaüdlə ə t min edilm sind ,ə ə ə
- biliyin qiym tl ndirilm sində ə ə ə,
- m zunların işl t minə ə ə edilm sind ,ə ə
- t hsilin növb ti pill də ə ə ə davam etdirilm sind ,ə ə
- iхtisasın artırılmasında və
- t hsil sah sində ə ə dig r m s l l rdə ə ə ə ə ə kişil rə və qadınlar üçün b rab rə ə
imkanlar yaradılmasını t min edir.ə
19. 5.2. Dövl tə
- cinsind n, irqind n, dilind n, dinind n, siyasi qid sind n, milliyy tind n,ə ə ə ə ə ə ə ə ə
sosial v ziyy tind n, m nş yind n, sağlamlıq imkanlarından asılıə ə ə ə ə ə оlmayaraq,
- h r bir v t ndaşaə ə ə
- t hsil almaqə imkanı yaradılmasına və
- ayrı-seçkiliy yə оl verilm m sinə ə ə t minat verirə .
5.4. Dövl tə
- h r birə v t ndaşınə ə
- icbari ümumi оrta t hsil almaq hüququnu t min edir.ə ə
5.6. Dövl tə
- maddi v ziyy tind nə ə ə asılı оlmayaraq,
- istedadlı şəхsl rinə
- t hsilini davamə etdirm sin t minat verir,ə ə ə
- sоsial müdafi yə ə ehtiyacı оlanların t hsil almasına ş raitə ə yaradır.
5.7. Dövl tə
- milli t hsil n n l rininə ə ə ə ə
- qоrunmasına, inkişafına və innоvasiyaların t tbiqinə ə t minat verir.ə
20. Madd 6. T hsil sah sind dövl tə ə ə ə ə standartları
6.2. Dövl t t hsil standartlarıə ə
- t hsil sah sində ə ə sınanmış müt r qqiə ə beyn lə хalq meyarlar,
- milli v ümumb ş riə ə ə d y rl rə ə ə n z r alınmaqla mü yy nə ə ə ə ə
edilir.
6.4. Dövl t t hsil standartlarıə ə
- t hsilinə m zmununuə ,
- idarə оlunmasını,
- maddi-teхniki və t dris bazasınıə ,
- infrastrukturunu,
- t hsilver nl rinə ə ə keyfiyy tə göst ricil rini,ə ə
- h r bir t hsil pill sində ə ə ə t hsilalanlarınə
- bilik, bacarıq və v rdişl rininə ə s viyy siniə ə
mü yy nl şdirirə ə ə .
21. 6.5. Bütün t hsilə mü ssis l rində ə ə ə
- t hsilinə
- müvafiq dövl t standartlarınaə uyğun
- t şkili t minə ə оlunur.
6.6. T hsil mü ssis sininə ə ə
- f aliyy tininə ə ,
- t hsilinə s viyy sininə ə və
- t hsilalanlarınə nailiyy tl rininə ə qiym tl ndirilm sində ə ə ə,
- akkreditasiyada və
- attestasiyada müvafiq dövl t t hsil standartlarıə ə sasə
götürülür.
22. Az rbaycan Respublikasının t hsil sistemiə ə
Madd 9. T hsilinə ə keyfiyy t s viyy siə ə ə
9.1. T hsilin keyfiyy tə ə s viyy siə ə
- ölk d q bulə ə ə оlunan dövl t t hsil standartları sasındaə ə ə
- beyn lə хalq və ümumavrоpa
- t hsil sisteminin prinsipl rinə ə ə uyğunlaşdırılaraq
- t hsil pill l ri üzrə ə ə ə müvafiq keyfiyy t göst ricil ri sisteminə ə ə ə
- (t hsil prə оqramları,
- abituriyentl rinə hazırlıq s viyy si,ə ə
- maddi-teхniki baza, infrastruktur,
- infоrmasiya resursları,
- t hsilver nl rin peş karlığıə ə ə ə və elmi-pedaqоji s viyy siə ə ,
- müt r qqi t dris teə ə ə хnоlоgiyaları v s.)ə uyğun оlaraq mü yy nə ə
edilir.
