Government and market

1. Nderhyrja qeveritare dhe tregu
Armend Muja
1

2. Struktura e ligjerates
___________________________________________
• Qellimet qeveritare dhe metodat – efiqenca dhe
barazia sociale (qellime), rregullimi, prodhimi, transferi i te
ardhurave (metodat)
• Intervenimi per aresye te efiqences– konkurrenca
fer, asimetria e informacionit dhe tregjet e pakompletuara
• Intervenimi per aresye te barazise – riqarkullimi i
tw ardhurave nga njw shtresw tek tjetra
• Deshtimet qeveritare – zaptimi institucional, byrokracia
2

3. 1. QELLIMET QEVERITARE DHE METODAT
3

4. 1. Qellimet qeveritare dhe metodat
_____________________________
• Qellimet qeveritare – efiqenca dhe liria ekonomike (libertarianet),
barazia sociale dhe mundesive (liberalet-Ravlzianet), barazia e resurseve
dhe shtresave (komunistet)
• Efiqenca apo barazia – dy qellimet qe veshtire se perputhet me
njera tjetren (Stiglitz, 1987). Ne rast se qellimi eshte barazia sociale kjo
shkon ne dem te efiqences ekonomike dhe anasjelltas.
• Supozimi mbi rastin me te mire (Barr, 2007)– jo nderhyrje
ne rast se tregu privat ofron te gjitha (informacion, cmime, zgjedhje, te
mira publike). A qendron kjo?
• Metodat – ne rast se supozimi mbi rastin me te mire nuk qendron
atehere shteti nderhyn per korrektim te tregut dhe ofrim te optimumit
te barazise sociale. Metodat e nderhyrjes: rregullimi, prodhimi dhe
tansferi i te ardhurave.
4

5. 2. INTERVENIMI PER ARSYE TE
EFIQENCES
5

6. 2. Intervenimi per arsye efiqences
____________________________________________
• Rregullimi
- konkurrenca jo-fer (monopolet dhe oligopolet)
- eksternalitetet (demet dhe parazitimi)
- asimetria e informacionit (mungesa e
informacionit per mallin)
• Prodhim dhe sherbim– te mirat publike (rruget,
ujesjelles), mbrotje dhe siguri
• Tregjet e munguara - sigurimi ndaj papunesise, sigurimi
shendetesor, edukimi per te varferit.
6

7. 3. INTERVENIMI PER ARESYE TE
BARAZISE
7

8. 3. Intervenimi per aresye barazise
_____________________________
• Pse rishperndarje e te
ardhurave?– te varferit dhe
shtresa e mesme perdorin
demokracine per te tatuar
te pasurit (Tullock, 1970)
• A ka rishperndarje te
mjaftueshme– e vetmja
forme legjitime eshte
bamiresia (Friedman, 1967),
ridistribuim i pamjaftueshem
(Rawls, 1989)
• Shteti i mireqenies–
pensionet, asistenca sociale,
edukimi, shendetesia,
sigurimi papunesise
8
Votues
DjatheMajte ML2L1 C2 C1

9. 3. DESHTIMET QEVERITARE
9

10. 4. Deshtimi qeveritar
____________________________________________
• Racionalizmi i byrokrateve – pushtetaret te
interesuar per interesin personal (Majone,
1992)
• Ndikimi i grupeve te interesit – rishperndarja e
te ardhurave per interesa te ngushta (Olson,
1976)
• Renta rregullative – byrokratet shpesh ne
mbrojtje te operatoreve te tregut permes
barrierave administrative dhe kjo demonton
efiqencen.
10