1. 1
Как появились названия мореи?
На Земле много морей, и все они имеют названия. Только удивительно, что не все названия
соответствуют тому, что мы видим. Например, тот, кто был на Черном море, подтвердит, что вода в
нем вовсе не черная, а голубая. В чем же секрет?
Голубым Черное море бывает не всегда. Зимой, когда дуют холодные ветры, оно хмурится, морская
поверхность темнеет, с грохотом обрушиваются на берега огромные свинцовые волны. Вот и
прозвали его Черным, что значит «опасное», «суровое», «грозное».
А вот Желтое море свое название получило от реки Хуанхэ (в переводе «Желтая река»). Река, впадая
в море, приносит много ила и грязи, отчего море приобретает мутный желтый цвет.
Есть и Белое море. Оно северное, холодное, покрыто зимой белыми льдинами. Вот потому и зовут
его Белым.
Вода в Красном море имеет голубой цвет. Но иногда на его поверхность всплывают красные
водоросли, и тогда вода приобретает красно-бурый оттенок.
Есть Коралловое море, которое названо так потому, что в нем огромное число коралловых рифов.
А еще названия морей происходят от названий островов, находящихся в них: Яванское море,
Японское, Гренландское.
Часто морям присваивают имена знаменитых мореплавателей и путешественников. Например, есть
море Лаптевых, Берингово и Баренцево моря.
Ինչպե՞ս են առաջացել ծովերի
անվանումները
Երկրի վրա կան շատ ծովեր, և նրանք բլոլորը անուններ ունեն:Միայն ոչ բոլորի անուններն են
համապատասխանում իրական պատկերին: Օրինակ, ով եղել է Սև ծովում, կհաստատի, որ ծովի
ջուրը սև չէ, այլ կապույտ է: Ինչու՞մն է գաղտնիքը:
2. 2
Սև ծովը ոչ միշտ է կապույտ: Ձմռանը, երբ սառը քամիներ են փչում, այն մռայլվումէ, ծովի
մակերեսը մգանում է, ափերի վրա են փլուզվում հսկայական ալիքներ: Ահա թե ինչու են այն
անվանել Սև, ինչը նշանակում է վտանգավոր, ահեղ:
Իսկ Դեղին ծովը իր անունը ստացել է Խուանխե գետից (թարգմանաբար նշանակում է <<Դեղին
գետ>>):Գետը, թափվելով ծովը, բերում իր հետ շատ տիղմ և ցեխ, ինչից ծովը ստանում է պղտոր,
դեղին գույն:
Կա նաև Սպիտակ ծով: Այն հյուսիսային է, սառը, ձմռանը ծածկված է սպիտակ
սառցաբեկորներով: Ահա թե ինչու ստացել Սպիտակ անվանումը:
Կարմիր ծովի ջուրը կապույտ է: Բայց երբեմն կարմիր ջրիմուռներ են հայտնվում ծովի
մակերեսին, և այդ ժամանակ ջուրը դառնում է մուգ կարմիր:
Կա նաև մարջանների ծով, որն անվանել են այդպես, որովհետև այնտեղ կան բազմաթիվ
մարջանային խութեր:
Նաև կան ծովեր, որոնք անվանումները ստացել են իրենց մեջ գտնվող կղզիների անվանումներից՝
օրինակ, Յավանյան ծովը, Ճապոնական ծով և Գրենլանդական ծով:
Հաճախ ծովերը ստանում են հայտնի ծովագնացների և ճամփորդողների անունները՝
Լապտևների ծով, Բերինգի ծով, Բարենցի ծով:
3. 3
ГДЕ НАХОДИТСЯ САМЫИ ВЫСОКИИ
ВОДОПАД В МИРЕ?
На юге и юго-востоке Венесуэлы расположено Гвианское плоскогорье. Именно здесь на реке Чуруми,
находится самый высокий на Земле водопад Анхель.
Водопад открыт сравнительно недавно — в 1935 году и носит имя своего первооткрывателя —
американского летчика Джеймса Энджела (Энджел - так по-английски произносится слово angel. В
испанском жн языке Angel читается как Анхель, поэтому название именно такое). Анхель
низвергается вниз с вершины плато Ауян-Тепуи (что в переводе означает «Горы дьявола»). Вода
Анхеля падает и разбивается о скалы с высоты 1054 метров — поистине сказочное зрелище!
