1. ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΝΟΣ
Τ΢ΙΤΟΞΟΥ ΡΕΤ΢ΙΝΟΥ ΓΕΦΥ΢ΙΟΥ
Το «ΓΕΦΥ΢Ι ΤΗΣ Α΢ΤΑΣ»,μια γζφυρα του χτεσ
με το ςιμερα και το αφριο
4ο Γυμνάςιο Αγίασ Ραραςκευισ
2014-2015
Επιμζλεια:Κ.Ερτςου

2. ΦΑΣΗ 1η
Ρροκαταρκτικζσ εργαςίεσ
• Επιλογι του καταλλθλότερου
ςθμείου τθσ κοίτθσ του ποταμοφ που
προςφερόταν για γεφφρωςθ. ( μια
βραχϊδθσ ςτενωπόσ)
• Ρεηοπορία του πρωτομάςτορα μαζί
με το χορηγό και τουσ πρόκριτουσ από
τα γφρω χωριά πάνω-κάτω ςτθν κοίτθ
του ποταμοφ για τθν εφρεςθ του
ςθμείου αυτοφ.
•Στιςιμο του νταμάριοφ:
1. Ζπρεπε να διακζτει το ςωςτό πζτρωμα.
2. Να ιταν κοντά και ψθλότερα από το
ςθμείοτθσ γεφφρωςθσ
(μετακινοφνται πιο εφκολα οι
πζτρεσ).
•Διαμόρφωςθ τθσ όχκθσ.
•Αφαίρεςθ χωμάτων
•Εφρεςθ ςυμπαγοφσ βράχου
•Σπάςιμο ςθμείων του
βράχου για τθν δθμιουργία
«ςκαλοπατιών»( για να πατιςουν πιο
ςτζρεα τα ακρόβακρα)

3. ΦΑΣΗ 2θ
Καταςκευι των δφο μεςόβακρων
• Μικρι εκτροπι-παροχζτευςθ των
νερϊν του ποταμοφ
•Στροφι των νερϊν προσ τθ μια πλευρά
•Ξεκίνθμα του ςκάψιματοσ μζςα ςτθν
κοίτθ.
•Σκαψιμο τθσ κοίτθσζωσ και 5 μζτρα,και
«κάρφωμα» χοντρών ξφλινων παςςάλων.
Οι εργαςίεσ γίνονταν μόνο κατά τουσ
καλοκαιρινοφσ μθνεσ
(υπάρχει όςο το δυνατό μικρότερθ
ποςότθτα και ταχφτθτα ςτα νερά του
ποταμοφ)
•Κτίςιμο των κεμελίων του μεςόβακρου με
μεγάλεσ πζτρεσ. (Δημιουργία
παςςαλόπηκτων ιεμελίων ςε όλα τα
πολφτοξα γεφφρια)

4. ΦΑΣΗ 3θ
Καταςκευι προβόλων ςτα μεςόβακρα.
ΣΚΟΡΟΣ ΥΡΑ΢ΞΗΣ Ρ΢ΟΒΟΛΩΝ
•Επειδι τα μεςόβακρα βρίςκονται εντελϊσ μζςα ι λίγο παραπάνω από τθ βακεία κοίτθ του ποταμοφ, ζρχονται ςε άμεςθ και
διαρκι επαφι με τθ φκοροποιό δφναμθ του αζναα κινοφμενου
νεροφ.
•Για να προφυλάξουντα μεςόβακρα,
οι μάςτορεσ ζκτιηαν πρόβολουσ ςτο μπροςτινό
και πίςω μζροσ τουσ.

5. ΦΑΣΗ 4θ
Καταςκευι ξυλότυπου
• Στιςιμο ξυλότυπου ςτισ βάςεισ
• Φτιάξιμο εςοχϊν θ προεξοχϊν
ςτα βάκρα μζςα ι πάνω ςτα
οποία κα ςτιριηαν τα πρϊτα
οριηόντια δοκάρια του
ξυλότυπου.
• Στιςιμο του ξυλότυπου ςτθν όχκθ όταν
το τόξο ανοιγόταν πάνω απο πλθμμυρικι κοίτθ
• Καταςκευι «κρεμαςτοφ» ξυλότυπου που
ςτθριηόταν ςτισ δοκοκικεσ ι ςκαλότρυπεσ όταν
το τόξο ανοιγόταν πάνω από βακειά κοίτθ

6. ΦΑΣΗ 5θ
Καταςκευι πζτρινων τόξων
Τοποθζτηςη των θολιτϊν λίθων.
• Καταςκευι του ςτεφανιοφ ι διαηϊματοσ
με κολίτεσ ταυτόχρονα και από τισ δφο
πλευρζσ του τόξου.
Τοποθζτηςη του «κλειδιοφ».
• Τοποκζτθςθ του κλειδιοφ ςτο
ψθλότερο ςθμείο του τόξου.
• Από τι κλειδί ξεκινοφςαν οι
δυνάμεισ, οι οποίεσ πιζηοντασ προσ
τα πλάγια , μεταβιβάηονταν
ςταδιακά ςτισ βάςεισ.

