Tregtia nderkombetare, importi, eksporti, bilanci tregtar

1. Tregtia Nderkombetare dhe
perparesia konkurruese
Armend Muja

2. 1. Pasqyre
• Tregtia nderkombetare – cka eshte tregtia
nderkombetare dhe cili eshte implikimi
• Perparesia konkurruese – cka eshte
perparesia konkurruese dhe cili eshte
implikimi

3. 2. Tregtia nderkombetare (1)
• Cka eshte tregtia nderkombetare – shkembimi
i mallerave dhe sherbimeve ndermjet vendeve
dhe kufinjeve
• Tregtia pjese esenciale e GDP – cdo vend, pa
dallim madhesie, eshte i inkuadruar ne proces
te shkembimit te mallerave dhe sherbimeve

4. 2.1 Tregtia nderkombetare -
konceptet
• Import tregtar – blerja e mallerave nga jashte
• Eksport – shitja e mallerave dhe sherbimeve
jashte kufinjeve
• Surplus tregtar – kur vendet perfitojne me
shume nga tregtia (shesin me shume e blejne
me pak)
• Deficit tregtar – kur vendet humbin nga tregita
(blejne me shume e shesin me pak)

5. 165.1 165.3
295.9 276.1 324.5 309.6
1576.1
1935.5
2157.7
2507.6
2538.377
2789.491
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Importi/Eksporti - Kosove 2007-2016
Eksporti Importi

6. 198.4 319.1 324.5 309.6
1928.2
2492.4 2538.377
2789.491
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Importi/Eksporti Kosove - 2007-2016
Eksporti Importi

7. 2.2 Kosova – bilansi tregat
(import/eksport)
-214200
-204891
-206979 -207193 -207041 -207065
-216000
-214000
-212000
-210000
-208000
-206000
-204000
-202000
-200000
2015 2016 2017 2018 2019 2020
Kosova - Bilansi tregat ne Mld.euro -
2015-2020
Bilansi tregtar

8. 43.10%
13.90%
10.30%
9.30%
5.60%
4.20%
2% 11.60%
Nga importon Kosova (2016)
BE
Serbia
Turqia
Kina
Maqedonia
Shqiperia
SHBA
Tjera

9. 15%
13%
11%
11%8%
4%
6%
4%
3%
3%
2%
20%
Eksportet destinacioni - 2016
India
Shqiperia
Maqedonia
Serbia
Belgjika
Gjermania
Italia
Zvicraa
Turqia
Holanda
Franca
Tjera

10. 2.3. Teoria e tregtise nderkombetare
• Teoria klasike – perparesia konkurruese
(David Ricardo) – specializimi dhe tregtia
nderkombetare ndihmon ne rritjen e
efiqences dhe standardit te jeteses
• Teoria bashkekohore – perparesia nacionale
konkurruese (Porter, 1990), ekonomia e
shkalles, diferencimi, specializimi

11. 2.4 Barrierat tregtare
• Tarifat tregtare – taksa e importit i referohet
shkalles se tatimit qe vendet imponojne per
mallera te huaja
• Kuota – i referohet shkalles se sasise dhe volumit
te mallerave qe lejohen brenda vendit
• Proteksionizmi – praktika e mbrojtjes se
industries vendore nga konkurrenca
• Dampingu – shitja e mallerave dhe sherbimeve
nen cmimet e tregut (subvencionet ne eksport)

12. 3.Perparesia konkurruese
• Perparesia konkurruese – nje vend ka perparesi
konkurruese kur arrin te prodhoj nje te mire
materialeve apo sherbim me me pak
resurse/shpenzime se nje vend tjeter
• Faktoret e perparesise konkurruese – sasia dhe
cilesia e fuqise punetore, resurseve natyrore,
nderrmarresve dhe mjeteve te punes (Teorema
Heckschler-Ohlin)
• Perparesia konkurruese institucionale (Sasse,
1997) – vendet qe ofrojne mjedis me te
pershtatshm politik dhe ekonomik

13. 4. Integrimi dhe marreveshjet
tregtare
• Integrimi tregtar – heqja e doganave dhe liria
e qarkullimit te mallerave dhe sherbimeve
(BE)
• Marreveshje tregtare multilaterale CEFTA/
(GATT) – shume vende kuptohen per te
relaksuar tregtine nderkombetare
• Marreveshje tegtare bilaterale – dy vende
vendet kuptohet per tregti te lire (Kosova-
Turqia)