Анхель был открыт так поздно потому, что расположен в одном из самых глухих и труднодоступных
уголков Земли. Подступы к стене перекрывает
тропический лес. Впервые его обнаружил в 1910
году исследователь Эрнесто Санчес ла Крус, но ему не
удалось привлечь внимания мировой
общественности к своему отрытию. Энджел попал в
это место, облетая местность в поисках золотой
руды. Его моноплан "Фламинго" застрял в болотистых
джунглях на вершине, и он заметил довольно
внушительный водопад, простирающийся вниз
на тысячи футов. Он попытался посадить самолёт на Ауянтепуй, но при посадке самолет был
поврежден, когда лопнуло одно из колес самолета. Спускалась экспедиция с горы пешком, и этот
поход занял 11 дней. Добравшись до ближайшего почтового отделения, Анхель сообщил о своем
открытии Национальному географическому обществу Соединенных Штатов. Новость об этом
распространилась очень быстро. И водопад был назван в его честь. Джимми Энджел не нашел золота,
но его имя было увековечено.
Որտեղ է գտնվում աշխարհի
ամենաբարձր ջրվեժը
Վենեսուելայի հարավ և հարավ-արևելյան մասում է գտնվում Գվիանական սարահարթը: Հենց
այստեղ,Չուրումի գետի վրա է գտնվում աշխարհի ամենաբարձր ջրվեժը՝ Անխելը: Ջրվեժը բացվել
է վերջերս՝ 1935 թ-ին և կրում է իր առաջին հայտնաբերողի՝ ամերիկացի օդաչու Ջեյմս Էյնջելի
անունը (Էնջել այսպես է անգլերեն արտասանվում է <<հրեշտակ>> բառը: Իսպաներեն լեզվով
4. 4
Անգելը կարդացվում է Անխել, հենց այդ պատճառով էլ անունն այսպիսին է:) Անխելը
գահավիժում է ներքև Աույան-Տեպույա ժայռի բարձրունքից (որը թարգմանաբար նշանակում է
<<Սատանայի լեռ>>): Անխելի ջուրը թափվում է և հարվածում է ժայռերին 1054մ բարձրությունից,
իրականում հեքիաթային տեսարան է: Անխելը հայտնաբերվել է այդքան ուշ այն պատճառով, որ
այն գտնվում է աշխարհի ամենախուլ և ամենադժվար հասանելի անկյուններից մեկում: Դեպի
պատ մատույցները ծածկում է արևադարձային անտառը: Առաջինն այն հայտնաբերել է
հետազոտող Էռնեստո Սանչես լա Կրուսը 1910թ., բայց նրան չի հաջողվել աշխարհի
հասարակության ուշադրությունը հրավիրել իր հայտնագործության վրա: Էնջելը հայտնվել է
այդտեղ՝ հետազոտելով տեղանքը՝ ոսկու հանքեր հայտնաբերելու համար:
Նրա <<Ֆլամինգո>>մոնոպլանը խրվեց ճահճոտ ջունգլիների գագաթին , և նա նկատեց մի
գեղեցիկ տպավորիչ ջրվեժ, որը հազար ֆուտով տարածվում էր դեպի ներքև: Նա փորձեց
վայրէջք կատարել Այնթեփույի վրա , բայց վայրէջքի ժամանակ ինքնաթիռը վնասվեց, երբ
ինքնաթիռի անիվներից մեկը պայթեց:Արշավախումբը իջնում էր սարից ոտքով, և այդ արշավը
տևեց 11օր: Հասնելով մոտակա փոստային բաժանմունք, Անխելը հաղորդեց իր
հայտնագործության մասին Միացյալ Նահանգների պետական աշխարհագրական
կազմակերպություն:Այդ մասին լուրը շատ արագ տարածվեց:Եվ ջրվեժը նրա պատվին կոչվեց իր
անունով: Ջիմի Անջելը չգտավ ոսկի,բայց նրա անունը անմահացավ:
5. 5
ГДЕ СТРОЯТ ДОМА ИЗ БУМАГИ?
В отдельных районах Японии строят дома из очень тонких материалов: стены в них сделаны из
деревянных планок и промасленной, почти прозрачной бумаги. Вместо дверей в таком японском
домике раздвижные перегородки. Обогревается он металлическими жаровнями, на которых тлеют
угольки. В японском доме вместо стульев — подушки на полу. И гости, и хозяева сидят на них вокруг
стола, пьют чай.
