2. Przyczyny Oparzeń
■ Oparzenia termiczne należą do najczęstszych urazów – na szczęście większość z nich
jest niegroźna. Mogą je wywoływać: suche ciepło lub ogień, gorące ciecze i pary oraz
promieniowanie.Oparzenia mogą być spowodowane energią cieplną uwalnianą w
procesie tarcia, nierzadko występują przy urazach sportowych lub w czasie wypadków
motocyklowych oraz na skutek kontaktu z uszkodzonym przewodem elektrycznym,
lub innym źródłem prądu. Oparzenia dróg oddechowych mogą być spowodowane
gorącym dymem lub gorącym powietrzem.
■ Oparzenia gorącą wodą i para należą do najczęstszych i mogą w kilka sekund
spowodować zniszczenie skóry na całej jej grubości. Oparzenia mogą stanowić
zagrożenie śmiertelne na skutek wstrząsu spowodowanego utratą dużej ilości płynów,
a jeśli dotyczą twarzy i szyi, to mogą upośledzić oddychanie.
3. Objawy Oparzeń
Objawy oparzeń różnią się w zależności od stopnia ich ciężkości. Na ciężkość oparzeń
mają wpływ następujące czynniki:
Rozmiar - obszar uszkodzonej powierzchni ciała;
Umiejscowienie – oparzenia twarzy, rąk, stóp i okolic intymnych są zawsze poważne,
ponieważ powodują często czasową lub trwałą dysfunkcję (zaburzenie,
nieprawidłowe funkcjonowanie komórki, narządu lub całego organizmu) tych części
ciała;
Nasilenie i rodzaj działającej energii cieplnej – oparzenia substancjami
chemicznymi lub toksycznymi mogą być przyczyną dodatkowych powikłań;
niebezpieczne są również oparzenia płomieniem, gorącym olejem i prądem
elektrycznym;
Czas - w którym poszkodowany był narażony na działanie źródła ciepła;
Wiek – u dzieci poniżej 5 lat i dorosłych powyżej 60 lat łatwiej dochodzi do powikłań.
4.
5. ■ Oparzenia wywołują zmiany miejscowe w tkankach poddanych bezpośredniemu działaniu wysokiej
temperatury oraz ogólne w całym organizmie.W zależności od zasilenia objawów wyróżnia się cztery
stopnie oparzeń.
1. Oparzenie I stopnia objawia się zaczerwienieniem skóry (rumień) i obrzękiem. Poszkodowany
odczuwa wówczas ból i pieczenie. Rumień nie powoduje uszkodzeń skóry i goi się w ciągu kilku dni.
2. Oparzenie II stopnia charakteryzuję się powstaniem pęcherzy. Uszkodzeniu ulegają: naskórek, skóra
właściwa oraz ścianki naczyń krwionośnych.Wydzielający się płyn tkankowy tworzy pęcherze pod
naskórkiem (zjawisko to jest nazywane białym krwotokiem). Skóra jest czerwona i wrażliwa na
dotyk. Poszkodowany odczuwa dotkliwy, piekący ból. Oparzenie sięga głębokich warstw, jednak
włosy i gruczoły łojowe nie są naruszone.
3. Oparzenie III stopnia cechuje martwica skóry, która występuje na całej jej grubości. Skóra blednie, a
cebulki włosów są widoczne w postaci czerwonych punkcików. Rany takie są nazywane ranami
płaczącymi, ponieważ podsiąkają płynem z osocza krwi.Takie oparzenia często powoduje również
uszkodzenie mięśni znajdujących się pod skórą. Obumarłe tkanki są częściowo śnieżnobiałe,
woskowe, czasem bywają brunatnoczarne. Ponieważ zniszczeniu uległy zakończenia nerwowe, w
polu oparzenia III stopnia często nie ma reakcji bólowej.
4. Oparzenie IV stopnia cechuje martwica wszystkich warstw skóry i tkanek położonych głębiej.
Najczęściej jest to zwęglenie fragmentu ciała spowodowane oparzeniami płomieniem.
6. Ocena rozległości oparzeń
■ Uszkodzenie skóry spowodowane przez oparzenie niszczy naturalną barierę ochronną
organizmu i pozostawia otwartą drogę bakteriom.Wszystkie
oparzenia mogą spowodować wystąpienie zakażenia – tym większego, im większa jest
powierzchnia zniszczonej skóry. Na podstawie rozległości
oparzenia można przewidzieć prawdopodobieństwo wystąpienia wstrząsu. Przy
obliczaniu powierzchni małych oparzeń można się posłużyć regułą dłoni. Dłoń
poszkodowanego z wyprostowanymi i złączonymi palcami stanowi około 1%
powierzchni jego ciała. Do obliczania powierzchni większych oparzeń można
zastosować regułę dziewiątek (u dorosłych) i regułę piątek (u małych dzieci).
