Spondiliti ankilozant eshte nje semundje inflamatore kronike, qe prek kryesisht artikulacionet sakroiliake dhe kolonen vertebrale por jo rralle edhe artikulacionet periferike. Semundja mund te shoqerohet me shenja ekstraskeletike si uveit akut anterior, insuficence te aortes, diarre, manifestime dermatologjike, demtime te mushkrive dhe veshkave. Patologjia eshte perfaquesja prototipike e grupit te spondiloartropative dhe prevalenca e semundjes eshte me e larte ne meshkujt e bardhe.Vendi tipik i fillimit te semundjes eshte ai i inserimit te tendineve, ligamenteve dhe kapsulave te kockes (enthesis). Alterimet qe vihen re gjate enthesitis shpjegojne shenjat tipike te Spondilitit Ankilozant : formimin e sidesmofiteve, shnderrimin e trupave te vertebrave ne forme katrore, destruksionin e siperfaqeve te vertebrave etj qe cojne ne kufizimin progresiv te mobilitetit spinal dhe ankilozen pasuese. Spondiliti ankilozant eshte nje crregullim poligjenik dhe HLA-B27 luan rol kryesor ne patogjenezen e semundjes. Studimet imunobiologjike te realizuara ne kafshe kane ofruar te dhene te reja mbi rolin patogjenik te HLA- B27. Gjate dekadave te fundit i eshte kushtuar vemendje e vecante rolit kritik qe ka palosja e gabuar e zinxhirit te rende te HLA-B 27 ne modulimin e pergjigjes inflamatore. Ky material paraqet nje rishikim te literatures qe trajton patogjenezen e SA. Megjithese mekanizmat e sakte pergjegjes per patogjenezen e SA nuk jane zbuluar ende, ka arsye per te qene optimiste dhe zbulimi i metejshem i geneve te tjere pergjegjes, faktoreve predispozues dhe regullatoreve te procesit inflamator do te hapi rrugen per krijimin e modaliteteve te reja me efektive terapeutike.

1. Dr. Enida Xhaferi
Koncepte aktuale mbi
patogjenezen e
Spondilitit Ankilozant
Konferenca e 2-te kombetare e
reumatologjise
Tirane, Shqiperi

2. Spondiliti Ankilozant
 Spondiliti ankilozant eshte nje semundje
inflamatore kronike, qe prek kryesisht
artikulacionet sakroiliake dhe kolonen
vertebrale por jo rralle edhe artikulacionet
periferike. Semundja mund te shoqerohet
me shenja ekstraskeletike si uveit akut
anterior, insuficence te aortes, diarre,
manifestime dermatologjike, demtime te
mushkrive dhe veshkave (amiloidoze
sekondare).

3. Spondiliti Ankilozant
 Patologjia eshte perfaquesja prototipike e grupit te
spondiloartropative; nje familje crregullimesh
heterogjene me karakteristika klinike te peraferta.
Prevalenca e spondilopative varion ndermjet 0.5% dhe
1.9%. Shenjat e perbashketa perfshijne: artrit te
skeletit aksial (artikulacioneve sakroiliake dhe
vertebrave), artrit oligoartikular te artikulacioneve
periferike dhe entesit (inflamacion ne pikat e inserimit
te tendinave, ligamenteve dhe kapsules artikulare ne
kocke). Patologjite shoqerohen ne pjesen me te
madhe te rasteve me faktor reumatoid negativ dhe
referohen shpesh si spondiloartopati “seronegative”

4. Spondiloartropatite
Prezantimi klinik I spondiloartropative
Patologjite
Spondiliti Ankilozant
Artriti Psoriatik
Artriti Reaktiv
Artriti I shkaktuar nga
semundja inflamatore e zorres
Spondiloartropati e
padiferencuar
Shfaqet klinike
 Manifestime reumatologjike
‒Prekje aksiale
‒Artrit periferik
‒Entesopati
 Shfaqje ekstrartikulare
‒Uveit anterior akut
‒Endokardit
 Gjenetika
‒Histori familjare
‒Prania e antigjenit HLA-B27
 Manifestime specifike
‒Psoriaza
‒Semundja inflamatore e zorres

5. Spondiliti Ankilozant
• Spondiliti Ankilozant eshte nje crregullim kronik,
progresiv inflamator i ndermjetesuar
imunologjikisht qe prek me shume artikulacionet
sakroiliake dhe kolonen vertebrore.
• Inflamacioni kronik spinal (spondylitis), ndiqet
nga formimi I sidesmofiteve, shnderrimi i trupave
te vertebrave ne forme katrore, destruksionin e
siperfaqeve te vertebrave,c’ka con ne kufizimin
progresiv te mobilitetit spinal dhe ankilozen e
plote pasuese.