Строительство таких легких, практически бумажных домов, объясняется просто: в Японии часто
бывают землетрясения. Даже если дом и упадет, не страшно: он сложится, словно карточный домик,
и никого не задавит.
Որտե՞ղ են պատրաստում թղթե տներ
Ճապոնիայի առանձին շրջաններում կառուցում են տներ շատ բարակ նյութերից՝դրանց դռները
պատրաստված են փայտե ձողերից և յուղած, գրեթե թափանցիկ թղթից: Դռների փոխարեն
այդպիսի ճապոնական տնակում բացովի պատնեշներ են: Դրանք ջեռուցվում են մետաղական
ջեռոցով, որում մարմանդ վառվում է ածուխը: Ճապոնական տանը աթոռների փոխարեն
հատակին բարձեր են: Եվ հյուրերը, եւ տանտերերը նստում են դրանց վրա սեղանի շուրջ, թեյ են
խմում:Այդպիսի թեթև թղթե տների կառուցումը պարզ բացատրություն ունի: Ճապոնիայում
հաճախ են լինում երկրաշարժեր: Նույնիսկ եթե տունը ընկնի, վախենալու չէ , այն կծալվի,
ինչպես թղթախաղից պատրաստած տնակը, և ոչ ոք փլատակի տակ չի մնա:
6. 6
ЧТО ТАКОЕ ЖЕЛЕЗНОЕ ДЕРЕВО?
На Кавказе растет железное дерево — самшит, а в тропиках можно встретить черное дерево. Все эти
деревья имеют одно название — железное дерево. Такое прозвище они получили за свою очень
твердую древесину. Она настолько прочна, что не поддается даже самому острому топору. И на воде
такие деревья не держатся — бревна сразу идут ко дну. Из некоторых пород таких деревьев делают
даже детали машин.
Ի՞նչ է երկաթե ծառը
Կովկասում աճում է երկաթե ծառը՝ սամշիտը, իսկ արևադարձում
կարելի է հանդիպես սև ծառը: Բոլոր այս ծառերը ունեն մեկ
անվանում՝ երկաթե ծառ: Այսպիսի անվանում նրանք ստացել այն
պատճառով, որ ունեն շատ ամուր փայտ: Այն այնքան ամուր է, որ
հնարավոր չէ կտրել նույնիսկ ամենասուր կացնով: Նաև այս ծառերը չեն մնում ջրի վրա,
գերանները անմիջապես իջնում են հատակ: Այսպիսի ծառերի որոշ տեսակներից պատրաստում
են մեքենաների դետալներ:
7. 7
Что такое сталактиты и сталагмиты?
Часто капли воды, которые просачиваются в пещеру, содержат частички известняка или других
минералов. Капля воды падает, а мельчайшие частички минералов остаются на потолке пещеры. За
упавшей каплей следует новая и так далее... Через много-много лет на потолке пещеры вырастает
сталактит — каменная сосулька. А на полу, на том месте, куда со сталактита стекает вода, образуется
сталагмит. Через тысячи лет сталактит и сталагмит соединяются и превращаются в колонну.
Ի՞նչ են ստալակտները/շթաքարեր/ և ս
տալակմիտները /պտկաքարեր/
Հաճախ ջրի կաթիլները, որոնք թափանցում են քարանձավ, պարունակում են կրաքարի կամ այլ
հանքանյութերի մասնիկներ: Ջրի կաթիլը կաթում է, իսկ հանքնյութերի փոքրագույն մասնիկները
մնում են քարանձավի առաստաղին: Կաթացող կաթիլից հետո գալիս է նորը, և այդպես
շարունակ… Շատ-շատ տարիներ հետո քարանձավի առաստաղին աճում է ստալակտիտ՝ քարե
սառցալեզվակ: Իսկ գետնին, նույն տեղում, որտեղ ստալակտիտից հոսում է ջուրը, գոյանում է
ստակալմիտ: Հազար տարի հետո ստալակտիտը և ստալակմիտը միանում են և վերածվում են
սյան:
8. 8
Что такое эпоха Великих
географических открытии?
Эпоха Великих географических открытий приходится на середину 15 - середину 17 веков. За этот
период было открыто много новых земель. В 1466-1472 годах русский купец Афанасий Никитин
проложил путь в Индию. В 1492 году Колумб открыл Америку. В 1497-1499 годах португальский
мореплаватель Васко да Гама возглавил экспедицию на юг Африки. Америго Веспуччи в 1499-1502
годах побывал на берегах Южной Америки. В 1519-1522 годах испанец Фернан Магеллан совершил
первое кругосветное путешествие.