■ Reguły dziewiątek i piątek wyjaśniono w tabeli. Znajomość tych reguł ułatwia szybkie
określenie stopnia ciężkości oparzeń i podjęcie właściwej decyzji.
7.
8. Pierwsza Pomoc
■ Pamiętaj! Każde oparzenie III stopnia obejmujące powyżej 1% powierzchni ciała
powinien zbadać lekarz.
■ Głownym celem pierwszej pomocy przy oparzeniach jest zredukowanie ciepła, które
nadal uszkadza tkanki. Poparzeni wymagają natychmiastowej pomocy.
9. Krok po Kroku
1. Odizolować poszkodowanego od źródła ciepła i dymu w celu zapewnienia bezpieczeństwa
podczas akcji ratunkowej.
2. Wspierać poszkodowanego i zdejmować ozdoby (zanim wystąpi obrzęk), aby nie uwierały i
nie powodowały dodatkowych obrażeń.
3. Schłodzić oparzoną część ciała, najlepiej chłodną wodą z kranu przez 15-20 minut.
4. Zdjąć odzież (jeśli nie przykleiła się dociała), najlepiej rozcinając ją odpowiednio, aby nie
urazić uszkodzonych tkanek.
5. Po schłodzeniu na oparzoną powierzchnię ciała nałożyć mokry opatrunek osłonowy z gazy
lub czystej tkaniny (obecnie dostępne są w aptecespecjalne pakiety oparzeniowe).
6. Rozdzielić mokrą gazą powierzchnieoparzone, aby się nie stykały.
7. Ułożyć poszkodowanego w pozycji półsiedzącej lub leżącej, aby część oparzona była
uniesiona i zabezpieczona przeddodatkowymi urazami.
8. Jeżeli jest to możliwe, zastosować pozycję przeciwwstrząsową.
9. Zapewnić poszkodowanemu spokóji wsparcie psychiczne, okryć go kocem termicznym.
10. ■ Jeżeli podczas oparzenia doszło do przyklejenia się odzieży do skóry, nie wolno
rozbierać poszkodowanego (a jeśli jest to konieczne, trzeba obciąć tkaninę wokół
miejsca oparzenia), aby nie spowodować oderwania oparzonego naskórka razem z
tkaniną.
■ W przypadku zapalenia się odzieży nie wolno pozwolić poszkodowanemu biec,
ponieważ ogień rozpala się jeszcze bardziej. Płomień trzeba stłumić kocem, płaszczem
lub inną odzieżą. Spaloną odzież należy zdjąć z poszkodowanego po jej rozcięciu. Nie
usuwa się tylko tych fragmentów odzieży, które przywierają do ciała.
■ Pamiętaj! Należy wezwać pogotowie lub zawieźć poszkodowanego do szpitala zawsze
wtedy, gdy:
• Oparzeniu uległo dziecko poniżej 5 lat lub osoba dorosła powyżej 60 lat;
• Doszło do oparzenia dróg oddechowych, oczu, uszu, krocza, rąk lub stóp;
• Powierzchnia oparzenia przekracza 5% powierzchni ciała u osób poniżej 16 lat i 10% u
osób powyżej 16 lat;
• Oparzenie jest spowodowane działaniem elektryczności, środków chemicznych,
promieniowania jonizującego, pary pod ciśnieniem;
• Rana oparzeniowa pokrywa cały obwód szyi, tułowia lub kończyny;
• Uszkodzone są głębokie tkanki skóry (oparzenie III stopnia)
11.
12. Wiesz, Rozumiesz
■ Oparzenia termiczne należą do najczęstszych urazów wywoływanych przez suche
ciepło lub ogień, gorące ciecze i pary oraz promieniowanie.
■ Oparzenia dróg oddechowych mogą być spowodowane gorącym dymem lub gorącym
powietrzem.
■ Oparzenia mogą stanowić zagrożenie śmiertelne z powodu towarzyszącej im utraty
dużej ilości płynów, a jeśli dotyczą twarzy i szyi, mogą upośledzić oddychanie.W
zależności od objawów wyróżnia się cztery stopnie oparzeń.
■ Powierzchnię małych oparzeń obliczamy za pomocą reguły dłoni, a większych oparzeń
– reguły dziewiątek (u dorosłych) i reguły piątek (u małych dzieci).
■ Jeżeli podczas oparzenia odzież przykleiła się do skóry, nie odrywamy jej, aby nie
oderwać oparzonego naskórka razem z tkaniną.
■ Jeżeli dojdzie do zapalenia się odzieży na człowieku, nie wolno pozwolić mu biec,
ponieważ ogień rozpala się wówczas jeszcze bardziej. Płomień trzeba stłumić kocem,
płaszczem lub elementami odzieży.