23. 9.2. T hsil mü ssis sində ə ə ə
- kadr hazırlığının
- keyfiyy t s viyy siə ə ə
- m zunlarınə
- milli və beyn lə хalq m k bazarındaə ə
- r qab tə ə qabiliyy tiə ,
- ölk ninə sоsial və iqtisadi inkişafında rоlu il mü yy n edilir.ə ə ə
9.3. T hsilin keyfiyy tə ə s viyy siə ə
- h r birə tariхi m rh l də ə ə ə
- ictimai-siyasi,
- sоsial-iqtisadi,
- elmi və m d niə ə inkişafla bağlı
- t l bl rd n ir li g lirə ə ə ə ə ə və
- akkreditasiya хidm tiə t r find n müvafiq qaydadaə ə ə qiym tl ndirilirə ə .
24. Madd 10. T hsil proqramı (kurikulum)ə ə
10.1. T hsil proqramıə
-dövl t t hsil standartlarınaə ə uyğun
-ayrı-ayrı t hsilə pill l riə ə və s viyy l riə ə ə üzrə
-t hsilinə m zmununuə və
-m nims nilmə ə ə qaydalarını mü yy n edir.ə ə
10.2. T hsil proqramınaə
-t dris planıə ,
-f nl r üzrə ə ə t dris proqramlarıə ,
-metodik t minatlaə bağlı tövsiy l r,ə ə
-qiym tl ndirmə ə ə və
-dig r müvafiqə t hsil teə хnоlоgiyaları daxildir.
25. Madd 19. Ümumi t hsilə ə
19.1. Ümumi t hsilə
- t hsilalanlaraə
- elml rinə ümumi saslarınınə öyr dilm sini,ə ə
- z ruriə bilik, bacarıq və v rdişl rinə ə aşılanmasını,
- onların h yataə və m k f aliyy tin hazırlanmasınıə ə ə ə ə t min edir.ə
19.4. AR-nda ümumi t hsilə
- ibtidai t hsil,ə
- ümumi оrta t hsil və ə
- tam оrta t hsild n ibar tdir.ə ə ə
19.7. Ümumi t hsilə sistemində
- t hsilalanlarınə
- fiziki inkişafını t min etm k və ə ə
- müхt lif yaradıcılıq qabiliyy tl riniə ə ə inkişaf etdirm k m qs di ilə ə ə ə
- m kt bd nk nar t hsil proqramlarıə ə ə ə ə t tbiq olunur.ə
26. 19.9. İbtidai t hsilin m qs diə ə ə
- t hsilalanlaraə
- охumaq, yazmaq və hesablama bacarıqları aşılamaq,
- оnlarda insan, c miyy tə ə və t bi tə ə haqqında ilkin h yati bilikl rə ə ,
- m ntiqiə t f kkürə ə elementl ri,ə
- estetik, b diiə zövq və dig rə хüsusiyy tl rə ə fоrmalaşdırmaqdan
ibar tdir.ə
19.11. AR-nda ibtidai t hsilə altı yaşdan başlanır.
9.14. AR-nda ümumi orta t hsilə icbaridir.
19.16. Ümumi оrta t hsilə s viyy sində ə ə
- yekun qiym tl ndirmə ə ə aparılır və
- t hsiliə başa vuran t hsilalanlaraə müvafiq dövl t s n diə ə ə verilir.
27. 19.18. Tam оrta t hsilə
- ümumi t hsilinə
- h rə üç s viyy siniə ə hat ed nə ə ə
- t hsilə prоqramlarının tam m nims nilm siniə ə ə n z rd tutur.ə ə ə
- Dövl t t hsil mü ssis l rində ə ə ə ə ə tam оrta t hsil pulsuzdurə .
19.19. Tam оrta t hsilə s viyy sində ə ə t hsilin t mayüll şm siə ə ə ə
(humanitar, teхniki, t bi t v dig r) t minə ə ə ə ə оlunur.
19.20. Tam оrta t hsilə
- umumi t hsilin sonuncuə s viyy sini t şkil edir və ə ə ə
- bu s viyy də ə ə t hsilalanların biliyinin qiym tl ndirilm sininə ə ə ə
- yekun dövl t attestasiyasıə h yata keçirilir.ə
Attestasiyanın n tic l rin gör m zunlara müvafiq qaydada dövl tə ə ə ə ə ə ə
nümun li s n d –ə ə ə attestat verilir.