Ի՞նչ է Մեծ աշխարհագրական հայտնագ
ործությունների դարաշրջանը
Մեծ աշխարհագրական հայտնագործությունների դարաշրջանը համարվում է 15-րդ դարի
կեսերից մինչև 17-րդ դարի կեսերը: Այդ ժամանակահատվածում հայտնագործվել են շատ նոր
հողեր: 1466-1472թթ. ռուս վաճառական Աֆանասի Նիկիտինը ճանապարհ հարթեց դեպի
Հնդկաստան: 1492թ. Կոլումբոսը հայտնագործեց Ամերիկան: 1497-1499թթ. պորտուգալացի
ծովագնաց Վասկո դե Գաման գլխավորեց Աֆրիկայի հարավ գնացող արշավախումբը: Ամերիկո
Վեսպուչին 1499-1502թթ. եղավ Հարավային Ամերիկայի ափերին: 1519-1522թթ իսպանացի
Ֆերնան Մագելանը կատարեց առաջին շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը:
9. 9
На что пригоден старыи компьютер?
Речь идёт о тех компьютерах, что уже отслужили свой век. На свалках их скапливается так много, что в
Германии недавно построили специальную фабрику для переработки «компьютерного утиля». Дело в
том, что в этом утиле немало ценных металлов, которые вполне ещё можно использовать. Сначала
старые компьютеры прессуются в блоки, которые затем дробят в мелкий порошок. Из него магнитами
извлекают железо, а оставшаяся смесь полимеров и цветных металлов попадает в специальную
установку, где сжатый воздух «сдувает» пластмассовую пыль. Затем с помощью химических методов
металлический порошок разделяется на медь, серебро и другие металлы, включая даже золото.
Ինչի համար է պիտանի հին
համակարգիչը
Մենք խոսում ենք այն համակարգիչների մասին, որոնք արդեն իրենց դարն ապրել են:
Թափոնավայրերում դրանք այնքան շատ են կուտակվում, որ Գերմանիայում վերջերս
կառուցեցին հատուկ գործարան՝համակարգչային թափոնների վերամշակման համար:
Պատճառն այն է, որ այդ թափոններում բավականաչափ արժեքավոր մետաղներ կան, որոնք դեռ
կարելի է օգտագործել: Նախ, հին համակարգիչները ճզմվում են, ստանալով աղյուսի տեսք, որից
հետո աղում են՝ դարձնելով փոշի: Մագնիսի օգնությամբ դրանից առանձնացնում են երկաթը,
իսկ մնացած պոլիմերների և գունավոր մետաղների խառնուրդը ընկնում է
հատուկ հարմարանքի մեջ, որտեղ խտացրած օդը հեռացնում է պլաստիկ փոշին: Այնուհետև
քիմիական մեթոդների մեջոցով մետաղական փոշին բաժանվում է պղնձի, արծաթի և այլ
մետաղների, այդ թվում նույնիսկ ոսկու:
10. 10
«Слышат» ли растения?
«Учись вниманью длинных трав...» А способны ли травы «внимать», т.е. <<слышать>>? Даже
маленьким детям известно, что у растений нет никаких органов чувств — ни зрения, ни слуха. Могут
ли растения слышать музыку? Нет, сказали бы ученые лет тридцать—сорок назад. Да, говорим мы
сейчас. Многочисленные опыты, поставленные исследователями разных стран показали, что растения
реагируют на звуки, в том числе и на музыку, У них даже есть «музыкальные вкусы». Оказывается,
больше всего наши зеленые друзья любят низкие звуки, которые есть в природе: рокот морских волн,
грохот грома, журчание реки и гудение шмеля. Песни, исполняемые низкими голосами, заставляют
растение быстрее расти.
Так ли это? Невероятно, но это так.
Например, австралийские садоводы утверждают, что банан дает
более крупные плоды, если вблизи от этой гигантской травы в
течение долгого времени по нескольку часов в день играет музыка,
в которой преобладают басовые ноты. В Канаде был проделан
следующий опыт: в три изолированных отсека посеяли пшеницу. В
первом отсеке круглые сутки гудел бас. Во втором пел высокий
голос. В третьем отсеке соблюдалась полная тишина. И что же?
