AKD N.V. 8 september 2016

1. AKD N.V.
8 september 2016
Annemieke Spijker, advocaat Transport & Energy
Elias van Kampen, advocaat Arbeidsrecht
Rutger van Dijk, advocaat Transport & Energy
Trending Topics in Transport

2. Annemieke Spijker
Nieuwe minimumlooneisen voor chauffeurs in
Frankrijk, Duitsland & Italië:

3. Nieuwe minimumlooneisen chauffeurs
1. Minimumlooneis, administratie & handhaving in:
• Duitsland: MiLoG, vanaf 1/1/15
• Frankrijk: Décret 2016-418 / SMIC, vanaf juli 2016
• Italië: juli 2016 wet aangenomen, maar nog niet in werking
2. Reacties in Nederland en Europa
3. Wat kan de vervoerder doen om zijn risico’s te beperken?
3

4. Duitsland (“MiLoG”)
4
MiLoG: Mindestlohngesetz
€8,50 / uur
 Relevante documenten aan Douane
 Werknemers aangemeld bij Douane
 Loonstroken, betalingsbewijzen,
arbeidstijdenoverzicht &
arbeidsovereenkomst in het Duits
 Maximaal € 30.000 boete voor overtreding
administratieve verplichtingen en maximaal €
500.000 boete voor overtreding loon- en
vakantierechten

5. Duitsland (“MiLoG”)
Autoriteiten kunnen aanspreken:
- de vervoerder
- de opdrachtgever van de vervoerder (ladingeigenaar, hoofdvervoerder, expediteur)
Opdrachtgevers kunnen vervoerders een verklaring laten tekenen dat MiLoG wordt nageleefd
5

6. Duitsland (“MiLoG”)
Handhaving:
De regels worden nog niet gehandhaafd. Bedrijven hebben
2 jaar de tijd gekregen de regels te implementeren (1 januari
2015 – 1 januari 2017).
6

7. Frankrijk
7
“SMIC”: Salaire minimum interprofessionnel de croissance
1. Individuele en collectieve vrijheden in werkrelaties
2. Gelijkheid (geen discriminatie)
3. Vader- en moederschapsverlof
4. Voorwaarden voor uitlening en bescherming van
uitzendkrachten
5. Recht op staking
6. Werktijden, rusttijden, nationale vrije dagen,
vakantiedagen, werktijden en nachtwerk voor
jeugdige werknemers
7. Minimumloon, betaling overuren en wettelijke
toeslagen
8. Gezondheids- en veiligheidsregels, minimumleeftijd
werknemers, kinderarbeid
9. Illegale werknemers

8. Frankrijk: verplichtingen
 Minimumloon Frankrijk in 2016: € 9,67 / uur
 Werktijd (is rijtijd, wachttijd, schoonmaken, tanken, laden, lossen): max. 35 – 43 uur/wk
 Registratie door vertegenwoordiger in contact met Franse autoriteiten
 Franstalig certificaat : moeten chauffeur en vertegenwoordiger kunnen laten zien
 Opdrachtgever heeft controleplicht, binnen 48 melden als er iets niet in orde is
8

9. Frankrijk - certificaat
• 2 originele Franstalige certificaten (chauffeur en lokale vertegenwoordiger) met:
 Naam en contactgegevens werkgever
 Juridische status van het bedrijf (BV / vof / etc)
 Gegevens van persoon die certificaat invult (NAW, geboorteplaats- en datum)
 Sociale zekerheidsinstantie
 Gegevens van chauffeur (NAW-gegevens, geboorteplaats en –datum, datum arbeidscontract, toepasselijke recht, functie)
 Bruto uurloon in euro’s en regeling voor betaling overnachtingen en eten
 Details Franse vertegenwoordiger
 Registratiedetails Frans register wegtransport
• Maximaal 6 maanden geldig, invullen kan via website overheid
• Als chauffeur wordt uitgeleend (ook binnen groep) ook service contract tussen ondernemingen
• Kopie arbeidscontract met Franse vertaling bij certificaat
9

10. Vertegenwoordiger in Frankrijk
Franstalige kopie van:
• Certificaten
• Kopie contract met wegvervoerder
• Salarisstroken iedere werknemer
• Bewijs betaling sociale premies
• CAO’s
• Extra eisen voor bedrijven van buiten de EU
10

11. Frankrijk – handhaving
Wie kan worden aangesproken:
- Vervoerder
- Opdrachtgever t.a.v. controleplicht  klant, expediteur, hoofdvervoerder, afzender, ontvanger
- Franse ontvanger als geen van andere partijen in Frankijk zitten
- Lokale vertegenwoordiger in Frankrijk
- Werkgever door werknemer
11