6. Spondiliti Ankilozant

7. Spondiliti Ankilozant etiologjia
• Semundja prek si grate dhe burrat por
eshte 3 here me e shpeshte ne meshkuj
• Shfaqja e SA lidhet me pranin e HLA-
B27
• Patologjia shfaqet ne ndermjet
moshes 15 dhe 35, shfaqet ne
moshen mbi 40 vjec jane te rralla
• Prevalenca varet nga grupi etnik dhe
prania e HLA-B27

8. Spondiliti ankilozant diagnoza
 Kriteret e modifikuara te New York per SA
 Dhimbje mesi per te pakten tre muaj qe
permiresohet me ushtrime dhe nuk lehtesohet
gjate qendrimit ne qetesi
 Kufizim i mobilitetit spinal ne planin sagital dhe
frontal
 Reduktim i hapjes se kraharorit ne krahasim me
normat e moshes dhe gjinise
 Sakroileit unilateral ose bilateral te pare ne
radiografi

9. Spondiliti Ankilozant patogjeneza
 Shkaktari kryesor pergjegjes per etiopatogjenezen e SA eshte
ende i paqarte megjithate jane hedhur nje grup hipotezash. Para
se gjithash semundja ka nje komponent gjenetik. Megjithese
eshte i pranuar gjeresisht roli I HLA- 27 ne etiopatogjenezen e
semundjes, mekanizmat e sakte te ketij procesi nuk jane
zbardhur ende, pervec kesaj ekzistojne dhe gjene te tjere jashte
kompleksit madhor te histokompatibilitetit qe kane kontributin e
tyre ne rritjen e prekshmerise nga SA.
 Roli dominat i faktoreve gjenetike lidhet me faktin qe vihet re nje
konkordance prej 75% ne shfaqjen e semundjes ne binjaket
monozigote ne krahasim me 13% ne binjaket jo identike, prania e
historise familjare dhe shfaqja e semundjes ne popullata me prani
te larte te HLA – B27
 Prekshmeria nga semundja varet nga nderveprimi i gjeneve
predispozuese me faktoret e mjedisit dhe elementet e zhvillimit

10. Spondiliti ankilozant patogjeneza
Kompleksi Madhor i Histokompatibilitetit
Kompleksi madhor i histokompatibilitetit i njohur
gjithashtu si kompleksi i antigjenit human leukocitik
( HLA), përbëhet nga një grup gjenesh të lokalizuar
në kromozomin 6. Sistemi HLA karakterizohet nga
polimorfizem i theksuar; cka do të thotë se ka disa
forma alternative geni në cdo lokus (janë përshkruar
më shumë se 400 alele të ndryshme të tipit HLA-B).
Ky lloj diversiteti ofron mundesine qe të paraqitet një
gamë shumë e gjërë peptidesh nga molekulat e KMH
për njohje tek qelizat T.

11. Spondiliti ankilozant KMHK
 Në bazë të strukturës së tyre
kimike, shpërndarjes dhe
funksionit indor,produktet e
gjeneve të KMHK organizohen në
tre kategori

12. Spondiliti ankilozant KMHK
• Molekulat e klasës së parë të KMHK
Kodohen nga tre lokuse të afërt të quajtur respektivisht
HLA-A, HLA-B dhe HLA-C. Secila nga këto molekula është
një heterodimer, e përbërë nga një zinxhir polimorfik 44-kD
alfa jokovalent i lidhur me një mikroglobulin 12-kD
jopolimorfike të tipit beta 2 (e koduar nga një gen i vecantë
në kromozomin 15). Porcioni ekstraqelizor i zinxhirit alfa
përmban një zonë në të cilin peptidet e huaja lidhen me
molekulat e KMHK për tu prezantuar më tej tek qelizave T
CD8+. Në përgjithësi molekulat e klasës së pare të KMH
lidhen me peptidet e derivuara prej protinave të
sintetizuara brënda qelizës (psh antigjenët viral).

13. Spondiliti Ankilozant KMHK
 Molekulat e klasës së dytë të KMH
Kodohen nga gene të rajonit HLA-D, i cili përmban të paktën tre
nën rajone: DP, DQ, dhe DR. Molekulat e klasës së dytë e të
KMHK janë formacione heterodimere të përbëra nga nënnjësi alfa
dhe beta polimorfike të lidhura në mënyrë jokalente. Njësoj si në
klasën e parë porcioni ekstraqelizor i heterodimerit të klasës së II
të KMH përmban një hapësirë të vecantë (zgavër) për lidhjen e
peptideve antigjenik. Ndryshe nga molekulat e klasës së parë,
shpërndarja indore e qelizave të KMH të klasit të dytë është e
kufizuar; ajo shprehen (janë të pranishme) vecanërisht në qelizat
prezantuese të antigjenëve (vecanërisht qelizat dentridike) dhe
makrofagët e qelizat B. Në përgjithësi molekulat e KMH të klasës
së dytë lidhen me peptidet me origjinë nga proteinat e sintetizuara
jashtë qelizave (psh peptidet e derivuara nga bakteriet
ekstracelulare). Kjo gjë lejon që qelizat T CD4+ të dallojnë praninë
e patogjenëve ekstracelular dhe të realizojnë një përgjigje
mbrojtëse