28. T hsil sisteminin idar olunması, t hsil subyektl rinin hüquqları, v zif l riə ə ə ə ə ə ə
v sosial müdafi siə ə
Madd 30. T hsil mü ssis sininə ə ə ə idar olunmasıə
30.1. T hsil mü ssis siə ə ə
-aşkarlıq,
-ş ffaflıqə və
-demоkratiklik prinsipl riə sasındaə
-T hsil Haqqındaə Qanuna, dig rə normativ hüquqi aktlara v özə
nizamnam sinə ə uyğun idar edilir.ə
30.2. Dövl t t hsil mü ssis sinə ə ə ə ə r hb rliyiə ə
-müvafiq icra hakimiyy tiə оrqanı t r find n t yin edilmişə ə ə ə
-dövl t t hsil mü ssis sininə ə ə ə r hb ri (r hb rliyi) h yata keçirir.ə ə ə ə ə
Dövl t t hsil mü ssis sininə ə ə ə ali idar etmə ə оrqanı elmi və pedaqоji
şuralardır.
Elmi v pedaqə оji şuraların yaradılması v f aliyy tiə ə ə
-müvafiq icra hakimiyy ti orqanı t r find n t sdiqə ə ə ə ə оlunmuş sasnam yə ə ə və
-t hsil mü ssis sininə ə ə nizamnam sinə ə sas n mü yy n edilir.ə ə ə ə
29. 30.6. T hsil mü ssis sinin idarə ə ə ə оlunmasının
- demоkratikliyini və ş ffaflığınıə t min etm k m qs di ilə ə ə ə ə
- t hsil mü ssis sində ə ə ə idarə və özünüidarə orqanları
- (ümumi yığıncaq,
- himay çil rə ə ,
- elmi, elmi-metоdiki,
- pedaqoji, m kt bə ə , valideynl rə ,
- t hsilalanlarə , q yyumlarə şuraları v s.) yaradıla bil r.ə ə
Bu qurumların yaradılması
- qaydaları və s lahiyy tl riə ə ə
- t hsilə mü ssis sinin nizamnam siə ə ə il mü yy n edilir.ə ə ə
30.7. T hsil mü ssis sin r hb rlikə ə ə ə ə ə
- h minə mü ssis nin statusunaə ə uyğun оlaraq
- rektor, direktor, müdir t r find nə ə ə
- t hsil mü ssis sininə ə ə nizamnam sinə ə uyğun h yata keçirilir.ə
30. Madd 31. T hsil prə əMadd 31. T hsil prə ə ооsesininsesinin iştirakçılarıiştirakçıları
31.0.1. t hsilalanlarə –
- uşaqlar,
- şagirdl rə ,
- t l b l rə ə ə ə ,
- kursantlar, müdaviml rə , magistrantlar, dоktоrantlar v başqaları;ə
31.0.2. t hsilver nl rə ə ə (pedaqоji işçil r) –ə
- mü lliml rə ə , assistentl rə ,
- m sl h tçil rə ə ə ə ,
- tyutоrlar, t rbiy çil rə ə ə ,
31.0.3. valideynl rə v ya dig rə ə qanuni nümay nd l rə ə ə ;
31.0.4. t hsili idar etmə ə ə оrqanları v b l diyy l r;ə ə ə ə ə
31. Madd 32. T hsilalanların hüquq v v zif l riə ə ə ə ə əMadd 32. T hsilalanların hüquq v v zif l riə ə ə ə ə ə
32.1. T hsilalanlarınə hüquq və v zif l riə ə ə
- AR-nın Konstitusiyasına,
- T hsil Haqqındaə Qanuna və
- dig r normativə hüquqi aktlara,
- AR-nın t r fdar çıxdığıə ə beyn lxalq müqavil l rə ə ə ə uyğun
mü yy n edilir.ə ə
32.2. Bütün t hsil mü ssis l rininə ə ə ə t hsilalanlarıə və
m zunlarıə
- b rab rə ə hüquqlara malikdirl r.ə
32. 32.3. T hsilalanlarınə32.3. T hsilalanlarınə hüquqlarıhüquqları::
32.3.1. qanunvericilikd n z rd tutulmuş qaydadaə ə ə ə t hsil mü ssis sinə ə ə ə
q bulə оlunmaq;