12. Frankrijk: boetes
• boete van max. € 2.000 per chauffeur
• € 4.000 per herhaling, met maximum van € 500.000
• Max. € 750 geen of fout certificaat in truck
• Max. € 450 geen arbeidscontract in truck
• Max. € 750 als werkongeluk niet is gemeld
Tot 23 juli 2016 was handhaving slechts informatief, nog geen boetes?
12

13. Italië
23 juli 2016 is een vergelijkbare wet aangenomen; nog niet
in werking getreden.
Er geldt een registratieplicht, relevante informatie moet
beschikbaar blijven voor het Italiaanse Ministerie, tot
twee jaar na de betreffende werkzaamheden.
Net als in Frankrijk zal een vertegenwoordiger moeten worden aangesteld
13

14. Acties in Nederland en van Europese Commissie
• Europese Commissie:
• wetten niet verenigbaar met vrij verkeer van goederen en diensten
• taaleisen mogen niet
• TLN wil een vrijstelling voor Nederlandse chauffeurs omdat zij reeds voldoen aan het
minimumloonvereiste. Dit is vooralsnog niet haalbaar.
14

15. Contractuele oplossingen
Opdrachtgevers eisen:
• getekende verklaring
• clausule in (raamcontract)
• acceptatie via algemene voorwaarden
Strekking:
• garantie dat vervoerder + ondervervoerders voldoen aan alle minimumlooneisen in binnen-
en buitenland
• vervoerder moet volledig instaan voor boetes (vrijwaring)
15

16. AV / contract / verklaring
Waar moet vervoerder op letten?
 ‘mildere’ standaardverklaring voor alle opdrachtgevers
 back-to-back positie richting ondervervoerders
• alle verplichtingen doorschuiven naar charter d.m.v. contract / verklaring
 chauffeurs voorlichten
16

17. Rutger van Dijk
De Hoge Raad & het CMR-Verdrag
een praktische benadering
HR Veldhuizen/Beurskens
HR Schenker/Transfennica

18. Opvolgend vervoer – alleen bij estafette-vervoer?
18
Artikel 34 CMR: “Indien een vervoer, onderworpen aan één enkele overeenkomst, wordt bewerkstelligd
door opvolgende wegvervoerders, worden de tweede en ieder van de volgende vervoerders door
inontvangstneming van de goederen en van de vrachtbrief partij bij de overeenkomst op de voorwaarden
van de vrachtbrief en wordt ieder van hen aansprakelijk voor de bewerkstelliging van het gehele vervoer.”

19. Casus
Opdrachtgever / verlader
wegvervoercontract NL - I
Nederlandse (hoofd)vervoerder
wegvervoercontract D - I
Italiaanse (opvolgend) vervoerder
19
 CMR-wegvervoer van elektronica van Nederland naar
Italië
 Diefstal tijdens traject Duitsland - Italië

20. Artikel 36 CMR – claimant mag kiezen
“Behoudens in het geval van een eis in reconventie of van een exceptie, opgeworpen in een rechtsgeding inzake een eis,
welke is gebaseerd op dezelfde vervoerovereenkomst, kan de vordering tot aansprakelijkstelling voor verlies, beschadiging
of vertraging slechts worden gericht tegen de eerste vervoerder, de laatste vervoerder of de vervoerder, die het deel van
het vervoer bewerkstelligde, gedurende hetwelk het feit, dat het verlies, de beschadiging of de vertraging heeft veroorzaakt,
zich heeft voorgedaan; de vordering kan tegelijkertijd tegen verschillenden van deze vervoerders worden ingesteld.”
20
Verlader
Italiaanse
vervoerder
Nederlandse
vervoerder
claim claim

21. Artikel 38 CMR – verdeling bij insolvente vervoerder
“Indien een van de vervoerders insolvent is, wordt het door hem verschuldigde deel, dat hij niet
heeft betaald, tussen alle andere vervoerders verdeeld in verhouding tot hun beloning.”
21

22. Uitbreiding casus – Griekse tragedie
Opdrachtgever / verlader
wegvervoercontract NL - G
Nederlandse (hoofd)vervoerder
wegvervoercontract D - G
Italiaanse (opvolgend) vervoerder
wegvervoercontract I - G
Griekse (opvolgend) vervoerder
22
 CMR-wegvervoer van
elektronica van
Nederland naar
Griekenland
 Diefstal tijdens traject
Italië - Griekenland