14. Spondiliti ankilozant KMHK
 Proteinat e klasës së III përfshijnë : disa nga
komponentët e komplementit (C2, C3 dhe Bf);
gjenet që kodojnë faktorin tumoral të nekrozës
(TNF) dhe limfotoksinat (LT ose TNF-beta).
Megjithëse janë gjenetikisht të lidhura me
molekulat e klasës së I dhe të II, molekulat e
klasës së III dhe gjenet koduese të citokinave
nuk janë pjesë e sistemit përfaqësues të
peptideve

15. Spondiliti Ankilozant KMHK dhe
HLA
Kompleksi HLA dhe struktura e molekulave HLA. A – Vendosja e gjeneve ne kompleksin HLA; B –
Diagrame skematike dhe strukturat kristolore te molekulave HLA te klases I dhe II
Strukturat kristalore nga Dr. P. Bjorkman, California Institute of Technology, Pasadena, California

16. Spondiliti Ankilozant KMHK
 Roli I KMHK në stimulimin e qelizave T ka
implikime të rëndësishme në kontrollin gjenetik
të përgjigjes imune. Aftësia e cdo lloj aleli të
KMHK për tu lidhur me antigjenët e ndryshëm
peptidik të krijuar nga nje patogjen i vecantë do
të përcaktoj nëse qelizat T të atij individi janë në
gjëndje të dallojnë dhe të përgjigjen ndaj atij
antigjeni. Me fjalë të tjera një person do të jetë
në gjëndje të dallojë dhe krijojë një përgjigje të
caktuar imune ndaj një antigjeni të caktuar
vetëm nëse ai ose ajo ka molekulat e KMH që
mund të lidhen me peptidet antigjenik dhe më
pas ti prezantojnë ato tek qelizat T.

17. Spondiliti Ankilozant HLA-B27
• HLA B27 eshte nje familje me te pakten
25 alele te ndryshme - *2701 deri tek
*2725
• Dy grupet madhore qe jane vene tek
individet e bardhe *2705 dhe*2702 lidhen
me shfaqjen e SA/Sp

18. Spondiliti Ankilozant HLA-B27
Roli I HLA-B27 ne
etiopatogjenezen
e SA eshte
mbeshtetur dhe
nga studimet ne
kafshet
eksperimentale.
Minjte transgjenik
shfaqin patologji
inflamatore te
ngjashme me SA

19. Spondiliti Ankilozant HLA-B27
• Cili eshte roli i HLA B27 ne krijimin e
semundjes?
Ekzistojne disa hipoteza
1.Hipoteza e ngjashmerise molekulare
2.Hipoteza e pranise se demtimeve ne
molekulen e HLA-B27

20. Spondiliti Ankilozant HLA-B27
Sipas hipotezes se pare elemente te
jashtem si infeksione virale mund te
aktivizojne klone te limfociteve T dhe
B, receptoret e se cilave kane
reaktivitet te kryqezuar me
antigjenet personale. Prenzantimi i
peptideve “artrogjenike” mikrobike te
ngjashme me epitopet personale
mund te jete pergjegjes per fillimin e
kaskades autoimune te SA

21. Spondiliti Ankilozant HLA-B27
 Hipoteza tjeter bazohet ne aspektet e demtuara
te imunobiologjise se HLA-B27 qe mund te jene :
prania e zinxhireve te rende te lire proteinik ne
siperfaqen e qelizes, palosja e gabuar e
zinxhireve te rende brenda retikulumit me
krijimin e pergjigjes rezultative stresante,
mundesia e ekspozimit te nje epitopi individual
nga molekulat HLA-B27 te demtuara; cka
perfundon ne te gjitha raste ne modulim te
pergjigjes inflamatore

22. Spondiliti Ankilozant HLA-B27
Palosja e gabuar e molekules se HLA-B27 dhe pergjigja inflamatore
Kerkime ne vazhdim

23. Spondiliti Ankilozant Gjenet
 Ekzistojne dhe gjene te tjera jo B-27
brenda dhe jashte kompleksit madhor te
histokompatibilitetit qe mendohet te
luajne nje rol ne etiopatogjenezen e
semundjes

24. Spondiliti Ankilozant
Pavaresisht arritjeve ne
sferen e kerkimore, ka
shume per te bere ne te
ardhmen sepse Spondiliti
Ankilozant eshte nje
semundje e rende
invalidizuese qe demtom
cilesine e jetes se
personave te prekur.