32.3.3. dövl t t hsil standartlarına uyğunə ə keyfiyy tli t hsil almaqə ə ;
32.3.4. müvafiq qaydada t hsilinə t mayülünüə , t hsil proqramlarınıə və
sinifd nk narə ə m şğuliyy ti seçm k;ə ə ə
32.3.9. fasil siz t hsilə ə almaq;
32.3.10. sağlamlıq üçün t hlük sizə ə və z r rsiz t hsil ş raitiə ə ə ə il t minə ə
olunmaq;
32.3.11. insan l yaq tiniə ə və ş r fini alçaldanə ə , insan hüquqlarına zidd
h r k tl rd nə ə ə ə ə müdafi olunmaqə ;
32.3.12. mü yy n edilmiş qaydada t hsil mü ssis sində ə ə ə ə ə t hsilini müv qq tiə ə ə
dayandırmaq;
32.3.13. müvafiq icra hakimiyy tiə оrqanının mü yy n etdiyi qaydadaə ə biliyinin
yenid n qiym tl ndirilm siniə ə ə ə t l b etm k;ə ə ə
32.3.16. t hsil prə оsesinin t şkilind və ə ə idarə оlunmasında
- f al iştirakə etm k,ə
- öz fikir və mülahiz l riniə ə s rb st ifad etm kə ə ə ə ;
33. 32.5. T hsilalanlarınə32.5. T hsilalanlarınə v zif l riə ə əv zif l riə ə ə aşağıdakılardır:aşağıdakılardır:
32.5.1. dövlət təhsil standartlarına uyğun bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələnmək;
32.5.2. pedaqoji işçilərin şərəf və ləyaqətinə hörmətlə yanaşmaq;
32.5.3. təhsil müəssisəsinin nizamnaməsinin tələblərinə riayət etmək;
32.5.4. dövlət, cəmiyyət, ailə və özü qarşısında məsuliyyətini dərk etmək;
32.5.5. təhsil sahəsində qanunvericiliyin tələblərinə,
- etik normalara və
- təlim-tərbiyə prоsesi ilə bağlı qaydalara əməl etmək;
32.5.6. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər vəzifələri yerinə yetirmək.
34. Madd 33.əMadd 33.ə T hsilver nl rinə ə əT hsilver nl rinə ə ə hüquq v v zif l riə ə ə əhüquq v v zif l riə ə ə ə
33.1. T hsilver nl rinə ə ə hüquq və v zif l riə ə ə
- Az rbaycan Respublikasınınə Konstitusiyası,
- T hsil Haqqındaə Qanun və
- dig r normativə hüquqi aktlar,
- Az rbaycan Respublikasının t r fdar çıə ə ə хdığı beyn lə хalq
müqavil l rə ə ,
- t hsil mü ssis sininə ə ə nizamnam siə və
- daхili intizam qaydaları,
- el c də ə ə iş götür nl rl t hsilver nl rə ə ə ə ə ə ə arasında
bağlanılan m k müqavil l riə ə ə ə il t nziml nir.ə ə ə
35. 33.2. T hsilver nl rinə ə ə33.2. T hsilver nl rinə ə ə hüquqlarıhüquqları aşağıdakılardır:aşağıdakılardır:
33.2.1. nоrmal m kə ə , elmi-pedaqоji
- iş və t hsilə ş raitiə ,
- müasir standartlara cavab ver nə teхnоlоgiyalarla t minə оlunmaq;
33.2.2. t hsil mü ssis sininə ə ə nizamnam sinə ə uyğun оlaraq
- t hsilə prоsesinin t şkilində ə və idarə оlunmasında f al iştirak etm k;ə ə
33.2.3. t drisinə fоrmasını, metоdlarını və vasit l riniə ə s rb st seçm k;ə ə ə
33.2.4. ş r fə ə və l yaq tinə ə ə hörm tl yanaşılmasınıə ə t l b etm k;ə ə ə
33.2.5. t hsil mü ssis sində ə ə ə v zifə ə tutmaq v müvafiq hallarda seçkiliə
v zif l rə ə ə ə seçm kə və seçilm kə ;
33.2.6. iхtisasını artırmaq,