23. Artikel 39 CMR – bijzonderheden
 Vervoerder kan zich niet verweren tegen een hoger in de (contractuele) keten vastgestelde
schadevergoeding;
 Art. 39 CMR kent een eigen regeling over de bevoegde rechters (art. 31 CMR niet van
toepassing);
 Verjaring van de regresvordering vangt pas aan na betaling door vervoerder hoger in de keten.
23

24. Waar moet de vervoerder op letten?
 Vervoerder loopt risico rechtstreeks te worden aangesproken door een onbekende verlader (art.
36 CMR);
 Vervoerder kan in dat geval geen beroep doen op zijn AV
 Vervoerder loopt risico op te draaien voor schadevergoedingsplicht failliete vervoerder (art. 38
CMR);
 Vervoerdersvriendelijke rechter kan gedwongen zijn een ladingvriendelijk vonnis één op één
over te nemen (art. 39 CMR);
 Vervoerder kan in dat geval geen beroep meer doen op de CMR-limiet (8,33 SDR/kg)
 Verjaring gaat pas lopen zodra hoger in de keten is betaald (art. 39 CMR).
 Stilzitten en hopen dat de zaak verjaart, is weinig kansrijk
24

25. Advies voor de vervoerder
 Overweeg altijd om een VVR-procedure te beginnen;
 voordat hoger in de keten een procedure wordt gestart in een ladingvriendelijk land
 Wijk in contracten met ondervervoerders af van art. 38 CMR, bijvoorbeeld door de volgende
clausule overeen te komen:
 "Applicability of Article 38 of the CMR is explicitly excluded if (parts of) the transport services
characterise as successive carriage within the meaning of Chapter VI of the CMR.”
25

26. Schenker/Transfennica
26
Schenker (Finland)
Schenker (NL)
Transfennica (B)
Janssens (B)
Roosendaal (NL) Antwerpen (B) Hamina (Fi) Moskou (R)

27. Advies
 Kom met opdrachtgever een aansprakelijkheidslimiet overeen voor aansprakelijkheden die niet
worden beheerst door het CMR-Verdrag, bijvoorbeeld:
 “Without prejudice to any other limitation of liability provided for in this contract or the
mandatory applicable laws or conventions, [carrier]'s liability shall in all cases be limited to
SDR 10,000 per occurrence or series of occurrences with the same cause of damage”
 Belangrijk: neem een vrijwaringsverplichting op voor claims van derden! Bijvoorbeeld:
 “[Principal] shall indemnify and hold [carrier] harmless from and against any and all claims for
payment of compensation not concerning loss or damage to the goods by third parties.”
 Commercieel niet haalbaar? Verzekeren!
27

28. Elias van Kampen
Wet aanpak schijnconstructies
Uitbreiding tot de vervoerovereenkomst

29. Wet aanpak schijnconstructies
Doelen WAS:
1. versterken rechtspositie werknemers;
2. voorkomen oneerlijke concurrentie
tussen bedrijven;
3. voorkomen malafide praktijken
29

30. Wet aanpak schijnconstructies
Belangrijkste onderwerpen WAS:
• Maatregelen m.b.t. eerlijk loon
• Introductie civiele ketenaansprakelijkheid
voor loon
30

31. Wet aanpak schijnconstructies
Eerlijk loon
• Probleem: onduidelijke onkostenvergoedingen
op loonstrook
• Maatregel: verplichting tot specificeren
onkosten vergoedingen
en hoogte ervan
• Ingangsdatum: 1 januari 2016
• Let op: werkgever moet Inspectie SZW
loonstroken desgevraagd kunnen
overhandigen
31

32. Wet aanpak schijnconstructies
Eerlijk loon
• Probleem: contante betaling minimumloon
is fraudegevoelig
• Maatregel: wettelijk minimumloon
verplicht giraal uitbetalen
• Ingangsdatum: 1 januari 2016
32

33. Wet aanpak schijnconstructies
Eerlijk loon
• Probleem: onterechte verrekeningen met of inhoudingen op minimumloon
• Maatregel: verrekeningen met of inhoudingen op minimumloon zijn niet langer
toegestaan
• Ingangsdatum: 1 januari 2017
• Uitzondering: bij amvb kunnen specifieke betalingsverplichtingen worden aangewezen
waarvoor de werknemer wel schriftelijke volmacht zou kunnen verlenen
aan de werkgever om die namens hem te verrichten aan een derde.
33

34. Wet aanpak schijnconstructies
Civiele ketenaansprakelijkheid voor loon
 Probleem: in sommige gevallen ontvangt
werknemer in keten het verschuldigde
loon niet van zijn werkgever, omdat
werkgever onvindbaar is of om een
andere reden onaanspreekbaar is
 Tot invoering WAS kon werknemer alleen zijn
werkgever aanspreken als hij onderbetaald werd.
34

35. Wet aanpak schijnconstructies
Civiele ketenaansprakelijkheid voor loon
 Maatregel: alle opdrachtgevers in de keten
kunnen door de werknemer
aansprakelijk worden gesteld voor
achterstallig loon
 Ingangsdatum: 1 juli 2015
 Ketenaansprakelijkheid geldt alleen voor loon
verschuldigd per 1 juli 2015.
35

36. Wet aanpak schijnconstructies
Civiele ketenaansprakelijkheid voor loon
Ketenaansprakelijkheid is van toepassing indien:
• een werknemer in Nederland arbeid verricht, in het
kader van de uitvoering door de werkgever van een
• overeenkomst van opdracht (art. 7:400 BW); en/of
• overeenkomst van aanneming van werk
(art. 7:750 BW)
Let op: dit geldt ongeacht welk recht van toepassing
is op de arbeidsovereenkomst en de andere
overeenkomsten in de keten.
36

37. Wet aanpak schijnconstructies
Hoe werkt de ketenaansprakelijkheid?
Eerste fase: hoofdelijke aansprakelijkheid
• Naast de werkgever kan ook de directe
opdrachtgever van de werkgever
aansprakelijk worden gesteld bij
onderbetaling.
• Werknemer kan kiezen: hij stelt werkgever
aansprakelijk, of diens opdrachtgever,
of allebei tegelijk.
37

38. Wet aanpak schijnconstructies
Hoe werkt de ketenaansprakelijkheid?
Tweede fase: volgtijdelijke aansprakelijkheid
• Opdrachtgevers in de keten boven de
opdrachtgever van de werkgever kunnen
onder bepaalde voorwaarden één voor één
aansprakelijk worden gesteld.
38

39. Wet aanpak schijnconstructies
Wat zijn die bepaalde voorwaarden?
Vordering in eerste fase of vordering tegen naast
lagere opdrachtgever is niet geslaagd vanwege:
a) geen bekende woon- of verblijfplaats;
b) niet geregistreerd in handelsregister;
c) faillissement;
d) onherroepelijk uitspraak die niet ten uitvoer
kan worden gelegd; of
e) opdrachtgever is niet aansprakelijk voor
het niet voldoen van loon.
39

40. Wet aanpak schijnconstructies
Uitzonderingen op volgtijdelijk systeem:
In twee situaties kan de werknemer na de eigen werkgever
(en/of diens opdrachtgever) de hoofdopdrachtgever
aansprakelijk stellen en de rest van de keten overslaan.
40

41. Wet aanpak schijnconstructies
Uitzonderingen op volgtijdelijk systeem:
• Situatie 1: als werknemer bij ernstige
onderbetaling na een half jaar loon nog
steeds niet heeft ontvangen
• Ernstige onderbetaling: werknemer heeft in 3
opeenvolgende maanden minder dan 50%
van het verschuldigde loon ontvangen of
minder dan 70% van het minimumloon.
41

42. Wet aanpak schijnconstructies
Uitzonderingen op volgtijdelijk systeem:
Voorwaarden:
a. vordering eerste fase is niet geslaagd;
b. werknemer heeft hoofdopdrachtgever
meegedeeld dat hij wordt onderbetaald; en
c. werknemer heeft de vordering telkens ingesteld
tegen een naast hogere opdrachtgever.
Let op: half jaar termijn gaat in na mededeling
werknemer aan hoofdopdrachtgever over
onderbetaling.
42

43. Wet aanpak schijnconstructies
Uitzonderingen op volgtijdelijk systeem:
• Situatie 2: als werknemer het verschuldigde loon
niet heeft ontvangen binnen een jaar na de
mededeling aan de hoofdopdrachtgever dat hij
wordt onderbetaald.
• Er hoeft dus geen sprake te zijn van ernstige
onderbetaling.
• Dezelfde voorwaarden gelden als in situatie 1.
43