Пшеница, «слушающая» басовую музыку, дала почти в четыре раза
больше побегов, чем та, которая росла в тишине. Высокий голос
тоже повысил урожай пшеницы, но вполовину меньше, чем бас.
В США в двух теплицах, при совершенно одинаковых условиях были посеяны кукуруза и соя. В одной
из теплиц круглые сутки звучали мелодии, а в другой стояла тишина. Результаты превзошли все
ожидания. В «музыкальной» теплице всходы появились на несколько дней раньше и были они такие
здоровенькие, крепенькие по сравнению со своими «тихими» братьями, будто и впрямь танцевали
под музыку!
Мало того, некоторые ученые считают, будто росту растений способствует только классическая
музыка, а джазовая его задерживает. Этому можно поверить, если учесть, что в джазовой музыке, как
правило, преобладают резкие, визгливые, громкие звуки, плохо переносимые растениями. Среди
цветов бывают неженки. Гвоздика, например. Если ее поставить рядом с работающим на полную
громкость радиоприемником, то через некоторое время она, оглушенная, завянет.
Возникает вопрос — как растения воспринимают звуки? Для того чтобы на него ответить, нужно
вспомнить, что любой звук представляет собой волнообразно распространяющиеся колебательные
движения воздуха (или воды). Если эти колебания медленные, звук получается низкий, если быстрые
— звук высокий.
Оказывается, звуковые волны воздействуют на все растительные клетки. Когда вблизи от растения
играет музыка, в это время в его клетках усиливается движение внутреннего клеточного
11. 11
содержимого, а хлорофилловые зерна внутри зеленого листа начинают поглощать больше солнечных
лучей. Таким образом, все жизненные процессы в растении ускоряются.
Растения, не имея ушей, все же «слышат» лучше, чем люди. Ведь мы с вами улавливаем не всякий
звук. Очень низких и очень высоких тонов мы не слышим. А растения их воспринимают и отвечают на
звук своим поведением. Были проделаны бесчисленные эксперименты, доказывающие, что очень
высокие неслышимые нам звуки (которые зовут ультразвуками) благопричтно влияют на рост и
развитие растений.
В сельском хозяйстве даже специально применяют ультразвуковую обработку семян культурных
растений для ускорения их прорастания. Ультразвук увеличивает поглощение воды семенами,
повышает содержание хлорофилла в клетках листа. Так ведут себя по отношению к ультразвуку и
пшеница, и горох, и картофель, и сахарная свекла, и многие другие культуры.
Однако слишком высокий ультразвук, другими словами, слишком частые звуковые волны вызывают,
наоборот, угнетение живых организмов. Растение быстро «устает» от такого звука и начинает
подвядать. Но стоит только прекратить мучить растение, как оно «приходит в себя».
Արդյոք բույսերը <<լսու՞մ>> են:
Սովորիր լսել, ինչպես երկար խոտերը… Իսկ արդյոք կարո՞ղ են խոտերը <<լսել>>: Նույնիսկ փոքր
երեխան գիտի , որ ոչ մի բույս չունի զգայարաններ՝ ոչ տեսողություն, ոչ էլ լսողություն: Կարո՞ղ են
բույսերը լսել երաժշտություն: Ոչ, կասեին գիտնականները երեսուն - քառասուն տարի առաջ:
Այո, ասում ենք մենք հիմա: Տարբեր երկրներում հետազոտողների կողմից կատարված փորձերը
ցույց տվեցին, որ բույսերը արձագանքում են ձայներին, այդ թվում նաև երաժշտությանը: Նրանք
նույնիսկ ունեն <<երաժշտական ճաշակ>>: Պարզվում է, որ մեր կանաչ ընկերները ամենից շատ
սիրում են ցածր ձայները, որ գոյություն ունեն բնության մեջ՝ ալիքների շառաչը, ամպրոպի