- yeni iхtisas almaq, staj keçm kə , iхtisas və
- elmi d r c siniə ə ə yüks ltm k;ə ə
36. 33.2.7. mü yy n edilmişə ə
- hallarda və qaydada
- mükafatlandırılmaq və t ltifə оlunmaq;
33.2.9. qanunvericilikdə
- n z rd tutulmuşə ə ə dig r hüquqları h yataə ə keçirm k.ə
-
37. 33.3. T hsilver nl rinə ə ə v zif l riə ə ə aşağıdakılardır:
33.3.1. t hsil sah sində ə ə
- dövl t siyas tininə ə h yata keçirilm sind iştirak etm k;ə ə ə ə
33.3.2. t hsil proqramlarının m nims nilm siniə ə ə ə t min etm k;ə ə
33.3.3. t hsilalanlardaə f al v t ndaş mövqeyiə ə ə formalaşdırmaq,
- onları v t np rv rlikə ə ə ə və az rbaycançılıqə ruhunda t rbiy etm k,ə ə ə
- müst qilə h yataə və m kə ə f aliyy tinə ə ə hazırlamaq;
33.3.4. ş xsi nümun siə ə ilə
- t hsilalanlardaə
- AR-nın müst qilliyinə ə,
- Konstitusiyasına və qanunlarına,
- dövl tə r mzl rinə ə ə,
- Az rbaycan xalqınınə tarixinə, m d niyy tinə ə ə ə, dilinə,
- ad tə və n n l rinə ə ə ə ə,
- milli və ümumb ş riə ə d y rl r ,ə ə ə ə
- c miyy tə ə ə, trafə mühitə hörm tə və qayğı hissl ri aşılamaq;ə
38. 33.3.5. pedaqoji etika və xlaqə normalarına riay t etm k,ə ə
- mü llimə nüfuzunu yüks k tutmaq,ə
- ziyalılıq nümun siə göst rm k;ə ə
33.3.6. t hsilalanlarınə ş r fə ə və l yaq tinə ə ə hörm t etm k;ə ə
33.3.7. uşaq və g ncl riə ə
- fiziki və psixi zorakılığın bütün formalarından qorumaq,
- onları z r rli v rdişl rd nə ə ə ə ə ç kindirm k;ə ə
33.3.8. ixtisas və elmi-pedaqоji s viyy siniə ə yüks ltm k,ə ə
- elmi araşdırmalar aparmaq,
- lavə ə m şğ l l rə ə ə ə , sinifd nk narə ə və m kt bd nk narə ə ə ə t dbirl rə ə
keçirm kə ;
33.3.9. qanunvericilikl mü yy n edilmiş qaydadaə ə ə attestasiyadan keçm kə ;
33.3.10. qanunvericilikd n z rd tutulmuşə ə ə ə dig r v zif l ri yerinə ə ə ə ə
yetirm k.ə
39. Madd 34. Valideynl rin v ya dig r qanuniə ə ə ə
nümay nd l rin hüquq v v zif l riə ə ə ə ə ə ə
34.1.1. yetkinlik yaşına çatmayan
- övladları (q yyumluğunda v ya himay sind olan ş xsl r) üçünə ə ə ə ə ə
- t lim-t rbiyə ə ə mü ssis siniə ə seçm kə ;
34.1.2. t hsil prə оsesinin
- t şkiliə , t drisinə keyfiyy tiə ,
- övladlarının (q yyumluğunda v ya himay sind olan ş xsl rin) d rsə ə ə ə ə ə ə ə davamiyy tiə ,
- t hsilə ə marağı və davranışı haqqında m lumat almaqə ;
34.1.3. t hsilalanlarınə hüquqlarını müdafi etm k,ə ə
- t hsil mü ssis sininə ə ə
- idar olunmasındaə iştirak etm k;ə
34.1.4. t hsil mü ssis siə ə ə ilə
- m kdaşlıqə ə etm k,ə
- t drisə prоsesinin t kmill şdirilm siə ə ə və
- maddi-teхniki bazasının yaхşılaşdırılması üçün t klifl r ir li sürm kə ə ə ə və könüllü
yardımlar etm k;ə
34.1.5. qanunvericilikd n z rd tutulmuş dig r hüquqları h yata keçirm k.ə ə ə ə ə ə ə
40. 34.2. Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin
təhsil sahəsində vəzifələri aşağıdakılardır:
34.2.1. övladlarının (q yyumluğunda v ya himay sind olanə ə ə ə
ş xsl rin)ə ə
- erk n yaşlarındanə
- fiziki, xlaqiə və intellektual inkişafına ş rait yaratmaq,ə
- оnların icbari ümumi оrta t hsilə almasının t minə оlunması və
- m n vi yetkinliyiə ə üçün m suliyy t daşımaqə ə ;
34.2.2. övladlarını (q yyumluğunda v ya himay sind olan ş xsl ri)ə ə ə ə ə ə
- humanistlik, v t np rv rlikə ə ə ə , az rbaycançılıqə , m ksev rlikə ə ə ,
- öz dilinə, d biyyatınaə ə və tariхin ,ə
- milli-m n viə ə və ümumb ş riə ə d y rl rə ə ə ə hörm t ruhunda t rbiyə ə ə
etm k;ə
34.2.3. qanunvericilikd n z rd tutulmuş dig r v zif l ri yerinə ə ə ə ə ə ə ə ə
yetirm k.ə
41. Madd 35. T hsilalanların sosial müdafi siə ə ə
35.1. Dövl tə
- ümumi t hsil mü ssis l rində ə ə ə ə
- t hsilalanlarə
- d rslikl rlə ə ə
- mü yy n edilmiş qaydadaə ə dövl t hesabına t minə ə
оlunurlar.
42. Madd 36. T hsilver nl rin sosial müdafi siə ə ə ə ə
36.1. Dövl tə t hsilver nl rinə ə ə sosial müdafi sinə ə
t minat verir.ə
T hsil işçil rininə ə
- m kə ə haqqı və v zifə ə (tarif) maaşları
- işçil rinə funksional öhd likl riə ə ,
- peş xüsusiyy tl riə ə ə ,
- ixtisas d r c siə ə ə və
- iş stajı n z r alınaraq t yin edilir.ə ə ə ə
43. 36.4. Sağlamlıq imkanları m hdud,ə
- valideynl rini itirmiş v ya valideyn himay sind n m hrum,ə ə ə ə ə
- ciddi t rbiyə ə ş raitinə ə ehtiyacı olan uşaqlar üçün
- xüsusi t hsil mü ssis l rininə ə ə ə ,
- istedadlı uşaqlar üçün t hsil mü ssis l rinin,ə ə ə ə
- el c də ə ə yüks k dağlıqə və s rh dyanı razil rdə ə ə ə ə,
- ucqar yaşayış m nt q l rində ə ə ə ə
- çalışan t hsil işçil rininə ə
- m k haqlarına v v zif maaşlarınaə ə ə ə ə qanunvericiliklə
mü yy n edilmişə ə qaydada lav l rə ə ə olunur.
44. Maddə 42. Keyfiyyətsiz təhsilə görə vurulan
zərərin ödənilməsi
42.1. Təhsil müəssisəsində təhsilin
- dövlət təhsil standartlarına uyğun təşkil olunmaması nəticəsində
- təhsilalanların
- keyfiyyətsiz hazırlığı müəyyən edildiyi halda
- vurulmuş zərərin,
- o cümlədən təhsilalanların başqa təhsil müəssisələrində
- yenidən hazırlanması üçün zəruri оlan xərclərin
- həmin təhsil müəssisəsi tərəfindən ödənilməsi barədə
- MİHO (Təhsil Nazirliyi) tərəfindən məhkəmədə iddia qaldırıla bilər.
42.2. Təhsil Haqqında Qanunun 42.1-ci maddəsinə uyğun olaraq iddia
yalnız akkreditasiya olunmuş təhsil müəssisəsi barədə
akkreditasiya xidməti tərəfindən verilən mənfi rəyə əsasən qaldırıla
bilər.
45. Maddə 45. Qanunun pozulmasına görə məsuliyyət
Təhsil Haqqında Qanunu pozan
- hüquqi və fiziki şəxslər
- Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyi ilə
müəyyən edilmiş qaydada
- məsuliyyət daşıyırlar.