7. ΦΑΣΗ 6θ
Καταςκευι ψευτοκαμάρασ και τυμπάνων
Καταςκευή ψευτοκαμάρασ ςτην πλημμυρική κοίτη.
Καταςκευή τυμπάνων ή πτερυγιότοιχων.
• Καταςκευι ενόσ ιδιαίτερου ανακουφιςτικοφ • Ρλιρωςθ των κανϊν με πζτρεσ ακανόνιςτου
τόξου ςε ζνα από τα δφο άκρα μονότοξου ι ςχιματοσ και μεγζκουσ, πελεκθμζνεσ μόνο
από τθν μια πλευρά, τθν πρόςοψθ.
πολφτοξου γεφυριοφ.

8. ΦΑΣΗ 7θ
Καταςκευι ανακουφιςτικϊν τόξων.
• Χτίςιμο ενόσ ανακουφιςτικοφ τόξου πάνω
ςε κάκε μεςόβακρο.
1. Για να γίνει ελαφρφτερθ θ τοιχοποιία
2. Για να εκτονϊνεται θ υδροςτατικι πίεςθ
που αςκείται ς’ όλα τα μεςόβακρα ςε
περιπτϊςεισ πλθμμφρασ.
• Το ςχιμα των ανακουφιςτικϊν
τόξων είναι θμικυκλικό, ςε λίγεσ
περιπτϊςεισ θ φανταςία του
μάςτορα οδιγθςε ςτθν καταςκευι
τεταρτοκυκλικϊν και διπλϊν
επάλλθλων τόξων.

9. ΦΑΣΗ 8θ
Εντοίχιςθ ενεπίγραφων ι εγχάρακτων πλακϊν.
Οι πλάκεσ περιείχαν :
• Διακοςμθτικά κζματα
• Ρολφτιμεσ πλθροφορίεσ ςχετικά με το γεφφρι
(π.χ χρονολογία καταςκευισ, όνομα χορθγοφ
θ τοπικοφ άρχοντα.
Τοποκζτθςθ πλακϊν
1. Ακριβϊσ πάνω από το κλείδι
2. Σε κάποιο τφμπανο

10. ΦΑΣΗ 9θ
Καταςκευι καταςτρϊματοσ και προςτατευτικοφ ςτθκαίου.
Η καταςκευή λιθόςτρωτου καταςτρϊματοσ (καλντερίμι).
Υλικά για τθν καταςκευι:
• Ελαφρά πελεκθμζνεσ πζτρεσ για
να τισ ςτρϊςουν ςτο κατάςτρωμα
του γεφυριοφ
• Σκοπόσ : Αςφαλι και εφκολθ
διζλευςθ
Η τοποθζτηςη προςτατευτικϊν πζτρινων ςτυλίςκων (αρκάδεσ).
• Χτίςιμο των αρκάδων, ςτισ άκρεσ του
καταςτρϊματοσ, είτε μεμονωμζνων, είτε
ςυςςωματωμζνων ςε ςτθκαίο.

11. ΦΑΣΗ 10θ
Αφαίρεςθ ξυλότυπων και παράδοςθ του γεφυριοφ.
Η ςταδιακή αφαίρεςη των ξυλότυπων.
Η τοποθζτηςη τησ μικρήσ καμπάνασ και η παράδοςη του γεφυριοφ.
1. Αφαίρεςθ του ξυλοτφπου που ιταν
ςτθν πλθμμυρικι κοίτθ
2. Αυτοφ του ςτιριηε το μικρότερο τόξο
3. Αυτοφ που ιταν πάνω από τθ βακειά κοίτθ
Ο κίνδυνοσ για τουσ μάςτορεσ θταν μεγάλοσ
• Πταν είχαν τελειϊςει όλεσ οι
απαραίτθτεσ οικοδομικζσ εργαςίεσ
• Ρριν αφαιρζςουν τον ξυλότυπο
του μεςαίου τόξου.
• Ο πρωτομάςτορασ ανζβαινε ςτθ
ςκαλωςιά και κρεμοφςε το
ςιδερζνιο καμπανάκι με το πλατφ
γλωςςίδι ςτο εςωράχιο του
μεςαίου τόξου.