թնդյունը, գետի քչքչոցը և կրետի բզզոցը: Ցածր ձայնով կատարված երգերը նպաստում են բույսի
արագ աճին:
Արդյո՞ք դա այդպես է: Անհավանական է, բայց դա այդպես է:
Օրինակ, ավստրալիայի այգեպանները պնդում են, որ բանանը տալիս է ավելի մեծ պտուղներ,
եթե այդ հսկայական խոտաբույսի մոտակայքում օրական մի քանի ժամ հնչում է երաժշտություն,
որում գերակշռում են բասային նոտաները։ Կանադայում արվել է հետևյալ փորձը՝ երեք տարբեր
մեկուսախցերում ցանեցին ցորեն: Առաջին սենյակում ամբողջ օրը գվվում էր բասը: Երկրորդում
երգում էր բարձր ձայնը։ Երրորդ խցում պահպանվում էր բացարձակ լռություն։ Եվ ի՞նչ: Բասային
12. 12
երաժշտություն <<լսող>> ցորենը գրեթե չորս անգամ ավելի շատ շիվ տվեց, քան լռության մեջ
աճածը։ Բարձր ձայնը նույնպես ավելացրեց ցորենի բերքը, բայց կիսով չափ քիչ, քան բասը։
ԱՄՆ-ում երկու ջերմոցներում միևնույն պայմաններում ցանել էին եգիպտացորեն և սոյա։
Առաջին սենյակում ամբողջ օրը հնչում էր երաժշտություն, իսկ մյուսում ՝ լռություն էր։
Արդյունքները գերազանցեցին սպասումները։ Երաժշտական սենյակում ծիլերը ի հայտ եկան մի
քանի օր առաջ և ավելի առողջ էին և ամուր, քան իրենց <<լուռ>> եղբայրները, կարծես թե իրոք
պարել են երաժշտության տակ:
Բացի այդ, շատ գիտնականներ կարծում են, թե իբր բույսերի աճին նպաստում է միմիայն
դասական երաժշտությունը, իսկ ջազայինը դանդաղեցնում է: Դրան կարելի է հավատալ, եթե
հաշվի առնվի այն, որ ջազային երաժշտության մեջ, որպես կանոն, գերակշռում են կտրուկ,
ճղճղացող, բարձր ձայները, որոնք վատ են տանում բույսերը: Ծաղիկների միջև լինում են
նրբիկներ: Օրինակ, մեխակը: Եթե այն դնենք ամբողջ բարձրությամբ միացված ռադիոընդունիչի
մոտ, ապա կարճ ժամանակ անց այն կթառամի՝ խլանալու հետևանքով:
Հարց է ծագում` ինչպե՞ս են բույսերը ընկալում ձայները: Պատասխանելու համար պետք է հիշել,
որ ամեն տեսակ ձայնը իրենից ներկայացնում է օդի (կամ ջրի)ալիքաձև տարածվող
տատանողական շարժումներ: Եթե այդ տատանումները դանդաղ են, ձայնը ցածր է
ստացվում,եթե արագ են` ձայնը բարձր է: Պարզվում է, որ ձայնային ալիքները ազդում են բոլոր
բուսական բջիջների վրա: Երբ բույսի մոտակայքում նվագում է երաժշտություն, իր բջիջներում
ուժեղանում է ներքին բջջային պարունակության շարժը, իսկ քլորոֆիլային հատիկները կանաչ
տերևի ներսում սկսում են կլանել ավելի շատ արևի ճառագայթներ: Այսպիսով, բույսի բոլոր
կենսական պրոցեսները արագանում են:
Բույսերը, չունենալով ականջներ, այնուամենայնիվ ավելի լավ են <<լսում>>, քան մարդիկ: Չե՞ որ
մենք ոչ բոլոր ձայներն ենք ընկալում: Շատ բարձր և շատ ցածր տոները մենք չենք լսում: Իսկ
բույսերը դրանք ընկալում են պատասխանում են ձայնին իրենց վարքով: Բազում
հետազոտություններ են անցկացվել, որոնք ապացուցում են, որ շատ բարձր տոները, որոնք մենք
չենք լսում, (դրանք կոչվում են ուլտրաձայներ) դրական են ազդում բույսերի աճի և զարգացման
վրա:
Գյուղատնտեսությունում նույնիսկ հատուկ օգտագործվում են բույսերի սերմերի
ուլտրաձայնային մշակումներ՝ դրանց բողբոջելը արագացնելու համար: Ուլտրաձայնը
ուժեղացնում է ջրի կլանումը սերմերի կողմից, բարձրացնում է տերևի բջիջներում քլորոֆիլի
պարունակությունը: Ուլտրաձայնի նկատմամբ այսպիսի վարք են դրսևորում և՛ ցորենը, և՛ ոլոռը,
և՛ կարտոֆիլը, և՛ ճակնդեղը, և շատ այլ մշակվող բույսերը:
Սակայն շատ բարձր ուլտրաձայնը, այլ կերպ ասած, շատ բարձր հաճախականության ձայնային
ալիքները, ընդհակառակը, առաջացնում են կենդանի օրգանիզմների ընկճվածություն: Բույսը
արագ «հոգնում» է այդպիսի ձայնից և սկսում է թառամել: Բայց հենց որ դադարեցնում ենք
տանջել բույսին, այն <<ուշքի է գալիս>>:
13. 13
ЧТО ТАКОЕ БОНСАИ?