44. Wet aanpak schijnconstructies
Uitzonderingen op volgtijdelijk systeem:
• Voor iedere opdrachtgever in de
keten geldt de verplichting om desgevraagd
informatie te verstrekken aan de werknemer
met het oog op het instellen van een
loonvordering.
• Informatie met betrekking tot naam, woonplaats
en werkelijk verblijf van degene met wie contract
is gesloten.
• Sanctie: betreffende opdrachtgever kan
aansprakelijk worden gesteld met
doorbreking volgtijdelijk systeem.
44

45. Wet aanpak schijnconstructies
Regresmogelijkheden
De opdrachtgever die een vordering van de werknemer
heeft voldaan kan verhaal nemen op:
1. de werkgever van de werknemer; of
2. lagere opdrachtgevers in de keten tegen wie een
vordering van de werknemer niet is geslaagd,
vanwege,
a) geen bekende woon- of verblijfplaats;
b) niet geregistreerd in handelsregister; of
c) onherroepelijke uitspraak die niet ten uitvoer kan
worden gelegd.
45

46. Wet aanpak schijnconstructies
Wetsvoorstel 34 461
Voorstel uitbreiding ketenaansprakelijkheid
tot:
• overeenkomst van goederenvervoer
over de weg (art. 8:1090 BW)
• overeenkomst tot het doen vervoeren
van goederen over de weg (art. 8:60 BW)
46

47. Wet aanpak schijnconstructies
Wetsvoorstel 34 461
• Uitbreiding ketenaansprakelijkheid omvat
niet andere transportsectoren, zoals
• personenvervoer
• zeevaart
• luchtvaart
• binnenvaart
47

48. Wet aanpak schijnconstructies
Wetsvoorstel 34 461
De overeenkomst van gecombineerd
goederenvervoer (art. 8:40 BW) valt niet
onder de WAS
Let wel:
• als er sprake is van gecombineerd
vervoer, wil dat niet zeggen dat er sprake
is van een overeenkomst van gecombineerd
goederenvervoer
• er moet voor de toepassing van de WAS
gekeken worden naar de overeenkomst
die is gesloten
48

49. Wet aanpak schijnconstructies
Voorbeeld (1)
49
Afzender
Vervoerder
Ondervervoerder
Werknemer
Hoofdelijke
aansprakelijkheid
in eerste fase
Volgtijdelijke
aansprakelijkheid in
tweede fase
Regres
Of eerder bij:
1. Ernstige
onderbetaling na
half jaar;
2. Andere mate van
onderbetaling na
een jaar

50. Wet aanpak schijnconstructies
Voorbeeld (2)
50
Opdrachtgever
Expediteur
Vervoerder
Uitzendbureau
Werknemer
Volgtijdelijke
aansprakelijkheid
in tweede fase
Of eerder bij:
1. Ernstige
onderbetaling
na half jaar;
2. Andere mate
van
onderbetaling
na een jaar

51. Wet aanpak schijnconstructies
Niet-verwijtbaarheid opdrachtgever
• Aangesproken opdrachtgever is niet aansprakelijk indien hij aannemelijk maakt dat hem geen
verwijt treft.
• Er zijn geen hard and fast rules om te bepalen of een opdrachtgever geen verwijt treft. Dit is
afhankelijk van alle omstandigheden van het geval. Uiteindelijk beslist de rechter hierover.
• Het gaat om maatregelen vooraf (bij opdrachtverlening) en achteraf (bij onderbetaling). Vereist
is dat voldoende inzet is getoond om onderbetaling te voorkomen en op te lossen.
• Volgens de regering kan van een groot bedrijf meer worden verwacht dan van een klein bedrijf.
51

52. Wet aanpak schijnconstructies
Niet-verwijtbaarheid opdrachtgever
• Wat kan een opdrachtgever doen om verwijtbaarheid te voorkomen?
Bijvoorbeeld:
• alleen zaken doen met in het handelsregister geregistreerde bedrijven;
• afspraken in contract opnemen over naleving wet- en regelgeving en naleving geldende
arbeidsvoorwaarden (waaronder van toepassing zijnde cao), inclusief kettingbeding;
• in contract wordt een procedure opgenomen over optreden bij eventuele misstanden. De procedure
houdt onder meer in dat de opdrachtgever na een signaal over onderbetaling steekproefsgewijs
controleert (of laat controleren) of de bij het werk betrokken werknemers ook daadwerkelijk hun loon
hebben ontvangen;
• actie ondernemen na duidelijk signaal van onderbetaling. De opdrachtgever laat bijvoorbeeld een
controle uitvoeren, informeert zich over de situatie, verlangt dat contractuele bepalingen worden
nagekomen of treedt bemiddelend op.
52

53. Vragen?
EN NU BORREL!