25. Referenca
1. Dougados M, van der Heijde D. Ankylosing spondylitis. Fast Facts, Health Press, Oxford, 2004 84
pages.
2. Sidiropoulos PI, Hatemi G, Song IH, Avouac J, Collantes E, Hamuryudan V, Herold M et al.
Evidence-based recommendations for the management of ankylosing spondylitis: systematic
literature search of the 3E Initiative in Rheumatology involving a broad panel of experts and
practicing rheumatologists. Rheumatology (Oxford) 2008;47:355-61.
3. Sterling G. West : Rheumatology Secrets 2-nd edition: 255 – 262.2002
4. Textbook of rheumatology 8th edition Kelley, Harris, Ruddy, Sledge
5. Robbins basic pathology 9th edition
6. The pathogenetic role of HLA-B27 and its subtypes Muhammad Asim Khan a,⁎, Alessandro Mathieu
b, Rosa Sorrentino c, Nurullah Akkoc Autoimmunity reviews
7. HLA–B27 Misfolding and the Unfolded Protein Response Augment Interleukin-23 Production and Are
Associated With Th17 Activation in Transgenic Rats Monica L. DeLay, Matthew J. Turner, Erin I.
Klenk, Judith A. Smith, Dawn P. Sowders, and Robert A. Colbert Arthritis and Reumatism
8. A. Ebringer, M. Baines, M. Childerstone, M. Ghuloom, and T. Ptaszynska : Etiopathogenesis of
Ankylosing Spondylitis and the Cross-Tolerance Hypothesis, Advances in Inflammation Research
9. International Journal of Clinical Rheumatology. 2011;6(6):655-668. © 2011 Future Medicine Ltd
10. Khan MA. HLA-B27 and its subtypes in world populations. Curr. Opin. Rheumatol. 7(4), 263-269
(1995).
11. Gofton JP. Observer variation in grading sacroiliac radiography in HLA-B27 positive individuals. J.
Rheumatol. 11(1), 107-109 (1984).
12. Koblet G, Andlin P, Maksymowych WP. Cost and quality of life of patients with ankylosing spondylitis
in Canada. J Rheumatol 2006; 33: 289-95.
13. Ozgul A, Peker F, Taskaynatan MA, Tan AK, Dincer K, Kalyon TA. Effect of anykylosing spondylitis on
health-related of life and different aspects of social life in young patients. Clin Rheumatol 2006;
25:168-74.
14. Pathogenesis of ankylosing spondylitis and reactive arthritis Tae-Hwan Kima, Wan-Sik Uhma and
Robert D. Inmanb

26. Referenca
15. Feldtkeller E, Khan MA, van der Heijde D, van der Linden S, Braun J.Age at disease onset and
diagnosis delay in HLA-B27 negative vs.positive patients with ankylosing
spondylitis. Rheumatol Int 2003;23: 61–66.
16. Khan MA. Epidemiology of HLA-B27 and arthritis. Clin Rheumatol
1996; 15 (suppl 1): 10–12.
17. Braun J, Bollow M, Remlinger G, et al. Prevalence of spondylarthropathies in HLA-
B27 positive and negative blood donors.Arthritis Rheum 1998; 41: 58–67.
18. Braun J, Listing J, Sieper J. Reply. Arthritis Rheum 2005; 52: 4049–50.5 Saraux
A, Guedes C, Allain J, et al. Prevalence of rheumatoid arthritis and
spondyloarthropathy in Brittany, France. Societe de Rhumatologie de l’Ouest. J
Rheumatol 1999; 26: 2622–27.
19. Akkoc N, Khan MA. Epidemiology of ankylosing spondylitis and related
spondyloarthropathies. In: Weisman MH, Reveille JD, van der Heijde D, eds.
Ankylosing spondylitis and the spondyloarthropathies. London: Mosby, 2005: 117–
131.
20. Bakland G, Nossent HC, Gran JT. Incidence and prevalence of ankylosing
spondylitis in Northern Norway. Arthritis Rheum 2005; 53:850–55.
21. Ward MM, Weisman MH, Davis JC, Jr., Reveille JD. Risk factors for functional
limitations in patients with long-standing ankylosing spondylitis. Arthritis Rheum
2005; 53: 710–17.
22. Stone M, Warren RW, Bruckel J, Cooper D, Cortinovis D, Inman RD.Juvenile-onset
ankylosing spondylitis is associated with worse functional outcomes than adult-
onset ankylosing spondylitis.
Arthritis Rheum 2005; 53: 445–51.
23. 10 Burgos-Vargas R, Vazquez-Mellado J. The early clinical recognition of juvenile-
onset ankylosing spondylitis and its diff erentiation from juvenile rheumatoid
arthritis. Arthritis Rheum 1995; 38: 835–44.
View publication statsView publication stats