Искусство выращивания карликовых деревьев называется "бонсай", что в переводе с японского
означает "выращивать на тарелке". Это искусство существует в Японии уже более тысячи лет.
Японские мастера выращивают точные копии таких пород деревьев, как дуб, сосна, тополь, ольха и
другие. Миниатюрные деревца сохраняют черты, характерные для типичного представителя своего
вида: очертания кроны, форма листьев и иголок, положение веток, конфигурация ствола. Например,
на выставке в Токио была представлена сосна, высота которой достигала всего 40 сантиметров, а
возраст этого деревца 360 лет.
Ինչ է նշանակում <<բոնսայ>>
Գաճաճ ծառեր աճեցնելու արվեստը կոչվում է <<բոնսայ>>, ինչը ճապոներենից թարգմանած
նշանակում է <<աճեցբել ափսեի վրա>>: Այս արվեստը գոյություն ունի Ճապոնիայում ավելի քան
1000 տարի: Ճապոնացի վարպետները աճեցնում են այնպիսի ծառերի ստույգ պատճեները,
ինչպիսիք են կաղնին, սոճին, բարդին, լաստենին և այլ: Նրբակազմ ծառերը պահպանում են
իրենց տեսակի տիպիկ ներկայացուցչին բնորոշ առանձնահատկությունները՝ սաղարթի
ուրվագիծը, տերևների և փշերի ձևը, ճյուղերի դիրքը, ծառաբնի ձևը: Օրինակ, Տոկիոյի
ցուցահանդեսում ներկայացվել է մի սոճի, որի բարձրությունը կազմում էր ընդամենը 40
սանտիմետր, իսկ այդ տարիքով այդ ծառը 360 տարեկան էր:
14. 14
Как возникла славянская азбука?
Кириллица является одной из первых славянских азбук (другая азбука называется глаголица). В 863
году князь Ростислав пригласил из Византии двух братьев, христианских
проповедников Кирилла и Мефодия, которые должны были вести
богослужения. Естественно, для того чтобы их поняли, они должны были
читать проповеди на славянском языке. А чтобы славяне могли читать
Библию, написанную на греческом языке, Кирилл и Мефодий создали
славянскую азбуку, которая получила название «кириллица». Позже из
этой азбуки родились и другие, в том числе русская и украинская.
Глаголица также была создана Кириллом и Мефодием. Эта азбука отличается от кириллицы формой
букв. Глаголица была распространена в X—XI столетиях в Болгарии и Моравии. А в Хорватии она
просуществовала вплоть до конца XVIII столетия.
Ինչպե՞ս է առաջացել
սլավոնական
այբուբենը
Կիրիլիցան առաջին սլավոնական այբուբեններից է (մյուս
այբուբենը կոչվում է գլագոլիցա): 863 թ. Ռոստիսլավ
իշխանը Բյուզանդիայից հրավիրեց երկու եղբայրների՝
քրիստոնյա քարոզիչներ Կիրիլին և Մեֆոդիին, որոնք
պետք է վարեին ժամերգություններ: Բնականաբար,
որպեսզի իրենց հասկանային, իրենք պետք է կարդային քարոզները սլավոնական լեզվով: Իսկ
որպեսզի սլավոնացիները կարողանային կարդալ Ատվածաշունչը, որը գրված էր հունարեն
լեզվով, Կիրիլը և Մեֆոդին ստեղծեցին սլավոնական այբուբենը, որը ստացավ <<կիրիլիցա>>
անվանումը: Հետագայում այդ այբուբենից առաջացան այլ այբուբեններ, այդ թվում՝ ռուսականը և
ուկրաինականը:
Գլագոլիցան նույնպես ստեղծվել է Կիրիլի և Մեֆոդիի կողմից: Այս այբուբենը տարբերվում է
կիրիլիցայից տառերի ձևով: Գլագոլիցան տարածված էր X—XI դարերում Բուլղարիայում և
Մորավիայում: Իսկ Խորվատիայում այն գոյատևեց մինչև XVIII դարի վերջը:
